Þjóðviljinn - 10.06.1955, Qupperneq 7

Föstudagur 10. júní 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Háttvirti varnarmálaráð-
herra.
Ég er einn af þeim fjölmörgu
Framgóknarmönnum sem
harma það ástæðulausa pukur
sem þér og fyrirrennari yðar
i embættinu viðhafið um allt
er lýtur að fjárhagshliðum svo-
kallaðra varnarmála.
í>að er kunnara en frá þurfi
að segja að pólitík — og fjár-
málaleg spilling þrífst bezt í
skúmaskotum og á myrkum
stöðum þar sem augu almenn-
ings fá aldrei að líta. Leyni-
samningar, leynimakk, leyni-
legt bókhald og fjárreiður eru
almennt talin sá jarðvegur sem
rot og spilling dafnar bezt í.
Þessvegna sætir það furðu, að
þér, ráðherrann sem okkur
Framsóknarmönnum var fyrir
einu ári síðan talin trú um
að ætlaði að vinna undur og
stórvirki- á Keflavíkurflugvelli,
skuli, að sið Bjarna Benidikts-
sonar, halda huliðshjálmi yfir
því hvernig þeim hundruðum
milljóna er Bandaríkjaþing
veitir til varna íslands er var-
ið. Við höfum hálfpartinn von-
azt til þess að þér munduð
leggja bókhaldsgögn þau er
þér fáið frá verktakafélögum
hersins fram til sýnis, rétt eins
og ríkisreikningana og segja:
„Komi allir sem vilja og skoði
dýrðina". Við höfum meira að
segja verið að gera okkur í
hugarlund að þér, hinn mikli
reikningsmaður og hagfræð-
ingur, mynduð láta þjóðina
njóta góðs af þekkingu yðar
með því að gefa henni ýtar-
lega sundurliðaða skýrslu um
það hvernig umgreindum fjár-
munum hefur verið ráðstafað
undanfarin ár.
þ>ví vissulega er það ekkert
einkamál yðar eða hersins.
Jjjóðin á hér hlut að máli og
því er ekkert sjálfsagðara eri
að tryggja það sem bezt að
allt sé með felldu um þetta
mál. það verður vissulega ekki
gert með leynimakki og fjár-
reiðufeluleik.
þ>á fráleitu afsökun, að fjár-
hagshliðar vamarmála séu
hemaðarleyndarmál, er ekki
hægt að taka góða og gilda.
Yður hlýtur ' að vera eins vel
kunnugt um það og mér að í
öðrum löndum Atlanzhafs-
bandalagsins t.d. Nore'gl, Dan-
mörku og Frakklandi svo ein-
hver séu nefnd eru fjárreiður
viðkomandi varnarmálum ekk-
ert vandamál, og verk eins og
hið dularfulla félag Nello Téer
vinnur eru auglýst opinberlega.
Verktakafélög frá öllum lönd-
um heims mega svo gera til-
boð í þau samkvæmt þar að
lútandi samningi Atlanzhafs-
bandalagsríkjanna.
Þannig hefur franska flug-
málaráðuneytið nýlega auglýst
eftir tilboðum í að leggja nýjar
rennibrautir á flugvöllum í
Korsíku og jnorska stjórnin
hefur auglýst eftir tilboðum
um smíði radarstöðvar sem
gera á með þeim hætti að
hola þær inn í klappir. Hví
skyldu ýtarlegar skýrslur um
varnarmálaframkvæmdir frem-
ur vera leyndarmál á íslandi
en í öðrum löndum Atlanz-
hafsbandalagsins? Það hlýt-
ur að vekja þá spurningu hjé
fólki hvort hér sé ekki frem-
ur að ræða um hermangara-
leyndarmál en hemaðar-
leyndarmál.
Það er þeim mun meiri á-
stæða jtjl að forðast alla ó-
þarfa leynd viðvíkjandi íjár-
reiðum varnarmála sem þær
hafa verið og eru víst enn
að mestu éða öllu leyti i
höndum erlendra verktakafé-
laga frá landi þar sem ótrú-
lega mikil brögð hafa verið
að því að verktaka- og bygg-
ingafélög, sér í lagi þau sem
Þór&ur Valdimarsson,
þjóðréttarfrœðiTigur:
verið og sýna það glögglega
að hátttsettir glæpamenn eru
allra glæpamanna hættulegast-
ir og rikinu kostnaðarsamast-
ir. Hneykslismál þetta er eitt
hið stórfelldasta í sögu Banda-
ríkjanna og snýst um stjórn-
anda veðlánadeildar húsnæð-
isstjórnar Bandaríkjanna
það. Svo komu byggingarfé-
lögin upp skýjakljúfunum fyr-
ir langtum minni upphæð en
þá sem veðdeildarábyrgð
ríkisins hljóðaði upp á, og
stungu svo mismuninum í vasa
sinn sem sérstökum gróða
eða „guðsbiessun“ eins og þau
kölluðu það sín á milli. það

HVAÐ
VELDUR
ÞEIRRI
LEYND
DR. KRISTINN?
Dr. Kristinn Guðmundsson
Opið bréf til varnarmálaráðherra Fram-
sóknarflokksins frá vinstrisinnuðum
framsóknarmanni
hafa pólitískan bakhjall,
stælu gífurlegum fúlgum í
sambandi við verk er þeim
er trúað fyrir að vinna, með
leyfi og til ágóða fyrir hátt-
setta stjórnmálamenn. Trú-
vérðugar fræðibækur sem
bandarígkir háskólar nota
til kennslu í stjórnfræði,
hafa margar sögur að
segja af fjárdrætti slíkra
þjófafélaga, en hann nemur
oft milljónum og jafnvel
billjónum. Eg þykist vita að
írómur siðabótamaður eins og
þér verði hneykslaður ofan í
tær á því áð heyra að svona
lagað eigi sér stað og það í
sjálfum Bandarikjunum. Eg
ætla nú samt til gamans og
fróðleiks að rifja upp nokkur
dæmi um starfsaðferðir
fingralangra verktakaíélaga
ef skeð gæti að það mætti
verða til þess að þér hættuð
að halda huliðshjálmi yfir
fjárreiðum amerískra verk-
takafélaga hér á landi, er þér
sjáið að í öllum tilfellum er-
lendis var það óþörf leynd
er gerði skálkimum fært að
ræna þegna og ríki. Nú má
vel vera að Hamilton, Met-
calf, Smith, Nello Teer og öll
hin séu allra verktakafélaga
heiðarlegust — jafnvel eins
fróm og þér, hái herra. Um
það skal ég ekkert segja, enda
er það því nær ógerningur
að mynda sér skoðanir um það
á meðan þér liggið á öllum
skjölum og skilríkjum við-
komandi starfsemi þeirra eins
og Fáfnir á gulli. Hitt þori ég
að fullyrða að varinn er á
öllu góður og felur ættu að
vera óþarfar í sambandi við
heiðarlega starfsemi.
Nýlega er lokið í Bandaríkj-
unum viðtækum réttarrann-
sóknum er leiða það í ljós
hvílíkt skaðræðisfyrirbrigði
leynd í opinberu 'ISfi gétur
sem er, éftir 4 ára starfsferil
er einkenndist af heimuleg-
heitum, orðinn uppvís að því
að hafa þegið eina millj. dala
í mútur fyrir að hjálpa bygg-
ingarfélögum til að stela
hvorki meira né minna en
heilli billjón dala.
Sem kunnugt er veitir
Bandríkjaþing rífleg fjár-
framlög til fleiri starfsemi en
svokallaðra vama íslands, t.
d. hefur það heimilað fjölda
billjóna til að ríkistryggja
veðlán til húsbyggjenda sam-
kvæmt sérstökum lagabólki
um húsnæðisstjórn ríkisins og
veðlánaábyrgðastarfsemi henn-
ar.
Lagabálkur þessi mælir svo
fyrir að ríkinu sé heimilt
að ábyrgjast lán til bygging-
arfélaga sem vilja koma upp
leiguíbúðahúsum, allt að 90%
raunverulegs byggingakostnað-
ar. Húsbyggingastjóm ríkis-
ins áskilur sér rétt til að á-
kveða húsaleigu þessara íbúða
svo og söluverð ef um sölu
er að ræða. Amerísku bygg-
ingafélögin upphugsuðu strax
mjög svo kúnstuga aðferð til
að draga sér ólöglega fé í
sambandi við þessa starfsemi
ríkisins. Hún var sú að kaupa
Clvde Powel yfirmann veðá-
byrgðadeildar Húsnæðis-
stjómar Bandaríkjanna.
Eftir að hann og eitt eða
tvö hundruð af undirmönnum
hans voru komnir á mála hjá
byggingafélögunum, höfðu
þau það þannig að þau gerðu
falskar kostnaðaróætlanir yfir
skýjakljúfa er þau ætluðu að
byggja. Kostnaðaráætlanir
þessar voru langt upp úr öllu
valdi og auðsætt að um svik
var að ræða, en auðvitað sam-
þykkti Powel, trúnaðarmaður
ríkisins, þær eins og skot.
Honum höfðu verið fengnar
ríkulegár mutur fyrir að' gera
voru engar smávegis upphæð-
ir sem hurfu í þessa svika-
mylluhít.
Lögfræðingur nokkur frá
Kaliforníu, W. Mc Kenna að
nafni, sem hefur átt manna
mestan þátt i því að fletta
ofan af þessu ógeðslega fjár-
dráttarmáli, hefur reiknað það
út að samanlagðar „guðs-
gjaf ir“ byggingafélaganna,
öðru nafni þýfi, hafi numið
röskri billjón dala, þar af fór
ein milljón dala í mútugjafir
til Powels og minni upphæðir
til aðstoðarmanna hans, en
sem kunnugt er borga félög
er kaupa embættismenn mút-
ur samkvæmt því hvað þeir
eru hátttsettir.
Hver borgaði svo brúsann
af þessu svindli? Almenningur
auðvitað! Fólkið sem var í
húsnæðiskröggum og ríkið
var að leitast við að hjálpa
með rikistryggðum veðlánum,
því auðvitað ákvað húsnæðis-
stjórnin leigu ibúðanna eftir
hinu falska mati byggingafé-
laganna!
Með þessu móti klófestu af-
ætur þjóðfélagsins billjón dali
frá einmitt því fólki sem verst
mátti við því að vera haft að
féþúfu, vegna þess að hátt-
settur embættismaður hafði
látið kaupa sig á það sem
svarar til 16 milljóna króna.
Eitt byggingafélag í New
York dró sér tvær og hálfa
milljón dala með þessum hætti
á einni stórbyggingu. Að vísu
tólist skattaeftirliti ríkisins að
klófesta talsvert af þeirri upp-
hæð síðarmeir, vegna þess að
félaginu hafði láðst að skrá
sína „guðsblessun“ þar á
skatteyðublaðið sem skyldi.
Clyde Powel sóaði oft þús-
undum dala á dag í fjárhættu-
spil. Ef hann vantaði peninga
gerði hann sér lítið fyrir og
heimtaði nokkra tugi þúsund-
ir dala af einhverju bygginga-
félaginu, með því að hóta að
útiloka það ella frá hlunn-
indum af veðlánaábyrgð rík-
isins. Það er langt síðan fólk
fór að fá pata af því að eitt-
hvað væri rotið við hina um-
fangsmiklu veðábyrgðastarf-
sem Powels, en það var mjög
erfitt að ganga úr skugga urm
hvort svo væri, vegna þess
að hann hafði þetta orðtak
er hann var beðinn um gögn
og skýrslur, sem lögum sam-
kvæmt áttu að vera opinber
og öllum aðgengileg: „Ertu
galinn maður! þetta eru allt
leynileg plögg og heimulegar
skýrslur. þ>ær fá engir að sjá
nema útvaldir"!
Þessi sanna glæpasaga úr
opinberu lífi Bandaríkjanna
sýnir að öllum heiðarlegum
embættismönnum, jafnt ráð-
herrum sem öðrum er hollast,
sjálfs sín og almennings
vegna, að forðast alla óþarfa
leynd viðvíkjandi fjárreiðum
er almenning varðar. J>að efl-
ir heiðarleika í opinberu lífi
og gerir skálkum er vilja stela
af almannafé erfitt uppdrátt-
ar, því betur sjá augu en auga.
Eg hefi frétt að hið annál-
aða siðabótafélag Heimdallur
muni innan skamms halda
einn af sínum gagnmerku um-
ræðufundum sem í þetta sinn
eigi að fjalla um „siðgæði",
Eg þykist vita að ástæðan til
þessa efnisvals sé sú að Heim-
deílinga fýsi að ræða þetta
viðurstyggilega hneykslismái
úr opinberu lífi vorra góðu
nágranna Bandarikjamanna,
til að brýna það fyrir íslenzk-
um embættismönnum og þá
sér í lagi hinni nýju húsnæðis-
stjórn og veðdeildarlánamönn-
um hennar, að láta aldrei
önnur eins afglöp henda sig
og þau er Powel varð fóta-
skortur á, en ástunda í stað
þess siðgæði eins og það sem
Heimdéllingar og andlegir
leiðtogar þeirra hafa svo mikl-
ar mætur á í orði kveðnu að
minnsta kosti.
Því miður er fjárdráttur af
margvíslegu tagi ekki nein ný-
lunda í landi verndara okkar,
í>ví til sönnunar má geta þess
að meira en helmingi þeirra
upphæða er veittar voru tii
að byggja hin fjölmörgu fylk-
isþinghús Bandaríkjanna var
hreinlega stolið. Já stolið, ekki
af bófum eins og Dillinger og
A1 Capone heldur af fínurri
þjófum, valdhöfunum sem fal-
ið var að sjá um yfirumsjón
verksins, — ráðherrum fylkj-
anna. Þeta er ótrúlegt en satt.
að minnsta kosti fullyrða þær
amerískar kennslubækur í
stjórnfræði sem allflestir
bandarískir háskólar nota, að
svo sé. Og ekki trúi ég því
að þær væru að ljúga svona
löguðu upp á valdhafa síns
eigin lands.
Aðferðin sem valdhafarnir
notuðu til að draga sér fé af
fjárveitingum til þinghúss-
bygginga var sú, að láta verk-
takafélög er þeir áttu á þak
Framhald á 10. síðu.