Þjóðviljinn - 07.08.1955, Qupperneq 2

£) _ ÞJÖÐVILJINN — Sunnudagur 7. ágúst 1955
ÚTSALAN heldur áfram
Á MÁNUDAC
pn
) Hkureyri v
rá-fffts

Islenzk tónlist erlendis
Hinn 28. apríl voru á hljóm-
leikum í Stokkhólmi flutt tón-
verk eftir Hallgrím Helgason.
Söngkona við konungslegu
sænsku óperuna Anna-Greta
Söderholm söng fjögur lög hans
með undirleik Gerhards Opp-
erts, sem einn lék rímnadans
fyrir píanó og sónötu nr. 2.
Blandaði borgarkórinn í
Montevideo í Uruguay í Suður-
Ameríku söng í þessum mán-
iuði mótettur Hallgríms undir
stjórn próf. dr. Kurt Pahlen. —
. Hinn 31. júlí talaði Hallgrimur
í útvarpið „Siidwestfunk“ í
Freiburg um þjóðlega tónlist
íslands. Þessi þáttur í samtals-
formi stóð i 2. dagskrá stöðv-
. arinnar UKW (ultra-stutt-
, bylgjia) og var sendur kj.
12.05 miðevróputími.
Undanfarið hefur Hallgrím-
ur verið á langri fyrirlestrar-
ferð um Þýzkaland. Viðtökur
hafa alls staðar verið hinar á-
gætustu, og er auðsætt að á-
hugi á íslenzkum efnum og
löngun til aukinnar þekkingar
á högum iands og þjóðar er
vel v.akandi. —
18. maí bauð háskólinn í
Leipzig Hallgrími að flytja er-
indí við tónvísindadeild stofn-
unarinnar um „Stöðu íslenzka
tvísöngsins í tónlistarsögu Ev-
rópu.“ Próf. Walter Serauky
skrifaði um erindið m. a.:
„Ræðumaðurinn reyndist vera
gjörhugull kunnáttumaður á
sviði íslenzkrar þjóðsöngs-
menntar. Einnig kom hið bezta
í ljós framúrskarandi þekking
dr. H. Helgasonar á sviði tón-
listarsögu, stílfræði og kerfis-
fræði.“
8. júní talaði Hallgrímur í
boði tónháskólans í Stuttgart
og forstjóra hans, próf. dr.
Hermann Erpf um : „Þjóðlag
fslands í þúsund ár.“ Stuttgart-
er Zeitung“ bendir á sérstöðu
. íslands, þar sem forn' arfleifð
sé enn í hávegum höfð, og tví-
söngur og rímur varpi ein-
f kennilegri birtu á lítt þekkt
frumskeið norðurgermanskrar
söngvenju.
Rróf. dr. Walter Gerstenberg
fól Hallgrími að flytja fyrir-
lestur við tónvísindastofnun
háskólans í Túbingen um
„Forna dansa og rímur á ís-
landi“ 10. júní. Meðal áheyr-
enda var hinn alkunni ís-
lenzkufræðingur próf. Felix
Genzmer, sem gert hefur fjöl-
margar snilldarlegar þýðingar
á íslenzkum bókmenntum, m.
a. snúið á þýzku Eddukvæð-
um, skáldakvæðum og þjóð-
vísum. Mun hann einna fremst-
ur í hópi erlendra vísinda-
manna, er útbreitt hafa þekk-
ingu á íslandi og arfi þess.
15. júní bauð forstöðumaður
tónháskólans í Freiburg, dr.
próf. Gustav Scheck, Hall-
grími að flytja erindi við stofn-
unina um „Skáldlist og söng-
iðkun á íslandi á miðöldum“.
Sama fyririestur flutti hann
samkvæmt boði próf. dr. Hein-
richs Husmarms við tónvísinda-
stofnun háskólans í Hamborg
20. júní, en sama dag talaði
Hallgrímur um foman söng fs-
lendinga í útvarpið „Súdwest-
funk“ í Freiburg hjá Intendant
Brugger.
23. júní talaði Hallgrímur
samkvæmt boði forstöðumanns-
ins Friedrich Hoffmann við
lýðháskólann í Coburg um
„Stöðu rímnalaganna í íslenzk-
um alþýðusöng“, en mál sitt
hóf hann með stuttu yfirliti
yfir sögu lands og þjóðar. Um
þetta íslandskvöld skrifar „Co-
burger Tageblatt“ m. a. „Vopn
andans eru íslands einustu
vopn, þess vegna leggur ís-
lerizka lýðveldið mikla áherzlu
á að iðka og efla listir og
menningu. Ræðumaður skýrði
frá heimssköpunargoðsögn
Eddu, minnti á Kormák Ög-
mundsson og Egil Skallagríms-
son sem sigilda fulltrúa forn-
skáldanna og sagði loks ýtar-
lega frá hetjuljóðum rímna-
listarinnar, sem fyrst kemur
fram hundrað árum eftir dauða
Snorra Sturlusonar, en eftir
bragarháttum þeirra yrkja
landsmenn enn í dag. Jafnvel
í margmenni borgarinnar koma
konur og karlar saman til að
kveða þessi fornu ljóð.
Hljómplötudæmi skýrðu frek-
ar frásögnina. Meðal þeirra
voru þjóðlög kappakvæðanna
sungin í „organal“-stíl, nefni-
lega í samfelldri keðju sam-
stígra fimmunda, sem er hin
allra elzta margröddun Ev-
rópu. í þessum söngvum virð-
ast nærri því framandi hljóm-
ar fomaldar berast nútíman-
um. Fyrst eftir að þríhljómur-
inn hefur rutt sér til rúms,
verða lögin aðgengilegri fyrir
okkar eyru.“
„Neue Presse“ í Coburg seg-
ir m. a.: „Mikill fjöldi áheyr-
enda, einkum æskulýður, var
saman kominn til að hlýða á
fyrirlestur dr. Hallgríms Helga-
sonar frá höfuðborg íslands,
Reykjavík. — Ræðumaður
hreif tilheyrendur með furðu-
legri gnótt upplýsinga um land
og þjóð, um sögu hennar og
þróun þjóðmennta. ísland, þessi
fjarlæga ey úthafsins, með
sterkum andstæðum í landslagi
og náttúru, varðveitir æsku
sína og sköpunarmátt þar sem
það kappkostar að kynnast því
sem nýtt er og framandi og
nytja það til gagns handa
þjóðinni. En framar öllu standi
hún vökul á verði um fengið
frelsi, sem hún loks heimti eft-
ir aldalanga baráttu. Þessi
frelsisþrá er þá einnig undir-
tónn flestra íslenzkra þjóðlaga.
Landið- er þrisvar sinnum
stærra en Holland. Þar búa 160
þúsundir manna, rúmur þriðj-
ungur í höfuðborginni. íslend-
ingar forðast óbreytt tökuorð.
Gjania taka þeir fom orð og
gefa þeim nýja nútímamerk-
ingu. Þannig buðU hinii- fornu
örlagaþræðir símavirinn vel-
kominn.
Sérstaklega áhrifamikil var
tónlistin, sem ósjálfrátt laðár
hlustandann til að syngja með
í huganum. Mikil gnægð laga
lifir enn á vörum þjóðarinnar.
Hvort sem við heyrum sjötugan
bónda eða fiskimannskonu
kyrja við raust tökum við
einkum eftir stórbrotnum
fimmtarhljómum, óreglulegum
takti og fátóna laglínu, sem
ekki sniðgengur þráláta endur-
tekningu. Við finnum hér
hjartaslög þjóðar, sem gædd
er hörku og krafti, — sem ann
hreinum, sterkum litum eins og
þeir birtast í mestri fyllingu á
skömmum sólartíma hins nor-
ræna sumars.“
sóltjöld
Ljósavéiar
5—1200 KW.
Hagstœtt verð
= HÉÐ1NN =
Gluggai h.f.
Skipholti 5. Símí 82287
Karlmanna-
vinnuskórnir
marg-eftirspurðu komnir
aftur.
Verð kr. 92.89.
Spífalaslíg 19

GerðiiL
sera dllir
hdla beðið eftir.
Hinir vdndlátu veljd
skrdutgirðingdr og dltdns-
hdndrjð irá undirrituðuin Margar
gerðir. Verðið hvergi laegra Simar: 7734.5029
FIokkiiFÍitit
Þriðji ársfjórðungur flokks-
gjaldanna 1955 féll í gjalddaga
1. júlí s.l. Greiðið flokksgjöld-
in skilvíslega. Skrifstofa Sósíal-
istafélags Reykjavíkur er
í Tjarnargötu 20, sími 7511. Op-
ið frá kl. 10—12 f. h. og 1—7
e. h. alla virka daga nema laug-
ardaga frá kl. 10—12 f. h.
* * *
KHfiKI
■ «■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■•■«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■• !■■■■■■■■■■■■■■.«■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■«■■■■■■■■■•■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■■■■■■,■■■■■■■■■■«■■•■■■■■■■■■