Þjóðviljinn - 28.08.1955, Blaðsíða 8

*
Ralfræðingar ræðavirkjun
sjávarfalla til raforkuvinnslu
DióoviumM
Sunnudagur 28. ágúst 1955 — 20. árgangur — 193. tölublað
Möguleikar slíkrar virkjunar
eru einkum taldir vera
í Breiðafirði
Aðalfundur Sambands íslenzkra rafveitna var haldinn
etagana 17.—20. ágúst.
Fundarstaður var að Búðum
á Snæfellsnesi, en síðar í Stykk-
íshólmi. Ennfremur var farið til
Ólafsvíkur og skoðuð hin nýja
virkjun á Fossá og út í Brokey
á Breiðafirði og athugaðar þar
menjar af virkjun sjávarfalla
við eyna.
Á fundinum skiluðu áliti sér-
stakar nefndir sambandsins, sem
starfa á milli aðalfunda að hin-
um ýmsu málefnum rafveitna.
Meðal þeirra mála má nefna:
Mselaprófun, spennuval veituW
kerfa, reglugerðarmál, súgþurrk-
un, útvarpstruflanir, raffræði-
nám, starfsmannahald rafveitna,
álagsstýring veitukerfa og um
starfsemi alþjóðaorkumálaráð-
stefnunnar.
í>á vodu lagðar fram skýrslur
um raffangaprófun, gjaldskrár-
mál, skýrslusöfnun og bókhalds-
form rafveitna, um Ljóstæknifé-
lag íslands og um samstarfs-
nefnd norrænna rafveitusam-
banda.
Kynningarfundir voru haldnir
i Ólafsvík, Stykkishólmi og í
Borgarnesi með hreppsnefndum
og öðrum forráðamönnum við-
Ódýrt að búa
í Leipzig
Haustkaupstefnan, sem haldin
verður í Leipzig dagana 4. til
9. september n.k., veitir erlend-
um sýningargestum og sýningar-
þátttakendum ýmiskonar fríðindi.
Vegabréfsskoðun er mjög auð-
velduð þeim sem kaupstefnu-
skírteini hafa í höndum, en þau
eru fáanleg hjá umboðsmönn-
um sýningarinnar erlendis, hér
í Reykjavík hjá Kaupstefnunni
t- Reykjavík.
Nú hefur framkvæmdastjórn
kaupstefnunnar einnig komið því
til leiðar að uppihald sýningar-
gesta hefur verið lækkað til mik-
illa muna, þannig að húsnæði og
fæði fæst gegn sérstökum skír-
teinum sem framkvæmdastjórnin
gefur út fyrir 5>/2 til SV> Banda-
ríkjadoliar á sólarhring, en það
jafngildir íslenzkum krónum frá
89,76 til 138,72.
komandi héraða. Var rætt um
rafmagnsmál þeirra og framtíð-
arvirkjanir. í Borgarnesi flutti
ennfremur Jón Guðmundsson er-
indi um sögu rafmagnsmála
Borgarness. .
í Stykkishólmi flutti Jakob
Gíslason, raforkumálastjóri er-
indi um rafmagnsmál Snæfells-
ness og framtiðarvirkjanir þar,
en Steingrímur Jónsson, raf-
magnsstjóri, um virkjun sjávar-
falla til raforkuvinnslu og sér-
staklega um möguleika á slik-
um virkjunum í Breiðafirði.
Kristján Bjartmars flutti þar
einnig erindi um sögu rafmagns-
mála Stykkishólms.
Stjóm Sambands íslenzkra
rafveitna skipa nú: Steingrímur
Jónsson formaður, en meðstjórn-
endur eru: Guðmundur Mar-
teinsson, Jakob Guðjónsson, Ól-
afur Tryggvason og Valgarð
Thoroddsen.
Marokkó og Alsír
Framhald af 1. síðu.
Verðirnir gripu þá til vopua
sinna og stráfelldu fangana með
vélbyssuskothríð.
Franska landstjórnin segir, að
nokkur þúsund Berbar i hérað-
inu fyrir suðaustan Casablanca
hafi lagt niður vopn. Héldu þeir
niður úr fylgsnum sínum í fjöll-
unura og gáfust upp fyrir Frökk-
um skammt frá Oued Zem. Vopn
sin lögðu þeir samkvæmt fornri
siðvenju í blóð úr 15 nýslátruð-
um uxum.
I Alsír hefur hinsvegar ekki
orðið lát á átökum skæruliða og
Frakka. Fjölmennt franskt her-
lið, búið skriðdrekum og bryn-
vörðum bifreiðum, fór um götur
Algeirsborgar í fyrradag og var
ætlunin að sýna Alsírbúum fram
á að barátta þeirra gegn Frökk-
um væri vonlaus. Franska her-
stjórnin þar segist hafa á að
skipa 100.000 manna liði.
Fulltrúar Arabaríkjanna hjá
SÞ komu saman á fund í gær til
að ræða ástandið 1 Norðlury
Afriku. Mun ætlun þeirra að
krefjast þess að Öryggisráðið
láti það til sin taka. Þeir munu
ræða málið aftur á þriðjudag-
inn.
Atriði úr hinni ágætu mynd ÓSTÝRILÁT ÆSKA sem Guðrún
Brunborg sýnir í Stjörnubíói þessa dagana til ágóða fyrir íslenzk
norsk menntatengsl. Myndin verður sýnd í dag á þremur sýningnin
ki. 5, 7 og 9. '
Verður krabbameinsleitarstöð starf-
rækt í Heilsuverndarstöðinui?
351 krabbameinssjúklingur skráður
hér á landi á s.l. ári
Á síðasta aðalfundi Krabbameinsfélags íslands var rætt
um að koma upp leitunarstöð að krabbameini hér í bæn-
um. Eru því allar horfur á því að slík stöð verði í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur.
Á s.l. ári var skráður hér 351 krabbameinssjúklingur,
auk 28 vafatilfella.
Eftir nokkra daga koma á
markaðinn 2 plötur með kab-
arettsöngkonunni Hallbjörgu
Bjamadóttur, og eru þetta
fyrstu plötumar, sem gefnar
hafa verið út með söng Hall-
bjargar. Plöturnar em teknar
upp í Kaupmannahöfn. Útgef-
andi er Fálkinn hf.
Um sama leyti vom teknar
upp á vegum His Master’s Vo-
ice 2 plötur með raddstæling-
um, sérgrein Hallbjargar.
Fyrir sýningunni standa aðal-
lega dönsku bókaútgáfufyrir-
tækin Hasselbalch og Gy'den-
dal og satnlök danskra út-
gefenda Den íanske Fo>-ia'gg-
erforening, en af hálfu íslend-
inga Bókabúð Norðra og BAka-
verzlun Isaío’dar.
Folmer Christensen, ritstjóri
tímaritsins Det danske Eog-
marked, sta'rsta bókaútgáfu-
timarits n Norðurlöndum, er
nýkon t .n hingað til Reykjavik-
ur. en hnnn mm hafa umsjón
með uppsetning'i bókasýn.ngar-
innar.
I stutt'i viðia!i við fretí..-
mnnn ÞjóðviTjans í fyrtasvöid
sagði Christensen að á sýn-
ingunr.t myndu verða um 3 bús
bækur (bókatitlar) frá 32
dönskum útgáfufyrirtækjum,
eða öllum bókaútgáfum sem
eitthvað kveður að ! Danmörkn.
Eru allar þessar bækur gefnar
út á oíðustu árum og fjalla um
hin riiarfv’slogustu efni, t.d.
verður einnig mikið af barna-
bókum, en Danir standa mjög
framarlega í útgáfu góðra og
fallcgra barnnbóka, sérstaklega
myndskreyttra bóka, og eiga
marga ágæta teiltnara sem helg-
að hafa sig skreytingu barna-
bóka. Á sýningunui eru ekki
eingöngu bækur eftir danska
höfunda heldur og bækur er-
lendra höfunda þýddar á
dónsku, m.a. bækur eftir nokkra
íslenzka höfunda. Þess má og
geta að á sýningunni verða
nokkrar bækur eftir mennta-
Á fundinum var uppiýst að
forseti félagsins hefði ásamt Al-
freð Gíslasyni lækni, formanni
Krabbameinsíélags Reykjavikur,
rætt þetta mál við stjórn Heilsu-
verndarstöðvarinnar. Hefði
stjórn stöðvarinnar tekið mál-
inu vel og jafnvel um það rætt
að Heilsuverndarstöðin ræki þá
starfsemi á eigin kostnað. Er frá
þessu skýrt í nýútkomnu Frétta-
bréfi um heilbrigðismál.
Nauósynleg útgjöld heimiluð
Aðalfundurinn samþykkti til-
.nálaráðhcrra Dana Július
Bomholt, en hann mun opna
sýningunr á tniðvikudag.
Folmer Christensen segir að
útlit. danskra bóka hafi tekið
allmiklum breytingum á síðustu
árum, þœr séu nú orðnar miklu
handhægari en áður var, minni
í broti og prentaðar á þynnri
pappír. Þessi breyting hafi
einnig orðið til þess að verð-
lag á bókum í Danmörku hafi
hækkað minna hlutfallslega en
á öðrum vamingi eftir strið.
ins. Kvað Ingi breytingu þessa
vera til slíkra lýta á spítalanum,
að lítt væri við unandi.
Bárður Daníelsson upplýsti að
téikning að þessari breytingu
hefði aðeins verið lögð fram i
byggingarnefnd, ety' þeim hefði
I verið vísað til skipulagsnefndar.
J>að sem þarna hefur gerzt er
| bað, að útlitsbreyting hefur ver-
ið framkvatmd á landspítala-
byggingunni, — án þess að sam-
þykki viðkomandi ráðamanna
væri til staðar, og er það síður
lögu frá Alfreð Gíslasyni um
að fela félagsstjóminni að „halda
áfram undirbúningi stofnunar
krabbameinsleitarstöðvar í R.vík
og heimilar til þess nauðsynleg
útgjöld úr félagssjóði“.
Slíkar stöðvar víðar
á landinu?
Þá segir ennfremur í „Frétta-
bréfinu": „Nokkrar umræður
urðu um rekstur krabbameins-
leitarstöðva og hölluðust menn
helzt að því að þær yrðu rekn-
ar af félagi því sem á staðnum
væri, t. d. Krabbameinsfélagi
Reykjavíkur í Reykjavík, en
Krabbameinsfélag íslands beitti
sér fyrir því að slíkum stöðvum
yrði komið upp víðar“.
Nákvæm skráning
þegar framkvæmd
Krabbamein er að verða ó-
hugnanlegur vágestur hér á
landi. Hefur dánartala af völd-
um krabbameins vaxið mjög á
undanförnum árum. í Fréttabréfi
um heilbrigðismál segir að fram-
kvæmd sé nú hér á landi mjög
nákvæm skráning krabbameins-
sjúklinga og sé verið að leggja
traustan grundvöll undir þekk-
ingu íslenzkra lækna á krabba-
meini í landinu. Sé skráning
þessi svo vel framkvæmd sem
bezt gerist með fremstu menn-
ingarþjóðum, og sé hún mikill
stuðningur fyrir vísindalegar
rannsóknir á sjúkdómi þessum,
Á árinu 1954 var skráður 351
krabbameinssjúklingur hér á
landi, auk 28 vafatilfella.
er svo gott fordæmi. AUir vita
að Landspítalinn hefur um langt
árabil þurft að auka rými sitt
fyrir sjúklinga, en það er ekki
alveg sama hvernig' það er gert.
Eða hvað segðu menn t. d. um
það ef landsbókavörður léta ein-
hverntíma byggja yfir sundið
milli safnhússins og Þjóðleik-
hússins af því að þar gæti hann
komið töluverðum slatta af bók-
um sem nú er hvergi pláss fyrir?
Æ.F.R.
Stjórnarfundur annað kvöld kl.
9 í Tjarnargötu 20.
Stærsta danska bókasýningin
utan Danmerkur haldin hér
Opnuð í Listamannaskálanum n.k.
miðvikudag af Bomholt mennta-
málaráðherra
N.k. miðvikudag verður eins og áður hefur verið skýrt
frá opnuð dönsk bókasýning í Listamannaskálanum hér í
Reykjavík. Mun það vera stærsta danska bókasýningin
sem haldin hefur verið utan Danmerkur.
er mikiil h'uti þeirra allskon-
ar íjgbækur. A sýningunni
Framkvæmdir þessar eru við-
I bygging á bakhlið spítalans, og
gerbreyta þær útliti og stíl húss-
Verður farið að breyta opinberum
byggingum án nokkurs leyfis?
Á síðasta bæjarstjórnarfundi beindi Ingi R. Helgason
þeirri fyrirspurn til borgarstjóra hvort leyfi hafi verið veitt
íyrir þeim framkvæmdum sem verið er að gera við Land-
spítalabygginguna.