Þjóðviljinn - 08.11.1955, Side 12

Verkolýðsscsmtö kin hljóta að
láia þetta mál tll síit taka -
sagðí forseti Alþýðusambandsins í umræöum um hækkun kátag;aideyrisins
— Óiafnr Thors kvað útgerðarmenn hafa ólakmarkaðan ráðstöiunarrétt
Á Alþingi í gær ur'ðu enn umræður utan dagskrár um gefið útvegsmönnum það vald
liækkunina á bátagjaldeyrisálaginu. Einar Olgeirsson sem t>eir úefðu og ekki þyrfti
spuröi ríkisstjórnina hvort hækkunin væri gerð með. annað en breyta þeim reglu-
hennar samþykki eða hvort svo væri komið að aðiljar, ^ gerð-
sem ríkisstjórnin veitir einkarétt til að veita innflutnings-
heimildir á ákveðnum vörutegundum, geti leyft sér aö
leggja á söluverð þeirra réttinda eins og þeim sýnist.
Ólafur Thors varð fyrir svör- j væri réttlætanleg eða ekki, held-
um, ef svör skyldi kalla, en þau . ur það, að ríkisstjórnin. væri bú-
voru mest í því fólgin að lesa
upp úr Morgunblaðinu. Kvað
hann ríkisstjórnina hafa beitt
sér gegn þessu og reynt að sann-
færa útgerðarmenn um, að þeir
bökuðu sér óvinsældir með þessu
og gerðu ríkisstj. erfiðara fyrir,
en það hefði komið fyrir ekki.
Kvaðst hann hafa hugleitt laga-
setningar á einni nóttu til að
koma í veg fyrir hækkunina, en
ekki talið það ráðlegt.
Gils Guðmundsson spurði
hvort ekki væri meiningin að
sjómenn fengju lilutdeild í þess-
ari nýju hækkun bátagjaldeyris-
ins.
Hannibal Valdimarsson kvað
það mikil firn, að slíkt sem
þetta skyldi geta átt sér stað.
Fólk úti um land hefði vaknað
; við vondan draum og ekki gæti
hjá því farið að verkalýðssam-
tökin létu málið til sín taka.
Einnig væri ólíklegt að sjó-
j menn láti vera að segja upp
samningnm um fiskverðið.
Einar Olgeirsson kvað það ekki
(aðalatriði málsins, þótt það væri
stórt atriði, hvort þessi hækkun
in að búa til einkasölu án laga-
setningar, og gefa henni allt
vald. Hann sagði að ríkisstjórn-
in þyrfti enga lagasetningu til
að koma í veg fyrir þessa hækk-
un. Hún hefði með reglugerð
Ólafur Thors svaraði og lagði
áherzlu á það, að útvegsmenn
hefðu ótakmarkaðan rétt til að
verðleggja sinn gjaldeyri og
ríkisstjórnin gæti ekkert aðhafst.
Annars virtist hann ekkert hafa
við það að athuga í sjálfu sér
þótt útvegsmenn reyndu að auka
sínar tekjur. Og allar afsakanir
báru vott um að hann finnur til
sektar ríkisstjórnarinnar, enda
erfitt undan henni að komast.
IÓÐVILIINN
Vestmannaeying-
ar hafna enn
brennivínsbúðum
Brennivínskosningar fóru
frani í Vestmannaeyjum xun
helgina og kolfelldu Vest-
mannaeyingar að leyfa brenni-
vínssölu í Eyjum.
Kosningar þessar fóru fram
fyrir tilhlutan núverandi bæj-
arstjórnarmeirihluta í Vest- smiðjutogarar, þar sem fiskur-
mannaej’jum, en áfengisútsöl-
•unni var lokað fyrir tveim ár- h
(um. Voru nú greidd atkvæði "yZKUr llUITlh“
Ýmsar nýungar teknar upp á
veiSi- og vinnsiuaðferðum
Fróðlegur íyrirlestur Lagunoíís íiski-
fræðings um sjávarútveg í Sovétríkjunum
Á sunnudaginn var flutt í 1. kennslustofu Háskólans
erindi á ensku, er sovézki fiskifræðingurinn Lagunoff
hafði samið, og fjallaði um sögu fiskveiða og fiskirann-
sókna í Sovétríkjunum.
I upphafi kynnti Jón Jóns-
son, forstöðumaður Piskideild-
arinnar, prófessor Lagunoff og
bauð hann velkominn; en síð-
an flutti dr. Hermann Einars-
son erindi hans. Að því búnu
voru bornar fram fyrirspurnir
til Lagunoffs; en hann svaraði,
og voru svör hans túlkuð jafn-
óðum á íslenzku.
Eins og sagt hefur verið frá
er Lagunoff aðalforstöðumaður
fiski- og hafrannsóknarstöðvar
í Muimansk við Hvítahaf, og
fjallaði erindi hans aðallega um
fiskveiðar og hafrannsóknir i
Norðurhöfum. Rússar hafa 3
rannsóknaskip á hafinu austur
af íslandi ; og nú þegar þeir em
gengnir í Alþjóðahafrannsókna-
ráðið mun verða samband og
samstarf með þessum skipum
og rannsóknarslcipum Norður-
landaþjóða.
Þá sagði fyrirlesarinn frá nýj
um dísiltogurum er Rússar
nota; það eru einskonar verk-
<um hvort opna skyldi hana
aftur.
Á lcjörskrá munu hafa verið
um 2200 manns. Atkvæði
greiddu 1235, voru það 682
ikarlar og 553 konur.
Fellt var að opna aftur á-
fengisútsölu í Eyjum þar eð
676 sögu nei en 540 já. Auðir
seðlar og ógildir voru 19.
Jakobs Möllers
miimsf á Alþingi í gær
styrkur
í gær var fundur í samein-
uðu þingi til að minnast Jakobs
Möllers fyrrv. alþingismanns,
sem lézt s.l. laugardag.
Jörundur Brynjólfsson, for-
seti sameinaðs þings, rakti ráðuneýtinu. Umsóknir þurfa að
hin: margvíslegu störf Jakobs 'iaía borizt ráðuneytinu fyrir 20.
Sendiráð Sambandslýðveldisins
Þýzkalands í Reykjavík hefur
tilkynnt íslenzkum stjómarvöld-
um, að stjórn sjóðs Alexander
von Humboldt muni veita styrki
úr sjóðnum til háskólanáms há-
skólaárið 1956—7 og beðið ráðu-
neyið að auglýsa eftir umsókn-
um. Styrkirnir eru ætlaðir ung-
um háskólakandidötum, helzt
ekki eldri en 30 ára. Styrkirnir
nema 350 þýzkum mörkum á
mánuði og eru miðaðir við 10
mánaða námsdvöl innan Sam-
bandslýðveldisins. Nægileg
þýzkukunnátta er áskilin.
EyðúblÖð undir umsóknir um
styrki þessa fást í menntamála-
Möllers og mælti hlýleg minn-
ingarorð í hans garð, en þing-
menn risu úr sætum sínum til
virðingar við hinn látna þing-
mann.
desember n.k.
Það athugizt, að ekki er víst
að neinn styrkur komi í hlut ís-
lendinga. Valið er úr umsóknum
frá fleiri löndum.
inn er unninn og um hann búið,
þannig að vörunni er ekið beint
frá borði í matvörubúð. Slíkir
togarar eru fágætir annarstað-
ar enn sem komið er; þó hafa
Skptar a.m.k. einn slíkan tog-
ara. Á þessum togurum eru
einnig tvö þilför. Er fiskurinn
tekinn inn á neðra þilfarið; en
það er lokað, þannig að öll
vinna þar getur verið innivinna;
getur það komið sér vel í kulda
norðlægra liafa.
Þá eru Rússar farnir að
tiðka að taka inn botnvörpur
togaranna að aftanverðu, en
ekki eingöngu frá hlið eins og
hér er gert; er hin nýja að-
ferð auðveldari en hin ga.mia.
Þá liafa þeir gert tilraunir með
að dæla síld upp.úr nótinni með
sogkrafti; hafa þær tilraunir
einkum farið fram á Kaspíahafi.
Lagunoff sagði frá því að
mikið væri spáð um veiði og
átumagn þar eystra, en mis-
jafnlega hefðu þeir spádómar
viljað rætast.
Þriðjudagur S. nóvember 1955 — 20. árgangur — 253. tölublað
Tónleikaferð um Norður-
laud á vegum útvarpsins
Flutt veiSui m.a. ópera efiir Pesgoleri
Á morgun leggja nokkrir listamenn upp í tónleikaferð
um Norö'urland á vegum Ríkisútvarpsins. Er það þriðja
og síðasta tónleikaferðin á þessu hausti.
Fyrstu tónleikarnir verða á
Akureyri á fimmtudag, og síðar
verður haldið til Siglufjarðar,
Dalvíkur, Sauðárkróks og víðar.
Á tónleikum þessum mun
Kristinn Hallsson óperusöngvari
fyrst syngja einsöng með undir-
leik Fritz Weisshappel. Syngur
Þekkir forseti n.cl
ekki stjómar-
skrána?
Sigurði Bjarnasyni var mjög ó-
rótt í íorsetastóli ■ i gær þegar
þingmenn saumuðu :að ríkis-
stjórninni vegna bátagjaldeyris-
ins. Fann hann hve höllum fæti
hún stóð í þessu máli. Sleit
hann umræðunum áðuf en þing-
menn höfðu rætt það eins og
þeir töldu þörf. Einar Olgeirsson
las þá upp 54. gr. stjórnarskrár-
innar, þar sem ségir: „Heimilt er
hverjum alþingismanni að bera
upp sérhvert almennt mál í
þeirri deild, sem liann á sæti í,
ef hún leyfir það og beiðast um
það skýrslu ráðherra." Taldi
hann ákvæði stjómarskrárinnar
æðra ölium þingsköpum og for-
setaúrskurðum. En spurningin
er hvort Sig. Bjarnason þekkir
stjórnarskrána.
íþróttaæfingum
frestað
V-egna eindreginna tilmæla
frá borgarlækni heinir stjórn
íþróttahandalags Reykjavíkur
þeirri áskorun til íþróttafélag-
anna í Reykjavik, að þau liefji
ekki neinar íþróttaæfingar að
sinni. — ( Frá íþróttabandalagi
Reykjavikur).
Glæsileg og fjölmenn
MÍR-hátíð í fyrrakvöld
Hvert sæti var skipað í sölum Hótel Borgar, og margir höfðu
orðið frá að hverfa, er Halldór Kiljan Laxness, forseti MÍR,
setti með stuttu ávarpi hátiðina sem lutldiu va-r í fyrrakvöld í
tilefni af 38 ára afmæli rússnesku bylfingarinnar. Var nóbels-
verðlaunahöfundurinn liylltur með langvarandi lófataki er hann
steig í ræðusfól.
Að loknu ávarpi Laxness hóf-
úst önnur dagskráratriði. Sjap-
osnikoff söng, og þótti sjaldan
hafa tekizt betur, en Grantsj
lék á fiðlu af óbrigðulli snilld
sinni, Stefán Ögmundsson flutti
stutta en afburðasnjallá ræðu í
tilefni byltingarafmælisins. Mik-
inn fögnuð vakti það er Karla-
kórinn Fóstbræður gekk í salinn,
og söng hann nokkur lög undir
stjórn Ragnars Björnssonar; en
áður hafði Ágúst Bjarnason
kvatt sér hljóðs og beðið sam-
kvæmið að hylla Halldór Lax-
ness. Söng Fóstbræðra var tekið
méð kostum og kynjum, ekki sízt
laginu Álfafeil, er Kristinn Halls-
son söng einsöng í. Síðasta atriði
dagskrárinnar var söngur Söng-
íélags verkalýðssamtakanna, und-
ir stjórn SigUrsveins D. Kristins-
sonar. Guðmundur Jónsson söng
einsöng í tveimur lögunum, og
var þessu atriði dagskrárinnar
ágætlega tekið sem öðrum.
Dagskráratriðum lauk um kl.
12, og luku menn upp einum
munni um það að liátíðin hefði
verið hin mjmdarlegasta.
Kristinn lög eftir innlenda og er-
lenda höfunda. Síðan leika þeir
jþorvaldur Steingrímsson, Ósk-
ar Cortes, Sveinn Ólafsson, Einar
Vigfússon og Einar B. Waage
Lítlð næturljóð (Eine kleSne
Nachtmusik) eftir Mozart, en að
lokum verður flutt óperan Ráðs-
konuríki eftir Pergolesi. Þýðing-
una gerði Egill Bjarnason, hljórn-
sveitarstjóri er Fritz Weisshappel
og leikstjóri Jón Sigurbjörnsson.
Hlutverkin eru þrjú, tvö söng-
hlutverk sem Guðrún Simonar
og Guðmundur Jónsson fara
með, og þögult leikhlutverk, sem
Kristinn Hallsson leikur.
Frá Alþingi:
Frv. um ný launa-
lög, almanna-
tryggingar o. fl.
Mörg ný mál voru lögð fram
á Alþingi í gær. Voru þau eftir-
farandi:
★ Frv. um laun starfsmanna
ríkisins. Þetta er frv. til nýrra
launalaga. Er það samið sam-
kvæmt tillögum nefndar, er
skipuð var til að endurskoða
gildandi lög. Er um allmiklar
hreytingar að ræða. Frv. kom
til 1. umræðu í neðri deild í
gær og var að framsögu lok-
inni, vísað til 2. umr. og fjár-
hagsnefndar.
★ Frv. um laun ráðherra. Sam-
ið af sömu nefnd og launalaga-
frv. Var einnig til 1. umr. í
neðri deild í gær og vísað til
2. umr. og fjárhagsnefndar.
★ Frv. um breytingu á lögum
um félagsheimili. Eggert Þor-
steinsson flytur þetta frv. og
er breytingin um það, að verka-
lýðsfélög njóti sama réttar um
framlag til félagsheimila og
önnur félög er nú eru tiltek-
in í lögunum. Málið lcom til 1.
umr. í gær og var visað til 2.
umr. og heilbrigðis- og félags-
málanefndar.
★ Frv. um breytingu á orloí's-
lögununi. Flutningsmenn:
Hannibal Valdimarsson, Gunn-
ar Jóhannsson, Eggert Þor-
steinsson og Sigurður Guðna-
son. Aðalbreytingin er sú að
Framhald á 5. síðu.
Gullstjarna
stúdenta veitt
Stjórn Stúdentafélags Reykja-
víkur ákvað á fundi sínum á
laugardaginn að veita séra Sig-
urði Einarssyni í Holti Gull-
stjörnuna, sem er æðsta heiðurs-
merki félagsins. Gnllstjarnan er
veitt séra Sigurði fyrir vel unnin
störf i þágu félagsins, eins og
segir í ályktun stjómarinnar.
Gullstjarnan er allgamalt
merki, og hafa ýmsir hlotið það
áður.