Þjóðviljinn - 11.12.1955, Blaðsíða 7

- Sumiudagiir 11. desember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Hannes Pétursson
|K; V ÆÐ ABÖKi
Fyrsta kvœðábók pessa
unga Ijóðaskálds hefur
fengið fádœma góðar
viðtökur.
Bókin rennur út —
1. upplag hennar er þeg-
ar á þrotum.
Rikissfjórnin nú ekki hrædd viS kauphœkkanir
i®
erra
Stóríelld hækkun á hálaunamönnum; lítil hækk-
un hjá þeim lægst launuðu
Kauphækkun verkamanna ....... 3-4 þús. 11%
Kauphækkun skriíst stj. ráðuneyta
(bílastyrkur meðtalinn ..... 32 þús. 53%
Kauphækkun ráðherra ......... 33 þús. 47%
Árslaun ráðherra verða....... 111.150
Þessar mikilsverðu upplýsing-
ar gaf Karl Guðjónsson í ræðu
um nýja launalagafrumv, á Al-
þingi i gær. Frv. var til 2. umr.
og lágu fyrir tillö'gur launa-
málanefndarinnar, sem fjárhags-
nefnd flytur, um hækkanir á all-
mörgum liðum. Lýsti Karl yfir
fullu samþykki við hækkanir á
lægri launaílokkunum, s"em hann
sagði að væru nauðsynlegar og í
samræmi við þá hækkun, sem
verkamenn knúðu fram á sd. 1
vori. En stefna ríkisstjórnarinn-1
ar er sú, að nota litiar, en rétt- j
mætar kauphækkanir til lág-!
launamanna sem átyllu til stór-1
felldrar hækkunar á launum há-
tekjumanna. Sýnir eítirfarandi j
samanburður glögga mynd af
þessu:
Laun í des. Laun í jan. Raunv. Árslaun
1954, vísit. ’56 ef vísit. Hækk- Hækk- laun í vísit.
159 væri óbr. un í kr. un í % jan. ’56 171 stig
Ráðherrar 5.847,25 8.612,50 2.765,25 47,3% 9.262,50 111.150,—
Skrifst.stj. í ráðuneytum 4.906,30 6.797,25 1.890,95 38,5% 7.310,25 87,723,—
—„— með bílastyrk 2.640,95 53,8% 8.060,25 96.723,—
Prófessorar 4.698,74 6.280,50 1.581,76 33,4% 6.754,50 81.054,—
Skrist.stj. í ríkisstofnunum 3.956,13 5.326,50 1.370,37 34,6% 5.728,50 68.742,—
XIII. launafl 2.790,45 3.140,25 349,80 12,5% 3.377,25 40.527,—
ejiia SilíOTSema
Sovézki fiðlusnillingurinn Ða-
vid Oistrakh er nú á hljóm-
leikaferð um Bandaríkin og hef-
ur hlotið frábæra dóma. Tón-
listargagnrýriandi Tirne teiur
hann vera mesta fiðluleikara
sem nú er uppi.
Aðsókn að hljómléikr.rn Ois.tr-
akh hefur hvarvetna verið gííur-
leg og hefur hann orðið að
neita boðum um að leika í mörg-
um borgurn. Hann hélt hljóm-
leika í höfuðborginni Washir.gr-'
ton og þáði fyrir hæstu greiðsíu
sem nokkur tónlistarmaður hef-
ur féngið fyrir eina hljómleika,
8000 dollara eða 130.000 krón-
ur.
Helgi Hálfdánarson:
Á
Ljóðapýðingar
Ljóðavinir missið ekki
af þessari bók — hún
er aS verða uppseld
HEIMSKBINGLlk
Til þess að fá skýrari saman-
burð um kauphækkunina frá des.
'54 til jan. ’56 er notuð sama
vísitala. Þar í er því engin liækk-
un vísitölunnar á þessrnn tírna.
XIII. launaflokkur er talinn
samsvara nokkuð kaupi verka-
manna og er kauphækkunin þar
næstum sú sama. í>ess skal enn-
fremur getið, að til viðbótar
þessum launum ráðherra, sem á-
kveða á með sérstökum lögum
samhliða launálpgúnum, konia
að sjálfsogðu full þingmanns-
laun.
Minnti Karl á það hvernig rík-
isstjórnin og' allt hennar lið hefði
farið hamförum gegn launahækk-
un til verkamanna á s.l. vori. í>á
hefði hreinn þjóðarvoði hlotizt af
11% hækkun til verkamanna.
Nú væri engin hætta talin stafa
af allt að 53% hækkun til há-
tekjumanna.
í sama streng tóku Lúðvík
og
Jósepsson, Einar' Olgeirsson
Hannibal Valdimarsson.
Eysteinn Jónsson taldi það
hinsvegar fyllsta réttlæti, að
ráðherrar og aðrir sSkir fengja
að „fljóta með“ verkamönnum.
(Samanber 11% til verkamanna,
4.7% til ráðherra.) Færði hann
nefndinni þakkir fyrir tillögur
sínar, sem allar gengu i hækkun-
arátt. Hefur varla gallharðari
kauphækkuriarmaður talað á
þingi í seinni tíð.
6 h é 1. § v e r ð 1 a u n i si
Skuldir Bandaríkj amanna
aukast jafnt og þétt
Verzlunarskuldir þeirra innanlands nema
nú 3.500 ísl. kr. að meðaltali á hvern íbúa
Iimanríkisskuldii' Bandaríkjanna fara stöðugt vaxandi
og eru nú meiri en nokkru sinni fyrr.
I septembermánuði s.l. jukust
skuldir bandarískra neytenda
vegna nýrra afborgunarkaupa
um 544 milljón dollara og nema
slíkar skuldir þá 26.699 milljón
dollurum. Þegar við þessa upp-
hæð er bætt venjulegum verzl-
•unarskuldum neytenda nemur
heildarfjárhæð skuldanna 34.293
•milljónum dollara, eða 3500 ís-
lenzkum krónum á livern ein-
asta íbúa Bandaríkjamia.
Skuldir aukasfc örar en
sparifé
Anmtn fjórðung þessa árs
aiam allt það snarifé sem lagt
var til hliðar í Bandaríkjunum
1700 milljónum dollara, en jafn-
framt stofnuðu þeir sér í nýj-
ar skuldir sem námu samtals
2200 milljónuin dollara, aðal-
lega vegna kaupa á bifreiðum
með afborgunarskilmálum.
Að sjálfsögðu kemur að
skuldadögunum, að því að neyt-
endur verða að fara að greiða
þessar 34.293 milljónir dollara,
sem þeir skulda smásölum og
lánastofnunum sem annast fyr-
irgreiðslu um afborgunarkaup.
Þegar að greiðslu þessara miklu
skulda kemur, getur ekki hjá
-|því farið að bandarískir neyt-
endur verði að draga úr nýjunf
viðskiptum og það hlýtur aftur
að leiða til minnkandi eftir-
spurnar eftir framleiðsluvörum
iðnaðarins. 'stjórnarvöldin hafa
um alllangt skeið reynt að
draga úr lánveitingum, m.a.
með því að hækka forvexti
bankanna, þau vita sem er að
afturkippurinn verður þvi meiri
sem skuldirnar verða meiri.
Þeir Búlganín og Krústjoff
komu í gær til Kasjmír, hins víð-
lenda héraðs á norðvesturhluta
Indlandsskaga, sem Indland og
Pakistan hafa deilt um síðan
1947. Sagði Búlganín við komuna
þangað, að þeir félagar hefðu
ekki getað farið svo frá Ind-
landi, að þeir kæmu ekki til
þessa indverska landshluta.
Útvarpið í Karaehi, höfuðborg
Pakistans, deildi harðlega á Búl-
ganín fyrir þessi ummæli, sem
það sagði vera ósæmilega ihlutun
í deilumál tveggja ríkja.
Forsetar Æðsta ráðs Sovétríkj-
anna hafa með tilskipun numið
úr gildi bann við fóstureyðing-
um, sem sett var árið 1936.
í greinargerð fyrir tilskipun-
inni segir, að bætt menntun
kvenna og ráðstafanir hins opin-
bera til verndar mæðrum og
börnum geri það fært að afnema
bannið. Vonast sé til að hin
háu mæðralaun til barnmargra
kvenna nægi til þess að halda
fóstureyðingum í skefjum. Fóst-
ureyðingar má aðeins fram-
kvæma í sjúkrahúsum.
Á fyrstu árum Sovétríkjanna
voru engar hömlur settar við
fóstureyðingum.
Framhald af 1. síðn.
og íslenzku umhverfi. En list
hans væri ekki einskorðuð við
ísland, höfuðeinkenni hennar
væri saipúð með öllu lifandi hcr
á jörðu, hún væri borin uppi af
mannúð og mannást. ,,AMt sem
Laxness hefur skrifað er þrungið ■
félagslsgum eldmóði og hann hef-.
ur sjá'lfur tekið virkan þátt í i
félagsKiálum sinnar tiðar".
„Sú var tíð", sagði prófessor!
Wessén, „að margir íslenzkir l
rithöfundar vöidu sér annað nor-!
rænt mál en íslenzku til að rita
bækur sínar á, og ollu þar ekki
einvörðungu fjár’nagsástæður,
heldur einnig það að þeir van-
treystu íslenzkri tungu sem tæki
til listrænnar sköpunar. Mikil-
vægasta afrek Laxness er ef til j
vill að hann hefur enduniýjað
íslenzka tungu til listrænnai
, túlkunar í óbundnu máli og með
fordæmi sínu gcfið íslenzkum rit-
höfundum djörfung til að beita
móðurmáli sínu. Það er ekki sízt
þess vegna að landar hans virða
hann svo mjög og meta svo mik-
ils.“
Megi íslenzkur skáldskapur
halda áfram að blómgast
Prófessor Wessén hafði mælt
á móðurmáii sínu, en nú beindi
hann orðum sínum til skáldsins
og mælti þá á íslenzku þessi orð:
„Halldór Kiljan Laxness! Ég
hef nú reyrit' í stuttu máli að
skýra írá skáfdferii ýðár fyrir á-
heyrendum hátíðarinnar. Flestir
þeir er hljóta verðlaun Nóbels
losna við þessa raun eingöngu
vegna þess að þeir skilja ekki
sænsku og þurfa því ekki að
hlusta á hvað sagt er. Því er
ekki þannig farið með ýður. Því
miður munu fleiri íslendingár
skilja 'sænsku en Sýíár íslenzku.
Samt eru þeir márgif Svíar og
aðrir sem lært hafa íslenzku
eingöngu til þess að‘geía lesið
bækur yðar á frummálinu og það
er trú rriin að ri'ieð tímanum
verði þeir enn fleiri. Ég bið yður
að halda áfram þessu' þýðirigar- í
mikla starfi og hv>etja aðra1
landsmcnn yðar að gera siíkt hið!
Halldór Kiljan Laxness
apdi myndir frá þjóðlífi íslands
og sögu. Látum oss vonast eftir
auðugri og mikilli blómgu?’ ís-
lenzks skáldskapar. Ég færi ýður
hjartanlegar harningj.uóskir, ífá
sænsku akademíunn'i og bið ýður
nú stíga fram íil bess að tak.a úr
hendi konungs þau bókmennta-
vérðlaun Nóbels sem i yður -afa
verið veitt." Gekk Halldór Kiljan
þá fyrir konung og tók viö vérð-
laununum.
Veizlan í ráðhúsinu
Þá var afhendingu nóbéís-
verðlaunanna lokið og var nú
farið til ráðhúss Stokkhóims-
borgar, þar sem haldiri var
veizla, sem 800 manns cátu. Þar
var haldin ræða fyrir mirmi kon-
ungshjóna og konungur minntist
Alfreds Nóbels. Bergstj;. tidt pró-
fessor ávarpaði nóbelsvetö.Iauna-
meni. Halldór Kiljan Laxn.ess
ílutti þar ri'ðu. M.' K.
(Ræðan var senc1 sj rdéýjíL'og
er bví akki. að treysta að hún
him birtist hér alyeg cins og
sama. Géf öss áfram margar lif-l höfundur gekk frá henni)..