Þjóðviljinn - 10.02.1956, Síða 6

6) — ÞJÓÐVXLJINN — Föstúdagxir 10. febrúar 1056
---
EMIL H. EYJÓLFSSON:
Kosningar og
stj órnarmyndun
í Frakklandi
þlÓOVILIINN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn —
.______________:__________/
Þyldu atvinnuveg-
irnir að vera án
Thcrsara?
Hver hugsandi maður í
landinu veit, að verkföllin sl.
vor og kaupha&kkun sú sem þá
fékkst var nauðvöm alþýðu
iandsins gegn afleiðingum aft-
u r haldsóst j órnar Ólafs Thors
og Eysteins Jónssonar, Bjarna
Benediktssonar og Steingríms
Steinþórssonar, Ingólfs Jóns-
sonar og Kristins Guðmunds-
sonar, afleiðing afturhaldsó-
stjómar Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar allt frá 1947.
En nú hefur íslenzkt aftur-
hald fundið eina von: I Sviþjóð
hafa sósíaldemókratar gert einn
dásamlegan samning fyrir
verkalýðinn. Þar hafði verið
farið að ráðum Eysteins og Ól-
afs, að manni skilst af leiðara
Morgunblaðsins, og reiknað út
,,vísindalega“ hvað atvinnuveg-
imir „þyldu“ og síðan ákveðin
2-8% launahækkun.
Að baki slíkra hugleiðinga og
áróðurs íslenzka afturhaldsins
er alltaf sama meginhugsun:
Hlutfall verkalýðsins í arðinum
af framleiðslunni, í þjóðartekj-
unum, má aldrei verða meira en
nú. Allt annað verður líka að
standa í skorðum. Ofsagróði
fámennrar auðmannaldíku
verður að lialda áfram í sama
mæli og hingað tii. Afætulýður
milliliða og okrara verður að
fá sinn mælda skerf, ekki minni
en nú. Allt það hyski sem lifir
á framleiðslunni án þess að
leggja nokkuð af mörkum til
þióðfélagslega nauðsynlegra
starfa verður að fá útmældan
lífeyri af vinnuarði fólksins í
landinu, að dómi þeirra Ólafs
og Eysteins.
Alþýðu manna er Ijóst að
þetta er falsröksemd og mun
aldrei viðurkenna hana sem
„vísindalega“ kenningu. Sókn
alþýðusamtakanna hefur rétti-
lega beinzt að .því að gera hlut
verkalýðsins ,alls hins starfandi
fólks, í skiptingu arðsins stærri,
og mun beinast að því einnig
framvegis. Það er hægt m.a.
með því að Iosa af atvinnuveg-
unum þann sníkjandi gróðalýð
sem læsir klónum um stóran
hluta þjóðarteknanna og sóar
honum í óhófseyðslu og fjöl-
skvldulúxus sinn, í stjóm-
málasamtök gegn alþýðunni.
Afturhaldið veit, að þegar al-
þýðan skilur til fulls, hve vel is-
lenzkur þjóðarbúskapur „þoliri'
að vera án Thorsara, án
Siálfstæðisflokksins, þá er
ekki einungis pólitískum völd-
um afturhaldsins í landinu
lokið, heldur einnig arðráns-
færum þess. Þvi skal verkalýðn-
um talin sú trú, að verkföll séu
til bölvunar, heilbrigð verka-
lýðssamtök séu tU bölvunar.
Allt slíkt liefni sín, reikningur-
inn komi með kveðju frá Gre-
gorv. Því sé rétt að lofa Gre-
gorv Sjálfstæðisflofcksins og
Gregory Framsóknar að lafa í
völdunum ótrufluðum af verka-
Jýðssamtökiun landsins.
En skyldi það ekki reynast
ofætlun að alþýða landsins
Æfleypi við þeirrrályktun?
París, seint í janúar.
Frakkar eru flestum meiri
einstaklingshyggjumenn, og
kemur það fram á ýmsum
sviðum. Óvíða eru fleiri
stjómmálaflokkar og flokks-
brot, sem oft og tíðum eiga
erfitt að finna samstarfs-
gmndvöll. Stjómarskipti em
því tíð, meiri hluti ótryggur.
Síðasta hægri miðflokkastjóm
Faure og Pinay fór ekki var-
hluta af þeim erfiðleikum,
auk þess sem fjölmörg brýn
vandamál steðjuðu að innan
lands og utan: Norður-
Afríkumálin, kosningar í Saar,
Genfarráðstefnan o. s. frv.
En E. Faure er tyímælalaust
slunginn stjómmálamaður og
tókst iðulega að bjarga
stjóminni frá falli með póli-
tískum loftfimleikum (vinstri
meirihluti í Marokkómálinu,
hægri í Alsirdeilunni.) Loks í
nóvemberlok er mælirinn full-
ur, flestir þingmenn radikala-
flokksins, flokks Faure, hafa
snúið við honum bakinu undir
forystu Pierre Mendés-France.
Og eftir tvísýnar atkvæða-
greiðslur um kosningalög-
gjöfina fellur stjómin með
100 atkv. mun. í óþökk
flokksbræðra sinna notar
Faure sér ákvæði stjómar-
skrárinnar og rýfur þing.
Kosningar 2. janúar.
Ég ætla mér ekki þá dul
að gera nákvæma grein fyrir
kosningar. En á fráfarandi
þingi vom þessir flokkar
helztir:
a) Kommúnistaflokkur;
stærstiflokkurinn með 25,9%
atkv., 93 þingmenn; skýr-
ingin á því, að flokkurinn
hefur ekki fleiri þingmenn
er sú, að við seinustu kosn-
ingar var kosningalöggjöfin
honum víða í óhag vegna
bandalaga. Leiðtogar: M.
Thorez, J. Duclos, M. Cac-
hin.
b) Sósíalistafl., 14,9% at-
kv„ 94 þingsæti; hlaut fleiri
þingsæti en flokkuriim átti
í rauninni skilið vegna kosn-
ingabandalags við M. R. P.,
er beinlínis var stefnt gegn
kommunistum. Leiðtogar:
Guy Mollet, Christian Pin-
eau.
c) Sósíal-radikali flokkur-
inn og fylgiflokkur (U. D.
S. R.), 11,2% atkv., 82 þing-
sæti, miðflokkar fremur til
vinstri. Leiðtogar: Herriot,
P. Mendés-France, Daladier,
E. Faure, Fr. Mitterand (U.
D. S. R.)
d) M. R. P. 12,8% atkv.,
85 þingmenn; kristilegur,
hægri miðflokkur, er til
varð í stríðslok og komið
hefur mikið við sögu undan-
farin ár. Leiðtogar: Bidault,
R. Schumann, Teitgen.
e) Hægri flokkar (óháðir,
bændaflokkar o. s. frv.);
nokkrir hópar mjög tengdir;
12,3% atkv., 125 þingsæti.
Leiðtogar: Pinay, Duchet.
f) Sósíal-republikanar
(nefndust áður Gaullistar,
og fleiri) 20,4% atkv., 57
þingmenn. Hægri flokkur,
afar ósamstæður. Leiðtogar:
de Gaulle, hershöfðingi,
Kosningabaráttan er hat-
römm frá upphafi. Faure og
fylgismönnum hans er vikið
úr radikalaflokknum að til-
hlutan Mendés-France, sem
nær öllu ræður innan flokks-
ins á flokksþinginu í haust.
Er Faure gefið að sök þjónk-
un við hægri flokkana, en
Mendés-France er mjög í
mun, að flokkurinn gangi
heilsteyptur og samhentur til
kosninga.
Kommúnistaflokkurinn er
fús til samstarfs við sósíal-
igta og radikala Mendés-
France, vill koma á fót Al-
þýðufylkingu í líkingu við
þá, sem vann sem stærstan
sigur 1936. A. m. k. tveir
þingmenn sósíalista lýsa yfir
fylgi sínu við einhverskonar
samvinnu sósíalista og komm-
únista. Saman hafa þessir
tveir flokkar hreinan meiri-
hluta í 20 kjördæmum og
jaðra við það í öðrum 10.
Auðvitað var ólíklegt, að
tækist að skapa alþýðufylk-
ingu, til þess höfðu erjur
flokkanna verið of harðar,
og við síðustu kosningar
höfðu sósíalistar gert banda-
lag við hægri flokk, M. R. P.,
einungis til þess að klekkja
á kommúnistum. En það er
athyglisvert tímanna tákn, að
þetta eru fyrstu .kosningar
siðan 1947, er áróðri flokk-
anna er ekki fyrst og fremst
beint gegn kommúnistahætt-
unni, engin grýla dubbuð
upp.
Snemma í desember kemur
saman flokksþing sósíalista,
og fyrir harða atlögu Guy
Mollet, formanns flokksins,
og Pineau („Við viljum held-
ur tapa 20—30 þingsætum en
vinna á í bandalagi við
kommúnista") er samþykkt
að taka upp samvinnu við
Mendéssinna. Þannig verður
hin svoneriida Lýðveldisfylk-
ing til: Sósíalistar, radikalar
Mendés-France, stuðnings-
menn Fr. Mitterand (U. D.
S. R.), eins aðalráðherra
í stjóm Mendés-France, og
loks nokkur hluti sósíal-
republikana (áður Gaullist-
ar.) Forystumaður auðvitað:
Pierre Mendés-France. Þeir
rjúka af stað með brauki og
bramli, deila hatrammlega á
E. Faure og stjómarstefnu
með kosningasigurinn.
hans, og reyna einkum að
laða til sín ungt fólk, sem
nú kýs í fyrsta skipti. Mend-
és-France lýsir yfir, að fari
sömu menn með völd næstu
ár, eigi landið ekki framar
uppreisnarvon, hann leggur
áherzlu á, að baráttan sé nú
fyrst og fremst milli hægri
og vinstri. „Kosningabaráttan
skýrist óðum. Annars vegar
em hinir seku, rígbundnir
stöðum sínum og sérréttind-
um, vemdaðir af flokksklík-
um sínum. 1 stuttu máli:
hægri öflin. Hins vegar
vinstri öflin, öll þau ungu
öfl sem á landið trúa . ... “
o. s. frv. (Express). Nóbels-
verðlaunaskáldið Mauriac rit-
ar innfjálgar, klökkar grein-
ar og snýr máli sínu til ka-
þólskra, heitir á þá að styðja
Lýðveldisfylkinguna, yfirgefa
M. R. P., sem svikið hafi
flest gefin heit.
Gagnrýni blaðsins er vissu-
lega hörð og réttmæt, en ýms-
ar spumingar vakna þó.
Hvers vegna hafna Mendés-
France og vinir hans öllu
samstarfi við kommúnista, ef
þeim er jafnmikið áhugamál
og þeir láta í veðri vaka að
mynda sterka vinstri stjóm?
Eins og málum er pú háttað
í Frakklandi, er vinstri stjóm
án þátttöku kommúnista ó-
hugsandi. Og þeir vílja sam-
komulag. Næsta. stjórnajy
myndun mun skera úr um,
hversu raunhæfur vilji Mend*
és-France er til vinstri sam*
steypu.
Og dálítið hlálegt er stund-
um sundurþýkkja Faure og
Mendés-France, sem sá siðar-
nefndi reynir að túlka sem
djúpstæðan skoðanamismun.
Sannleikurinn er þó sá, að
lengst af studdi Mendés-
France stjóm þeirra Faure-
Pinay, enda hefur Faure að
mestu haldið áfram á þeirri
braut, sem Mendés-Ffance
markaði. Annar kom á friði í
Túnis, hinn í Marokkó. Hvor-
ugur gerði neitt raunhæft í.
Alsírmálinu. Enn er þar
landstjóri, Soustelle, sem ,
Mendés-France skipaði á sin-
um tíma.
Enda þótt áróður Lýðveld-
isfylkingarinnar hafi einkum
sett svip sinn á kosningabar-
áttuna, verður ekki hjá því
komizt að geta þáttar nýrrar
hreyfingar: Poujadismans,
sem kenndur er við upphafs-
mann sinn og foringja, Pierre
Poujade, blaða- og póstkorta-
sala frá smábæ í Suðvestur-
Frakklandi. Uppgangur Pouj-
ade hófst fyrir nokkrurtt ár-
um, er kaupmenn efndu til
samtaka og neituðu að greiða
tolla og skatta, sem Vöru að
kyrkja starfsemi þeirra. Upp-
hafléga er því Poujadisminn - '
aðeins hagsmunasamtök
skattþjakaðra kaupmanna ög '
iðnaðarmanna í lágþróuðum
héraðum gegn ásókn ríkis-
valdsins. Það er ekki fyrr en
seinna, þegar hann er orðinn
viðtækari og einkum er hannt
berst til bæjanna, að han».
fær á sig fasistískan blæ.
Millistéttirnar sem löngúra.
hafa verið óákveðnar og velk-
ar fyrir hvers kyns ofbeldis-
stefnum og sterkum mönnum,
hrifast af grófu, slagorða-
kenndu málfari Poujade,
gamlir fasistar skipa sér und-
ir merkir hann (Ðides, fjmr-
verandi lögregluforingí), og
smám saman breytist hreyf-
ingin úr hagsmunasamtökum
í „ópólitísk“ stjórnmálasam-
tök með fasistísku sniði.
Kosningabarátta þeirra var
aðallega fólgin í þvi að
hleypa upp fundum ándstæð-
inganna, til þess höfðu þeir
skipulagðar sveitir, fleygja
Framhald á 10 síðu.
Jacques Duclos, framkvœmdastjóra Kommúvritaflokks Frakklands óskað til hamingju
flokkaskiptingu í Frakklandi,
né áróðri flokkanna fyrir framan af; nú Chaban-Del-
mas.