Þjóðviljinn - 22.09.1956, Blaðsíða 9

4
Máltæki ?
Segðu mér hverja þú
umgengst, þá skal ég
segja þér hver þú ert.
Hver er höfund-
urinn?
Svör frá síðasta blaði.
Vísan er eftir Jónas
Hallgrímsson, kvæðið
heitir Borðsálmur.
Látum af hárri heið-
arhrún er í leikritinu
Skugga-Sveinn eftir
Matthías Jochumsson.
Skemmtilegasta les-
greinin mín
Þátttakan í þessari
skoðanakönnun er hafin.
Fyrsta bréfið um þetta
var frá vinkonu okkar
hér í Reykjavík, sem
nefnir sig Uglu. Og þar
var valin lesgrein, sem
v.ið hérna höfum hugboð
um að flestum þyki
skemmtilegust. En
skyldi það reynast rétt.
Hvaða lesgrein velur
þú?
Ráðning á stafa-
leiknum
í síðasta blaði
Þegar fundin hefur
verið merking tölustaf-
anna verður setningin
svona: Inni í þessum
skála sá ég ála og kál í
skál, sem var lík ask í
iögun, og var breitt lak
yfir. — Slá var fyrir
hurðinni og lás við, og
mátti kallá vel um geng-
ið og ekkert káksmíði.
DansSJéð mömma og pabba
Foreldrar ykkar, sem nú eruð á aldrinum
10—14 ára, eða þar um bil, voru margir á
unglingsaldri kringum 1940. Þið eruð að biðja
um ný lög og ný ljóð, danslög og dægurljóð,
og svona var það eins með mömmu og pabba.
Þá var því jafnvel komið í kring að valið
var danslag kvöldsins í útvarpinu, og venju-
lega reynt að vanda til þess. En söngvararn-
ir, sem þá sungu dægurljóðin, eru nú flestir
hættir að syngja opinberlega; þó gerum við
ráð fyrir að þeir rauli eitthvað ennþá, a. m.
k. sumir. Nú ætlum við til tilbreytingar að
birta eitt af danslögum kvöldsins frá árinu
1940. Það var sungið þá fyrst á annan páska-
dag. Söngvararnir voru Ivar Þórarinsson og
Guðmundur Karlsson. En Ijóðið er eftir Jó-
hannes úr Kötlum og varð mjög vinsælt. Ef til
vill náið þið í einhvern, sem kann lagið, það
heyrist sjaldan nú orðið. En ljóðið nefnist:
Næturljéð
Ó nótt! Þinn vængur nalgast mig — hánn
nálgast mig hljótt,
og nótt! ó kysstu barnið þitt og svæfðu það rótt.
Nú finn ég hvernig ljóðið líður frá þér,
— það Ijóð, sem á að vaka hjá mér
sem móðuraugu mild og skær.
Ó dimmbláa nótt!
hversu dulur þinn faðmur og vær,
þegar deginum lýkur
og vanga minn strýkur
þinn elskandi blær.
Hve allt er þá liljótt,
og hve angurvært hjarta mitt slær
og hve auga mitt kvikar,
og stiarnan þín blikar
og færist mér nær.
Ó, nótt! nú bærast varir þínar viðkvæmt og
hljótt,
- þú vaggar mér í draumi, blessaða nótt,
og sorgir mínar líða, líða og líða fjær.
Ó, dimmbláa nótt! o. s. frv.
*_______________________________________:____/
Laugardag 22. september 1956 — 2. árgangur — 34. tölublað
Ritstjóri: Gunnar M. Magnúss — Útgefandi: Þjógviljinn
Eins og þú heilsar öðrum
ávarpa aðrir þig
Það er gamalt orðtak,
eem segir: Eins og þú
heilsar öðrum, ávarpa
aðrir þág. Það gildir ekki
einu, hvernig menn
lieilsast eða kveðjast.
Kveðjur skapa ákveðið
hugarþel eða eru
sprottnar af ákveðnu
hugarþeli. Ávarpsorðin
geymast í huga þess,
sem talað er við og þau
hafa mikilvæga þýðingu
í lífi manna. Sumar
þjóðir vanda mjög til
ávarpsorða og telja það
með skýrustu menningu
að tala af háttvísi í
ávarpsorðum. Nú breyt-
ast ávarpsorð nokkuð
með kynslóðunum.
Við eigum ýmis góð
ávarpsorð, sem notuð
eru í daglegu tali og
einnig í bréfum: Sittu
beil á húfi, Hallgerður í
Bláfelli, segir í þjóð-
sögunni. Og tröllkonan
svaraði: Fáir kvöddu
mig svo forðum, farðu
vel ljúfurinn ljúfi. Al-
geng ávarpsorð eru:
komdu sæll og blessað-
ii r, sæl og blessuð. Þetta
er svo oft stytt og sagt:
blessaður, blessuð, og
enn meira stytt: bless
og þá er stutt yfir í
erlent ávarp: bless you.
Þá er notað komdu sæll
og sælinú eða einungis
sæl. Fáir segja heill og
sæll, nema þá í ávarps-
orðum bréfa. Góðan
daginn er algengt
ávarpsorð að morgni
dags. Sumar stúlkur hjá
fyrirtækjum segja, þeg-
ar þær svara í símann:
Góðan daginn, þetta er
.... eða Sambandið,
góðan daginn. Þessi
kurteisi verkar vel. —
En svo er að minnast á
ýmis erlend áhrif á
kveðjur, sem ekki sam-
i'ýmast tungu okkar og
málvenju. Halló! Þetta
er orðið mjög algengt
ávarpsorð milli ungs
fólks, sem hittist t. d. á
götu. Þegar að er gáð
felst fátt persónulegt í
þessu ávarpi. Það er
upphrópun, frekar en
kveðja og því ekki við-
l.unnanlegt sem ávarps-
orð.
Þessar línur eru rit-
eðar til þess að vekja
athygli ykkar, sem ung
eruð, á að vanda til
kveðju- og ávarpsorða.
Sá, sem ávarpar með
háttvísi, vekur traust.
Og er það ekki eðlilegt
að reyna að vekja traust
þeirra, sem við eigum
samskipti við. Einu sinni
heilsaðist fólk og kvadd-
ist með kossi, og hefur
sá siður tíðkazt til
skamms tíma í sumum
héruðum. Almennt tak-
ast menn í hendur, þeg-
ar þeir heilsast, og ein-
hver fjarvist hefur skil-
ið.
Sumir telja, að við
Framh. á 2. síðu
Kjæra eða kæra
Við fáum venjulega í
ávarpi í bréfum til okk-
ar: Kær.a Óskastund, og
þykir okkur vitanlega
vænt um það. En sumir
skrifa orðið kjæra. Þetta
viljum við leiðrétta. Það
á að skrifa kæra. Sam-
kvæmt reglum má ekki
setja j á milli k og æ
eða g og æ o.s.frv., ent
förum ekki lengra út í
þá sálma.
RITSTJÚRI: FRlMANN HELGASON
Um enska knaftspyrnu
Það virðist vera orðin tízka
að hafa framherja ensku lið-
anna sem yngsta. Það var Man-
chester Utd. sem innleiddi
þessa „tízku“. Félögin reyna að
komast niður fyrir hvert ann-
að í meðalaldri. I augnablikinu
©r talið líklegt að Chelsea hafi
Danir sigrnðu á
öliuin vígstöðvum
Um síðustu helgi kepptu
Danir og Finnar í þrem flokk-
um. Keppnin í A-flokki fór
fram í Helsingfors og unnu
Danir þar með fjórum mörk-
um gegn engu; í hálfleik stóðu
leikar 3:0 fyrir Dani. Leikur-
inn var háður á olympíuleik-
vanginum í viðurvist 15 þús.
áliorfenda.
B-leikinn unnu Danir líka
8:0; fyrri hálfleikurinn
var markalaus.
í unglingaleiknum sluppu
Danir vel því að talið er sann-
gjarnt að Finnar hefðu a.m.k.
fengið jafntefli. Urslitin urðu
Bamt þau að Danir settu þrjú
inörk en Finnar tvö. 1 síðari
Jiálfleik gerðu báðir tvö mörk.
m®tið. Þegar Chelsea gerði
jafntefli við Leeds, 0:0 var
samanlagður aldur framlínunn-
ar 94 ár: Les Allen 18 ára,
Bradbrook 18, Tindall 20, Nich-
olas 18, og Frank Blunstone 20.
Það er Teddy Drake sem er að-
ahnaður Chelsea, en hann var
á sínum tíma miðframherji hjá
Arsenal. Fulham er með tvo
tvítuga leikmenn, Huddersfield
með einn 16 ára og annan 21.
Þessi stefna hefur verið mik-
ið rædd í Englandi og menn
telja sig eygja nýtt blómaskeið
enskrar knattspyrnu.
Preston gekk ekki vel
til að byrja með, tapaði fyrstu
leikjunum fjórum. En þá kom
nýr framkvæmdastjóri til fé-
lagsins, Cliff Nritton að nafni,
og hann fann út að það sem
Preston vantaði var miðfram-
herji. „Og því ekki að reyna
Tom Finney“, sagði Cliff. Finn-
ey hefur alltaf leikið sem út-
herji bæði í liði félags síns og
eins í landsliðinu, og því aldrei
komið í stöðu miðherja, og er
hann þó orðinn 34 ára gamall.
Einhverntíma verður þó allt
fyrst, og það sýndi sig að
þetta var góð ráðstöfun. 1
fimmta leiknum sigraði Prest-
on Cardiff 6:0, en það félag
hafði staðið sig vel þangað til.
Preston vann líka Arsenal 2:1
í London og síðast W. Brom-
wich 3:2.
Leikmenn eru yfirleitt ekki
hrifnir af að láta flytja sig til
í liðinu. En þetta snerti ekki
hinn fræga útherja Tom Finn-
ey. „Ef Preston óskar eftir að
ég leiki í stöðu miðherja það
sem eftir er af keppnistímabil-
inu, þá skal ég ekki hafa neitt
á móti því“, segir Finney. Þó
getur þessi flutningur hans
þýtt það að hann missi af
nokkur hundruð pundum í
aukatekjur fyrir landsleiki.
Hann hefur mesta möguleika
til að verða valinn sem hægri
útherji í landsliðið ef Stanley
Matthews verður Iátinn á
vinstri kant, en sem miðherji
hefur hann litla möguleika í
landsliðið.
Staðan um síðustu helgi:
Manch. Utd.
Leeds
Birmingham
Tottenham
Bolton
Luton
Burnley
Blackpool
deild:
8 6 2
6
5
5
5
5
4
5
0 21-10 14
2 19-11 13
22-12 11
23- 14 11
15-10 11
18-14 11
15-11 11
24- 19 10
Laugardagur 22. september 1956 — ÞJÖÐVTLJINN — (9
Sheffield W. 8 4 1 3 24-18 9 Huddersfield 9 5 1 3 16-14 11
Aston Vi-lla 8 3 3 2 13-10 9 Swansea 8 5 0 3 23-19 16
Newcastle 8 4 1 3 10-18 9 Doncaster 9 3 4 2 14-12 10
Preston 9 4 0 5 18-17 8 Stoke 9 4 2 3 15-15 10
Sunderland 8 3. 1 4 23-18 7 West Ham 8 3 3 2 12-8 9
Wolves 8 3 1 4 18-18 7 Middlesbr 9 3 3 3 17-15 9
Arsenal 9 3 1 5 13-16 7 Lincoln 8 3 3 2 14-13 9
Cardiff 9 2 3 4 14-21 7 Liverpool 8 2 4 2 13-13 8
W. Bromwich 8 2 2 4 13-17 6 Fulham 9 4 0 5 18-19 S
Chelsea 7 2 2 3 4-9 6 Barnsley 8 3 2 3 17-21 8
ManchesterC. 8 2 2 5 12-18 6 Grimsby 9 3 1 5 12-13 7
Portsmouth 8 1 1 6 12-19 3 Port Vale 7 2 3 2 10-12 7
Everton 9 1 1 7 10-25 3 Orient 8 2 3 3 12-16 7
Charlton 8 1 1 6 9-25 3 Leyton
Orient 8 2 3 3 12-16 7
2. deild: Blackburn 8 2 1 5 15-21 5
Sheffield Utd 8 5 2 1 24-12 12 Notts County8 1 3 4 11-20 5
Nottingh. F. 8 5 2 1 23-11 12 Bristol City 9 1 3 5 10-19 5
Bristol Rov. 9 5 1 3 21-12 11 Rotherham 7 1 2 4 6-13 4
Leicester 8 4 3 1 15-10 11 Bury 8 1 2 5 11-21 4
Síðari dagur Búkarestmótsins
Rut Pólland 62,55
Nikulin Sov. 61,74
Niklas Pólland 60,67.
fl
110 m grindalil.
Stolaroff Sov. 14,3
Jöhnemark Svíþj. 14,4
Kamotbok Holland 14,8.
T j
1500 m hlaup
Czegledi Ungv. 3.48,8
Pipine Sov. 3.50,0
Michel Frakkland 3.50.4.
10000 m lilaup
Gregescu Rúm. 31.21,4.
4x100 m
Sovétríkin (Tokaréff, Sukar-
éff, Konovaloff, Bartenéff)
40,7. i
Á lokadegi rúmenska meist-
aramótsins í Búkarest, þar sem
Hilmar Þorbjörnsson sigraði í
200 metra hlaupinu, urðu
helztu úrslit þessi:
200 m hlaup
Hilmar Þorbjörnsson 21,4
Konovaloff Sov. 21,4
Tokaréff Sov. 21,5.
Langstökk
H. Visser Holland 7,98
(nýtt Evrópumet)
Krabowski Póll. 7,78
(pólskt met)
O. Tedoséff Sov. 7,68
Kropidloffki Póll. 7,42.
Sleggjukast
Samotsvetoff Sov. 65,03