Þjóðviljinn - 25.03.1957, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 26. marz 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (&*
Landhelgisgæzla úr lofti árangursrik
Samvinna varðskips og flugvélar hefur reynzt vel
Undanfarin fjögur ár hefur landhelgisgæzla úr lofti
stöðugt veriS aö aukast og hefur boriS góðan árangur.
Óttazt veiðiþjófar það miklu meir en áður að fara inn
fyrir landhelgislínuna, en fara 1 þess stað eins nálægt
henni og þeir þora.
Yfirmaður landhelgisgœzlunn-
ar, Pétur Sigurðsson, skýrði
■blaðamönnum í gær frá þessum
þætti landhelgisgæzlunnar og
bauð þeim í eftirlitsflug til að
kynnast þessu af sjón og raun.
160 m fyrir utan!
Fyrst var flogið á miðin út af
Garðskaga, en þar er nú fjöldi
togara, auk íslenzku bátanna. Þá
var farið yfir Eldeyjarbanka, —
þar var ekkert skip — og síðan
á miðin úti af Selvogi Við
Krýsuvíkurbjarg voru nokkrir
netabátar — sumir þeirra nærri
alveg uppi undir bergi. Austar
•og aýpra var svo margt ís-
lenzkra báta, svo og „Færey-
inga“, einnig erlendir togarar.
Tveir iogaranna voru grunsam-
lega nærri línunni, einkum ann-
ar þeirra. Báðir brezkir. Sá sem
nær landi var reyndist 1/10 úr
mílu, eða ca 160 m utan línunn-
ar!
HiHgmyndin 37 ára
Pétur Sigurðsson veitti m. a.
«ftirfarandi upplýsingar:
Hugmyndin að notkun flug-
véla iil landhelgisgæzlu hér við
land er raunverulega jafngöm-
ul fiuginu á fslandi, — og því
«iginlega heldur eldri en sjálf
innlenda landhelgisgæzlan.
Fyrsta flugvélin, sem flaug hér á
landi kom hingað árið 1919, og
árið eftir var flugmaður henn-
a'r Vestux’-íslendingur að nafni
Frank Fredericksson. Það ár
skrifaði hann grein í Morgun-
blaðið (19. sept. 1920) um
„framtíð fluglistai’innar á ís-
landi" og komst þar m. a. svo
að orði að nota megi „flugbáta
til stTandvarna hér við land til
þess að hafa eftirlit með fiski-
skipum og varna þeim að veiða
í landhelgi“
Níu teknir
í sömu ferð!
Úr framkvæmdum varð ekki.
Flug féll niður hér á landi um
skeið vegna fjárskorts. Eftir að
flug var hafið hér aftur heyrðust
enn raddir um þetta og fóru yf-
irmenn landhelgisgæzlunnar
stundum með flugvélum. Einnig
það féll þó niður um tíma á
stríðsárunum, en var hafið aftur
með síldarleitinni í stríðslokin.
Það er þó ekki fyrr en árið
1947 að raunverulegur árangur
sýnist hafa orðið af fluggæzl-
unni, en það ár var flugvél send
sérstaklega út vegna gruns um
fiskveiðibrot, en kærði eftir þá
ferð 9 íslenzk fiskiskip fyrir ó-
löglegar veiðar. Næstu ár var
svo flogið áfram öðru hverju
þegsr þurfa þótti og gaf það
góðsn árangur. Þau skip, sem
voru kærð, voru þó allt inn-
lendir bátar.
Ný viðhorf
vandamái
Skipulögð gæzla með flugvél-
um hefst þó ekki fyrr en eftir
að fiskveiðitakmörkunum hafði
verið breytt árið 1952 enda komu
þá líka fram ýms ný viðhorf og
vandamál, sem taka varð til sér-
stakrar úrlausnar, — og síðan
hefur þessi þáttur í starfsemi
gæzlunnar verið aukinn og end-
urbættur jafnt og þétt.
Eftirlitsflugvél
keypt
Frá byrjun og allt til síðust
áramóta voru eingöngu notaðar
venjulegar farþegaflugvélar af
ýmsum gerðum, en þær voru
ekki sem hoppilegastar. Var því
hugsað til kaupa á sérhæfðri vél.
Á s.l. vetri bjargaði flugmála-
stjórnin bandarískum flugbát, er
hafði laskazt við norðausturland
Keypti flugmálastjórnin bót
þennan, og tók landhelgisgæz,an
við honum í desember s.l.
Ætlaður til
könnunarflugs
Flugbátur þessi sem er af
Catalinagerð (PBY-6A), sem er
nýrri gerð hinna kunnu Cata-
lina-flugbáta. Hefur bátur þessi
verið lagfærður og endurbættur.
Iiefur hann verið í stöðugri
notkun síðan landhelgisgæzlan
tók við honum.
Var báturinn upprunalega ætl-
aður og útbúinn til könnunar-
flugferða og þess vegna mjög
heppilegur til almenns gæzlu-
flugs. Hefur hann tvo hreyfla og
getur vel flogið á öðrum. Venju-
legur hraði er 110 sjómílur á
klst. Eldsneytisforði til allt að
17 klst. flugs. Áhöfn er 6 menn,
þ. e. a. s. flugstjóri og aðstoðar-
flugstjóri, tveir siglingafræðing-
ar, sem eru skipstjóri og stýri-
maður frá varðskipunum, og vél-
stjóri og loftskeytamaður.
Útbúnaður
Hvað viðvíkur fyrirkomulagi
og útbúnaði flugbátsins, þá er
hann í stuttu máli þannig, að
fremst er rúm með góðu útsýni
og er þar sæti fyrir skipstjór-
ann. Hefur hann þar mjög góð-
ar aðstæður til allra athugana,
svo sem sextantmælinga, komp-
ásmiðana og myndatöku. Næs,t
kemur svo rúm með sætum fyrir
flugstjóra og aðstoðarflugstjóra
eins og venjulegt er í flugvélum,
þar næst stór korta- og loft-
skeytaklefi, þar sem stýrimaður
og loftskeytamaður hafa aðsetur
sitt við tæki sín. Vélstjórinn
hefur hins vegar sinn sama
stað nokkru aftar og ofar, uppi
undir vængjunum.
í afturhluta vélarinnar er að-
staða til eldamennsku, 4 far-
þegasæti með borði, legubekkur,
og loks rúm þar sem vopnum
vélarinnar, gúmbát og öðrum
nauðsynlegum útbúnaði er fyrir
komið.
Stæðiim mjög
liöllum fæti
Um framtíð flugsins í þágu
landhelgisgæzlunnar kvað Pétur
Sigurðsson bezt að spá sem
minnstu, en ljóst væri þegar að
án flugvélar við landlielgisgæzl-
una stæðum við nú mjög liöll-
um fæti við verndun himia frið-
uðu svæða.
Gæsluflugvélin hefur nú verið
skýrð Rán, ’og fengið nýja ein-
kennisstafi: TF-RAN.
Landhelgisgæzla með flugvél-
um hér hefur vakið athygli er-
lendis og hafa borizt fyrirspurn-
ir erlendis frá um fyrirkomulag
hennar.
Reynsla fjögurra ára
Á undanförnum fjórum árum,
og það sem af er þessu ári er
niðurstaðan þessi:
1953 flognar 5.500 sjómílur ■—•
3 togarar dæmdir.
1954 flognar 12.767 sjómílur —
3 togarar dæmdir.
1955 flognar 19.815 sjómílur .—
1 togari dæmdur
1956 flognar 26.095 sjómílur —
1 togari dæmdur.
1957 til 25.-3. flognar 11.610 sjó-
mílur — enginn togari
dæmdur.
Viðureign við
veiðiþjófa
Að lokinni eftirlitsferðinni var
rabbað við Guðmund Kærnested
yfirflugmann landhelgisgæzlunn-
ar og Eirík Kristófersson skip-
herra á Þór. Rifjuðu þeir upp
dálítið af viðureignum sínum
við veiðiþjófa. Eiríkur skipherra
kvaðst t. d. eitt sinn hafa orð-
ið að skjóta 16 skotum að einum
veiðiþjófnum, og það var ekki
fyrr en skotið var í brú tog-
arans að hann gafst upp. Kvað
Ætlar að segja gáfnaljósunum til /i
syndanna fyrir svik þeirra í
thaldið hefur sóft „gáfnaljós" til Danmerkur til a$
hressa upp á barátfuna fyrir „frelsinu" |!
Enn skín danskt ljós yfir íslandi. íhaldiS hefur fengi<&
hingaö Dana aS nafni Lembourn sér til hjálpar í barátt-
unni gegn kommúnistum og viS aS stofna meS Gunnarl
Gunnarssyni „Frjálsa menningu“.
Morgunblaðið gerir sig hins- kvað þau kynni er átt hefðn
vegar sekt um hið furðulegasta sér stað ekki annað verið hafa
vanþakklæti við þennan ágæta J en áróður frá hendi kommún-
Dana, þegar það segir frá | ista. Nefndir sem til Rússlanda
stofnun félagsins „Frjálsrar hefðu farið, hefðu ekki mátt
menningar“, s.l. sunnudag, og hafa sína eigin túlka, fara eig-
segir að „maður sá er liiti og in ferða, né tala við stúdenta,
iþungi dagsins hefur hvílt á
öðrum fremur“ sé „Eyjólfur
Svik gáfnaljósauna í
Hann kvað gáfnaljósunump
skylt að vera raunsæ, en þaU
hefði mjög skort skynsamlega
! pólitíska hugsun. Það værí
skrifað tvær hækur: Hvað nu,jskyIda hvers sk41ds að vera g
Konráð Jónsson lögfræðingur“.
Án óttans er ekkert frelsi
Herra Lembourn hefur m. a. i
hvíti maður? og Svik gáfna-
Ijósanna. I fyrri bókinni segir
hann m. a.: „Við verðum að
gera okkur ljóst að svo getur
farið að lokum að við venjum
okkur af að skilja hvað er
frelsi, þannig að við finnum að-
eins til ótta gagnvart þeirri ó-
vissu sem enn er eftir og
gleymum að ef við glötum ótt-
anum glötum við líka frelsinu
(,,uden frygt ingen frihed“).
Dregur ekki af sér
Á sunnudaginn hjálpaði hr.
Lembourn Eyjólfi framkvæmda-
stjóra bókafélags Bjarna 'Ben.
og Gunnari Gunnarssyni skáldi
að stofna félagið „Frjálsa
hann Belgiumenn versta viður- menningu . I dag kl. 5,30 flyt-
eignar í þessum efnum. Hann
kvað það gerbreytt nú, hvað tog-
ararnir væru hræddari að fara
í landhelgi eftir að flugvélin
kom, en taldi að fljótt myndi
sækja í sama horfið ef eftirlits-
fluginu yrði hætt.
Guðmundur Kærnested skýrði
m. a. frá því er þeir tóku tog-
ara við Ingólfshöfða. Sendu þeir
Þór skeyti, en hann var þá í
Vestmannaeyjum, og skipherra í
kirkju ásamt forseta, Vildu Vest-
mannaeyingar fyrst ekki trufla
guðsþjónustuna. En Þór fór
samt á vettvang og flugvélin elti
togarann og flaug yfir honum í
12 stundir samfleytt unz hann
var tekinn.
ur hann erindi í 1. kennslustofu
Háskólans er hann nefnir Svik
gáfnaljósanna, eða eins og önn-
ur áðurnefnd bóka hans heitir.
I gær ræddi hann við blaða-
menn.
Hann kvað danska mennta-
menn hafa á undanfömum ár-
um verið alltof trega til að
taka pólitíska afstöðu ,en nú
væri þetta að breytast, og
nefndi sérstaklega einn og flutti
sem boðskap að nú yrði að
hætta öllu samneyti við komm-
únista.
Illa við Rússlandáferðir
Hr. Lemboum virtist mjög
í nöp við Rússlandsferðir og
móti einræði. Það væri skylda
hvers skálds að taka pólitíska
afstöðu. Ætlunin væri að virkjai.
stúdentana til pólitískrar af«
stöðu. ;
1
Einstaklingsliyggjan
liöllum fæti
Annað höfuðmarkmið hreyf«
ingar sinnar kvað hr. Lembourn
vera að berjast fyrir viðhaldB
einstaklingshyggjunnar og ein«
staklingsfrelsisins. Kvað hann
nú þrengt vera að einstaklings-
hyggjunni úr mörgum áttumj,
af hálfu samfélagsins, af hálful
kommúnista o. fl. Markmiðiði
væri nú að reyna að hefja f
öllum ,,lýðræðisflokkum“ sóknt
fyrir viðhaldi einstaklingshyggj-<'
unnar (individualismen) svoí
einstaklingarnir geti varðveitt
séreinkenni sín. Þótti honum
heimurinn hafa sett ofan er
hann hefði misst hina mikla
einstaklinga, Churchill, Hitler4
Stalín og Mússolíni og eftiii
væru aðeins meðalmenn!
ippp*^ w
Hryggilegur árangur
Hann ræddi og um að auka’
þyrfti kynni á sænskum bók-»
menntum, því þær væru fremst*
ar á Norðurlöndum í dag. Hr^
Lemboum virtist hafa mikla ó-
trú á velferðamíkjum (þar semí
reynt er að hafa alþýðutrygg-<
Framhald á 4. siðu.

Áhöfn flugvélar landhelgisgœzlunnar. Guömundux Kœrnested yfirmaöur ejcinusfiugs*
ins, er yztur tit vinstri. f'
text