Þjóðviljinn - 30.03.1957, Blaðsíða 10

Þjóðviljinn - 30.03.1957, Blaðsíða 10
GUNNAR M. MAGNÚSS IFramhald af 1. síðu Síðan fór Gunnar í Kennaraskólann og lauk iþaðan kennaraprófi eftir tveggja ára nám. Hann Starfaði við bamakennsiu bálfan annan áratug við 'Austurbæjarskólann í Reykjavík, eftir það hef- hann aðallega fengizt .Við ritstörf. Að vísu not- laði hann alltaf þær Stundir sem gófust til að Skrifa, eins og fyrr var getíð og gaf út fyrstu foókina 1928. Það var Smásagnasafn, sem hét ílðrildi. f allt mun hann liafa gefið út um 20 bæk- lir og síðasta bókin hans Of stór til að gráta Maður nokkur gekk 1«m grýttan veg og sá ‘“"títinn dreng sitja á steini, - itann lagði annan fótinn ' gipp ó hnéð og hélt ut- jan um hann. Þannig sat fcann og söng lag. — „Hvað er að fætinum 'R þér drengur minn“. Spurði maðurinn „Eg marði mig á "TSle' ii", sagði drengurinn. „Hví ertu þá að ieyt);;ja?“ „Af því að ég er of IStór til að gráta, en mig Évíður svo mikið, að ég "“iget ekki hlegið, og þá er ekki um annað að gera en syngja“. Maðurinn hló og gekk ieiðar sinnar. „Þgð verð- ^fHr einhvern tíma maður úr þessum snáða“, sagði hann við sjálfan sig. Skáldið á Þröm, kom út í haust. Um þessar mundir er væntanleg fyrsta bók Gunnars, sem þýdd er á erlent mál, en það er Suður heiðar, sem kem- ur á þýzku bæði í Sviss og Þýzkalandi. Suður heiðar er félagsleg saga úr sjávarþorpi, sem ger- ist á æskustöðvum Gunn- ars, þó hann hafi verið staddur við Flensborgar- fjörðinn þegar hann skrifaði hana. Þó Virkið í Norðri og Skáldið á Þröm séu mestu og merk- ustu ritverk Gunnars vil ég að lokum aðeins minn- ast á eina af minni sög- um Gunnars, söguna um Óla pramma. Það var Óli prammi, sem fyrst ieitaði að gulli undir steinum, síðan leitaði hann að fegurðinni en loks leitaði hann aðeins að lyklum himnaríkis. Kannski er þetta brot úr sögu okkar allra. VÍSUR Einsamall situr í afa þíns stói með imgs mauns kátlegu hóti, sólin á hinminum hlær við þér, þú hlærð og skríkir á móti. Af veraldarauði áttu fátt nema ungbarnskroppinn þinn smáa, en ljómandi kæti, ljómandi skap, Ijómandi augað bláa. Fríða Einars Væri yður ekki sama, þó ég máli yður aðeins yngri en þér eruð. Góð þátttaka í skriftarkeppninni Þess vegna varð ég mjög glöð þegar ég fékk bréf- Mér þykir ákaflega ieiðinlegt að geta ekki íylgst með þér, og ég hlakka til, þegar ég kem heim og byrja að fylgj- ast með þér og bíða í of- væni eftir laugardags- blaðinu, en ég veit að krakkarnir heima safna þér vandlega saman. Svo þakka ég þér kær- lega fyrir alla skemrntun- ina, sem þú hefur veitt mér. Þín vinkona María Þorsteinsdóttir, Ölduslóð 5, Hafnarfirði Óskastundin þakkar sérstaklega fyrir þetta skemmtilega bréf og sendir hlýjar kveðjur til systkinahópsins og vonar að hún geti haldið áfram að vera þeim ti! ánægju. BOTNAÐ FYRIR DAGRÓS Nú fer að líða að því áð úrslit verði birt > skriftarsamkeppninni, en henni lýkur í marz- lok. Þátttaka hefur ver- ið mjög góð og bréfin hafa borizt að hvaðan- æfa af landinu, en minnst kemur af Austfjörðum og Norðurlandi, hvernig sem á því stendur, því varla skrifa þeir verr en aðrir landsbúar. Dugleg- astir að skrifa okkur eru Sunnlendingar og Vest- firðingar. Kannski staf- ar þetta að einhverju ieyti af verri samgöngum austur og norður en í hina landsfjórðungana. Hverju sem þarna er um að kenna, viljum við gjarnan heyra svolítið oftar frá Austfirðingum og Norðlendingum. í sambandi við þetta langar okkur til að birta bréf, sem okkur þótti sérstaktega vænt um að fá. Kæra Óskastund! Þú verður kannski hissa, er þú færð þetta bréf. Við systkinin erum 8 og eigum heima á Hofsósi Sá elzti er í Reykholti og við náðum ekki í hann. Ég er hér í Hafnar- firði í skóla og ég fékk þessi bréf, sem fylgja hér með, og var ég beð- in að senda þau og skrifa líka í skriftarsam- keppnina. Ég hef því miður ekki getað fylgzt með þér í vetur og vissi því ekki um skriftarsamkeppnina. i Isíðasta blaði birtum við vísubyrjun frá Dagrós og nú strax hafa borizt botnar við byrjun- ina. Kráka sendir okkur tvo botna og þá verður vísan þannig fullgerð. Dagrós; Skeifur glamra grjóti á gneistar undan hófum. I Kráka; Stormur ungi stræti frá strýkur taum úr lófum. eða: Teygir hálsinn tölti á tauma strauk úr lófum. Þannig kveða þær Dag- rós og Kráka þegar þær leggja saman, en svo fengum við líka botn frá Sæma. Sæmi er auðsjá- anlega gæddur skáldlegu hugarflugi, þótt ekki hafi hann ljóðeyra og viti rnun minna um reglur bragfræðinnar en þær Kráka og Dagrós. Sæmi skeytir ekki hót um endaríin en hljóðstafi hefur hann einhvern grun um. Hér kemur svo botninn: Gráni gamli fór þar um grobbinn og spertur á tölti. Við sjáum Grána gamla í anda, þar sem hann töltir framhjá með hest- legu stolti, en betri hefði vísan orðið, ef 3. ljóð- línan hefði rímað við þá 1. og 4. ljóðlína við 2. ljóðlínu, þannig á rétt- kveðin ferskeytla að vera. Svör við spurn- ingum í síðastgi blaði 1. 8. 2. Loki, Þjálfi, og Röskva. 3. Þyrping af trjám. 4. Systir mín. b. Engar. Fuglar hafa ekki tennur. 6 Þeir sem biðu bana í orustum fengu að vera hjá Óðni eftir dauð-» ann og voru þá kall- aðir Einherjar (sbr. Snorra-Eddu bls. 39). 7. Grikklandi. 8 G er 10. stafurinn. 10) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 30. marz 1957 A vegi helstefnunnar Framh. af 8. síðu jþví að leyfa Bandaríkjunum vígbúnað og hersetu í land- inu, og telja tslandi borgið í jþessu hernaðarskipulagi þótt heimsstyrjöld brysti á. En allt eru þetta helber falsrök. Markmið núverandi stjórnar Bandaríkjanna er ekki fyrst og fremst það að verjast kommúnismanum, heldur hitt: að útrýma honum. Hefur hún aldrei viðurkennt þá skoðun kommúnista, að kommúnism- inn og kapitalisminn geti búið í tvíbýli á jörðinni og sýnt ágæti sitt í friðsamlegri sam- keppni. Þá hófu Bretar og Frakkar hernaðarárás á Egypta og sögðust vera að afstýra þriðju heimsstyrjöldinni. Súezstríðið var sem sagt „varnarstríð" vestrænna friðarþjóða, og er það fullgild sönnun þess, að ,varnarstríð‘ er hægt að heyja með árás af fyrra bragði. Og öryggið geta menn farið nærri um, þegar herfræðingar viður- kenna, að nú séu að koma til sögunnar hergögn sem eng- ar varnir dugi gegn. Hrýs okkur ekki hugur við þeim ummælum ,,Tímans“ ný- lega að hér þurfi að vera tiltæk hernaðarmann- virki „ef bandalagsþjóðirnar þurfa skyndilega á aðstöðu að halda vegna ófriðarhættu". En þessi skyndilega ófriðar- hætta þýðir umbúðalaust að heimsstyrjöld væri að brjótast út, og „flugskeyti sem geta borið vetnissprengju megin- landanna á milli verða vopnin sem mestu máli skipta.“ Þetta hefur sagt einn helzti her- málasérfræðingur Bandaríkj- anna mr. Petersen, og enn- fremur að „þegar þetta úr- slitavopn kemur til sögunnar munu allar fyrirætlanir um vernd og brottflutning (ó- breyttra borgara) reynast einskisnýtar", Getum við efazt um bráða. nauðsyn þess að taka fram fyrir héndur helstefnumanna á íslandi, sem bersýnilega vita ekki hvað þeir gera? Hlutleysið og vopnleysið er enn eina von íslendinga í styrjaldarátökum. Gereyðing- armáttur nútima styrjaldar er svo mikill og hraðvirkur, að ef hér væri engin hernaðar- aðstaða þegar hugsanleg styrjöld brytist út, þá ynnist ekki tími til að koma henni upp og mundu árásir þá ekki beinast að íslandi. Þar með er ekki sagt að ís- lendingar kæmu ómeiddir út úr styrjold, og kannski ættu þeir sér vonlitla framtíð sem þjóð, en þeir hafa þá varð- veitt samvizku sína með því að eiga engan lilut að styrj- aldarglæpnum. Það hafa aldrei verið til frambærileg rök fyrir því, að hin fámenna, vopnlausa frið- arþjóð íslendingar, gengi í hernaðarbandalag stórvelda. Hinsvegar hafa alltaf verið tU, og borin fram gild rök fyrir þvi, að það eigi þeir ekki að gera, og þeim rökum hefur enn fjölgað. Þessvegna eiga margir erfitt með að skilja það framferði þingmanna Framsóknarflokksins og Al- þýðuflokksins að ganga á bak gefnum yfirlýsingum um að herinn skuli látinn fara, og bera enn á borð fyrir þjóðina falskar forsendur fyrir því, að íslendingar búi áfram við er- lenda hersetu. Ólafur Thors formaður Sjálfstæðisflokksins sagði í út- varpsumræðum frá Alþingi í vetur að kommúnistar vildu losna við herinn burt af land- inu svo að „þeir gætu komið fram sinni stefnu með vopna- valdi“. Þessi ummæli æðsta manns auðstéttarinnar á ís- landi fela í sér þann óska- draum hinna fasistísku for- kólfa auðstéttarinnar, að drottna yfir alþýðunni í skjóli erlends hervalds. Þetta undr- ast enginn sem þekkir eðli auðstétta, og þessvegna er vel skiljanleg löngun forkólfa auðstéttarinnar á Islandi, að standa næst hervaldi öflug- asta auðvaldsríkis jarðar með því að leyfa því hernaðarfram kvæmdir og hersetu til fram- búðar í landinu. En ekki get- ur afstaðá samvinnuflokks og demókrataflokks verið af þess- um rótum runnin. Óg þó? Þessir flokkar, sem jöfnum höndum eru nefndir vinstri flokkar og miðflokkar, hafa með aldrinum skipzt til „hægri og vinstri" og hefur orðið á- berandi togstreita um flokks- stefnuna innan þeirra á síðari tímum. Hægri mennirnir í þessum flokkum hafa auðsjá- anlega hafnað upphaflegum hugsjónum flokks síns, en verða þó vegna persónulegs, pólitísks gengis að halda tengslum við flokkinn í lengstu lög. Þessi hægri og vinstri mennska í flokkunum leiðir að sjálfsögðu til margs- konar „hrossakaupa" innan þeirra um stefnuna, og kem- ur þetta eðlilega fram í spiiltu stjórnmáláfiiðgæði, og af þessu stafa meðal annars óheilindin í framkomu forustuliðs þess- ara flokka í herstöðvamálinu. Og mikil óhamingja er það þjóðinni að eiga örlagamál sín undir úrskurði slíkra manna. Öllum mönnum með heil- brigðar tilfinningar létti óum- ræðilega fyrir brjósti þegar heimsstyrjöldinni síðari lauk, þó sorg, þjáning og eyðilegg- ing lægi áfram sem þungbært farg á þjóðunum. Flestum virtist að styrjöld væri ekki framar hugsanleg, og vonin um frjálsa friðaröld gaf þjóð- unum kjark og þrek til að hefja endurreisnarstarfið og reyna að græða sárin á sem skemmstum tíma. En eitt her- veldi jarðar hafði hér sér- stöðu, en það var Bandaríki Norður-Ameríku. Þau höfðu komið út úr styrjöldinni með tiltölulega lítið manntjón, og enga eyðileggingu á löndum og mannvirkjum. Hinsvegar höfðu auðhringar Bandaríkj- anna, sem sterk áhrif hafa á stjórnarstefnu þeirra, grætt offjár á styrjöldinni, Banda- ríkin höfðu eignazt kjamorku- sprengjuna — en hinn göfugi forseti þeirra, Roosvelt, var látinn. Þessi aðstaða þótti eftir- stríðsstjórnendum Bandaríkj- anna girnileg til að taka sér drottnunarvald yfir þróun heimsmálanna í framtíðinni, og þeir stóðust ekki þessa freistingu en tóku að ógna með kjarnorkusprengjunni, og áttu þar með fmmkvæðið að kalda stríðinu. Þeir neituðu að yfirgefa herstöðvar sam- kvæmt gefnum loforðum, eins og við íslendingar þekkjum bezt, og gengust fyrir stofn- un Atlanzhafsbandalagsins. Og gullasnann leiddu þeir víða um hrjáð og óhrjáð lönd, og komu hvarvetna fram vilja sínum með friðsemd og*mildi kærleikans. En öllu þessu var raunverulega stefnt gegn Ráð- stjórnarríkjunum, sem voru flakandi í sárum eftir styrj- öldina, og þetta var ennfrem- ur glögg yfirlýsing um það, að vopnavaldið skyldi enn ráða úrslitum heimsmálanna. ■ Vegur helstefnunnar var val- inn, en tækifærinu til afvopn- unar og sátta í stríðslokin kastað á glæ. Ráðstjórnarríkin eru til orð- in uppúr mannlegri örbirgð-og þjáningu keisaraveldisins fyr- ir miskunnarlausa baráttu Framhald á 11. síðu.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.