Þjóðviljinn - 17.04.1957, Síða 6

ði — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 17. apríl 1957
IIIÓÐVIUINN
ÚtgefancU:
SameiningarfloJckur alpýðu — Sósialistaflokkurinn
T*l .. •
il oryggis
TTernámsblöðin mótmæla því
** •* , mjög harðlega í gær að
Atlanzhafsbandalagiö sé á-
rásarbandalag; því sé sann-
arléga aðeins ætlað að efla
fríðinn, það hyggi á vamir en
ekki árásir. Þarf óneitanlega
ííiikii brjóstheilindi til að
halda þessu fram, nokkrum
mánuðum eftir að tvö helztu
forusturíki bandalagsins réð-
lUst á. smáþjóð, grá fyrir
járnum, til þess að ræna
tiaría sjálfsákvörðunarrétti og
frelsi. Þessi árás var algert
brot á orðalagi Atlanzhafs-
sáttmálans, en það sýnir bezt
bvers orðin eru metin að
Bretar og Frakkar eru eftir
&em áður meðal forustuþjóða
foandalagsins. Það þótti engin
astæða til að víkja þeim úr
foandalaginu eða refsa þeim á
r.okkurn hátt. Þannig tala
verkin og þau gleymast ekki
eins fljótt og hernámsmenn
yirðast ímynda sér.
iT\eiian um það hvers eðlis
■ Atlanzhafssáttmáiinn sé,
favort hann sé miðaður við á-
irás eða varmr, er jafn gömul
og sáttmálinn sjálfur. Og
©annfæring hemámsmanna
um varnareðli bandalagsins er
ekki eins afdráttarlaus og
þeir vilja vera láta á prenti.
Þegar hemámssamningurinn
kom til afgreiðslu 4 Alþingi
haustið 1951, flutti Einar
Olgeirsson svoliljóðandi breyt-
ingartillögu við hann: „Nú
liefja Bandaríld Norður-Ame-
riku árásarstrí'i, og skal þá
þessi samningur samstundis
úr gildi fallinn. Skulu Banda-
ríkin þá tafrrlaust flytja all-
an her sinn burt af Islandi."
Þá gerðust þau furðulegu og
kærdómsríku tíðindi að her-
S&ámsmenn -—- sömu þing-
fnennimir sem töldu Banda-
xikin mikil friðarríki og her-
ffiámið einvörðungu varnar-
iáðstöfun — greidau allir
gem einn atkvæði gegn breyt-
Ingartillögunni og felldu
hana. Þeir þorðu ekki að
treysta því lað Bandaríkin
rnyndú ekki hefja árásarstýrj-
öld frá lierstöðvum sinum
h ér. &g ■ það' sem; vérra var:
Þeir vildu ekki forða íslandi
frá því að vera aðili að slíkri
árásarstyrjöld. Þessi at-
fcvæðagreiðsla talaði hörmu-
lega skýru máli um tilganginn
með hernáminu og um hug-
arfar þeirra manna sem sam-
þykktu hernámið. Það er
því býsna haldlítið fyrir her-
íiámsmenn að þykjast koma
af fjöllum þegar rætt er um
érásarhættu frá herstöðvum
ÍBandaríkjamanna.
TJitt er þó enn fráleitara að
•* * hemámsmenn þykjast
hneykslaðir ofan í tær er
rússneskt blað bendir á af-
íeiðingar þessarar stefnu.
Blaðið sagði ofur einfaldlega:
Ef gerð verður árás á Sovét-
ríkin frá herstöðvum Banda-
ríkjanna á íslandi, verður
henni svarað í sömu mynt.
|
i *
Varla hefur fundizt svo skyni
skroppinn maður á íslandi að
hann gerði sér ekki grein fyr-
ir þessum óhjákvæmilegu
sannindum. Eða áttu Bjami
Benediktsson og Guðmundur
f. Guðmundsson von á því að
rússnesk hlöð lýstu yfir þvi
að bandarískar herstöðvar á
fslandi skyldu friðhelgar þótt
þaðan rigndi dauða og tor-
tímingu yfir meginland Ev-
rópu ?
¥vað getur ekki hjá þvi farið
* að hver einasti íslending-
ur hafi gert sér grein fyrir
því hver lífshætta fylgir her-
stöðvastefnunni. Það kunna
að vera til menn sem vilja
fórna lífi íslenzku þjóðarinn-
ar í þágu Bandaríkjanna og
telja það veglegt hlutverk að
vera atómstöð; þeir ættu þá
að vera svo hreinskilnir að
segja þjóðinni það skýrt og
skorinort að þeir ætli henni
slíkt hlutverk. Hitt stoðar
ekki lengur að tala um „ör-
yggi“ og „vernd“ af hemám-
inu — um ekkert slíkt er að
ræða í nútímahernaði. Ekki
ern nema fáir dagar síðan
hermálaráðherra Breta lýsti
yfir því að Bretland yrði með
engu móti varið ef til styrj-
aldar kæmi; telja vísindamenn
að ekki þurfi nema 6—12
sprengjur til að tortíma þar
öllu lífi. Slíkt hið sama sagði
framkvæmdastjóri Atlanzhafs-
bandalagsins er hann kom
hingað til lands fyrir nokkr-
um árum, hann sagði að eng-
in ráð væru til sem dygðu til
að „vernda“ ísland ef til
kjarnorkustyrjaldar kæmi.
g'iryggi verður aðeins tryggt
" með einu móti: með þvi
að koma í veg fyrir að styrj-
öld slcelli á. Til þess þarf sætt-
ir og samkomulag og þolin-
mæði; það er betra að sitja
við samningaborð áratugum
saman en að styrjöld standi
einn einasta dag. En vald-
stefna sú sem fylgt hefur ver-
ið á undanförnum árum stefn-
ir að þveröfugu iríarki.i Henni
fylgir vígbúnaðarkapphlaup,
hún hefur leitt hersetu yfir
eina þjóð af annarri, blóðug
átök og kúgun hafa fylgt í
kjölfar hemiar, einkenni henn-
ar eru þensla og taugaveikl-
un; þeir hnútar eru höggnir
sem auðvelt væri að leysa. Sú
stefna á sér aðeins eitt rök-
rétt markmið: styrjöld.
Reynslan sannar okkur að
„vígbúnaður í þágu friðarins“
hefur ævinlega reynzt víg-
búnaður í þágu stríðsins.
¥jað eru afglapar einir sem
* hafa geð i sér til að stunda
leikaraskap og heimdallar-
fíflsku andspænis svo alvar-
legum staðreyndum. Eina leið
okkar íslendinga til öryggis
er að fylgja afdráttarlausri
friðarstefnu og hafna vald-
stefnunni og öllum afleiðing-
um hennar, hernaðarbandalög-
um og hernámi.
IðnnemasamtökRn
Viðtal við íormann Iðnnemasambands íslands
Fyrir skömmu lagði frétta-
maður frá síðunni leið sína
inn á skrifstofu Iðnnemasam-
bands Islands og hitti þar
fyrir formann sambandsins
Gunnar Guttormsson.
Af því að marga mun fýsa
að vita eitthvað um þessi sam-
tök, biðjum við Gunnar að
segja okkur eitthvað af starf-
seminni.
O
17'ær sambandsstjóm
in mikið af slíkum
verkefnum til úrlausnar?
, — Mörg þessara deilumála
ganga í gegnum skrifstofu og
lögfræðing Iðnnemasambands-
ins og mér er óhætt að full-
yrða að fyrir milligöngu sam-
takanna hafi margir iðnnemar
fengið leiðréttingu sinna mála
H:
ívað viltu segja okk-
mr um skipulagsmál
iðnnemasamtakanna Gunnar?
— 1 samtökunum eru 11
iðnnemafélög, þar af eru fimm
utan Reykjavíkur. Þessi félög
mynda Iðnnemasambandið.
Sambandið heldur árlega þing,
og sitja það fulltrúar frá öll-
um félögunum. Á þingum
sambandsins er fjallað um öll
þau mál er mestu varða hags-
muni iðnnemastéttarinnar á
hverjum tíma. Á þingum sam-
bandsins er kosinn 5 manna
sambandsstjóm til eins árs
í senn.
□
I,
hverju er starf sam-
bandsstjórnar fólgið ?
— Auk þess sem sambands-
stjómin er tengiliður iðn-
nemafélaganna annast hún
leiðréttingu ýmissa deilumála
sem ætíð rísa upp milli iðn-
nema annarsvegar og meist-
ara og iðnfyrirtækja hinsveg-
ar.
□
¥-|ú vildir kannski
* nefna eitthvert dæmi
um slíkt?
— Algengustu deilumálin
eru vegna ágreinings um ým-
is atriði námssamningsins,
auðvitað getur sök bæði verið
meistarans og nemans, en yf-
irleitt eiga nemar þar undir
högg að sækja. T. d. í sam-
bandi við kaupgreiðslur og
vinnutíma meðan á skólavist
stendur, en í þeim efnum virð-
ist ofti gæta :eði mikils mis^
skilnings hjá meistaranum.
Algengt er að iðnnemar taki^
tvo bekki iðnskólans saman
eða utanskóla. Að okkar áliti
eiga nemar rétt til kaup-
greiðslu og styttingar náms-
tíma sem nemur styttingu
skólatímans. Hjá sumum
meisturum er þetta atriði
framkvæmt í fullu samræmi
við okkar skilning, en því
miður eru þeir fleirí, sem
ekki virða þennan rétt iðn-
nemanna. Þá er einnig algengt
að upp rísi ágreiningsmál
vegna iðnkennslunnar á vinnu-,
stöðvunum en henni er í mörgu
ábótavant. Það er slæmt að,
þurfa að segja frá því að;
nemar ern stundum látnir ^
vinna við algerlega óskyld [
störf mikinn hluta námstím-
ans og vinnuafl nemaite mis-
notað á ýmsan hátt.
Gunnar Guttormsson
bæði hvað fjárhagslegu hlið-
ina snertir og þá sem lýtur
að iðnkennslunni.
□ .
TTvað viltu segja um
þátt iðnskólanna í
iðnf ræðslunni ?
— Mér er ekki grunlaust
um að vegna afstöðu okkar
til hlutverks iðnskólanna, séu
samtök okkar litin nokkru
homauga af ýmsum ráða-
mönnum iðnfræðslunnar eins
og fræðslumálum iðnskólanna
er nú háttað, teljum við að
þáttur þeirra í iðnfræðslunni
sé mjög takmarkaður miðað
við það sem verið gæti. Skoð-
un okkar er sú, að síðan mið-
skólaprófið var gert að inn-
tökuskilyrði í iðnskólana, sé
hlutyerk ., þejyra ekkj .lengyr
að veíta almenna bóklega
undirbúningsmenntun, eins og
nú virðist vera, heldur að
veita iðnnemum raunhæfa
verklega kennslu í iðngrein-
unum sjálfum.
Þegar iðnskólalöggjöfin var
sett á Alþingi 1955 gerðum
við okkur vonir um að hún
myndi leiða af sér veruiega
breytingu á iðnfræðslunni. í
löggjöfinni er t. d. heimild
fyrir því að iðnskólar megi
útskrifa iðnsveina frá vinnu-
stöðvum sem skólamir hefðu
ráð á. Þessar vonir okkar
hafa því miður ekki rætzt
enn. Við teljum samt sem
áður að slíkt kennslufyrír-
komulag sé það sem leysa
muni núverandi iðnfræðslufyr-
irkomulag af hólmi og okkar
iðnaður krefjist bókstaflega
slíks skipulags eigi liann að
verða einn af undirstöðuat-
vinnuvegum þjóðarinnar.
□
fver er afstaða iðn-
-rekenda til þessara
mála?
— Eflaust gera margir
þeirra sér þetta ljóst, en sá
hagnaður, sem meistarar hafa
af hinu ódýra vinnuafli nem-
anna, virðist í flestum tilfell-
um ganga fyrir því, sem við
teljum að þjóðarheildinni sé
fyrir beztu.
En þrátt fyrir þessa afstöðu
iðnrekenda, höldum við fast
við þá skoðun okkar, að full-
komin verknámskennsla á
vegum iðnskólanna hijóti að
taka við af núverandi hlút-
verki iðnmeistarans.
□
Þar sem samtali okkar er
stakkur skorinn á síðunni,
þökkum við Gunnari fyrir að
gefa sér tíma til að svara
spurningum okkar. Skrifstofa
iðnnemasambandsins ber það
með sér að hér hafa margir
menn verið að vinna nýskeð,
það eru hér hrúgur af bréf-
um sem nýbúið er að skrifa
utaná, einnig eru hér staflar
af happdrættismiðum, og
Gunnar segir okkur að iðn-
nemasambandið sé að fara af
stað með allmikið happdrætti.
Að lokum spyrjum við.
□
TJer ekki mikið af frí-
*■ stundum í starfið
fyrir iðnnemasamtökin.
— Síðan á fyrsta námsári
hef ég starfað í samtökunum
og óneitanlega hefur allmikili
hluti af frístundunum farið
í þetta, en ég tel að þeim
tíma hafi-ekki verið illa varið.
• , i-< ■ H. S.i
Ritstjóm: Mtvgn'tís JéfiSéoÚ ritstjóri; Jón Böðvarssoit,
Sigurjón Jóhannsson.
HngmyndasamkepjHii um
skipiilag á Klambratúni
Bæjarráð Reykjavíkur hefur ákveðið að bjóða
til hugmyndasamkeppni um kipulag á
Klambratúm, og er öllum íslendingum
heimil þátttalca í keppninni.
Uppdrættir og keppnisskilmálar eru afhentir
af Sveini Ásgeirssyni, skrifstofu boigar-
stjóra, Austurstræti 16, gegn 200 króna
skilatryggingu, og ber að slcila honum upp-
dráttum fyrir kl. 15, 27. maí 1957.
Veitt verða þrenn verðlaun: 12.00,—8000,
— og 5000 krónur.
Borgarstjóri