Þjóðviljinn - 03.05.1957, Síða 6

; g)— ÞJÓÐVILJINN — Föstudugur 3. mal 1957 -
ÞIÓÐVIUINN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alpýðu — Sóslalistaflokkurinn
Eining alþýðunnar
Fyrsti maí 1957 er liðinn, eft-
irminnilegur sigurdagur,
Dýtt dæmi um einbeittni og
einhug reykvískrar alþýðu, þá
stéttvísi sem engir pólitískir
íboraskarar fá haggað.
Nú átti þó sannarlega að
reyna að lama baráttudag
Verkalýðsins í Reykjavík, Á
feíðustu stundu hlupust fulltrú-
ffir hægri manna í Alþýðu-
pokknum og íhaldsins undan
TEcerkjum. Þeir báru fyrir sig
©itt og aðeins eitt, að í ávarpi
verkalýðsfélagannr stóð sú
Sírafa ,.að framfylgt verði, svo
íóljótt sem auðið ei', samþykkt
'Alþingis frá 28. marz 1956“.
'Andstaða íhaldsins við þá
kröfu er skiljanleg og aikunn,
en hvað um hægri mennina í
Alþýðuflokknum? Krafan er að-
ens staðfesting á stefnu nú-
verandi stjórnar, á aðalverkefni
puðmundar í. Guðmundssonar
utanríkisráðherra, á fjölmörg-
iim yfirlýsingum forustumanna
Alþýðuflokksins og Alþýðu-
biaðsins. Hvernig gat það verið
brotthlaupssök Alþýðuflokks-
imanna að verkalýðshreyfingin
lýsti fylgi við stefnu Alþýðu-
jfiokksins í hemámsir úlum?
Enda var það svo að þessi á-
greiningur var ekki ástæð-
an til farmferðis hægri mann-
snna 1, mai, Þótt hann sé djúp-
etæður og veiramikill. Ef á-
greiningurinn hefði verið í fyr-
irrúmi, hefðu hægri mennirnir
sjálfir efnt til sinna eigin há-
tiðaaalda, safnað liði og túlkað
rnf.lstað sinn. En þeir gerðu
ffikkert slíkt; þvert á móti- I*eir
fikoruða á fólk að taka engan
frátt í hátíðahöldum dagsins
iþeir hvöttu fólk til að sitja
heima! í þessu birtast hinar
jraunverulegu hvatir. Ihaldið
fcefur ailtaf hatazt við baráttu-
tiag verkalýðsins, það hefur
ailtaf óttazt þegar alþýðan
gekk um göturnar í borg sinni
með kröfuspjöld sín og fána.
0g nú átti að reyna að nota
Sila fengin ítök í verkalýðs-
fcreyfingunni til að eyðileggja
7, maí í þágu atvinnurekenda
&g auðmangara. Og hægri
tr.enn Alþýðuflokksins tóku
jpátt í þessu tilræði með at-
rinnurekendaflokknum, og skor-
"cðu á fólk að sitja heima 1.
irr.aí, sýna sig ekki utan dyra!
Siíkt er orðið framlag þeirra
Kanná til baráttu verkalýðsins.
TT'n alþýða Reykjavíkur svar-
aði þessum heimakæru aft-
vrhaldsleiðtogum á svo. eftir-
Jffiinnilegan hátt að lengi verð-
?ur haft í minni. Þeir gátu að
visu lokað inni hjá sér fána
stokkurra verklýðsfélaga — en
bað var allt og sumt. Verka-
ifólkið í Reykjavíls lagði undir
ffiíg borg sína að vanda, lét ó-
íla©;tætt veður ekkert á sig fá,
bar fram kröfur sínar í göngu
sem var jafn fjölmenn og þær
sem beztar hafa verið áður og'
safnaðist undir regnvotum fán-
um á útifundinum á Lækjar-
torgi og hlýddi á mál forustu-
manna verkalýðshreyfingarinn-
ar. Það var meiri sóknarhugur
og reisn yfir hátíðahöldunum í
fyrradag en verið hefur um
langt skeið; það var auðfund-
ið að alþýða Reykjavíkur hafði
hug á því að veita afturhalds-
mönnunum ráðningu svo um
munaði og hún stóð við það.
IT'yrsti mai 1957 varð ánægju-
*■ legur dagur, sem eggjar og
örvar til nýrrar sóknar. En
hann gefur einnig alþýðu
manna tilefni til alvarlegrar í-
hugunar. Það er uggvænleg
staðreynd að til forustu í fjöl-
mörgum verklýðsfélögum í
Reykjavík skuli hafa valizt
menn sem telja það eitt helzta
verkefni sitt að leggja 1 mai
niður, menn sem birta greinar
og ávörp í málgagni atvinnu-
rekenda, því blaðinu sem alltaf
og ævinlega hefur reynt að
gera verklýðssamtökunum allt
það til óþurftar sem það hefur
megnað og hefur gengið á hlut
nverrar einustu alþýðufjöl-
skyldu í landinu. Það eru
hægri menn Alþýðuflokksins
sem bera einnig ábyrgð á þess-
ari stórhættulegu staðreynd.
Þeir hafa efít og stutt ihaldið
til valda í einu verklýðsfélag-
inu af öðru á þessum vetri, og
sú samvinna hefur víða ráðið
úrslitum. Um það verður ekki
deilt að án stuðnings Aiþýðu-
flokksins fyrirfyndist enginn í-
haldsmaður í stjórn verklýðsfé-.
lags i Reykjavík; sameiginiega
hafa vinstri flokkarnir yfir-
gnæfandi meirihluta í hverju
einasta verkiýðsfélagi í Reykja-
vík. Yfirgangur íhaldsins i
verklýðshreyfingunni í Reykja-
vík er verk hægri manna Al-
þýðuflokksins, og þeir hafa nú
magnað drauginn svo að þeir
verða sjálfir að sitja og standa
samkvæmt valdboði hans Þetta
er illt verk og hættulegt. og
mikil er niðurlæging þess
flokks sem í upphafi hóf verk-
lýðsbaráttu á íslandi, eða rétt-
ara sagt þeirra manna sem
þykjast merkisberar hans í
ýmsum verklýðsfélögum í
Reykjavík.
Pn alþýða manna sýndi í
fyrradag að hún er staðráð-
in í að vernda einingu og bar-
áttuhug verklýðshreyfingarinn-
ar í Reykjavík, og þeirri sókn
verður haldið áfram. Fólkið í
verklýðsfélögunum verður að
taka höndum saman og sópa
ageníum atvinnurekenda burt
á nýjan leik, hafa vit fyrir
skammsýnum leiðtoguni eða
stugga þeim til hliðar. Vinstri
eining er enn seín fyrr leiðin
til sóknar og sigurs.

rv&f€ð«>
Varst þú ekki stoltur,
reykvískur Alþýðuflokks-
maður, að kvöldi 1
maí 1957. í fyrrakvöld?
Varst þú ekki stoltur,
Alþýðuflokksmaður í Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur
að hafa látið flokkssam-
þykkt Sjálfstœðisflokksins
ákvörðun Ólafs Thórs og
Bjarna Ben., ráða því að
blái fáninn með hvíta
hringnum fékk ekki að
blakta á götum Reykja-
víkur á baráttudegi verka-
lýðsins?
Varst þú ekki stolt, al-
þýðukona í Alþýðuflokkn-
um, sem vissir fána Verka-
kvennafélagsins Fram-
sóknar hanga inni ónotað-
an, aldrei þessu vant
þennan baráttudag?
Varst þú ekki stoltur
Alþýðuflokksmaður í Iðju,
sem átt hefur hhit að því
að efla félag þitt, gegn
hatrammri andstöðu Morg-
unblaðsmanna, að fáni fé-
lags þíns skyldi líka hvíld-
ur 1 maí, að boði íhalds-
ins, að boði Morgunblaðs-
manna?
□
Varst þú ekki stoltur,
ungi jafnaðarmaður sem
á þingi þínu og jafnvel
eftir óheillaatburði hausts-
ins krafðist þess að smán
hinnar erlendu hersetu
vœri þurrkuð af landi
þíhu, ■— varst þú ekki
stoltur 1. mai, að sjá ráða-
menn flokks þíns í verka-
lýðsfélögunum vinna það
fyrir vinskap svartasta í-
haldsins í landinu að
kljiífa verkalýðshreyfing-
una þennan dag. VEGNA
ÞESS EINS að þar skyldi
minnt á heiðarlegar efnd-
ir hátíðlegra loforða frá
28. marz 1956, frá stjórnar
sáttmálanum í fyrrasum-
ar?
Varstu ekki stoltur, Al-
þýðuflokksmaður, að sjá
„verkalýðsblaðið“ Morg-
unblaðið 1. maí? Varstu
ekki stoltur af því að sjá
þá innilegu samfylkingu,
er tekizt hafði með Al-
þýðublaðinu og svartasta
afturhaldsblaði landsins
blaðinu sem nítt hefur og
rógborið verkalýðshreyf-
inguna og forystumenn
hennar í áratugi?
Spyrja má þó viti Ég
veit, að þú varst ekki og
ert ekki stoltur af því sem
gerðist 1. maí 1957.
□
En ég veit líka um ann-
an dag, þegar þú, Alþýðu-
flokksmaður, varst stoltur
af flokki þínum. Sá dagur
var 28 marz 1956.
Mörgum AlþýðuflókJzs-
manni létti það kvöld,
fannst sem flokkv.rinn
hefði rekið af sér sliðru-
orð, þvegið af sér blett. Nú
hafði Alþýðuflokkurinn
gert hreint fyrir sínum
dyrum í herstöðvamálinu.
Nú hafði hann krafizt
þess, að bandaríski herinn
yrði fluttur úr landi.
Þeir hafa margt reynt á
umhðnu ári, sem fögnuðu
28. marz 1956. Og þung-
bært mun það hafa verið
þeim fjölmörgu Alþýðu-
flokksmönnum sem af heil-
um hug vilja losna við
smán hersetunnar, að sjá
einmitt það notað sem á-
tyllu til klofnings 1. maí
1957 að verkalýðssamtökin
minntu á að eftir væru
efndir þess sem lofað var,
af Alþýðuflokknum Sósí-
alistaflokknum og Fram-
sóknarflokknum, 28. marz
1956.
□
Morgunblaðið fagnaði
Svartasta afturhald lands-
ins var stolt af klofhingn-
um 1 maí. Takist því að
halda samfylkingu við Al-
þýðuflokkinn í verkalýðs-
félögunum með svipuðu
móti vonast það til að geta
lamað verkalýðshreyfing-
una. En það reiknar ekki
með fólkinu, sem hefur
byggt þessi samtök, af því
fékk arturhaldið ramman
forsrr.zkk 1. maí. Fjöldi
mar :ia úr þeim félögum
sc'i skipað var að sitja
l.eima, tók þátt í hátíða-
höldum dagsins. Morgun-
blaðsmönnum mun ekki
nægja lýðskrum sitt til að
laumast til valda í verka-
lýðsfélögunum og lama
þau innan frá. Og Alþýðu-
flokksmenn munu marg-
ir reynslunni ríkari eftir
1. mai, þeir fengu þar for-
smekk af því hvað sam-
fylking nokkurra forustu-
manna sinna við íhaldið
kostar, fundu hversu smán-
arleg sú samfylking er.

Sfefna verkSýðssamtakanna
§ hernánrismálym er étvíræð.
Eins og- kunnugt er gérðu
hægri menn Alþýðuflokksins
það að klofningssök að í á-
varpi verklýðsfélaganna stóð
þessi setning:
„tslenzk alþýða krefst þess
að framfylgt verði, svo fljótt
sem auðið er, samþykkt AI-
þingis frá 28. marz 1956“.
Með hvaða rökum gera
hægri menn Alþýðuflokksins
ágreining um þetta mál?
Á síðasta þingi A.S.Í. var
samþykkt einróma, með at-
kvæðum allra fnlltrúa ís-
lenzkrar verklýðshreyfingar,
svohljóðandi tillaga, 24. nóv. sl.:
„Tuttugasta og fimmta þing
A.S.Í. lýsir þeirri eindregnu
skoðun sinni að flytja beri
liinn erlenda her burt af ís-
landi svo lljótt sem aðstæður
ley'fa og skorar eindregið á
ríkisstjóm og Alþingi að
f ra mf ylg ja afdráttarlaust sam-
þykkt Alþingis frá 28. marz
sl. um brottflutning hersins
og ákvæðum ríkisstjórnarsátt-
málans nm hið sama. Treystir
þingið þvi að eigi veiði hvikað
I þessu sjálfsfceðismáli".
Þannig kvað æðsti aðili ís-
lenzkrar verklýðshreyfingar
upp úrskurð sinn í þessu máli
algerlega ágreiningslaust
þannig að ekki verður deilt
um stefnu alþýðusamtakanna.
Sjálf tillagan frá 28. marz var
flutt af Alþýðuflokknum. Hún
er eitt meginatriðið í stefnu-
yfirlýsingu núverandi stjórn-
ar, þar sem Alþýðuflokkurinn
fer með utanríkismál. Hún er
margendurtekin stefna Al-

þýðuflokksins, birt í ræðum
og blaðagreinum æ ofan.í æ.
Því skal enn spurt: Með
hvaða rökum mótmæla Al-
þýðuflokksmenn því að stefna
alþýðusamtakanna og Alþýðu-
flokksins skuli túlkuð í ávarpi
verkalýðsins 1. maí? Hvað
veldur — annað en takmarka-
laus hlýðni við fyrirskipanir
íhaldsins?
Svefnlausi brúðguminn verður sýndur í 30. sinn í kvöld. — þessi vin-
sæli gamanlelkur hefur netið mikilla vinsalda cins. og sýningafjöldlnn
sýnir. I,.H. ætlar að sýna ieikinn í nágrenni Reykjavíkur í vor og fer
þvá sýningum að fækka í Hafnarfirði. Er því öiium þeim er iiafa hug
á að sjá leikinn .ráðlagt að tryggja sér miða tímanlega, þvi nú eru
aðeins eftir 3 sýningar. — Þetta er mynd úr II. þættl leiksins, Eirík-
Ur Júhannesson, Nína Sveinsdóttir og Friðledfur Guðmundsson.