Þjóðviljinn - 24.11.1957, Blaðsíða 11

Sunmidagur 24. nóvember 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Leck Fischer:

Fyrir mörgum árum var hann líka vanur að skilja
mér eftir smábréf þegar hann hafði komið í heim-
sókn og ég var ekki heima. Eg fann þau á ótrúlegustu
stöðum. í inniskónum eöa næld við náttkjólinn minn.
Eitt kvöldið var fjörleg, ósvífin kveðja á miöjum spegl-
inum mínum. Hann vissi svo sem hvaða hluti ég mundi
snerta.
Nei, það er afráðið mál. Eg fer á morgun. Elísa bless-
uð hefur komizt yfir peninga án minnar hjálpar og
Ebba veröur aö sjá um sig sjálf. Eg fer heim.
Útflutnmgssjóðiir
XVII
Það gafst ekkert tækifæri til að fara burt í dag. Mads
gerði mér rúmrusk í morgun, og þá var ekki um annaö'
að gera en vera um kyrrt. Hurðinni var hrundið upp
klukkan hálfátta, þaö var eins og heil fílahjörö væri
að lyðjast inn, en svo var það bara Mads sem stóö fyr-
ir framan frú Recamier og mig í stórrósóttum, rauð-
um sumarkjól og ætlaöi að taka sér sumarleyfi. Bless-
uð elskulega, indæla og erfiða Mads hefur tekið allan
lofsöng minn um Friösældina alveg bókstaflega og nú
langar hana til aö dveljast þrjá daga í þessu umhverfi.
Bara hún verði nú ekki fyrir vonbrigðum.
Eiginlega er Mads einstök í sinni röð. Hún er stór
og breið um bringuna eins og brugghússhestuur, en
hún er hrædd við dökk og lítil dýr eins og járnsmiði
og dularfullar dökkar bjöllur. Þegar svo ber undir vinn-
ur hún eins og púlsmaöur, en hún getur líka misst móð-
inn gagnvart lítilfjörlegum erfiöleikum. Þegar íitvélar
vom innleiddar á skrifstofunni og hún var neydd til
að baksa viö fíngert leturboröiö var hún á jaöri tauga-
áfalls. Hún þoldi það ekki. Hún hafði krafta til aö tæta
vélina sundur í smáhluta, en hún gat með engu móti
notað hana á eölilegan hátt. Auövitað hefði hún aldrei
átt aö koma á skrifstofu. Hún hefði átt að vinna í
mjólkurbúi. Eg veit ekki meö vissu hvað konur gera í
mjólkurbúi, en þær ganga sjálfsagt um í hvítum slopp-
um og vinna með höndunum.
En hún lenti á skrifstofu, vegna þess að ég vorkenndi
henni og sagöi viö Tómas aö viö skyldum reyna. Það
var eitthvað um gamla móður og fáeinar systur sem
þurfti aö sjá fyrir. Þaö fyllti mig viökvæmni. Viö tók-
um Mads til reynslu og létum hana strax búa til kaffi.
Mads býr til guðdómlegt kaffi.
— Finnst þér ekki gaman að sjá mig? Mads spurði
og augu hennar voru eins stór og undirskálarnar í æv-
intýrinu, og ég varð aö klappa henni á kinnina og fá
hana til aö setjast meöan ég klæddi mig, því að hún
vildi meö engu móti fara út úr herberginu. Hún hefur
sem sé fengið þriggja daga frí frá kamenbert og græn-
um alpaosti og móðir hennar og systur og mágur og
nokkrir aörir sem ég kann ekki aö nefna, voru sammála
um aö hún ætti að.tara á Friösældina. Og hún hefur
meira aö segja meö sér baðföt 'Hún er búin að kaupa
sér skærgulan sundbol meö bláum blettum.
Maður þarf aö vera eins og Mads ög hafa talsvert
af óþörfum kílóum til þess að kaupa gul baöföt meö
blettum. Það eru einhver sálræn lögmal sem draga feit-
ar konur meö ómótstæöilegu afli aö æpandi litum og
litskaerum mynstrum, sem láta þær minna á lifandi sól-
tjöld eöa stórar, vaggandi fiskiduggur með rauöum
seglum. Einhver hvöt í manninum hiýtur að draga hann
að andstæðum sínum.
Reyndar þarf ég ekki aö hafa samvizkubit yfir því
að hafa narrað Mads liingaö. Hún var strax orðin
hagvön. Hún dásamaöi útsýniö af heilum hug og hún
gekk um garöinn meö fyrsta gestinum, sem
báuðst til að sýna henni guilfiskana. Eg óttaöist að ég
neyddist til aö eyöa deginum í hana, en ég hefði ekki
þurft þess. Hún gat séð um sig sjálf. Áöur en ég vissi
af var hún komin í ákafar samræður við hóp prjóna-
kvenn.a uppi á Himnahæö. Hún var þó ekki með baö-
fötin með sér. Hver fer í sjóinn á Friðsældinni? Það
ií -•»! fU:d »
Framhald af 1. síðu.
ir króna í Viðskiptabanka Lands-
banka íslands og Útvegsbanka
íslands til kaupa á B-skírteinum.
Eftirstöðvar lána þessara nema
nú 6,5 milljónum króna.
Upphaflega voru tekjur Út-
flutningssjóðs árið 1957 áætlaðar
416,4 millj. kr. Sökum þess að
gjaldeyristekjur. og innflutning-
ur hafa ekki orðið eins mikil og
vænzt var, verða tekjur Út-
flutningssjóðs minni en búizt
var vjð. Tekjur Útflutningssjóðs
árið 1957 hafa nú verið áætlað-
ar um 360 milljónir króna, en
um 15 milljónir af upphæð þess-
ari verða ekki innheimtar fyrr
en á fyrsta ársfjórðungi 1958.
Vegna aflatregðu verða útgjöld
Útflutningssjóðs líka minni en
búizt var við. Áætlað hefur ver-
ið, að gjaldkræfar kröfur á Út-
flutningssjóð veg'na ársins 1957
muni mema um 384 milljónum
króna.
Tekjur Útflutningssjóðs vegna
ársins 1957 vei'ða þannig að öll-
um likindum um 24 mjlljónum
króna minni en útgjöld hans.“
Eins og meðfylgjandi yfirlit
Útflutningssjóðs sýnir, hefur hið
á stofn í ársbyrjun ogyfirtók þar
með gamla greiðslukerfið, þegar
áorkað eftirfarandi:
1. Gamli skuldahalimi
I>ann 23. nóv. s.l. var búið að
greiða upp í gömlu skuldasúp-
una vegna framleiðslunnar 1955
og 1956 kr. 94 milljónir.
Áætlað er að þessar gömlu
skuldir liafi alls numið um 110
inilljónum króna.
Hér hefur rnikið áunnizt og
má nú ætla að svo til öll þessi
skuid verði að fullu greidd upp
um næstu áramót, eða a,ð
minnsta kosti það af skuldinni,
sem uppgjör liggur þá fyrir um.
2. Útflutningsuppbætur
vegna 1957
herzlu á að greiða upp gömlu
skuldiraar frá 1956 og 1955.
Gjaldkræfar bótagreiðslur
hjá sjóðnum hafa þannig nú um
skeið numið 15—25 milljónum
króna.
Sú mynd, sem Sverrir Júlíus-
son, formaður LÍÚ reyndj að
draga upp af greiðslu sjóðs-
ins er i meginatriðum xöng. I
skýrslu sinni telur Sverrir með
gjaldföllnum upphæðum kröfur,
sem alls ekki eru gjaldfallnar,
en auk þess tekur hann um 25
milljón króna nýjar kröfur, sem
borizt höfðu og legið hjá sjóðn-
um í 2 daga og enn höfðu ekki
verið athugaðar og viðurkenndar
scm gjaldfallnar. En hins vegar
telur hann ekki með um 10,0
milljón króna fjárhæð, sem til
var í sjóði og verið var að út-
Þann 23. nóvember hefur hið hiuta til greiðslu.
nýja kerfi þegar greitt vegna Þannig er vísvitandi reynt að
framleiðslu yfirstandandi árs
kr. 223 milijónir.
Ilér er um miklu hæni
fjárhæð að ræða en greitt
hefði verið til framleiðsluim-
ar um sama leyti i fyrra.
Að undnaförnu hafa kröfui
á Útflutningssjóð borizt nokkru
hraðar en svo, að hann gæti
svarað út öllum greiðslum saip-
stundis. Sfafar það ejnnig af þyí
nýja greiðslukerfj, sem sett var að nú hefur hann lagt megin á-
Skáldaþáttur
Framhald af 6. síðu.
En í fögnuði sínum verður
Skíða það á að lofa gpð þar
í Valhöll — og það var hann
búinn að gera tvisvar áður, en
í þetta sinn verður uppþot í
höllinni út af orðum Skíða,
sem ekki þóttu við eiga. Verð-
ur bardagi mikill og er lýst
viðureign Jiinna mestu kappa.
Skíði á marga stuðningsmenn
og veita þeir honum lið. Að
lokum hrökkur Skíði úr höll-
inni, og er þó enn barizt
innif yrir:
. . . borgin var sem bifaðist
öll
beint og léki á þræði.
Skíði saknaði smjörsvins er
hann hafði meðferðis og lá
eftir í höllinni; bað hann að
því væri skilað, og var því
kastað út til hans:
Það kom framan í fræðasal,
frá ég að aulinn vakni.
Heima var hann í Hítardal,
Hildar trú ég hann sakni.
En í skálanum í Hítardal
hafði Skíði hamazt lengi hæt-
ur og barið á fólki í svefni.
Upp voru gengnir skór hans.
Smjörsvín Skíða var tómt um
kvöldið — en:
. . þar var komið i þrífornt
smjör,
það var úr Asía veldi.
Höldar gáfu liundum smjör
úr hirzlutötri Skiða,
létu þeir sitt hið leiða fjör
og lágu dauðir víða.
Og Skíði hafði flutt fleira
að austan:
Fundu þeir í tríissi ihans
tönn,
tuttugu marka þunga;
nú má vita hve sagan er
sönn
seimaþöllin unga.
Ríman er mjög skemmti-
leg og furðu lítill forneskju-
blær á henni þótt hún sé
fimm alda gömul. Að vísu
er hrynjandi og orðalag með
nokkuð öðrum svip en nú
gerist. Að lokum er hér man-
söngur rímunnar;
Mér er ekki um mansöng
greitt
minnstan tel ég það greiða,
þvi að mér þykir öllum eitt
af því gamni leiða.
Yngismenn vilja ungar frúr
í aldingarðinn tæla,
feta þar ekki fljóðin úr,
flest er gert til væla.
Komi upp nokkur kvæðin fín
hjá kátum silkihrundum,
kalla þær sé kveðið til sín
af kærleiks elskufundum.
Ekki sómir annars vess
öllum baugaskorðum,
gengur mörgum gaman til
þess
að gylla þær í orðum.
Látum heldur leika tenn
á litlum ævintýrum,
þá mun géta vor góðir menn
hjá gullhiaðs skorðum dýrum.
•gera meira úr því, en rétt er,
sem sjóðurinn á ógreitt.
3. Samkvæmt nýjustu áætlun,
sem gerð hefur verið um tekjur
og gjöld Útflutningssjóðs, er
talið að tekjur hans verði 23,6
milljónuni króna nxinni en út-
gjöld.
En það þýðjr að sú upphæð
verður nú að yfirfærast til
greiðslu á næsta ári.
Öllum má vera ljóst á þessu
að hér hefur orðið stórkostleg
bót til batnaðar.
Gamla skuldasúpan er að
mestu greidd upp.
Og bætur þeasa árs verða
gxeiddar upp að mestu eftir því
sem ráð var fyrir gert.
Vetiirnottakyrrur
Framhald af 7. síðu.
þessari bók séu góðir yfirleitt,
skara þeír ekki fram úr því,
sem Jónas hefur áður gert
bezt á því sviði. Sagan Skrín
gefur hins vegar gott fyrir-
heit um, að hann ' geti einnig
í smásagnagerð komizt langt,
ef .hann leggur sig eftir því.
Nokkur galli er það á þessari
bók, hve mikið af efni hennar
hefur áður birzt eða verið
flutt í útvarp. Að vísu vilja
menn gjarnan ejga í bók snjall-
ar frásagnir eða sögnr, sem
þeir hafa heyrt eða lesið á
skotspónum, en fegnastur verð-
ur lesandinn samt því, sem er
honum nýtt og ferskt. Og skáld
og rithöfundar eiga alltaf
nokkrar skyldur að rækja við
kaupendur bóka sinná, sem
þeir mega ekki bregðast, þótt
fast kunni að vera á þá sótt
um ,,fyrirfram“b:rtingu verka
þeirra.
Ytri frógangur bókarinnar er
hinn snotrasti, þó kann ég ekki
alls kostar við kjötinn. jMér
finnst guli liturjnn einhvem
veginn ekki hreinlegur,
S. V. F.

81 œskuverk
Goya
tRVAL AF PlPUM — Verð frá kr. 21.00 til
kr. 75.00. — Sendum í póstkröfu.
SÖLUTURNINN \1ð Arnarhól
Tejknibók með 81 leikningu
eftir spanska málarann Goya
kom nýlega í leitimar, en áður
víssi énginn að hún væri til.
Teikningarnar eru' íru ynpri ár-
um Goya, gerðar um 17 70. List-
fræðingurinn Herbert'.'F'aulus i
Erlangen vottar að enginn vafi
sé að Goya sé höfundur teikn-
inganna, en þær eru í eigu Kan-
adamanns, sem rakst á þær al
titviljun.