Þjóðviljinn - 24.11.1957, Blaðsíða 12

Forsætisráðhercmn sigraður
á þingi síns eigin flokks
Rótfœkí flokkur hafnar stríBsstefnu
Gaillards oð frumkvœSi M-France
. Felix Gaillard, forsætisráðherra Frakklands, beið al-
geran ósigur fyrir Mendés-France á þingi flokks þeirra,
fóttæka flokksins, í Strasbourg í gær.
Klokksþingið samþykkti með
648 atkvæðum gegn 472 tillögu
frá fylgismönnum Mendés-
France, þar sem skorað er á
ríkisstjórnína að taka þegar í
stað upp samningaumleitanir við
ríkisstjórnir Túnis og Marokkó
með lausn AJsírmálsins fyrir
augum.
að sætta sig við að málið verði
leyst á alþjóðavettvangi, sagði
Mendés-France.
Gaillard xéðst heiftarlega á
Mendés-France, kvað gagnrýni
hans á stefnu stjórnar sinnar og
fyrri ríkisstjórna varðandi Alsír
vera tilræði v:ð Frakkland. Hann
sagði, að . ríkisstjórnin hefði
miðstjórn róttæka flokksins.
Tíu þeirra sem kosningu hlutu
eru fylgismenn Mendés-France,
<S>---------------------------------
Mendés-France sagði í um-' ekki e.nn rætt boð Túnis og Al-
ræðum á flokksþinginu, að rík- sír, en sér virtist þar gengið í
iSstjórnin mætti ekki gera þá berhögg við hagsmuni Frakk-
Skyssu að hafna boði þjóðhöfð- lands. Að sínum dómi hlyti full-
ingja Túnis og Marokkó um að
miðla málum milli Frakka og
Alsírbúa. Það væri þýðingar-
laust að franska þingið setti lög
um skipun mála í Alsír, öllum
mætti vera ljóst að ógerlegt
væri fyrir Frakka að reyna að
neyða vilj.a sínum upp á Alsír-
búa. Binda yrði eldi á styrjöld-
ina í Alsír, ef bjarga ætti við
fjárhag franska ríkisins. Vopna-
isala Breta og Bandaríkjanna
iýnir, að láti Frakkar undir höf-
úð leggjast að semja við Alsír-
veldi Alsir að þýða sjálfs'tætt
Alsír. Skoraði Gaillard á Mend-
és-France, að skýra frá hvort
hann væri reiðubúinn að sætta
sig við að Alsír yrði slitið úr
tengslum við Frakkland.
Pineau, utanríkisráðherra í
stjórn Gaillards, sagði í New
York í gær að franska stjórnin
gæti ekki tekið boði Túnis og
Marokkó um málamiðlun í Alsír.
Foringjar, sjálfstæðishreyfingar
Alsírbúa hafa fagnað boðinu.
Á flokksþínginu í Strasbourg
mðoviumii
Sunnudagur 24. nóvember 1957 — 22. árgangur — 266. tölublað
Er Svartagilsinálið upplýst?
Sveinbjörn Hjaltason segir Reyni bróður
sinn haía kveikt í húsinu
í gær skýröi Þóröur Björnsson fuiltrúi sakadómara
fréttamönnum frá því, sem nýtt hefur komiö fram við
rannsókn Svartagilsmálsins. Rannsókn þess er þó ekki
aö fullu lokiö enn, svo að ekki liggja fyrir endanlegar
niðurstööur hennar.
búa, verða þeir áður en lýkur | voru í gær kjörnir 18 menn
Hý-—-------—--------------------------:__________
Hvað á island hjá okkur? spyr
málgagn danskra rithöf unda
Einn ritstjóri þess vill hafna öllum
kröfum íslendinga í handritamálinu
Danski rithöfundurinn Palle Lauring hefur ritað grein
í tímarrit danska rithöfundafélagsins um handritamálið
og er ekki aldeilis á því að Danir eigi aö veröa viö kröf-
um íslendinga. Hann segir m.a.:
Hvað eiga tslendingar hjá) í fyrsta sinn í mörg ár bera
okkur? Þakklæti fyrir þann
sérstæða hreim sem einkennt
hefur umræðurnar? Þakklæti
fyrir að þeir spörkuðu í okkur
þegar við lágum niðri á stríðs-
árunum? Þakklæti fyrir liina
snilldarlega sömdu, en jafn-
framt svívirðilegu bók Laxness
„Eldur í Kaupinhafn“, þar sem
hann jós yfir okkur svívirðing-
inn í ásýnd alls hins lesandi
heims?
Hvað skuldum við danskir
rithöfundar sérstaklega Islend-
ingum, sem hafa um langt
árabil rænt verkum okkar til
að gefa út og hafa árum saman
látið ósvarað öllum tilmælum
varðandi þetta undarlega hátt-
alag? Hafi tslendingar ástæðu
til að telja sig hafa sætt illri
meðferð af hálfu Dana í for-
tíðinni, þá er víst óhætt að
álíta að það hafi verið jafnað
upp. Við stöndum jafnt að
vigi og getum samið okkar á
imilli án allra tilfinninga, fjöl-
skyldusjónarmiða og biturleika,
ósköp kuldalega.
Gefið Islendingum stafla af
handritum, og þeir munu
heimta það sem eftir er. Gef-
ið þeim það sem eftir er og
þeir munu heimtu Krónborg,
sem þeir segjast hafa borgað.
Gefið þeim Krónborg líka, það
væri Dönum líkt, og þeir munu
reka upp hlátur. Neitið þeim
um allt, og þeir verða óðir.
En þrátt fyrir það munu þeir
virðingu fyrir okkur.
★
Palle Lauring er einn af
kunnustu rithöfundum Dana.
Hann hefur á síðustu árum
skrifað nokkrar bækur um
fornöld Dana, einkum víkinga-
öldina og hefur stórdanskur
hugsunarháttur þótt stinga þar
upp kollinum. Lauring er einn
af ritstjórum málgagns rithöf-
undafélagsins danska.
Guðmundur Einarsson
5 lyitdir seldust
þegar vi opnim
sýningar Guðmundar
Einarssonar írá Miðdal
Guðmundur Einarsson frá
Miðdal opnaði í g;ær kl. 2 sýn-
ingu í vinnustofu sinni á Skóla-
vörðustig 43.
Fimni af myndum lians seld-
ust þegar eftir opmm sýningar-
innar.
Á sýningunni eru 72 málverk,
F.ramhald á 2. síðu.
Eins og menn munu minnast
varð bruninn að Svartagili
fimmtudaginn 24. október sl.
og hófst rannsókn málsins þeg-
ar daginn eftir. Var framburð-
ur þeirra bræðranna, Svein-
bjarnar og Reynis Hjaltasona,
þá í meginatriðum þessi.
Reynir neitaði að hafa ráð-
izt á Markús bónda, en kvaðst
hafa tekið bvssuna, er hann
var með, af honum og fleygt
henni. Segist hann síðan hafa
gengið út úr húsinu. Er hann
var að ganga fram ganginn
segist hann hafa fundið reykj-
arsvælu,.en ekkert athugað það
frekar. Kvaðst hann síðan hafa
haldið gangandi frá bænum þar
til hann mætti bifreiðinni, sem
hreppstjórinn var í og föru-
nautar hans, en þeir fluttu þá
bræður báða aftur að Svarta-
gili.
Sveinbjörn bar það hins veg-
ar, að hann myndi allt óljóst.
Sagði þó, að Markús hefði vilj-
að losna við þá bræður. Næst
kvaðst hann muna, að hann var
einn síns liðs fyrir utan bæinn.
Sagðist hann því næst hafa
gengið á brott, en orðið litið
um öxl og séð eldsbjarma, en
Síðnslu forvöð að sjá sýningu
Féfags áhugaljósmyndara
Henni lýkur í kvöld — og verður
ekki framlengd
Ljósmyndasýningu Félags áhugaljósmyndara í Lista-
mannaskálanum lýkur í kvöld og ættu þeir áhugaljós-
myndarar sem ekki hafa enn séö sýninguna aö líta J|ir
inn í dag.
Á sýningunni eru 182 myndir
i svörtu og hvítu eftir íslenzka
áhugaljósmyndara, en atvinnu-
ljósmyndarar eiga einnig nokkr-
ar myndir í þessari tölu. Auk
þess eru tvö farmyndasöfn, ann-
að italskt, hitt þýzkt, og er því
ágætt tækifæri til að bera verk
íslendinganna saman við verk
Framhald á 3. síðu.
Ihaldsbæjarfiillfrúa falin smíði sfræf-
isvagnaskýlanna án
t mörg ár hefur alger
kyrrstaða ríkt í smíði og
uppsetnin,gu farþegaskýla á
leiðum strætisvagnanua.
Hafa fulltrúar ílialdsand-
stæðinga í bæjarstjórn livað
eftir annað lireyft því máli
og krafizt bættrar aðstöðu
fyrir farþega vagnanna.
Lengi vel mátti íhaldið ekki
heyra slíkt nefrit og felldi
jafnan allar tillögur er
gengn í þá átt að koma upp
farþegaskýlum á viðkomu-
stöðum vagnanna.
Nú rétt fyrir kosningar
hafa þó þau tíðindi gerzt að
bærinn hefur látið smíða 12
hiðskýli og Iiafa 9 þeirra
þegar verið sett upp og telí-
in í notkun. Er að þessu
mikil bót á viðkomandi
stöðum, þótt heiur megi ef
duga skal, eftir langvarandi
vanrækslu.
En ekki gat ílialdið látið
vinna þetta verk án þess að
níðast á þeim trúnaði sem
því liefur verið sýndur af
bæjarbúum. 1 stað þess að
lyóða smíði skýlanna íit og
taka lægsta tiíboði var ein-
um af bæjarfulltrúum þess,
Björgvin Frederiksen, vél-
smiðjueiganda, fengið verkið
í hendur án útboðs!
Hefur það liingað til þótt
«c
sjálfsögð regla að opinberir
aðilar byðu út þau verk sem
þeir láta viuna, í því skyni
að tryggja sem liagkvæmast
verk og gera öllum jafnt
uudir höfði. Þessa reglu
l»verbrýtur íhaldið með því
að fela einuin af bæjarfull-
trúum síuuin smíði farþega-
skýlanna án þess að gefa
öðrum kost á að bjóða í
siníðina. Þarf ekki að efa
að Björgvin hefur af þessu
góðan hagnað á kostnað
hæjarins og skattþegnanna
en livað finnst almenningi
um slík %'imiubrögð af hálfu
opinbers aðila?
rétt á eftir mætti hann bifreið-
inni.
Þeir bræður héldu í fvrstu
við þennan framburð, en nokkr-
um dögum síðar breytti Svein-
björn framburði sínum. Sagði
hann þá, að rétt eftir að Mark-
ús hefði farið út úr bænum
hefði hann heyrt, að bifreið
var ekið á brott. Kvaðst hann
þá hafa farið út á hlaðið og
séð, að bifreiðin var þár ekki,
en hins vegar sá hann ljós bif-
reiðarinnar niður undir túnhlið-
inu. Segir hann, að Reynir hafi
gengið á eftir honum út í
fremri ganginn, og meðan
hann var að horfa á eftir bif-
reiðinni heyrði hann Reyni
segja inn í ganginum: „Helvít-
is beinin, þeir liafa farið með
hana (þ.e. kærustuna hans er
kom með þeim í bifreiðinni)
frá mér“, og síðan bætti hann
við: „Það er þá bezt að kveikja
í helvítis kofanum“. Sveinbjöm
kveðst þá hafa sagt án þess að
lita á Reyni: „Ertu orðinn
brjálaður, eða hvað gengur að
þér?“ Segist hann síðan hafa
litið við og hafi Reynir þá ver-
ið kominn út á húströppurnar,
en um leið hafi hann séð eld-
bjarma í gluggá á fremri gang-
inum. Gekk hann þá inn og sá
að eldur logaði í einum veggn-
um á fremri ganginum, en í
því bili segir hann, að Reynir
hafi gengið burt frá húsinu og
sagt um leið: „Þeir hafa tekið
hana frá mér.“ Sveinbjörn sá
nú, að eldurinn í ganginum
magnaðist á svipstundu. Kveðst
hann þá hafa gripið föt, er
þar voru og> reynt að kæfa eld-
inn með þeim en án árnngurs.
Segist hann þá hafa ætlað að
leysa ú4- uvVrrinr er hað farizt
-ir í fátinu, sem á hann kom.
Hélt hann síðan á burt frá
bænum.
Reynir neitaði í fyrstu að:
svara, hvort þessi framburður
Sveinbjarnar væri réttur. Eftir
nokkurn tíma svaraði hann þó
spurningum þeim, er fyrir hann
voru lagðar. Reynir kveðst
Framhald á 3. síðu
Hylkið er
emi á lofti
Vísindamönnunum sem
starfa við radíókíkinn mikla
í Jodrell Bank í Englandi tókst
í gær að koma auga á eldflaug-
arhylkið frá spútnik 1.' Seg-
ir dr. Lovell, stjórnandi athug-
anastöðvarinnar, að það hafi
enn lækkað á lofti og hljóti að
steypast niður í gufuhvolfið
einhvern næstu daga. Ómögu-
legt sé að segja, hvort það
eyðist eða falli til jarðar.
Framhald á 3. síðu.