Þjóðviljinn - 03.01.1958, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 03.01.1958, Blaðsíða 7
Föstudagur 3. janúar 1958 — ÞJÓÐVILJINN -4- (7 . íslenzk' skmðárframleiðsla hefur farið vaxandi hröðum skrefum' á undanförnum ár- um. Árið 1950 nam útfluth- ingur skreiðar héðan 93.600 ;kg. en 1956 er þessi útflutn- ingur orðinn 11.505.000 kg. og hefur aðeins eitt ár á þessu tímabili orðið hærri, það var árið 1954 en þá var skreiðarútflutningurinn 12.935 þús. kg. Ég hef ekki tölur yfir skreiðarframleiðsluna á þessu ári, en að líkindum verður hún eitthvað minni en árið áður. Salan á skreið hef- ur verið mjög ör á þessu ári, og verðið má kalla hagstætt, sérstaklega á ítaliumarkaði, svo og cðrum þeim mörkuðum er aðeins kaupa fyrsta og annars flokks vöru. Eins og áður, hefur skreið- annarkaður okkar í ár aðal- lega verið í Afríku, og bá mest í Nígeríu. Neyzla á skreið hefur farið ört vaxandi I Afriku á undanförnum á.r- rnn, og var innflutningur til Nígeríu kominn upp í 20 þús. smálestir 1952. Til Afríku tr eingöngu flutt þriðja og fjórða flokks iskreið, en kröf- ur fara vaxandi um aukin gæði vörunnar, eftir því sem menning og kaupgeta fólksins vex. ítalía er elzti innflytjandi á skreið, og þar var megin- markaðurinn fyrir skreið áð- ur en innflutningur hófst til Afríku. ítalir eru kröfuharð- ir um gæði og útlit skreiðar- innar enda verðið oft mjrg hagstætt á þeim markaði. Neyzla skreiðar á Italíu hef- Jóhann J. E. Kúld: Skreidarframleiðslan ur farið vaxandi og hefur sum árin komizt upp í 16—18 þús. smálestir, hæst. Norð- menn hafa að mestu levti set- ið að þessum markaði, enda með langa reynslu að baki i skreiðarverkun. Árið 1956 komst skreiðarútflutningur okkar til ítalíu upp í 1.181.665 kg. en þar af voru rúmlega 270 þús. kg. þriðja fiokks skreið, sem ekki er heppilegt að flytja á þennan markað. Mörg árin hefur eftirspurn á ítalíumurkaði eftir 1. og 2, flokks skreið ekki verið full- nægt, og hafa því oft verið möguleikar á þtú að auka venilega skreiðarútflutning þangað héðan, en þessa mögu- leika hefur ekki verið hægt að nota, sökum þess að okk- ur hefur skort skreið, sem að gæðum hentaði fyrir þennan markað. Önnur lönd í Evrópu sem kaupa skreið (bolfisk) til eigin neyzlu eru Holland, Belgía, ÍVakkland, Spánn og Þýzkaland. Neyzla þessara landa samanlögð mun nema ca. 2500—3500 smálestúm. Neytendur í þessum löndum gera svipaðar krrfur um gæði skreiðarinnar eins og Ítalir. Þá kaupá Bandarikin dálítið magn af skreið, bæði bolfisk og ráskorinn fisk. Neytendtir era ítalir, Sviar og Finnar busettir í Bandaríkjunum. Á þennan marka.ð kemur aðeins til greina 1. flokks úrvalsfisk- ur. Af NorðurJöndum eru tvo lönd sem flytja inn skreið, Sviþjóð og Finnland. Hér er nær eingöngu um ráskorinn fisk að ræða, aðallega þorsk, ufsa og löngu. Svíar kaupa eingöngu 1. og 2. flokks skreið og ertt kröfuharðir ttm útlit og gæði. Innflutningur é skreið til Sriþjóðar nemur ár- lega ca. 1600 smálestum. Finnar flytja inn árlega 400 — 700 smálestir af skretð eingcngu ráskorinn fisk. Þeir eru ekki eins kröfuharðir utn gæði vörunnar og Svíamir, ;n vilja helzt 1. og 2. flokks skreið. Þeir kaupa þó nokkurt magn af 3. flokks skreið, þeg- ar skortur er á betri gæða- flokkum. Árið 1956 seklum við skreið á eftirtalda markaði. Til í- talíu, Hollands, Frakklands, Finnlands, Svíþjóðar, Banda- rikjanna og Afríku. Þetta sama ár skiptist skreiðar- framleiðslan þannig á milli gæðaflokka: 1 nr. I fóru 1.03% í nr. II fórti 9.30% I nr. III fóra 85.35% t nr. IV fóra 4.32% Árið 1956, sem er síðasta árið sem fullkomnar tölur liggja fyrir um skreiðarút- flutninginn, var útflutningur héðan af 1. flokks skreið 117.100 kg og af 2. flokks skreið 1.061.100 kg, eða með öðrum orðum þessir tveir gæðaflokkar ná eklti saman- lagðir 1200 smálestum, og ég geri ekki ráð fyrir að útkom- an verði neitt betri í ár. Þeg— ar við athugum þá staðreynd, að þrátt fyrir nokkra reynslu í skreiðarverkun þá ná að- eins rúmlega tíu prósent af framleiðslunni að komast í 1 og 2. gæðaflokk, er ekki hægt að vera ánægður, þegar það er vitað að mikið meira magn er hægt að selja fyrir hag- stætt verð, fullnægi varan aðeins kröfum neytenda. Verð- mismunur í ár á 2. og 3. flokks skreið nemur ca. lcr. 3.60 isl. kr. pr. kg. og sjá þá allir að hér er eftir nokkru að keppa, enda höfum við ekki efni á öðru, en að vanda þannig framleiðsluna, að sem mest fáist fyrir liana, og þessvegna verðum við að spyrna hér við fæti, og at- huga hvað tiltækilegt er að gera, til að bæta hér um að nokkru. Komið geta ár, sérstak- lega hér á Suðurlandi, sem eru mjcg óhagstæð til skreiðar- herzlu sökum votviðra, og er þá erfitt að verja skreiðina skemmdum. Sérstaklega get- ur jarðslagasveppurinn orðið erfiður í slíkum árum. En eft- ir margra ára reynslu við skreiðarmat, þá er það sann- færing mín, að veðráttan eigi ekki stærstu sökina á því hvað útkoman er léleg í skreiðarframleiðslunni heldur liitt, hvað mikið magn er hengt upp til herzlu af lélegu hráefni. Sannleikurinn er nefnilega sá, að framleiðandi sem hengir upp skemmdan fisk, getur aldrei fengið nema lélega skreið. Þettíi er lögmál sem ekki verður yfirstigið. Leiðin til að umbæta skreið- arframleiðsluna verður því að vera sú, að bæta hráefnið sem skreiðin er unnin úr. Tveggja og þriggja nátta netjafiskur eða eldri getur aldrei orðið nema lélegt hrá- efni til skreiðarframleiðslu, slíkt hráefni er þó ekki hægt að losna við, þegar gæftir eru erfiðar. En hitt er ekki for- svaranlegt þegar bátar koma með slíkt hráefni að landi þó gæftir séu góðar, einungis sökum þess, að netjanotkun þeirra er svo mikil að þeir komást ekki yfir að draga all- ar netjatrossurnar, þó í sæmi- legu sjóveðri sé, og þeir sem þetta gera, eru vandræðamenn við fiskveiðar hvað margar smálestir sem þeir fiska yfir vertíðina. Einnar nætur netjafiskur og línufiskur, svo og handfæra- fiskur, eni úrvalsni’áefni til skreiðarframleiöslu, komist fiskurinn fljótt á hjalla j>eg- ar í land er komið með hann. Þá hefur það sumstaðar tíðk- azt, að fiskur liefur verið'' látinn liggja í móttökugeymsl- um frystihúsa þar til hann hefUr verið dæmdur óhæfur til frystingar, og þá fyrst hefur hann verið tekinn til verkunar í skreið. Úr svona löguðu hráefni er aldrei hægt að framle'ða nema lélega skre’ð, hvað svo sem veðrátt- an er liagstæð til herzlu. Úr ] ?ssu er hægt að bæta með því að skiptn fiskinum strax á miili fr>’stingar og lierzlu, en bíða ekki þar til hann ér orðina stórskemmdur. Þá kem ég að togarafisk- inum sem Fskaður er með það fyrir augn.m að notaður til skreiðarframleiðslu. Úr þessnm fiski væri hregt að fá mikbi betra hráe"’i en nú tíðkast yfirleitt, ef eftirfar- and- væri. gert: 1. Áð notaður væru fjórar hillur í stíu og þesn vandlega gætt ?ð þær settust alltaf strax á kúnpa þegar fiskur- : inn er ’agður. 2. Að fiskurinn sé lagður vand’ega og þess rætt að kviður vísi alltaf niðiir, en þnð er þýðingarmikið svo vatn geti ekki setzt fyrir i kviðarho’inu og fúlnað þar. 3. Að ísnotkun sé ekki minni en þegar fiskað er fyr- ir erlendan markað og að ís- uninni sé hagað þannig að fiskurinn einangrist vel frá skipssúðinni. 4. Að- veiðiferðir séu ekki hafðar of langar, eða aldrei lengur en í hálfan mánuð. Flestum þessum atriðum, sem allt. eru lágmarksundir- stöðuatriði, hefur illa verið fullnægt um borð í togara- flotanum á undanförnum ár- um og þó mjög mismunandi. Enda. hefur fiskurinn sem upp úr skipunum hefur komið, verið í samræmi við, hvemig þessum atriðum hefur verið fullnægt. Hinn mikli þrýsting- ur sem fiskurinn hefur oft orðið fyrir í stíum togaranna þegar hillurnar hafa ekki setzt á klampa sem því miður hefur oft skeð er búinn að valda togaraútgerðinni stór- skaða árum saman. Þessi skaði hefur verið gegnum- gangandi hvort sem útgerðin hefur verkað aflann sjálf eða selt hann til fiskkaupenda sem þá hafa miðað verðið við, að ákveðinn hluti fisksins væri lélegt hráefni. Enda hef- ur ísfislcur úr togurum jafn- an verið greiddur mildu lægra verði en allur annar fiskur. En sann'eikurinn er sá að hægt er að koma með togara- fiskinn þannig meðfarinn að landi, að hann.sé gott hráefni til vinnslu upp til hópa, og á há náttúriega að seljast á full.u vei’ði, miðað vð sam- bæri'egt hráefni annarra veiði- aðfei'ða. Ex það er ekki bara. að útgerðin skaðist vegnia skemmda á fiskinum þegar þrýstingurinn verður of mik- ill í stíunum, heldur skaðast hún líka vegna þess að farm- urinn verður óeðlilega léttur, sem orsákast vegna þess, að fiskvöðvinn losnar v’ð meira vatn en eðlilegt er. Fái skips- höfnin kanp sitt að einhverju levti greitt með ákveðinni premíu af fiskismálcst, þo. Framhald á 10.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.