Þjóðviljinn - 12.01.1958, Page 6

1 6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 12. janúar 1958
DlÓÐVlLIINH
Úteefandl: Samelnlngarflokktir alþýðu — Sóslallstaflokkurinn. — Hltstjórar
Magnús Kjartansson (áb.>, Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmunöur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
lngastjórl: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
smiðJa: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 25 &
mán. i Reykjavík og nógrenni; kr. 22 annarsst. — Lausasöluverð kr- 1.50.
Prentsmlðja Þjóðvlljans.
flræðslubandalag og Alþýðubandalag
Ý síðustu Alþingiskosningum
.-*• var eining vinstri aflanna
mjög ofarlega í hugum manna.
Tilraunir þær sem gerðar voru
til algerrar samstöðu mistókust
að visu, en tvær fylkingar
komu frarn og börðust um
fylgi íhaldsandstæðinga, ann-
arsvegar Alþýðubandalagið sem
stofnað var að frumkvæði
verklýðshreyfingarinnar á
grundvelli sameiginlegra
stefnumála verklýðsflokkanna,
hins vegar Hræðslubandalagið
sem fyrst og fremst miðaði til-
veru sína við mlsnotkun á gild-
andi kosningalögum. í kosning-
unum kvað almenningur svo
upp dóm sinn, og hann varð
ótvíræður; Alþýðubandalagið
varð næststærsti flokkur þjóð-
arinnar, en tilraunir Hræðsíu-
bandalagsins til þess að
hremma meirihluta á þingi út
á þriðjung kjósenda mistókust
með öllu. Það var augljóst að
alþýða landsins batt vonir sín-
ar um einingu vinstri aflanna
við sigur Alþýðubandalagsins
og vaxandi gengi.
Reynslan hefur þá einnig
sannað hvor fylkingin var
Iífvænleg og heilbrigð. Alþýðu-
bandalagið hefur haldið áfram
að eflast og þroast og stendur
enn að framboðum um allt
land í bæjarstjórnarkosningun-
um 26. janúar, Hræðslubanda-
lagið er hins vegar steindautt;
aðeins í einum kaupstað á
landinu, Seyðisfirði, er sam-
eiginlegt framboð Aiþýðuflokks
og Framsóknar en hvergi ann-
arstaðar. Hræðslubandalagið
hefur þannig verið vegið og
léttvægt fundið, bæði af al-
menningi og forustumönnum
Framsóknar og Alþýðuflokks;
undirstaða þess var ekki sam-
eiginlegar hugsjónir heldur að-
eins sameiginleg hagnýting á
veilum í íslenzkum lögum.
IJ’n þótt til Hræðslubandalags-
ins væri stofnað á annar-
legum forsendum af forustu-
mönnunum taldi allur þorri af
fylgismönnum Hræðslubanda-
lagsins að hann væri að búa í
haginn fyrir vinstri samvinnu
með stuðningi sínum við það.
Reynslan hefur nú sýnt á ó-
véfengjanlegan hátt að svo var
ekki, og allir vinstri sinnaðir
menn þurfa því að endurskoða
afstöðu sína og eru að gera
það. Mjög víða hefur nú tek-
■zt allsherjar samvinna vinstri
flokkann^ og það á stöðum þar
sem fvrir nálfu öðru ári var
ekki tekið í mál að vinna með
.,komnrúnístum“. Einkar glöggt
kemur þróunin í ljós á Norð-
firði. Þar var Alþýðuflokkur-
fnn stærsti flokkur bæjarins
fyrir nokkrum árum, nú býður
hann ekki fram sjálfstætt held-
ur er genginn í Alþýðubanda-
lagið. Það sem úrslitum réði
þar var samvinna hægri klík-
unnar í Reykjavík við íhaldið
í verkalýðshreyfingunni, og sú
staðreynd mun hafa sín stór-
felldu áhrif alstaðar á land-
inu.
TT'ylgismenn Framsóknar og
Alþýðuflokks þurfa að gera
sér ljóst að hrun Hræðslu-
bandalagsins stóreykur hætt-
una á því að atkvæði eyðilegg-
ist svo hundruðum og þúsund-
um skiptir víða um land, t. d.
hér í Reykjavík. Hér fengu Al-
þýðuflokkurinn og Framsókn-
arflokkurinn sameiginlega rúm
6000 atkvæði, en sú tala nægði
fyrir þremur bæjarfulltrúum.
Kunnugir telja að sú atkvæða-
tala skiptist sem næst til helm-
inga, ca. 3000 atkvæði á hvorn.
Það merkir að þegar þeir
bjóða fram hvor í sínu lagi
fá þeir aðeins einn fulltrúa
hvor, og að óbreyttum aðstæð-
um myndu þannig fara í súg-
inn allt að tvö þúsund atkvæði
hjá flokkunum bóðum. Það gef-
ur auga leið að vinstri sinnaðir
menn innan þessara flokka
geta ekki brugðizt við þessari
staðreynd á annan hótt en
þann iað kjósa Alþýðubanda-
lagið, efla langsterkasta and-
stöðuflokk ihaldsins í Reykja-
vík og það eina bandalag sem
ireynzt hefur lífvænlegt. Að
öðrum kosti verða 'atkvæði
þeirra aðéins stuðningur við í-
haldið.
Friðsamleg
stjórnarskipti
Sjálfstæðisflokknum í Reykja-
vík er hálfórótt vegna þess
hve aðdragandi bæjarstjórnár-
kosninganna nú er hávaðalítill.
Sagt er að foringjunum þyki
allþungt fyrir fæti, og smalarn-
ir rekist á ótrúlega marga fylg-
ismenn Sjálfstæðisflokksins,
sem muni útsvarshneykslið í
sumar, hafi allt á hornum sér
og láti orð liggja að því að
réttast væri að iofa Sjálfstæð-
isflokknum að hvila sig frá
því að stjórna bænum. Leið-
togar Sjálfstæðisflokksins gera
sér ljóst að það þarf enga
hávaðasemi til að setja kross
á réttan stað á Kjörseðil, og
óttast mest af öllu að róleg yf-
irvegun ráði gerðum kjósenda.
Það mun þó óvanalegt að í-
haldsblöð í Reykjavík láti
sjást að hjartað sé komið eins
neðarlega hálfum mánuði fyr-
ir kosningar og hjá ritstjóra
Vísis í gær. Auðfundið er á
lelðara blaðsins að einnig hon-
um er órótt ef róleg yfirvegun
og köld einbeittni eiga að vera
einkenni . þessara bæjarstjórn-
arkosninga. Særir hann flokk-
inn að berjast fyrir völdum
Kókakólabjöms og Bjarna Ben.,
Thórsaranna og Gunnars Thor-
oddsen. ,J-Cæruleysi örfárra
kjósenda — kannski aðeins eins
eða tveggja — getur haft meiri
og afdrifarikari afleiðlngar en
menn gera sér grein fyrir í
fljótu bragði“, segir Vísisrit-
stjórinn, og er mun meiri
skjálfti í röddinni en vant er.
Rakettan Bidstrup teiknaði
r*—~——■—■—■—~—~—---------
Skáldaþáttur
___ Ritstjóri: Sveinbjörn Beinteinsson.__
Menn hafa löngum velt þvi
fyrir sér hversu yrkja skuli.
Merkileg undirstöðusannindi
um skáldskap er að finna í því
stórkostlega ljóði Sigurdrífu-
málum. Að vísu er þar um
galdur að tala, en skammt er á
milli töfra og ljóðs.
Heill dagur!
Heilir dags synir!
Heil nótt og- nift!
Oreiðum augum
lítið okkur þinig
og gefið sitjöndmn sigur!
Heilir æsir!
Heilar ásynjur!
Heil sjá hin fjölnýta fold!
Mál og mannvit
gefið okkur mærum tveim
og læknishendur meðan iifitm.
Bjór færi eg þér,
brynþings apaldur,
magni blandinn
og megintíri;
fullur er hann ljóða
og líknstafa,
góðra galdra
og gamanrúna.
Skáldi Sigurdrífumála er ljóst
hver háski fylgir skáldskapnum
ef ekki er gætt varúðar.
Söngur og öl
hefur seggjum verið
mörgum að móðtrega,
sumtuti að bana.
sumum að bölstöfum;
fjöld er, það er fira tregur.
Sakw og heiftir
hyggjat svefngar vera
né harm in heidttr:
vits og vopna
vanti er jöfri að fá
þeim er skal fremstur með
firum.
Egill Skallagrímsson, hinn
mikli kennari og fyrírmyna
skálda á örðugt með að yrkja
í sorg sinni; en þegar hann fer
að yrkja um harm sinn, skilur
hann bezt hvers virði skáld-
skapurinn er honum.
Þó hefur Miins vinur
mér of fengnar
bölva bætur
eí iúð betra telk.
Og enn segir Egill af fullum
skilningi á félagsgildi skáld-
listar._
Emk hraðkvæðuV
hilmi að mæra,
en glapmáll
of glöggvinga,
opinsnjallur
of jöfurs dáðum.
en þagmælskur
of þjóðlygi,
Skaupi gnægður
skrökberendunt.
emk vilkvæður
of vini mína.
Nærfellt þúsund árum síðar
segir Klettafjallaskáldið það í
tveimur ferhendum hversu ná-
kominn skáldskapurinn var ís-
lenzku þjóðinni:
Undarleg er íslenzk þjóð.
Allt sem hefur lifað.
hugsun sína og ltag í ljóð
hefur hún sett og skrifað
Hlustir þú og sé þér sögð
samankveðna bagan.
þér er upp í lófa lögð:
landið, þjóðiu sagaa.
Rammur skáldskapur hinna
fornu kvæða var merki um
máttuga menningu vits og
þroska; samankveðna bagan
yar lífsmarkið á öld böls og
nauða. Þan.nig, er sagan fengin
okkur í hendur — og ábyrgðin
með.