Þjóðviljinn - 03.04.1958, Page 9

Fimmtudagur 3. apríl 1958 — ÞJÓÐVHUINInT — (9
Framhald af 3. síðu
áttu Þingeyingar 4 fyrstu menn
í elzta flokki. Úrslitin urðu ann-
ars þessi:
15 km ganga 20 ára og eldri
1. Jón Kristjánsson HSÞ 1.10,27
2. .-Steingr. Kristjáns. HSÞ 1.14.59
3. ívar Stefánsson HSÞ 1.15.58
4. Helgi V. Helgason HSÞ 1.16,25
5. Hreinn Jónsson SRÍ 1.16.29
15 km ganga 17—19 ára
1. Guðm. Sveinsson SF 1.13.51
2. Sig. Ðagbjarsson HSÞ 1.18.54
3. Örn Ilerbertsson Sigl. 1.25.20
10 km ganga 15 og 16 ára
1. Trausti Sveinsson SF 46.23
2. Hjálmar Jóelsson Sigl. 47.08
3. Kristján Sigurðsson IISÞ 48.54
Úrslit í sveitakeppni í svigi
urðu þau að Reykvíkingar unnu.
Var tími sveitarinnar 364.7 sek.
I sveitmm voru þessi menn:
Eysteinn Þórðarson, 86.1, Stefán
Kristjánsson 91.1, Svanberg
Þórðarson 91.4, Guðni Sigfússon
96.1. Sveit Akureyringanna var
kvöidi að úrskurða um sveit ís-
firðinga.
Eysteinn Þórðarson hafði bezta
brautartíma í sviginu, en Magn-
ús Guðmundsson frá Akureyri
hafði sama tíma en var dæmdur
úr leik. Annan bezta tíma hafði
Björn Heigason í.saf. 89.7 sek. og
þriðja Jón Karl Sigurðsson ísaf.
90.5 sek. Fjórði og fimmti mað-
ur voru Stefán og Svanberg.
Keppnin í gær fór fram í
Hamragili við Kolviðarhól. Færð
var nokkuð þung, snjórinn ó-
hreinn og blautur og rigndi of-
urlítið meðan á göngunni stóð.
I dag heldur svo keppnin á-
fram í Hamragili við Kolviðar-
hól og verður keppt í Stórsvigi
karla, sem hefst kl. 14.00 og stór-
svigi kvenna er hefst kl. 15.00.
Á morgun, föstudaginn langa,
verður ekki keppt, en skíðamenn
munu hlýða messtu í Skíðaskál-
anum og einnig mun Skíðaþingið
hefjast sama dag kl. 5.
Dagskráin næstu þrjá daga:
Laugardagimi 5. apríl:
Kl. 10.00 4x10 km boðganga
við Skiðaskálann.
Kl. 14.00 Brun karla í Mar-
ardal.
Ki. 15.00 Brun kvenna í Mar-
ardal.
Sunnudáginn 6. apríl við Koi-
viðarhól:
Kl. 10.30 Svig kvenna.
Kl. 11.00 Skíðastökk (norvæn
tvíkeppni) 20 ára og eldri. 17
—19. ára.
Kl. 14.30 Skíðastökk, allir fi-
Mánudagur 7. apríl við Skíða-
skálann:
Kl. 10.00 30 km ganga.
Kl. 14.30 Svig karla við Kol-
viðarhól.
Mótstjórnin áskilur sér rétt til
að breyta dagskránni ef veður
eða önnur óviðráðanleg atvik
hamla.
Nýjar regSiir í
stjigkapptts
Á fundi meo fréttamönnum i
fyrradag skýrði Hermann Stef-
ánsson, formaður Skíðasam-
bandsins, frá því, að nokkrar
breytingar hefðu verið sam-
þykktar nú fyrir landsmótið og
þá einkum í svigi. Aðalbreyt-
ingin er sú að „víti“ er nú úr
sögunni og verða skíðamenn að
fara með báða fætur í gegnum
hliðin eða endamark.
Áður var skíðamönnum leyfi-
legt að fara ekki með báða
fætur í gegnum hlið, en fengu
þá á sig viðbótartíma sem
hegningu fyrir að keyra ekki
brautina rétt. Einnig eru menn
úr leik ef þeir þjófstarta. Fleiri
breytingar eru á döfinni, en
þær eru allar gerðar með hlið-
sjón af reglum alþjóðaskíða-
sambandsins.
Hermann Stefánsson stað-
festi einnig það, sem komið
i hefur hér fram áður, að við
endurskoðun skýrslna frá
Skíðalandsgöngunni kom í
ljós, að það voru Siglfirðingar,
sem urðu sigurvegarar meö
52,2% þátttöku, en næstir urðu
Ólafsfirðingar með 51,8% þátt-
töku, en þeir voru í fyrstu á-
litnir sigurvegarar.
Breytt hefur verið fundar-
stað Skíðaþingsins, verður þing-
ið haldið í Skíðaskálanum i
Hveradölum.
„Hreykinn stendur stafur á bok4.
Framhald af 7. síðu.
í Guatemala og Draumur
heimsins.
Jón Óskaí er í hópi þeirra
ungu skálda, er hafa varpað
fyrir borð rími og stuðlum,
þessum erfðagripum: íslenzkrar
ljóðagerðar. Skal ekki um það
sakazt, því að leggi „rósafjötr-
ar rímsins“ höft á andagift
skáldanna ber vissulega að
leysa þær viðjar. En í stað
ríms og stuðla hafa flest þessi
skáld leitað ljóðum sínum ein-
hverrar annarrar búningsbót-
ar, og Jón Óskar hefur kjörið
sér ákveðið form, sem hann
notar á mörg kvæðanna í
þessari bók.
Þetta form einkennist af
endurtekningum einstakra
orða eða setninga. Slíkar end-
urtekningar geta, ef þær eru
hóflega notaðár, farið mjög
vel í kveðskap, aukið ljóðun-
um áhrifamagn og gætt þau
sérstökum þokka á svipaðan
hátt og t.d. viðlög. En Jóni
Öskari hættir mjög til ófnotk-
unar þessara stílbragða á
sama hátt og mörg rímna-
skáld ofhlóðu ljóð sín rími.
Sum kvæðanna eru sífelldar
endurtekningar, svo að vart
er unnt að þekkja haus frá
sporði á setningunum. Lesand-
anum finnst skáldið likast
manni, sem er að villast í
blindbyl, gengur stöðugt í
hring og hnýtur aftur og aft-
ur um sama steininn. Gott
dæmi um slík kvæði er Gamalt
lag.
Miklu betur tekst skáldinu
í þeim kvæðum, þar sem það
kveður frjálst og óþvingað,
eins og t.d. í kvæðinu Friður.
Það form ætla ég að Jóni
Öskari láti bezt. Þar á hann
í mun minni örðugleikum
með að tjá lesandanum hug
sinn.
Framhald af 7. síðu
gerð þeirri, er henni fylgir, að
það er ætlun flutningsmanna,
að fræðslustofnun sú, sem þar
um ræðir, komi i stað verka-
lýðsskóla, sem áður hafa verið
flutt frumvörp um á Alþingi.
(Sjá Ummæli í greinargerð:
Með flutningi þingsályktunar-
tillögunnar er máli þessu (þ.e.
um verkalýðsskóla) hreyft á
nckkuð öðrum grundvelli en
áður . hefur verið gert á Al-
þingi.) Þetta getur Alþýðusam-
band íslands með engu móti
fellt sig við og mótmælír því,
að slík fræðslustofnun laun-
þega almennt geti komið í stað
þess- félagsmálaskóla verkalýðs-
samtakanna, sem samþykktir
hafa verið gerðar.um á Alþýðu-
sambandsþingum, og flestir
beztu forustumenn verkalýðs-
samtakanna hafa lengi séð, að
við verðum að eignast til að
koma fræðslumálum verkalýðs-
samtakanna í sómasamlegt
horf.
Vissulega hefur Alþýðusam-
band íslands ekkert á móti því,
■að þjóðfélagið komi á fót stofn-
'uhV'Ör haTdi uppi fræðslu fyr-
ir launþega með fýrirlestra-
haldi, skuggamynda- og kvik-
myndasýningum, útgáfu
fræðslurita, stuttum námskeið-
um, eða margra vikna nám-
skeiðum t.d. í samvinnu við
háskólann, en þannig er hlut-
verki fræðslustofnunar Iaun-
þega lýst í greinargerð með
með tillögunni.
En það vill Alþýðusamband
íslands taka skýrt fram, að
hversu vel og myndarlega,
sem slík fræðslustarfsemi væri
rækt, gæti hún alls ekki full-
nægt því hlutverki, sem fé-
lagsmálaskóla verkalýðssam-
takanna er ætlað að leysa.
Það er rétt, sem segir í upp-
hafi greinargerðarinnar með
tillögunni, að í málefnasamn-
ingi núverandi ríkisstjórnar cr
Iieitið stofnun verkaiýðsskóla,
og mun verkalýðshreyfingin
ganga ríkt eftir því, að það
loforð verði efnt á þessu kjör-
tímabili, hvort sem tillagan
um aimenna fræðslustofnun
launþega verður samþykkt eða
ekki.
Um útlit bókarinnar, sem
Kristján Davíðsson hefur séð
um, skal ég vera fáorður. Hún
er í óþægilega stóru broti,
prentuð á vondan pappír og
teikningarnar, sem skreyta
hana, finnst mér ekkert
augnayndi. Ef til vill njóta
þær sín ekki á þessum þunna
pappír, sem allt sést í gegn-
um, svo að prent og myndir
koma hvað ofan í annað, en
það hefði listamaðurinn átt að
gera sér licst fyrirfram. Séð
hefi ég þess getið í ritdómi um
bókina, að sumt af upplagi
hennar hafi verið prentað á
betri pappír og meir til þess
vandað að öllu leyti, en ég
hef ekki séð hana í þeim bún-
ingi, enda mun sá hluti upp-
lagsins ekki hafa verið ætlað-
ur almenningi. Fátt er mér um
slíkar snobbútgáfur bóka og
finnst, að útgefandi hefði gert
réttara í því að hafa búning-
inn einn og hinn sama handa
hverjum sem var og öllu
vandaðri en þennan.
S. V. F.
Flutningsmenn geta þeirrar
skoðunar sinnar i greinargerð,
að þeim þyki ólíklegt, að enn
sé grundvöllur fyrir verkalýðs-
skóla hér á landi.
1 Ekki er þessi skoðun rðk-
studd einu orði, en svo mikið
er víst, að önnur er reynsla
frændþjóða okkar á Norður-
iöndum. verkalýðsskólinn í
Brunnsvik í Svíþjóð er 30 ára
um þessar mundir (stofnaður
1928). Verkalýðsskólinn í Hró-
arskeldu hefur nú starfað um
aldarfjórðungsskeið við mikinn
orðstír, og með vorinu á að
flytja hann í ný og enn veg-
legri húsakynni á fögrum stað
rétt norðan við Helsingjaeyri.
Annan yerkalýðsskóla stofn-
uðu Danir fyrir stríð í Esbjerg,
og var J úlius BomhoR fyxf-
verandi mermtama) aráðherra
Dana skólastjóri hahs ó tíma-
bili.
Sá skóli var eyðilagður af
þýzkum nazistum á hernámsár-
unum, en eftir stríðið hófust
Danir strax handa um að reisa
nýjan veglegan verkaiýðsskóla
í Esbjerg. Hann tók til starfa
vorið 1955 og tekur 120 nem-
endur í heimavist. Kostnaðar-
verð hans var um 12 millj-
óair íslenzkra króna.
Á árunum 1934 og 1935 stofn-
uðu frændur okkar Norðmenn,
sinn verkalýðsskóla í Sör-
marka, og hefur hann þannig
starfað í 23 ár og þótt leysa
mikið og veglegt hlutverk af
hendi fyrir norska verkaiýðs-
hreyfingu.
í Finnlandi tók verkalýðs-
skólinn í Kiljava til starfa fyr-
ir réttum 11 árum, og á árinu
1956 reis annar finnskur verka-
lýðsskóli af grunni í Norður-
Finnlandi, á bökkum Kiiminge-
fljóts. Þeim skóla voru fengn-
ir til umráða 8 hektarar lands
og ekkert til hans sparað um
aðbúð aila og hibýlakost, enda
varð stofnkostnaður skólans
um 90 milljónir finnskra
marka.
Að síðustu vil ég svo nefna
Runö-skólann i Svíþjóð, sem
stofnaður var 1951. Þessa stor-
giæsilegu menningarstofnun
sænsku verkaiýðshreyfingar-
innar átti ég kost á að heim-
sækja og skoða vandlega í
fyrra sumar, er ég sat félags-
máiaráðlierrafund Norðurlanda
í Stokkhólmi. Þá rann mér á-
takanlega til rifja sú fátækt
okkar, ,að íslenzk verkalýðs-
hreyfing skuli engan slíkan
skóla eiga.
Við erum því miður miklir
eftirbátar verkalýðssamtakanna
á Norðurlöndum í skóla- og
fræðslumálum verkalýðsstétt-
arinnar. Og úr því er okkur
skylt að ,bæta hið bráðasta.
Verkalýðsskólarnir á Norður-
löndum eru viðurkenndar
menningarstofnanir, sem rækja
þýðingarmikið þjóðíéiagshiut-
verk,. enda er ekki lengur um
það deilt, í þess.um löndum,
að slíkir skólar verkaiýðsstétt-
arinnar séu eins sjálfsagðir og
aðrir skólar.
Góðu heilli á íslenzk bænda-
sjétt ,tvo skóla, við höfum
garðyrkjuskóla, vélstjóraskóla,
stýrimannaskóla, loftskeyta-
mannaskóla, matsveinaskóla,
og ýmsar aðrar fámennar stétt-
ir hafa eignast eigin mennta-
stofnanir.
En fjölmennasta stéttin —i
verkaLstéttin á engan sérskóla.
Slíkt ástand er engan veginn
við unandi. Við verðum að
koma upp okkar eigin verka-
lýðsskóla með svipuðu sniði og
þær þjóðir hafa gert, sem okk-
ur eru skyldastar að uppruna
og menningu.
Það eru því vinsamleg til-
mæli Alþýðusambands íslands
til flutningsmanna tillögunnar
um fræðslustofnun launþega,
að þeir annað hvort breyti
henni á þann veg, að stofnun
þessari verði alls ekki ætlað að
konta í stað félagsmálaskóla
verkalýðssamtakanna — eða þá
falla frá afgreiðslu tillögunnar
nú og sameinast heldur um
fíutning frumvarps urn verka-
lýðsskóla samkvæmt fyrirheiti
ríkisstjörnarinnar um slíkan
skóla,
F.h. Alþýðusambands íslands
Hamúbal Valdimarsson.
í þessari umsögn Alþýðu-
sambandsins er eins og menn
sjá, nokkuð vikið að reynslu
nágrannaþjóða okkar og úr-
ræðum í fræðslumálum verka-
lýðssamtakanna, En síðan hei't-
ið á flutningsmenn tillögunnar
um „fræðslustofnun launþega“
að gera annað tveggja:
1. Að breyta tillögu sinni á
þann veg, að slíkri stofnun
verði alls ekki ætlað að koma
í stað félagsmálaskóla verka-
lýðssamtakanna, heldur komi
þar að auki vegna annarra
launþega — eða
2. Að falla frá afgreiðslu til-
lögunnar nú og sameinast held-
ur um flutning frumvarps til
laga um verkalýðsskóla.
Eftir að þessi umsögn Al-
þýðusambandsins barst þing-
nefnd eftir áramótin hefur það
svo gerzt í málinu, að Eggert
Þorsteinssyni var boðiö að ger-
ast meðflutningsmaður að
frumvarpinu um félagsmála-
skóla verkaiýðssamtakanna.
Hann hafði málið lengi til at-
hugunar, en hafnaði því að
lokum. Þá var þingflokki Al-
þýðuflokksins sent frumvarpið,
til þess að fá úr því skorið,
hvort hann vill ekki sam-
þykkja, að það yrði flutt sem
sf jórnarfrumvarp. — Vikur
iiðu, en svar hefur enn ekki
borizt.
Þá fyrst var ekki talið fært
að bíða lengur, og hafa þing-
menn Alþýðubandalagsins í
efri deild nú fyrir nokkru flutt
frumvarp til laga um féiags-
málaskóla verkalýðssamtak-
anna.
Nú liggur málið ijóst fyr-
ir lesendum. Og nú eiga menn
að geta dæmt um það, hverju
eða hver.jum er um að kenna.
að loforðið um stofnun verka-
lýðsskó’a er ekki, ennþá orð-
ið að veruleika.
Er það vegna „þrákelkni"
féiagsmálaráðherra, eins og Ai-
þýðublaðið segir. Eða hafa
Alþýðuflokksmenn lagt þann
stein í götu málsins, sem orð-
ið hefur því til ásteytingar og
tafar fram til þessa. — Eng-
inn sanngjarn maður getur
verið í vafa um, að það er
hið síðara, sem gerzt hefur.
því miður.