Þjóðviljinn - 11.04.1958, Page 7

Fostudagur ■ 11. apríl 195S — ÞJÓÐVILJINN — (7
Rósant Hjörleifsson:
Mkoma og
,<?>.
Síraxandl framleiðsla á
las’dbónaftarafurðutn er að
verða crfitt og alvarlcgt við-
fangaefui. 1 þessa.ri grein
ræðlr Rósant Hjörleifsson
það efni, eins og það spegl-
ast í ársreikningum M jólkur-
bús Flóamanna fyrir síðasta
ár, en þar kemur í Ijós að
smjörbirgðir búsins liafa
aukizt um 7.5 millj. kr. á
s.l. ári og ostabirgðir um 2
milljónir króna en undan-
remiuduftið nam 88 tonnuni.
Endurskoðendur Mjólkurbús
Flóamanna láta svo ummælt í
undirskrift sinni undir árs-
reikning M.B.F.:
„Við höfum yfirfarið bækur
og fylgiskjöl M.B.F. og ekk-
ert fundið athyglisvert“.
Verður að líta svo á að
þessi orð beri vott um að-
dáunarvert lítillæti, þegar
þess er gætt, að niðurstöðu-
tölur rekstursreiknings hafa
hækkað um 18.5 millj. þó að
útborgun fyrir mjólk hafi að-
eins aukizt um rúml. 11 millj.
Enda er raunin sú að ýms-
ir. útgjaldaliðir hafa aukizt
með ólíkindum. Laun hafa
hækkað um 1 millj. 150 þús.
eða 37%. Eyðsla umbúða úr
kr. 255.796 í 606.777 eða yfir
100%, frysting á smjö.ri úr
6.858 í 133.372 kr. eða meir'
en 20 faldazt, kostnaður við
akstur hefur aukizt um tæpl.
2 millj. eða 20% og þannig
mætti lengi telja.
Ekki er efnahagsreikningur-
inn síður merkilegur á sinn
hátt, til dæmis voru skrif-
stofuáhöld árið 1956 metin á
kr. 9.920 en í árslok 1957 á
kr. 233.226 skrifstofuáhöld og
bóklialdsvélar. Liðurinn hús-
eignir, vélar og áhöld, gamalt
er um bæði áramótin 1956 og
‘57 metinn á kr. 3.643.602, og
virðist ekki eiga að striks
gamla húsið út af eignalista
þó að búið sé að kosta mikhi
til að brjóta það niður.
Þá er komið að alvarlegasta
Wuta reikningsins en hann
sýnir, að skuldir hafa aukizt
5 millj. kr. meir en nemur
verðmæti nýbygginga að af-
skriftum meðtöldum. Reikn-
ingslega fæst jafnvægi að
miklu leyti með verðmæti
birgða af óseldum framleiðslu-
vörum. Birgðir smjörs hafa
að verðgildi aukizt um 7.5
millj., ostar um 2 millj., þurr-
mjólk úr kr. 500 í 19.250 og
undanrennuduft um 100 þús.
Verðgildi þessara vara er
vafalaust reiknirigslega rétt,
miðað við útsöluverð varanna
en í reyndinni fer það eftir
sölumöguleikum. En þeir eru
í stuttu máli þannig að vafa-
laust mun bilið milli framboðs
og eftirspurnar halda áfram
að aukast á árinu og það að
líkindum mikið vegna minnk-
andi kaupgetu og vaxandi
framleiðslu.
Ég hef orðið þess var að
ýmsir telja það bera vott um
bættan hag M.B.F. að upp-
bót fyrir mjólkina nú í ár
var 1 eyri meiri en í fyrra,
en eins og ég hef sýnt fram
á er sú útkoma að verulegu
leyti fengin með lántökum,
sem í reyndinni eru mjög ó-
hagstæðar, þar sem af lán-
um verður áð borga 8% vextí,
en vörubirgðir þær, sem hugs-
aðar eru sem foaktrygging
gefa enga vexti af sér nema
síður væri. Er því hér um
hið mesta glæfraspil að ræða,
og ábyrgðarleysi af stjórnar-
innar hálfu.
Um markaðsmálin og öflun
markaða væri freistandi að
fara nokkrum orðum, en fá-
ein verða að nægja.
Undanrennuduft hefur auk-
izt um 100 þús. kr. að verð-
mæti eða að nál. 88 tonn eru
til af þvi, þær birgðir hafa
aukizt mjög á árinu og munu
áreiðanlega gera það með ó-
breyttu ástandi í sölumálum.
Af því skyri sem framleitt
var síðast liðið ár úr u-dufti
fóru um 200 kg til hvers
bónda eða rúm 24 tonn til
hinna 1160 bónda á félags-
svæðinu. Sýnir það að varla
er hægt að auka „söluna“ til
bænda sjálfra meir, þvi nú
þegar verða menn hreinlega
að henda stórum hluta síns
skammts. Hitt verður að
Ostagerðarvclar, sem teknar voru í
notkun í Mjólkurbúi Flóamanna á síðasíílðnu úri.

leggja mikla áherzhi á, að
gera vöru þessa miklu bet-
ur úr garði í hendur neyt-
enda en gert er og auka fjöl-
breytileik hennar eins mikið
og unnt er, til dæmis með því
að selja skyrið hrært, pakka
því í smekklegar umbúðir,
sem vekja athygli, einnig væri
athugandi, hvort ekki væri
reynandi að setja ýmis kon-
ar bragðefni i skyrið fyrir
hinn ólíka smekk neytenda.
Allra bragða verður að neyta,
því að á matvælamarkaðinum
eru mjög margar tegundir
fljóttilbúinna súpa, sem keppa
við skyrið um hylli húsmæðr-
anna.
Að öðru leyti verður að
taka málefni undanrennunnar
öðrum tökum en gert hefur
verið, og hætta að einblína á
framleiðslu til manneldis. Aðr-
ar þjóðir sem framleiða mikla
mjólk nota undanrennuna til
eldis á svínum og hænsnum,
einnig er hún tilvalin handa
kálfum; einnig má benda á
að undanrennuduft er notað
til iðnaðar (í málningu, lím,
gljáhúð á pappír, hnappa og í
vefnað). Að síðustu má benda
á, að það er siðferðiskrafa
bænda, að séu þeir á annað
borð skikkaðir til að taka
hluta framleiðslu sinnar aft-
ur, í þessu tilfelli undanrennu,
þá gætu þeir fengið sinn
skammt áður en honum er
breytt í matvæli, sem þeir
ekki torga og neyðast svo til
að kasta á glæ.
Að síðustu um þessi mál:
Allar auglýsingar, kynningar
og áróður verður að stórauka
ef M.B.F. ætlar ekki að drag-
ast afturúr og sitja uppi með
meiri birgðir en ella væri
þörf.
Eitt mál í sambandi við
M.B.F. héfur vakið mikla at-
hygli og töluverðan ugg; en
það er sú fyrirætlun að flytja
mjólk allar götur austan af
Síðu til búsins. Verður að
telja það ábyrgðarleysi að
ætla bændum á S.V.-landi að
bera þann kostnað, sem af
því myndi leiða, þar sem slíkt
er fyrirsjáanlegt hallafyrir-
tæki, því flutningskostnaður
austan af Síðu yrði um 1.50
kr. á lítra. En fjarlægðina
þangað austur má bezt marka
a.f því að hún er s’npuð og
vestur í Stykkishólm!
Verður kannski bráðum
farið að flytja miólk vestan
úr Dölum til Selfoss? Það
væri freistandi að f°ra nokkr-
um orðum um nýbvggingar
M.B.F., en verður ekki gert
að sinni, enda ber okkur víst
að vera ánægðir. þar sem sagt
er, að búið nýia r» p’rf hið
fullkomnasta á Norðurlöndum
og getur vel verið, euda má
margt fvrir 40—50 millj. kr.
gera (slagar driúgt upp í
kostnaðarverð Sementsverk-
smiðjunnar). En það verður
að fara hvað úr hverju að
beria niður þann hugtalca-
rugling að bruðl sé stórhugur
og flottræfilshát.turinn sé
framsvni, bó að það sé
kannski orðið of seint með
þessa framkvæmd.
Rósant Iljörleifsson
Freysteínn Þorbergsson skrifar frá Moskvu:
Einvígi Smisloifs og Botvinniks
6. ská.kin 21. marz
Enn reynir Smisíoff að
plægja nýjan akur í ind-
verskri vöm. Hann ristir þó
ekki djúpt gegn bjargföstu
stöðumati Botvinniks, og eftir
standá veilur í stöðunni. Bar-
áttan er lengi nokkuð þvæl-
in, en þar kemur að Smisloff
fómar veiku peði í von um
gagnsókn. Botvinnik virðist
þó djúpskyggnari að þessu
sinni og eftir áframhaidandi
sviptingar vinnur hann annað
peð. Smisloff hefur því litla
von um að bjarga sér í enda-
taflinu, þótt menn hans séu
vel staðsettir.
Biðskákin 22. ma.rr.
Botvimiik fómar peði til
þess að ná uppskiptum á öfl-
ugasta vamarmanni Smisl-
offs. Heimsmeistarinn sér
fljótlega að riddaraendataflið
er vonlaust fyrir hann og
leggur því niður vopn. Sagan
endurtekur sig! Sta.ðan er
aftur 4í4:iy2 Botvinnik í hag,
eins og í einviginu 1954.
6. skákin
Hvitt: Botvínnik. Svart:
Smisloff.
1. c4 g€ 2. e4 Bg7 3. d4
d6 4. Rc3 a6 5. Be3 Rf6 6.
f3 c6
I annaiTi skákinni stað-
setti Smisloff riddara á reitn-
um c6, en nú hefur hann aðr-
ar áætlanir í huga.
7. Bd3 b5 8. Ðd2 bxc4 9.
Bxc4 d5 10. Bb3 dxe4 11.
Rxe4
Ef 11. — fxe4 þá 12. Rg4.
11. _ o—o 12. Rge2 a5 13.
0—0 a4 14. Bc4 Rbd7 15.
Hacl Hb8 16. Rxf6f Bxf6 17.
Rc3 Rb6 18. Be2 Be6 19.
Hfdl Bg7 20. Bh6 BXh6 21.
Dxh6 f6 22. Hd2 Bf7 23. h4
Dd7 24. a3 Hfd8 25. Re4 De8
26. Bfl Bdö 27. Rc5 Df8 28.
Svart: Smisloff
A8CDCFOH
I H
m m m m
BLH.J
Hvíttf Botvinnik
Staðan eftir 10. leik svarts
Dxf8f KxfS 29. Ra6 Hbc8 30.
Rb4 Bb3.
Til gx-eina kom að halda i
peðið með 30. — Hd6, ásamt
kóngsflutningi til d7.
31. Hxc6 Hxc6 32. Rxc6
Hd6 33. Ra5 Ba2 34. Rb7
Hd5 35. Rc5 e5.
Leiðir til aukins liðstaps.
36. Re4 Hxd4 37. Hxd4
exd4 38. Rxf6 Ke7 39. Rxh7
Bbl 40. Ba6 Rdð.
Hér fór skákin í bið.
41. Kf2 Re3 42. Be2 Ke6.
Ef 42. — Rd5, með hótun-
inni 43. — d3, þá 43. Bb5!
43. Rg5f Kd5 44.’ Re4
Bxe4 45. fxe4f Kxe4 46. g4
Kf4 47. h5 gxh5 48. gxh5
Kg5 49. Kf3 og Smisloff gafst
upp, því eftir 49. — Kxh5
50. Ke4 tapar hann báðum
peðum sínum, og Botvinnik
kemur upp drottningu.
7. skák 22. marz
Smisloff reynir aftur nýj-
ungina frá fimmtu skákinni.
Botvinnik snýst nú við henni
á annan hátt. Brátt verða
uppskipti og staðan fær frið-
samlegt yfirbragð. Eftir að-
eins 16 leiki þiggur Smisloff
jafnteflistilboði Botvinniks.
Er þetta ein af stytztu skák-
um, sem þeir hafa teflt sam-
an. Alls höfðu þeir barizt 68
sinnum áður en þetta einvígi
hófst og jafnvel þótt að þetta
kunni að verða þeirra síðasta
einvígi, er þó ekki ósennilegt
að þeir fylli hundraðið!
Erfðafjendur allra tíma?
Að lokinni þessari 75. skák
þeirra. félaga, sem vaf 37.
jafnteflið, hafði Botvinnik
3912 vinnie- á móti 35V2 vinn-
ingi Smisloffs. bví alls hefur
Botvinnik unnið 21 af þess-
um skákum og tanað 17. Bot-
vinnik er ™ á. 47. aldursári,
en Smisloff 37 ára.
7. skákin
Hvítt: Smisloff. Svart
Botvinnik.
I. e4 c5 2. FfS RcG 3 d4
cxd4 4. Rx<14 Rf6 5. Rc3 d6
6. Bc2 u6 7. Re3 Bc7 8. h4
0—0 9. h5 d5 10. hxgfi fxg6.
I 5. skákinni lék Botvinnik
10. — hxg6.
II. ex«15 Rxd5 12 Rxd5.
Til greina kom 12. Bc,4 e6
13. Rxd5 exd5 14. Bb3.
12. — Dxd5 13. Rf3 Dc4 14.
c3 Rxd4 15. f'xdl Be6.
Ef 15. — Hd8, bá 16. Db3
Dxb3 17. axb3 Bxó4 18. Hdl
e5 19. Hh4 oe eftir 19. Bb6
gæti framhaldið orðið 20.
Bd5+ Kg7 21. Rhfit nrfw.
16. Db3. Samið iafnteflí.
Saðan er 5:2 Botvinnik í
hag.
12 míina landhelgi
Framhald af 1. síðu.
12 mílna fiskveiðitakmörk sem
fram koma á ráðstefnunni,
skuli ráðstefnan viðurkenna
að henni hafi mistekizt og fela
framkvæmda'stjóra Sameiririðu
þjóðanna að láta athuga, með
hvaða hætti sé hægt að ná
samkomulagi um landhelgina.