Þjóðviljinn - 16.09.1958, Side 7

Þriðjudagnr 16. september'1958---ÞJÓÐVILJINN — (7
Um hádegi hins 4. sept.
vorum við tveir landar á
labbi í París Þá sáum við
auglýst í blaði nokkru, að de
Gaulle generáll ætlaði að út-
skýra stjórnarítrumvarp sitt
kl. 6.20 eh. þennan sama dag
á Lýðveldistorginu, en frum-
variiið verður borið undir
á lengd og 1,20 á hæðL
Kræktar voru þær svo saman á
enidunum. Til frekara öryggis
voru þvergirðingar þessar
tvöfaldar, 2—3 m á milli.
Til ennfrekara öryggis var
röð vopnaðra lögregluþjóna
meðfram innri girðimgunni,
fyrir innan hana. Fjarlægðin
De Gaulle
sma
þjóðaratkvæði þann 28. sept.
n.k.
Við sáum einnig 1‘ Human-
ité. Þar var skorað á verka-
lýð Parísarborgar að mæta á
Lýðveldistorginu til að mót-
mæla frumvarpinu.
Okkur þótti þetta mjmdi
verða merkilegar fundur og
ákváðum að fara þangað, sér-
ílagi þar sem við höfðum
ekki orðið svo frægir að 6já
bjargvætt Frakklinds. Við
fórum snemma af stað til að
tryggja okkur góð stæði.
Við gengum eftir breið-
stræti hins heilaga Marteins
í áttina að torginu, ásamt
miklum mannfjölda. Bráðlega
rákumst við á óvænta hindrun:
tvöfalda röð vopnaðra lög-
regluþjóna þvert yfir götuna.
Okkur grunaði að hér væri
um að ræða einhverjar vemd-
arráðstafanir í sambandi við
stjómarskrárútskýringuna, en
þóttumst ekki taka eftir rétt-
visinnar þjónum og reyndum
að þrengja okkur á milli
þeirra og áfram. Þetta her-
bragð tókst ekki og við vomm
reknir öfugir til baka. Við
reyndum að hræða þá með
því að tala íslenzku, en það
hafði engin áhrif. Við leituð-
um því inn í næstu hliðargötu
og vildum freista þess að ná
* torginu eftir öðrum leiðum.
Þrisvar í röð rákumst við á
óyfirstiganlegan vegg lög-
regluþjóna á þeim götum sem
lágu í áttina að torginu. T
fjórða skipti komumst við á-
fram eftir þröngri og ógreið-
farinni götu. Aðallega var
hún ógreiðfær fyrir þá sök
að lögreglumenn í margvísleg-
um búningum og með fjöl-
breytileg vopn og bif-
reiðir stóðu í hópum hér og
hvar á götunni. Við urðum
hálf skelkaðir, og ekki minnk-
aði það þegar hópur af ljót-
um mönnum gerði sig líklegan
til að hleypa okkur ekki í
gegn nema við keyptum tvær
myndir af de Gaulle á sam-
tals 30 krónur. Við sluppum
ómeiddir en féminni úr þeim
skiptum og héldum áfram för
okkar, enda komum við nú að
Lýðveldistorginu.
Þar var viðbúnaður meiri en
við höfðum í annan tíma séð.
Aðliggjandi götur höfðu verið
þvergirtar með járngrindum
miklumvog-sverum, um 3 m.
frá grindum þessum að ræðu-
stólnum mun hafa verið 300
— 400 m. Ekki er lögreglu-
liðið hér með upptalið: Stórir
hópar varaliðs voru innan
girðingarinnar og höfðu þeir
herbíla mikla til umráða, fyr-
ir utan vopnin. Einnig voru
Stefáns Jóhanns til íslenzkrar
alþýðu. fyrir 9 árum ?
Á jámgirðingunum voru
hlið á einstaka stað, vel varin
lögreglu og hvítliðum. Inn
um þau fengu aðeins þeir að
fara sem aðgöngumiða höfðu.
Fyrir framan ræðustól de
Gaulle stóðu því aðeins út~
valdir.
Við landamir komumst ekki
inn um hliðið enda bréflausir
menn. Við tókum okkur þvi
strðu rétt utan við grindurnar.
Þetta var um hálf fimm leyt-
ið og ekki mjög margt fólk
þar ennþá. Hálftima síðar
voru götumar troðfullar af
fólki svo langt sem augað
eygði. Lögregla var í bak og
fyrir, bæði við jámgrindurnar
og framan við fólkið og svo
aftan við þá öftustu. Um svip-
að leyti kom fyrsta flugmiða-
drífan. Það vom litlir hvitir
seðlar, með svörtum stöfum
eitt orð: Nei. Það þýddi: Nei
við stjórnarskrárfmmvarpi
hershöfðingjans.
Þessar drífur urðu stöðugt
fleiri, og það komu líka stór-
ir miðar, hvítir og gulir með
árituðu stóru Nei-i. Regnhlíf-
ar með nei-áletranum vom
spenntar upp, blöðmr með á-
máluðu Nei-i svifu yfir mann-
Sama daginn og hinn glæsilegi og prúðmann-
legi fjöldafundur fslendinga var haldinn
hér í Reykjavík hinn 5. sept. sl. til að
mótmæla ofbeldi Breta í íslenzkri landhelgi,
var haldinn annar fjöldafundur
með nokkru öðru sniði suður í París.
Það var hershöfðinginn de Gaulle, forsætis-
ráðherra Frakklands, sem var að kynna
nýja stjórnarskrá á Lýðveldistorginu þar £
borg.
Ungur íslendingur, Þór Vigfússon frá Selfossi,
sem stundar hagfræðinám í Berlín. var
staddur í París þegar fundurinn var haldinn.
Hann sendi Þjóðviljanum eftirfarandi grein
með lýsingu á þessum fundi oct gestrisninni i
garð þeirra er sóttu fundinn. >,
mótmælahróp sín og fjölguðu
Nei-merkjum. Ókyrrðist þá
lögreglan mjög og var að
því í 5 mínútur. Þá lét liún
til skarar skriða og sendi
tvöfalda röð lögregluþjóna út
fyrir girðinguna. Nam lengd
raðarinnar um það bil breidd
götunnar. Sveifluðu þeir grið-
armiklum kylfum, sem þeir
notuðu óspart til að reka fólk
áfram. Vcru margir mjög vel
færir í handverkinu. Pikkuðu
Þessar tvœr myndlr eru frá fundinum á Lýöveldistorginu í Paris 5. se'ptember s.l.
Vinstri myndin sýnir Parísarlögregluna ráðast á fundarfólk með barsmíð. Margir
hafa pegar verið lamdir með kylfum í götuna. — Til hœgri sést de Gaulle kynna
hina nyju stjórnarskrá sína með miklum tilburðum.
nokkrir lögregluþjónar uppi á
þökum húsanna í kring.
Innan um lögregluþjónana
vom á vakki menn í borgara-
legum klæðum en margir með
merki nokkurt á handleggnum,
tvíarma kross. Er það merki
stuðningsfélagsskapur de Gau-
lle,og nefnir hann sig Ung þjóð
(Jeune Nation). Krotar fél-
agsskapur þessi gjarnan merki
sitt á húsveggi ásamt slagorð-
um ýmiss konar, svo sem: ,,í
Singu með þingmennina”. —
Sem sé, þessir hvítliðar Frakk-
anna spígspomðu þarna innan
um lögregluna, og höfðu
margir piska í hönd. Mér datt,
í hug 30. marz 1949 í Reykja-
vík, þegar stjórnarflokkamir
kölluðu almenning niður að
Alþingishúsi, og hann hélt að
honum yrði færður einhver
boðskapur -— og átti koll-
gátuna.
Hér var de Gaulle að kalla
saman alþýðu Parísar til að
sýna henni fram á kosti
stjómarskrárfrumvarps síns.
Bágt átti ég með að skilja
hlutverk lögreglunnar, jám-
grindanna og hvítliðanna í
þeim boðskap. Skyldi böð-
skapur hans til frahskrar ai-
þýðu verða sá sami og boð-
skapur ólafs, Hermanns og
þrönginni. Öðru hverju hróp-
aði mannfjöldinn: ,,Nei við de
Gaulle“, „Fasisminn skal ekki
komast í gegn“, og ýmislegt
fleira í þeim dúr. Menn sungu
líka þjóðsönginn og fleiri
byltingasöngva.
Lögreglan fór lieldur að
ókyrrast meðan þetta fór
fram, og því meir sem leng-
ur leið. Þetta voru allt stór-
ir og myndarlegir lögreglu-
þjónar, sérlega liðlegir við
að leita vopna á Serkjum og
berja þá, ef sá gállinn var
á þeim. (En það sá ég ekki
fyrr en næsta kvöld á eftir).
Þegar stundarfjórðungur var
fram að ræðu de Gaulle óku
þeir herbílum þvert yfir götuna
til enn frekara öryggis, og
byrgðu þar með útsýn að
ræðupallinum. Hann var
skreyttur mjög. Að baki hans
var risastórt V, sem á að
tákna 5. lýðveldið, lýðveldi
de Gaulle. (Gaullistar mynd-
uðu gjarnan V með fingrun-
um líkt og Churchill gamli
gerði á sínum tíma).
Innangirðingarmenn þóttust
nú öruggir um, að de Gaulle
fengi að flytja skýringar sín-
ar ótraflaðui af ásýnd utan-
girðingarmanna. Þeir voru
hins vegar óánægðir með
þessar aðfarir og styrktu
þeir gjarnan í maga fólks eða
bak, ef það var búið að snúa
sér við, og lömdu það síðan^
í' hausinn, ef það hypjaði sig
ekki nógu fljótt á brott.
Urðu fæstir til að þola
þetta til lengdar og leituðu
því undan, þótt erfitt væri,
þar sem fyrir var þéttur
manngrúinn. En þeir næstu
létu undan fyrir þeim fyrstu og
svo koll af kolli. Urðu úr þessu
troðningar miklir, sem nærri
má geta. Tróðust margir und-
ir, einkum konur, og varð þá
oft erfitt að standa upp aft-
ur. Fjöldi manns missti skó
sína.
Lögreglan gekk fram eftir
listarinnar reglum, stanzaði
öðm hverju til að blása mæð-
inni og styrkja raðir sínar
áður en næsta atlaga var
gerð.
Mannfjöldinn hætti hvorki
hrópum né söng, þrátt fyrir
kylfuhöggin. — Sérílagi
gengu konur vel fram í söngn-
um, en lögreglan virtist hafa
sérstaka ánægju af að berja
þær í hausinn. Drengstauli
nokkur klifraði upp í ljósa-
staur og festi þar Nei-miða.
Lögregluþjónar tveir, gerðar-
legir og vel vaxnir, tóku sinn
i hvorn fót honum og snem
laglega uppá unz drengurinn
féll í götuna.
Gekk leikurinn svona í tvo
tíma eftir götum Parísar, því
að fólkið fór aldrei lengra en
lögreglan ne.yddi það til, og
hélt áfram kallkórum og söng.
Kom svo, að 1'greghmni leidd-
ist þófið og fleygði nokkrum
táragassprengjum, enda orðið
nokkuð ömggt að þefurinn
bærist ekki að vitum hers-
höfðingjans og áhangenda
hans á Lýðveldistorginu.
Fól'k þoldi lyktina sýnu verr
en kylfuhöggin og dreifðist
harla skjótt. Við landarnir
stóðum heldur ekki lengi við
úr þessu og komum okkur í
betra loft. —
Blöðin sögðu daginn eftir
að de Gaulle hefði komið vel
fram á Lýðveldistorginu.
Hvort hann kom betur fram
en íslenzkir ráðherrar hinn
30. marz 1949 skal ósagt lát-
ið, en senmlegt þykir mér,
að hann hafi komizt heim á
virðulegri hátt að ræðuhöld-
um loknum en sumir ráðherr-
anna þá. Hann á lika stærri
lögreglu og fleiri járngrindur
en þeir áttu.
Franska þjóðin á einn mögu-
lei'ka til að losna við stjórn-
arskrána, sem boðuð var á
Lýðveldistorgmu 4. septem-
ber. Það er þjóðaratkvæða-
greiðslan 28. september.
Þ. V.

Myndlistarsýning Vigdísar
Kristjánsdóttur í Sýningarsaln-
uni við Hverfisgötu var opiuið
9. þ.m. Um G00 manns liafa séð
sýninguna og þrjú verk sclzt.
Sýníngin er opin til 23. septem,-
ber kl. 1—7 dag hvern.
Myndin er af einni ábrciðu cr
Vigdís hefur ofið.