Þjóðviljinn - 30.12.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJóÐVILJINN — Þriðjudagur 30. desember 1958
IIIÓÐVIUINN
Útí?efandi: Ramelnlngarflokkur albýðu — Sósíalistaflokkurlnn. - RltstJórar:
Magnús Kjartansson, Siguróur Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon.
ívar E Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
FriðbJófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
areiðsla, auglýsingar, prentsmiðJa: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
Unur'. — Áskriftarverð kr. 30 á mán. 1 Reykjavik og nágrennl; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljana.
Stjómlausa flakið
4 reiðanlega er leitun á
xV
1stjómmála,flokki um öll
:iálæg lönd sem líkist íslenzka
Alþýðuflokknum. Yfirlýst
stefna flokksins er sósíal-
demókratísk þ.e. flokkurinn
telur sig í grundvallaratrið-
',m aðhyllast og vilja berjast
íyrir framkvæmd „lýðræðis-
’egiar jafnaðarstefnu" eins og
það heitir á hátíðarmáli for-
kólfanna. Þessi stefna er samt
íyrir löngu grafin og gleymd
og flokkurinn hefur fyrir
!öngu glatað allri sjálfsvirð.
ingu eð? viðleitni til þess að
-tanda á eigin fótum. Hanit
k.rekst eins og stýrisvana og
stjórnlaust flak um ólgusjóa
stjórnmálanna og enginn veit
iivar hann kar.n að bera að
landi í það og það skiatið.
Allt virðist háð tilviljunum
íinum og svo sviftingasöm
eru þau pólitísku veður sem
stjórna för Alþýðuflokksins
að hæpið er að áttin haldist
ííema dægrið út. Það sem rétt
‘..efur verið talið í dag getur
orðið dæmt óalandi og óferj-
endi á morgun.
Raunir Alþýðuflokksins eiga
sér orðið langa sögu.
Hlutvérk hans í upphafi var
stjórna baráttu íslenzkrar
; lþýðu iil frelsis og menning-
sr og yfirráða i þjóðfélaginu.
Smátt og smátt hefur flokk-
y.'rinn fjarlægzt þessi stefnu-
;Tiál og markmið og látið sér
nægja að búa sem bezt að fá-
rnennu foringjaliði sem trónar
orðið í hæstu og bezt Íaun-
nðu embættum þjóðfélagsins.
Þessi vinnubrögð hafa kallað
yfir Alþýðuflokkinn hvern
klofninginn og hvert fvlgis-
hrunið eftir annað. Flestir
beztu foringjar flokksins hafa
hrakizt úr honum og tekið
v.pp starf á öðrum og heil-
brigðari vettvangi og þúsund-
ir flokksmanna og fylgjenda
hafa snúið við honum baki
og haslað sér annan baráttu-
vettvang. I síðustu alþingis-
Jrosningum var svo komið að
Alþýðuflokkurinn gat hvergi
é, landinu komið að manni
á Alþingi af eigin rammleik.
Þá var Hræðslubandalagið
myndað, kosningasamsteypa
Framsóknar og Alþýðuflokks-
jíis. Með 5—6 þús. lánsat-
kvæðum frá Framsókn tókst
a’ð bjarga Alþýðuflokknum frá
útþurrkun. Þessa björgunar-
starfsemi hefur nú Alþýðu-
fokkurinn laur.að Framsókn-
erflokknum með því að ganga
úr vistinni á rúmlega miðju
kjörtímabili og flytia sig yf-
ir á höfuðból íhaldsins. Mun
það einstæður þakklætisvottur
rið lifgjafa sína og velgerðar-
rnenn, enda á Alþýðuflokkur-
mn sér fáa sína líka. En
íiokkur bót, og hún eigi all-
lítil, mun foringjum Alþýðu-
ílokksins finnast í því, að um
stundarsakir fer hann að
forminu til með landsstjóm-
ina. Helmingur þingflokksins
hefur setzt í ráðherrastóla og
fær að hafa forgöngu um að
gera tilraun til að lækka kaup
launþega í landinu eftir að
ljóst var að hann reyndist
„sammála Sjálfstæðismönn-
um um öll meginatriði“ eins
og Morgunblaðið orðar það
á sunnudaginn.
Keytingur Alþýðuflokksins
milli íhalds og Fram-
sóknar hefur af mörgum þótt
eitt broslegasta fyrirbrigðið
í íslenzkum stjórnmálum á
siðari áratugum. Hann hefur
verið brjóstmvlkingur ihalds-
ins í verkalýðshreyfingunni
eftir að hafa glatað öllu áliti
og trausti meðal verkafólks,
og hann fékk aðstoð Fram-
sóknar við síðustu þingkosn-
ingar til þess að forða sér
frá að líða undir lok. Þau
öfl innan Alþýðuflokksins
sem skilja ógæfu hans forð-
uðu því á síðasta. Alþýðusam-
bandsþingj að hann héldi
gerða samninga við íhaldið
og fengu því ráðið að tekið
var upp samstarf við Alþýðu-
bandalagið um málefni og
stjóm heildarsamtakanna.
Öflin sem stjórna feigðai--
göngunni fengu því hins veg-
ar ráðið nokkrum dögum
seinna að stefnan frá Alþýðu-
sambandsþingi var yfirgefin
og fordæmd og lýst yfir fylgi
við ka u pskerðingarstef nu
afturhaldsins. Þannig vom
alþýðusamtökin svikin og
flokknum þrýst upp að Fram-
sókn sem stóð í deilu við Al-
þýðubandalagið og Alþýðu-
sambandið. En stefnufestan
eða tryggðin við lífgjafana
í Framsókn reyndist ekki
meiri en svo, að þegar ihald-
ið bauð betur og lofaði traust.,
vana og fylgislausum flokki
að leika landsstjórnarmenn
um nokkurra mánaða skeið
þá hikaði Alþýðuflokkurinn
ekki eitt augnablik. Á þeim
degi rofnaði Hræðslubanda-
lagið endanlega og flak Al-
þýðuflokksins barst að strönd
íhaldsins. Á yfirborðinu er vel
tekið og virðulega á móti
skipsbrotsmönnum en land-
eigendurnir og húsbændúrnir
brosa háðslega í kampinn og
vita sem er að aðkomumenn-
irnir verða að sitja og standa
eftir skipunum þeirra. Það er
íhaldsflokkur auðmannastétt-
arinnar sem er á bak við
brúðurnar í ráoherrastólunum
og ræður gerðum þeirra. Þær
fá að leikaJandsstjómarmenn
um sinn gegn því að lilíða
fyrirmælum íhaldsins í einu
og öllu. Slíkt er hlutskipti
Alþýðuflokksins í dag og það
er sannarlega ekki öfundsvert
þótt það virðist fullnægja
metnaði þeirra sem föriimi
stjórna.
Að gefnd tileíni — Slys af völdum heimatilbú-
inna sprengja.
AÐ GEFNU tilefni hefur lög-
reglan enn einu sinni skorað
á foreldra að fylgjast með því
að börn þeirra séu ekki að
fikta með heimatilbúnar
sprengjur eða sprengiefni yf-
irleitt. Að gefnu tilefni, segi
ég. Núna um jólin varð
hryggilegt slys af völdum
slíkrar sprengju, tólf ára
drengur missti tvo fingur og
framan af einum; á einni
svipstundu var barnið að leik
sínum orðið örkumlamaður,
hægri hendin sködduð til ó-
bóta. Það er því sannarlega
að gefnu tilefni, og því mið-
ur marggefnu, að aðstandend-
ur barna era áminntir um að
fylgjast með því að börnin
hafi ekki hættulegar sprengj-
ur undir höndum. Slík „leik-
föng“ geta þegar minnst var-
ir valdið óbætanlegum slysum
á börnunum, eins og dæmin^
hafa sýnt. En það era fleiri
en börnin og aðstandendur
þeirra sem þarf að áminna.
Fyrir hver jól og áramót aug-
lýsa ýmsar verzlanir af miklu
kappi flugelda af ýmsum gerð-
um, rakettur og blys alls-
konar. Kínverjarnir voru og
fyrir skemmstu leikföng fjöl-
margra unglinga, en mér
virðist hafa borið minna á
þeim núna en oft áður. Því
skal ekki haldið fram, að
verzlanir selji börnum eða
unglingum viljandi leikföng,
sem em stórhættuleg í hönd-
um þeirra, og tilbúnar sprengj-
ur hygg ég að bömin fái ekki
í verzlunum. En auglýsinga-
skmmið um flugelda, rakett-
ur og blys ýtir undir ung-
lingana að reyiia að komast
yfir allskonar sprengjur;
verða sér úti um sprengiefni í PÓSTINUM á
með á höfðinu, þá yar stórt
gat á hattbarðinu, rétt yfir
eyranu;—gat eftir sprengju?
Maður freistast til að álykta
að einhverjir ógæthir ungling-
a,r hafi kastað sprengju frá
sér af handahófi og hún lent
á hattbarði gamla mannsins,
og hreinasta mildi að ekki
hlauzt stórslys að. Það skal
viðurkennt, að flugeldar, blys
og rakettur em falleg og setja
hátíðablæ á jólahaldið ; én það
verður að gæta þess að xneð
slík „leikföng" fari aðeins
þeir, sem trevstandi er til að
gæta nauðsynlegrar varkámi.
sunnudaginn
og framleiða sjálfir sprengj-
una. Þeir vita að þetta er
hættulegt, en einmitt hættan
ögrar mörgum unglingnum til
að tefla djarft. Það munaði
ekki miklu að ein slík
sprengja ylli stórslysi kvöldið
fyrir Þorláksmessu:. Aldraður
maður var á ,-leið heirn frá
vinnu sinni. Allt í einu fær
hann eins og þungt högg á
höfuðið. og sér stjömur og
hefur eftirfarandi misritazt:
Þar sem stendur „Sömuleiðis
vantar útgáfufyrirtækið ....“
á að vera: Sömuleiðis vantar
útgáfuártalið ....
Og nokkru neðar í sama
dálki: „Við athugun eést að
hér er komin myndaöága
Morgunblaðsins frá síðastliðn-
um vetri, og segir. á . baksiðu,
að hún hafi norið óskiptrar
athygli Á að vera:
eldglæringar. Hann skeytir „.... óskiotri athygli ....
ekki frekar um þetta, en þeg- Sögnin að nióta - stjómar
ar hann kom heim og tók af bágufalli á nefndri baksíðu,
sér hattinn, sem hann var hvað sem það á að merkja.
Byggðasafn Borgarfjarðar
, mto>
ri 1
::cd;
Fjölþætt stari Borgfirðingafélagsiits ^
Borgfirð]ngafélagiö í Reykjavík hélt aðalfund sinn
fyrir nokkru. Starfsemi félagsins er margþætt ■ og ali-
mikil og er eitt áhugamála þess að koma upp byggða-
safni Borgarfjarðar. ’ci'ictc ;
Samkvæmt skýrslum og reikn-
ingum var starfsemi félagsins
allmikil á árinu. Spilakvöld
höfðu verið átta. Árshátíð var
haldin í Hlégarði í Mosfellssveit,
Skemmtun var haldin í Sjó-
Vegtyllur og innantóm völd”

Morgunhlaðið skopast að
j.eiðtogum Aiþýðuílokksins
Það hlakkar í Morgunblað-
inn í fyrradag yfir því að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi nú
gleypt Alþýðuflokkinn með
húð 'og hári. Blaðið segir í
forustugrein um stefnu íhalds-
ins: í viðræðunum, sem áttu
sér stað á meðan á tilraunum
til stjórnai’myndunar stóð,
urðu Sjálfstæðismenn þess var-
ir, að forystumenn Alþýðu-
flokksins höfðu á þessu réttan
skiining'. Og í Reykjavíkur-
bréfi Bjarna Benediktssonar
segir svo: „Alþýðuflokkurinn
reyndist hins vegar sammála
Sjláfstæðismönnum um öll
meginatriðin“. Með þessum
setningum er Morgunblaðið að
segja fylgismönnum Sjálfstæð-
isfloksins, að það sé fultryggt
að „minnihlutastjórn Alþýðu-
flokksins“ muni fylgja boði og
banni íhaldsins í einu og öllu.
Ekki getur Morgunblaðið þó
setið á sér að minna á hvemig
forusta Alþýðufloksins hafi
verið svínbeygð með þessum
atburðum. í Reykjavíkurbréf-
inu segir ennfremur: . „Fyrir
síðustu kosningar gengu Al-
þýðuflokkur og Framsókn í
bandalag, sem með þjóðinni
hlaut nafnið Ilræðslubandalag-
ið. Sórust þeir í fóstbræðra-
lag um að viima saman og
liafa á kjörtimabilinu bvorki
samvinnu við Sjálfstæðismenn
né kommúnista. Haraldur Guð-
niundsson var látinn lýsa
þessu yfir fyrir hönd beggja
flokkanna við síðasta tækifær-
ið, sem gafst til að tala við
þjóðina í heild rétt fyrir kosn-
ingar. Auk þess, sem hið sama
var sagt á fundum um land allt
og í ótal mörgum blaðagrein-
um“. Sömu dagana og íhaldið
er að innlima leiðtoga Alþýðu-
flokksins, hrópar það þannig í
eyru þeirra: Munið þið hvernig
þið sóruð fyrir kosningar að
vinna ekki með okkur!
Og ofan á allt annað bætir
Bjami Benediktsson við napr-
asta háði. í Reykjavíkurbréfi
sínu kemst hann enn svo að
orði: „Ef Sjálfstæðisinenn
hefðu haft liug á völdunum
einum, var ekkert liægara fyr-
ir þá cn að mynda ríkisstjórn
eða gerast þar þátttakendur
eftir að V-stjórnin sagði af
sér • . . En Sjálfstæðismenn
telja vegtyllurnar og innantóm
völd einskis virði, ef ekki fylg-
ir þeim máttur til að láta gott
af sér leiða og gera það sem
gera þarf“. En það voru aðrir
sem gleyptu við „vegtyllum og
innantómu valdi“ og verða að
þola háð þeirra sein telja sig
hafa „máttinn“.
mannaskólanum fyrir eldra jólk-
ið Sýnd var kvikmynd á kyrm-
ingarkvöldi í Iðhó.' . Afiajr
skemmtanir félagsins voru ýel
sóttar og fóru vel fram. Snprra-
hátíð í Reykholti íéll niðúr á
s.l. sumri vegna mikiíla. viðgerða
er þar voru gerðar á hú.sakynn-
um skólans. Til ágóða fyrir hús-
byggingarsjóð félagsins var 10
kr. veltan í gangi fyrri. hluta
starfsársins og basar var hald-
inn 7. maí s.l. Borgfirðingakór-
inn staiíaði í fyrravetur undjr
stjórn dr. Hallgríms Helgaspnar.
Guðni Þórðarson tók allmikið af
kvikmyndum í héraðinu. Nýrrar
vandaðrar bókar hafði verið afl-
að er nefnist Dánarminningar.
Er þar áformað að færa inn
nöfn og æviágrip þeirra sem
minnzt er með því að kaypa
minningarkort félagsins, en and-
virði þeirra er ákveðið að repni
til væntanlegs Byggðasafns
Borgfirðinga. Á árinu vóru
greiddar 5 þús. kr. til íþrótta-
vallar í Borgarfirði og rúmar 38
þús. kr. fyrir klukkur í Hall-
grímskirkju í Saurbæ. Dráttur
hefur orðið á útvegun þeirra
vegna yfirfærsluörðugleika, svo
að þó að komið sé á þriðja ár
síðan hafist var handa í því
máli eru klukkurnar enn ekki
komnar, en þær voru að fullu
greiddar á þessu ári og geta
komið á hverri stundu.
Fjárhagur félagsins er góður.
Allir .sjóðir félagsins eru nú
rúml. 200 þús. kr.. Félagið er
búið að verja til örnefnasöfnun-
ar rúml. 15 þús. kr. og til kvik-
myndatöku í héraðinu rúmi. 1 65
þús. kr. Félagatala er nú hátt á
7. hundrað manns.
Á aðalfundinum 'var fjölgað í
stjórn félagsins. Skipa hana rsú
15 manns. Formaður er Gtið-
Framhald á 11.- síðu.s