Þjóðviljinn - 30.12.1958, Side 7

Þriðjiidagur 30. desember 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
1
Ðalvík, 8. des. 1958
Hrausti kunningi! Bréfið þitt
fékk ég með beztu skilum, og
þakká. :Þú óskar eftir löngu
bréfi iim það sem er mér efst
í huga. Vegna tímaskorts til
að sinna bréfaskriftum er þessi
pistiil: flaustursverk, og bið ég
þig áfsökunár á. Mun ég þó
rifja upp fyrir þér það sem ég
hef uþp á síðkastið séð, heyrt,
umgengizt og þreifað á, og
valdrð 'bæði gleði — og hryggð-
a rumbúgsúnuni
Eittuaf mínum mestu um-
hugsuaar- og áhyggjuefnum, er
skerrjmdarstarfsemin á blessuð-
um börnunum. Að henni vinna
bæði stofnanir og rígfullorðið
fólk. í börnin er troðið skrök- -
sögum -á saklausa menn, mál-
leysingja og þjóðir. Og þau eru
fyllt af öfundsýki, afbrýðisemi
og hatri, jafnvel á iistinni og
menrtingunni. Kvikmyndahúsin
bjóða - ■ þeim oft hættulegar
myndir, serri fjalla meðal ann-
ars um stríðsbrölt og skemmd-
arstarlsemi bófaflokka. Og ef
að jóðiir.eru: eigi komin á það
alduröskeið áð geta reist sjálf
á tveim fótum í kvikmyndahús- ^
in, þá fara inargir foreldi ;ir
með þau á handleggnum til að .
sjá fyrrgreipdar myndir, og
láta þau gráta sig i svefn í ;
fangiho,' Vegria hræðslu við
þessaiív hryllihgsmyndir. Siðan
eru syö'igöturnar stundaðar, ■
eða staðið inni í „sjoppunum“, ||
og þeim seid smygluð fram- i
leiðslúvara heimskingjanna:
tyggíg'úmmíið.
MéH'þessu hættulega upp-
eldi ér vérið að bua um ömur- :|
legá ífamtið barnanna. Við
verðurn allt óf oft varir við
þettá, óg geíurn þar af leiðandi
ekki þágáð yfir.
Á sámá tíma og nýlega var
búið aé banna útkomu bókar-
innar „Rauði rúbíninn“ á ís-
lenzkri tungu, gekk ég eftir
stræti í Vestmannaeyjabyggð,
og veitti því athygli að stór
hópur bárna og unglinga stóð
við bókábúð með fjölda er-
lendra rita og grúskuðu í þeim,
þar s€sn nálega hver síða var
mynd áf nektarméyjum í marg-
víslegum stellingum, og „port-
konum" í húsasundum. Fólkið
sem þárna gekk framhjá sá
þetta, én hristi ekki einu sinni
höfuðið, hvað þá að það gerði
lögregíuþjónum viðvart.
Á þappírunum stendur, að
Ríkisúívarpið sé mennjngar-
tæki. Én ég vii benda þér á, að
mestmegnis af dægurlaga-
músikinni og erlenda frétta-
efninu er hreinasta hneyksli
og skemmdarstarfsemi á æsk-
unni. Eg hef séð börn beita
næsta villiáýrslegu fasi eftir
að hafa hlustað á slíkt. Hugs-
aðu þér endinguna í þessum
„3mekkmölnnum“ að 'útvarpa
næstum því stanzlaust, á
morgnanna, í matartímanum, á
kvöldin og helgi eftir helgi,
somu bandarísku rokk-músík-
ihni, sem aðeins er þarsmíð
og trylltir skrækir. Það er kom-
inn tími til að sálgreina og
rannsaka ýtarlega þessa hæpnu
smekkmenn, sem starfa að við-
komandi deild, og þeirri sem
ég tek næst fyrir, sem geta
boðið okkur upp á annan eins
óþverra. Hvers vegna ér okk-
ur ekki boðið upp á meira af
léttklassískri og þjóðlegri mús-
ik ýmissa nærliggjandi og fjær-
liggjandi landa? Til dæmis eft-
irtalinna: Norðurlandanna, Suð-
ur-Ameríkuríkjanna, Araba-
landanna, Kína, Japans og síð-
ast en ekki sízt Sovétríkjanna,
t. d. kórsöngvanna, sem viður-
kenndir eru og frægir um gerv-
alla jörðina. Jafnvel Banda-
ríkjamenn eru stórhrifnir af
söngvunum þeim. Það vildj
svo til, er ég einu ;sinni var að
hlusta á stærstu og frægustu
kóra Sovétríkjanna i óperuhúsi
í Moskvu, að Bandaríkjamenn
sátu við hlið mér, og spurði ég
þá hvernig þeim geðjaðist að
söngnum. „Þétta cru dásam-
legustu söngvar sem við höf-
um heyrt“, sögðu þeir.
En þá er það fréttaþjónusta
útvarpsins. Það er óhugnanlegt,
að hverjum einasta fréttatima
erlendu fréttanna skuli varið
að mestu og öllu leyti í að
slúðra, eftir umturnuðum fram-
burði brezka útvarpsins, um
þær allélegustu framkvæmdir
jarðarinnar* unnar í anda
fjandans: hernaðarbröltið. Og
framburður þeirra á þessú
fréttaefni er svo vjllandi og
athugasemdalaus, að ungþng-
Tvítuqur norðlenzkur verkamaður, sem víða heíur íarið í
atvinnuleit, skriíar hér hugleiðingar um það sem honum er efst í huga og
kemur víða við. Hann hefur næmt auga fyrir tilraunum til afsiðunar
barna og unglinga, segir frá atriðum úr reynslu sinni af Kefla-
víkurflugvelli og úr verstöðvum, minnist á aðstæður æskufólks í þorpum
uti á landi til félagslífs og menningar, og hugleiðir jafnframt ýmis brýnustu
vandamál alþjóðamála og snertingu þeirra við íslenzkt þjóðlíf.
BRÉF TIL VINAR
frá Rafni Sigur3ssyni
Rafn Sigurðsson
arnir álíta að hér sé jafnvel
um að ræða mjög glæsilega
stefnu, í þeim tilgangi að koma
á friði og nánum menningar-
tengslum þjóða í milji Og inn-•
lendu fréttirnar hafa þeir allt-
af síðastar, og vanvirðir út-
varpið þar með áberandi þjóð-
líf vort, sem þó gæti verið
mjðstöð menningar og fyrjr-
mynd friðarstefnunnar á jarð-
arhvelinu, ef rétt væri haldið
á spilunum.
Nei, heyrðu, þá man ég það.
Þeir byrjuðu á innlendu frétt-
unum nokkra tíma þegar land-
helgjslínan var færð út í 12
sjómílur. Þeir voru þá nefni-
lega að tilkynna okkur hern-
aðarárásina fi'á brezka ný-
lendukúgunarríkinu. Og svo
þegar atburðirnir gerast, þá
vitna þeir í álit hin's þekkta
grímuklædda nazista Dullesar!
Þeir vitna ekki í okkar ráðherra
eða í okkar landsþekktu friðar-
sinna, já eða prestana sem
segjast vera útskýrendui
stefnu Krists. Ef útvarpið vill
endilega troða í okkur fregn-
um um hernaðarbröltið, þá
held ég að þeir ættu að koma
þeim fyrir t.d. seint á kvöldin,
þegar bömin eru fallin í
svefn, og leika jafnvel sorgar-
lag, með skýringum og athuga-
semdum frá kristinna manna
sjónarmiði.
En þú spyrð kannski: „Hvern-
ig eiga þeir þá að verja þeim
fréttatíma, sem þeir áður not-
uðu helstefnunni til stuðn-
ings?“
Þá eiga þeir aðeins að færa
okkur fregnir af uppfinningum,
atburðum og framkvæmdum,
sem miða að friðsamlegri sam-
búð allra rikja, bættum og
þroskandi lífskjörum og
fræðslukerfum, atvinnuháttum
og vísindum í þágu friðarjns.
Þá eiga börnin að hlusta.
Meðan ég dvaldi í Sovétríkj-
unum, kom það fyrjr hérna
heima að bróðir minn, sem er
bam, kom hlaupandi tárfell-
andi til móður sinnar og spurði,
hvort ég yrði sendur til Síberiu
og drepinn þar. Fólkið læddi
þessu að honum er það hitti
hann. Eg veit hvaða manneskj-
ur gerðu þetta. Þær eiga mörg
börn. Eg hefi djúpa samúð
með þeim foreldrum sem láta
slíkt út úr sér við bömin. Er
furða þótt seint gangi að eyða
„kalda stríðinu“ og koma á
sáttum og nánum kynnum
þjóða í milli, þegar börnin eru
alin upp í villu? Spilling á
börnunum er orsök þess, að
lífið er „sambland af heimsku
og þjáningu“.
3
Við lifum á kjarnorkuöld-
inni, það er víst synd að segj a
annað. En fyrstu ár hennar
eru harla óglæsileg. Ég er
undrandi yfir þungum svefni
svo margra æskumanna.
Hvernig getum við sofið vært,
á sama tíma og næstum stanz-
lausar vetnis- og kjarnorku-
•vopnatilraunir eru framkvæmd-
ar? Og þegar við heyrum og
lesum þessi miklu viðvörunar-
orð vísindamannsins og spek-
ingsins Alberts Einsteins, sem
hann sagði í blaðaviðtali á 75
ára afmælisdegi sínum 1954:
„Vetnjssprengjan er leikfang
djöfulsins". Og vísindamenn-
imir segja okkur, að eitt hættu
legasta efnið í helrykinu, sem
myndast við sprengingar þess-
ara atómvopna, nefnist stronti-
um 90. Þetta efni safnast fyrir
í beinum í dýrum og mönn-
um, og veldur ólæknandi sjúk-
dómum; beinkrabba og hvít-
blæðj (leukaemia).
Ef þessum sprengingum held-
Ur áfram, þá getur þú ekki
verið viss um að þú sjálfur
á þessu eylandi, konan þín og
börnin sleppi við þessa hræði-
legu sjúkdóma. Þeir sem dýrka
Eisenhower forseta — ja ég
skil ekki hvers vegna þeir gera
það — ættu að taka til greina
það sem hann sagði, er hann
hafði fylgzt með heræfingum
með kjarnorkuhernaðarsniði:
„að ef til slíkrar styrjaldar
kæmi, yrðu allar varnir gagns-
lausar“. Keisaralega japanska
rannsóknastofnuin í Hírós-
íma gaf okkur árið 1957 þessa
hrollvekjandi staðfestingu á
voðalegum afleiðingum kjarn-
orkusprenginganna, eftir að
Bandaríkjamenn höfðu varpað
þeim á Hírosíma og Nagasaki
1945, að eftir árásina á Híros-
íma hafa hvorki meira né
minna en 5201 barn komið í
heiminn vansköpuð, andvana
eða svo veikburða, að þeim
varð ekki lífs auðið. Sum börn
fæðast varalaus, eineygð og
augnatóftalaus. Og þau fæðast
með miklu fleiri og hryllilegri
vanskapnaði.
Bandaríski lífeðlisfræðingur-
inn og nóbelsverðlaunahafinn
Linus Paulus skýrði nýlega frá
því, að mannkyninu stafaði
miklu meiri ógn af geisla
virka efninu kolefninu 14 en af
geislavirka efninu strontium
90, en bæði þessi efnj myndast
við sprengingar kjarnorku-
v'opnanna. Geislaverkanirnar,.
sem fyrrlýstum ósköpum
valda eru ekki bundnar við
umdæmi þessara japönsku
borga. Ef þú gengur ekki i
hóp okkar sem greiðum at-
kvæði gegn hersetu og kjarn-
orkuvopnatilraunum, getur það
sama komið fyrir á fslandi og
í Hírosíma og Nagasaki.
Ætiar þú að segja mór að
engin vetnis- og kjarnorkuvopn
séu nú í bandarísku herstöð-
innj á Reykjanesskaga? Nei,
þú getur hvorki sannfært mig
eða aðra um það. Mér er næst
að segja, að þeir eru örugglega
með þessi helvopn þar, enda
þótt þeir hafi ekki leyfi frá ís-
lenzku þjóðinni til þess. Þeir
fá nefnilega skipun beint frá
Washington um að hafa þau,
og þá gera þeir það umsvifa-
laust. Þeim dettur ekki í hug
að fá leyfi hjá fulltrúum þjóð-
ar vorrar. Þeir flyssa. og gera
grín að þeim. Þú segir senni-
lega við sjálfan þig: „Þykist
hann vera þessu eitthvað kunn-
ugur?“ Já; minn herra, nægi-
lega til þess að draga slíka á-
lyktun.
Eg hef víðar komið við en
þig grunar. Eg hefi dvalið
nokkurn tíma á sjálfri árásar-
herstöðinni við Keflavík! og
ég skal koma að þessu máíi í
næsta kafla.
Áður en þú heldur áfram yf-
ir bréf mitt, hlýtur þú að stara
aftur á hinar ægi!egu uppiýs-
ingar frá Hírosíma og yfirvega
þær, því hverjir geta skýrt bet-
ur frá og aðvarað en einmitt
þeir sem reynt hafa? Nú skaitu
ekki sofa lengur. Og þú spyrð
kannski, hvað ég leggi til mál-
anna? Eg legg til eftirfarandí:
Að við beitum okkur fyrir því,
að þjóð okkar styðji ötullega
á alþjóðavettvangi, og fái aðr-
ar þjóðir til að fylgja kröfu,
sjnni, tillögu Sovétr. á afvopn-
unarráðstefnunni sem stendur
yfir í Genf. En eins og þú hef-
ur heyrt, þá er tillaga Sovét-
fulltrúanna um það m.a. að
banna notkun og tilraunir með
helsprengjurnar um aldur og
ævi.
Geturðu hugsað þér afdrátt-
arlausari tillögu? Við skynjum
að tillögur Breta op Banda-
ríkjamanna eru óþolandi. Sag-
an endurtekur sig. Vitnum aft-
ur í tímann í fyrrverandi til-
lögur þeirra: Stöðvun i 8 til
12 mánuði. En hvað skeði
svo? Þeir byrjuðu að sprengja
aftur. Og í dag leggja þeir
til 12 mánaða stöðvun, svo
byrja þeir aftur. Við hljótum
að snúa baki við tillögum
þeirra. Byrjum strax að fá all-
an æskulýðinn með okkur,
pilta og stúlkur og sameinumst
um kröfu Sovétríkjanna; þá
í'umska öidungarnir og' koma
einnig með.
4
Fyrir rúmum þremur árum
dvaldi ég nokkra mánuði á
bandarísku árásarstöðinni við
Keflavík, og fór þaðan sann-
færður um, að hér dvelja hin-
ir klámblaðaunnandj hermenn
ekki til þess að vernda, verja
og vinna úr vandamálum okk-
ar, eins oa Bjarni Ben., ís-
lenzki hershöfðinginn sem
aidrei varð, og hans félagar
hafa iogið i þig. Menntamála-
ráðherrann sagði fyrir skömmu
í ræðu: „Segðimmér hvað þú
lest; og ég skal segja þér hver
þú ertíi. Eg hefði gjarnan vilj-
að spvrja hæstvirtan mennta-
málaráðherra, hvert álit hans
sé á mönnum, sem leggja sér
til yfirvegunar og lesturs rit
(með skýrum myndum og stór