Þjóðviljinn - 23.01.1959, Qupperneq 6

-6) — ÞJÓÐVILJINN — Fcstudafrur 23. janúar 1959 -
þJÓÐVILJINN
•'iTwf'fandl* Sam**ínlnerarflokkur albýöu Sobíailstaflokkurlnn. KltstJórar.
Magnús Kjartansson, Slgurður Guðmundsson (áb.). — Préttaiitstjórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: ÁsmUndur Slgurjónsson, Guðmundur Vlgfússon.
Ivar h Jonsson. Magnus Torfl Ólafsson. Sigurjón Jóhannsson, Slgurður V
Friðbiófsson. Auglýsingast.ióri: Guðgeir Mapmússon. - Ritstjórn af~
Brelðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. - Síml: 17-500 <fl
línur. — Askriftarverð kr. 30 á mánuði - Lausasöluverð kr. 2.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
: ___________________________________,
Stórhrikaleg ósannindi
að hefur verið kenning
Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksing að kjör
launafólks á Isiandi væru of
■ góð; af því stöfuðu allir erf-
iðleikar í efnahagsmálum.
> H;afa báðir flokkarnir lýst
þessu yfir a'veg nýlega;
■ Framsóknarflokkurinn í til-
, lögum þeim sem hann bar
fram þegar hann rauf stjórn-
arsamstarfið og Sjálfstæðis-
flokkurinn í ályktun þeirri
sem samþvkkt var á fuiltrúa-
ráðsfundi hans. Því fer fjarri
að þessir flokkar geti fært
. fram nokkur rök fyrir þessari
kjaraskerðingarstefnu sinni,
en engu að síður er það hrein-
skilni að þessi stjórnmála-
samtök skuli þó viðnrkenra
að þau telji það verkefni sitt
að rýra afkomu verkafólks.
Slíka hreinskilni á Alþýðu-
flokkurinn ekki til. Hann
hefur í orðj þótzt andvigur
þeirri kenningu að verkafólk
á íslandi búi við of góð kjör
og leiðtogar hans hafa einatt
haldið um bað innfiálgar ræð-
ur. Og nú þegar loiðtogar Al-
þýðuflokksins láta hafa sig
til þess að brjóta braut þeirri
kjaraskerðinvu sem hinir
flokkaruir vilja gjarna losna
við að framkvæma sjálfir, eru
brjóstheilindi Albýðuflokks-
leiðtoganna svo m'kil að þeir
halda því fram að þeir séu í
raun og veru að bæta k.iör-
in en ekki að skerða þau!
Aðalfyrirsögu Alþýðublaðs-
ins I' gær hlióðTr svo; „Nið-
urfærsla verðbólgunnar, eftir-
gjöf 10 stiga; kaupmáttur
hækkar“! Og undir þessari
hraustlegu fyrirsögn segir
svo: „Afleiðing þessarar nið
urfærs'u verður meðal annars
sú, að kaupmáttur launa
hækkar frá því, sem hann
aar síðastliðið haust.“ Hækk-
aður kaunmáttur launa merk-
ir að sjálfsögðu betri kjör og
afkomu; A'býðuflokksleiðtog-
arnir ha’da því sem sagt fram
við alþýðu manna að þeir séu
að vinna stóran sigur í kjara-
baráttunni!
að liggur við að maður
biygðist sín fyrir að þurfa
að eyða orðum að jaifn fár-
ánlegum staðhæfingum. Til-
laga Alþýðuflokksins er sú
að frá næstu mánaðamótum
skuli kaup allra launþega
lækka með valdboði um 13,4%
Það er næstum því áttungs-
Iækkun; það jafngildir því
með öðrum orðum að verka^
mönniun sé gert að vinna einn
tíma á dag kauplaust. Þessi
harkalega aðgerð er milduð
með verðlækkunum sem komu
til framkvæmda um siðustu
mánaðamót, en sparnaðurinn
af þeim nemur ’kr. 176,32 á
mánuði fyrir 4—5 mann fjöl-
skyldu samkvæmt visitölu
þeirri sem Aibýðuflokkurinn
vill nú láta lögfesta. Sé fjöl-
skyldan stærri verður spam-
aðurinn nokkru meiri en minni
fyrir minni fjölskyldur og
enginn eða sama sem enginn
fvrir einhleypinga sem kaupa
sér fæði á matsöluhúsum. Sé
miðað við meða!fjölsky]duna
er kaup verkamanns þannig
skert um kr. 757,75 á mánuði
— miðað við rid tíma vinnu
í 25 daga — og skerðingin
umfram sparnaðinn er kr.
581,43. Það er þetta og þetta
eitt sem gerist 1. febrúar; það
er þetta sem Alþýðublaðið
kallrr að liækka kaupmátt
launa!
í frumvarpi Alþýðuflokksins
eru nákvæm fyrirmæli um
þ.að hversu mikið kaun verka-
fólks skuli lækka — en um-
mælin um lækkun vöruverðs
sem síðan eigi að koma eru
öll loðin og óákveðin. Það er
talað um að húsaleiga eigi
að lækka, en ekki orð um það
hvernig eigi að tryggja að
hún lækki, og hafa launþegar
vissulega langa reynslu af
þesskonar ,,lækkunum“. Það
er talað um að framleiðendur
eigi að lækka vöruverð sitt, en
minna er rætt um hvernig eigi
oð framkvæma þá lækkun;
það eru framkvæmdaatriði í
'höndum ríkisstjórnarinnar, og
almenningur hefur einnig
langa reynslu af slíkum
,,Iæk:kunum“. Ummæli Alþýðu-
flokksins um verðlækkanir eft-
ir á eru þannig mjög hæípinn
vonarpeningur, og það mun
vissulega tryggast fyrir laun-
þega að kynnast þeim verð-
lækkunum í verki áður en
farið er að reikna með áhrif-
um heirra á kjörin. Hins veg-
ar er þessi -aðferð Alþýðu-
flokksins mjög táknræn og
lærdómsrík; skerðingin h.já
launbegum er bundin við
krénur og aura en lækkunin
h.já atvinnurekendum og
kþ.upsýslumönnum almenn og
lcðin. Hvers vegna ekki að
fara h;na leiðina; lækka fyrst
ákveðið h.já atvinnurekendnm
og kaupsýslumönnum og láta
la.unin sjðan lækka sem af-
leiðingu í hlutfalli við verð-
lækkanirnar? Launþegar hafa
alltaf fengíð bæturnar fvrir
verðhækkanir eftir á; þeir
eign bví sannarlega rétt á að
verðlækkanimar komi á und-
an kauplækkunum, ef ætlunin
væri að framkvæma heiðar-
lega verðhjöðnun. En það er
auðvitað ekki umtalsvert að
sll.kur sé tOgangUr Alþýðu-
flokksins.
f Tmmæli Alþýðublaðsins um
hækkaðan kaupmát.t fauna
ern einhver stórhrikalegustu
ósannindi sem sögð hafa verið
á Islandi. Eitt er að fram-
kvæma kjaraskerðingu; annað.
að Ijúga vísvitandi upp í op-
ið geðið á fóllci. Þeir stjóm-
máialeiðtogar sem þannig
hegða sér eiga ekki skilið til-
trú nokkurs manns, ekki einu
sinni þéirra sem þó kunna að
vera reiðubúnir til að slcerða
kjör sín til þess að atvinnu i
rekendur og kaupsýslumenn
komist betur af.
Þegar riddaramir gengu á hólm var talið að úrslitin værn guðs dómur, niálstlaður þess sem
beið lægri hlut hlaut að vera lakari, ella hefði guð ekki látið hann verða uudir.
I þeim fólst hvorki riddarameimska né glæsimennska
17’invígi voru uppmnalega
" skoðuð sem guðs dómur
líkt og járnburður eða lík-
raun. Kirkjan tók við þessum
forna hætti til að skera úr
deilum, hólmgöngunni, sem
svo algengur var í fornöld á
Norðurlöndum, og setti á
hann viðhafnarsnið af kristn-
um siðareglum, og tengdi síð-
an við hann heiðurshugsjónir
riddaratímans. Aðalsmanni var
skvlt að vernda með þessu
móti heiður sjálfs sín eða
annars manns, oftast konu.
Messugerð var haldin á und-
an, og riddarinn sór eið við
helga dóma um það, að mál-
staður sinn væri réttlátur, en
líkbörar voru látnar vera til
annarrar handar honum til
að vara hann við að sverja
rangan eið. Einvíginu var þá
fyrst lokið, er annar lá dauð-
ur eða óvígur og afvopnaður
á vellinum, og sigurvegarinn
mátti þá láta hálshöggva
hann eða binda aftan í ólman
hest. Kirkjan fékk að hirða
allar eigur hins sigraða, og
var hví síður en svo að hún
væri þessu framferði mótfallin.
Ef hinn sigraði hafði barizt.
fyrir annan mann, var þeim
manni hegnt á þann villi-
mannlega hátt, sem þá tíðkað-
ist. Guðs dómi varð ekki
hmndið, og hinn sigraði var
ofurseldur grimmd og geð-
þótta sigurvegarans.
•
l^invígi vom bönnuð í Frakk-
lardi árið 1305, en samt
var svo komið þriú hundmð
ámm síðar, að talið var að
full fjögur þúsund franskra
aðalsmanna félli á ári hverju
í einvígi. Richelieu herti á
banninu, og bætti því nytsama
ákvæði við, að hegna skvldi
bæði sigmðum og sigurvegara
á aama hátt, með því að gera
upptækár eignir beggja jafnt.
Gústaf Adólf Svíakonungur
á þó heiðurinn af því að hafa
fundið hið áhrifaríkasta ráð
við þessu dálæti aðalsmanna
á einvíginu. Þegar hann var
staddur með her sinn í Þýzka-
landi árið 1631, gengu tveir
liðsforingjar fyrir hann og
báðu hann leyfis að mega
heyja einvígi. Það var auðsótt
mál, konungur setti það skil-
yrði, að hann fengi að vera
viðstaddur. Dagurinn, er ein-
vígið skyldi heyja, rann upp,
og konungur kom til staðarins
með fylgdarlið sitt. Hann
sagði við liðsforingjana: ,,Nú
skuluð þið berjast, og ég gizka
á að svo fari, að annar ykkar
falli. En hér er kominn her-
böðullinn, og honum ætla ég
það starf að hengja þann ykk-
heittrúaði mótmælandi, Win-
chelsea lávarður, hann fyrir
skort á hollustu við hisk-
upakirkjuna hégómagimdar
vegna, en Wellington krafð-
ist afsökunar. Lávarðurinn
neitaði því, og Wellington.
skoraði hann fegar í stáð á
hólm. En úr þessu varð minna
en við var búizt, því Wellirig-
ton beindi skoti sínu til hliðar
og Winchelsea skaut upþ í
loftið. Síðar kvöddust þessir
háu herrar með kaldri og
stoltri enskri kurteisi. Slík
einvígi em aðeins til mála-
mynda, og slysist svo illa til,
að annar eða báðir hljóti á-
,
J
stv,TV»
Ungfrú Mauphin felldi þrjá andstæðinga, og Lúði’ík XIV.
þótti svo mikið til þess koma að liann gaf henni upp sakir.
ar, sem sigrar, og það tafar-
laust.“ Við þetta sljákkaði í
hinum vígreifu mönnum, og
sættuet þeir.
Á stjórnarárum Georgs HI.
konungs í Englandi, sem sat
að völdum til ársins 1820,
vom háð 172 eivígi í Stóra-
Bretlandi. Af þessum 344
mönnum voru 69 vegnir, 96
særðir, og 179 sluppu óskadd-
aðir.
Það er eftirtektarvert, að
Wellington forsætisráðherra,
sigurvegarinn við Waterloo,
braut sjálfur bannið við ein-
vígi. Þegar hann hafði borið
upp tillögu um frelsi kaþólsk-
um til handa, ásakaði hinn
verka, er það klaufaskap að
kenna! Til er saga um tvo
ríka landeigendur, enska, sem
ákváðu að jafna ágreining
sinn með einvigi í myrkri inni
í viðhafnarsalnum hjá öðmm
þeirra. Annar skaut, en hitti
engan, hinn, sem í rauninni
var mesti meinleysingi, skaut
. upp í reykháfinn frá aminum
.til þess að .vera viss um að
hitta ekki, og sér til mestu
furðu heyrði hann að skotinu
var svarað með skræk og mað-
ur valt niður úr reykháfnum,
og var þar kominn' andstæð-
ingurinn, sem þótzt hafði ó-
hultur þarria upþi. Harin hafði
Framhald á 10; síöti.'