Þjóðviljinn - 03.12.1959, Blaðsíða 10

JO) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 3. desember 1959
Freuchen í essinu sínu
Framhald af 6. síðu
Sögusviðið er Thule, nyrzta
mannabyggð í heimi, árið
1911. Freuchen lifir 'þar ham-
ingjusömu lífi með Navar-
önu, grænlenzkri konu sinni,
og vinum sínum löndum henn-
ar. Að v'ísu kemur engin
sigling vegna ísalaga, og Dan-
inn er ekki jafnoki Grænlend-
inga í að skutla hið lostæta
náhveli, sem geymir enn ljúf-
fengari lúðubita í maga sín-
um, en það eru bara smá-
munir.
Þá ber igesti að garði. Þeir
koma að vísu ekki blaðskell-
andi heim í hlað, Narvarana
sér til mannaferða úti á ísn-
um, og Freuchen fer ásamt
nokkrum Grænlendingum út
í eyðieyju að huga að hverjir
þar séu á ferð. Þetta eru þá
hvalveiðimenn, sem orðið hafa
viðskila við skip sitt.
Ferðin út í eyjuna og aft-
ur til Thule reynir á þrek
og þor, en þó er hún barna-
leikur hjá þv'í sem á eftir
fer. Freuchen telur skyldu
sína að hjálpa þessum Evr-
ópumönnum í veg fyrir skip,
en það er hægara sagt en
gert á þessu mikla ísaári.
Lagt er af stað á eina tré-
báti byggðarlagsins, siglt, ró-
ið og klöngrast yfir ísspangir
með farkostinn í eftirdragi.
Isinn er á sífelldu reki, þar
sem virtist opin leið eru í
einu vetfangi komin hafþök,
gínandi sprunga skilur mest-
alla skipshöfnina frá bátnum,
en þeir félagar damla milli
skara á jaka með byssu-
skefti og höndunum; íshrann-
ir hlaðast upp og ein þeirra
grefur bátinn.
Þá verður að kjaga eftir
Isnum til Tómasareyjar, þar
sem hvalveiðiskip eru vön að
vitja týndra skipsmanna ef
þeir skyldu hafa bjargazt.
Taugar hvalveiðimannanna
eru að því komnar að bilá,
en allt slampast þó af, meðal
annars með því móti að Freu-
chen stiklar yfir vök á bjarn-
dýrsskrokki en dregur síðan
klofstyttri félaga sína yfir
á þessari loðnu stillu.
Svaðilfarirnar eru æsi-
spennandi lestrarefni, en þó
nær frásagnarlist Freuchens
enn hærra í sögunum inni í
sögunni, þáttum af þeim sem
ferðina fara, bæði Grænlend-
ingym og Evrópumönnum, og
kunyingjum þeirra. Vera má
að einhver sá hafi verið uopi
í veröldinni sem kunni fleiri
og mergjaðri skippersögur en
þessi danski heimshornamað-
ur, þó það sé ótrúlegt, en
ábyggilega hefur hann engar
bækur skrifað.
Þarna er sagan af Ólafi
veiðimanni sem dysjaðj fé-
laga sinn þrisvar en gróf hann
jafnharðan upp aftur og bar
inn í kofa sinn til að hafa
einhverja manneskju sér ti!
afþreyingar í einverunni, sag-
an af konuræningjanum sem
féll það þyngst á banastund-
inni að komast ekkj 'í buxurn-
ar áður en hann var veginn,
sagan af gullóðu skipshöfn-
inni sem grófst undir skrið-
jöklinum, sagan af skipstjór-
anum sem fékk skútuna sína
aftur upp af hafsbotni ári
eftir að hún sökk, sagan af
veizlunni á Eskifirði, þar sem
allsgáður teljari var settur
tíl að sjá um að fylgdarlið
Tuliniusar sýslumanns væri
borið frá borði með tölu;
nei, svon'a upptalning gæti
fyllt marga dálka hér í blað-
inu. Þeir sem. meira, vil.ia fá
að vita verða að lesa bókina.
Hún svíkur engan sem kann
að meta æðruleysi í erfiði og
hættum og hleypidómalausa
frásögn af tilkomumikhi
mannlífi. — M.T.Ó
Frásöcpn og umvandanir
f þróttir
Framhald af 9. síðu.
,,einstefnuakstur“ allan leikinn,
og mætti ætlg að Fram ætti
framtíð fyrir sér með slíkan
flokk í B-sveit. í hálfleik stóðu
leikar 7:0, og var það því
nokkur huggun fyrir Valsmenn
að síðari leikur var mun jafn-
ari, enda reyndu þeir l'íka að
leika rleira, en hættu að skjóta
í tíma og ótíma.
Ármann—KR 8:7 í þriðja .
flokki B
Þetta var frá byrjun nokk-
uð skemmtilegur leikur, þar
sem Ármenningar höfðu yfir-
höndina allan leikinn þó KR
tækist í nokkur skipti að jafna.
KR-drengirnir voru mjög fylgn-
ir sér og börðust oft skemmti-
lega og í þeim anda að gefast
ekki upp. Það var ekki fyrr
en í síðari hálfleik sem Ár-
mann komst örugglega y'fir þó
manni fýndist að siguri.ln væri
þeim viss. Á töflunni sáust
1:1, 2:2, 3:3, 4:4 ög
5:5 eftir miðjan síðari hálf-
leik.
Þess skal að lokum getið
að aðeins einn dómari af sex
sem voru á skránni dæmdu
þetta kvöld.
Framhald af 6. síðu
til foráttu, enda hygg ég, að
enginn núlifandi embættis-
maður hafi í Öndverðu fengið
kaldari kveðjur við komu
sína 'í starf.. . . .Kvíðinn fyr-
ir því, að mér yrði í ein-
hverju stórlega áfátt í skóla-
stjórninni . . . firrti rnig oft-
lega svefnfriði og ró, enda
þykist ég eiga til hans að
rekja drjúgan þátt þeirrar
vanheilsu, sem hefur amað að
mér um sinn.“ Þessi fyrir-
gangur er enn afkáralegri fyr-
ir þá sök að Pálmi var í raun
og veru íhaldssamur í beztu
merkingu sem í það orð ec
lögð. Ræðurnar sem fylla tvo
síðustu kafla bókarinnar bera
með sér að hann hefur s'í-
felldar áhyggjur af að örar
breytingar verði til þess að
forn og þrautreynd verðmæti
glatist í hringiðu nýjunganna.
Stundum fer þessi tortryggni
gagnvart nýjum tímum út í
segir: „Þeir eru ekki ýkja
margir að ég hygg, sem
öfgar, eins og þegar hann
þekkja vinnugleði nú á tím-
um.“ Langoftast er þó um
að ræða áminningar og um-
vandanir varfærins manns,
sem vill benda löndum sínum
á að þeim ber að gera sér
glögga grein fyrir hvað þeir
hreppa áður en þeir sleppa
því sem þeir hafa. Af þess-
um toga eru aðvaranirnar við
inngöngu í APanzhafsbanda-
lagið og erlendri hersetu á
fundi í Stúdentafélagi Reykja-
víkur.
„Hlutleysi er oss Islend-
ingum eðlilegt,“ sagði Pálmi
þá, „enda einsætt að halda
þv'í, meðan kostur ér, en þó
að vér höfum neyðzt eða
neyðumst til að víkja frá
því um sinn, þá verðum vér
að hverfa að því aftur, þegar
kostur er.“
Þessi orð eru jafn sönn
í dag og þegar þau voru töl-
uð fyrir tæpum ellefu árum.
M.T.Ó.
Æskulýðssíðan
Framhald af 4. síðu
„Allmörg hús
Afu'íífíta eru * smíðum
fiivinna og hefur verið
nokkur atvinna
TÍð þau. Út-
gerð er hinsvegar í ólestri.
Nýi togarinn, Þorsteinn
þorskabítur, hefur aðeins
einu sinni lagt upp í Hólm-
inum síðan í vor. Hann var
í lamasessi í sumar, en eftir
að liann fór aftur á veiðar,
hafa forráðamenn útgerðar-
innar — hreppurinn á hann
að hálfu á móti kaupfélaginu
og Sigurði Ágústssyni —
heldur kosið að láta hann
sigla með aflann, en leggja
upp heima. Ríkir mikil
gremja meðal heimamanna
með þetta ástand. Önnur út-
gerð er lítil — tveir þilfars-
bátar og fáeinar trillur. Trill-
urnar hafa aflað vel, en bát-
arnir illa og hefur ekki verið
vinna í frystihúsinu nema
dag og dag.
„Að lokum,
, Reynir—hvern-
ig líkar þér við
kennslustarfið ?“
„Alveg prýðilega“.
„Eru gáfuð börn í Stykk-
ishólmi?“
„Já — vel í meðallagi. Það
er athyglisvert hvað flest
þeirra eru prúðmannleg og
stillt. Ég hef von um, ~að
þau haldi áfram að vera það
a. m.k. svo lengi sem einhver
gróðabraskarinn fær ekki
tæk’færi til þess að for-
heimska þau á sjoppuhangsi,
við kókþamb og lestur mynd-
skreyttra kynórarita".
Allt brauð, tertur og smá-
kökur, allt heppnast, ef þér
notið ötker-lyftiduft
baksturinn. — Þetta vita
milljónir húsmæðra . .
Þetta hefur komið frægð-
arorði á 0tker-lyftiduft í
meira en 42 löndum. 0t-
ker-lyftiduft í allan bakst-
ur
OIÐSENDING frá
SJémðiinðféiagi Hafnarfjarðar
Stjórnarkjörið er hafið.
Kosið verður alla virka daga í skrifstofu
félagsins, Vesturgötu 10, frá kl. 6 til 7 s.d.
KJÖRSTJÓRN.
L
Lesið
og raulið
Vísur íngu Dóru
fyrir yngstu
börniu

Kjörbækur ísafoldar
eru þrjár
Tunglflaugin
eítir Jules Verne
★ . -f
Fegurðar-
drottningin
eftir Hannebo Holm
★
Flugævintýri
eftir Leif Hamre
★
ísak Jónssen skólastj.
hefur þýtt
„Tunglflaugina"
(Ferðina til tunglsins)
eftir undraskáldið
Jules Verne.
Hann skrifaði m.a.
bókina „Umhverfis
jörðina á áttatíu
dögum". Þessi tíma-
bæra og afburða
spennandi d.rengja-
bók (fyrir „ungl-
inga” 12—80 ára)
kemur út um helg-
ina.
★ 1
Feaurðarðrotfningin
er þýdd af Etefáni
Jónssyni námsstjéra.
Hér er sönn og spenn*
andi lýsing á feg-
urðarsamkeppni eins
og hún gerist
„heima" og í Ame-
ríku, í New York og
á Langasandi. Ástar-
ævintýri gerast
„.heima" og í New
York og allt fer síð-
an í uppnám í Holly-
v/ood. Fyrir ungar
stúlkur 12-—20 ára.
★
Flugævintýrið
hlaut drengjabóka-
verðlaun hjá flug-
málaráðuneytinu
norska, enda fjör-
lega sögð, og spenn-
andi. Þýðinguna
gerði ísak Jónsson
skólastj. Fyrir ungl-
inga 12-—16 ára.