Þjóðviljinn - 05.02.1960, Síða 7

Föstudagur 5. febrúar 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Á koncm csð þeglci í kirkjuniii?
Kirkjudeilan i SviþjóS úfafvigslu
kvenpresfa fer sífellf harBnandi
Særrska ríkiskirkjan hefur i
samfer>' 14 ár staðið í deilum
um það, hvort leyfa ætti
konuni að “'aka prestsvígslu.
Að vísu hefur mál þe'»ia legið
niðri öðru hvoru, en sífellt
verið vakið umi aftur og þok-
azt, áleiðis fram, og í vor
munu þrjár konur taka
prestsvcgslu.
Ríkisþingið setti þann 1.
janúar 1959 lög þess efnis að
vígja mætti konur til prests-
starfa Á prestastefnu haust-
ið 1957 voru greidd atkvæði
um þetta og voru aðeins 36
hlynrtir kvenprestum, en 62
á móti Þar með álitlu sænsk-
ir kennimenn að mál þetta
væri úr sögunni. En með til-
komu iaganna ' um þessi efni
tveim árum seinna urðu þeir
að endurs’koða hug sinn vel
og rækilega. Prestsstefna var
lialdin og enn greidd atkvæði.
Nú voru 69 á móti kvenprest-
unum en 29 með.
Mótmæli biskupanna.
Bo Giertz, biskup í Gauta-
borg. sem er einna mest á
móti kvennrestunum, kom
fram í sjónvarpi og sagði að
lögin um kvennrestana stríddu
á móti samvizku allra krist-
inna manna, og að þeir, sem
væru sama sinnis og hann,
skyldu forðast ailt samneyti
við konur þær. sem kvnnu að
taka prestsvígslu. Siálfur lét
hann af formannsstörfum í
líknarsöfnuði, bar sem guð-
fræðingurinn. Margit Sahlin,
hafði verið ritari síðastliðin
fimmtán ár, en hún er ein af
þrem konum sem verða prest-
vígðar í vor. Félag kristilegra
kvenrithöfunda gagnrýndi
þessa framkomu Bo Giertz
RaaHKHsaaasESiEiaœaaBEJBis
h es
H ö
h <a
a m
g ,,Konan á að begia í |
® kirkjunni“, ^sagöi Páll |
| postuli í einu af sínum m
b mörgu bréfum, og n
h bætti við að hún æt,ti p
■ að vera manni sínum ®
| undirgefin. Orð postul- |
g ans voru urn aidir rétt- *
* læting á undirokun |
h konunnar, og sumir h
h forustumenn kristinnav m
5 kirkju halda fast við |
® þau enn í dag, til dæm-
g is þeir sænsku biskup- ®
£ ar, sem nú hóta að g
h sprengja sænsku kirki- ts
h una vegna þess að tekið 1
h hefur verið í lög að |
Ji konur megi taka prests-^
® vígslu og vinna prest- |
g verk.
n h
0 s
n
KHHHHQHHHHHHEfHSfHBXHHa
harðlega og sagði hann ó-
fr.jálslyndan kvenhatara og af-
staða hans kæmi alls ekki
heim við kenninguna um kær-
leika Krists. Það er vitað mál
að ekki aðeins biskupinn í
Gautaborg, heldur einnig
biskuparnir í Váxsjö, Stráng-
nás og Skara, eru síður en
svo hlynntir kvenprestum.
Biskupinn í Vásterás segir að
friður innan sænsku kirkjunn-
ar skipti meira máli en þrír
kvenprestar.
Skýrslan frá kennimönnunum
f janúar s'íðastliðnum kall-
aði erkibiskupinn fréttamenn
á sinn fund og sagði, að bisk-
unarmr væru reiðubúnir til að
vígia konur Strax sama dag
t-o-v, j- i-jós að biskuparnir voru
°kki aúir á sama máli, þó þeir
hefðu komið sér saman um að
15t.a lít-i svo út á yfirborðinu.
v>eir sendu frá sér skýrslu
bess efnis. að þeir prestar sem
væru á mót.i kvennrestum ættu
o’kki að þjóna við sömu guð-
þ-iónustu og þær, eða vinna
nokkur kirkjuleg störf með
beim. Leikmenn voru beðnir
nm að sæk.ia ekki messur hjá
kvennrestum og safnaðarmeð-
limir áttu ekki að láta þær
ferma börn sín. Ekki má
nninn lá+a kvenprest jarð-
svngia, gifta eða skíra. Kór-
sönorvprar og organistar eiga
að liaVla sig frá kirkjum, þar
sem kveniegar verur birtast
við altarið.
Aðeins 4 af hundraði sækja
kirkjur í Svíþjóð.
Það sem fólk undrast hvað
mest 'í sambandi við þessa
skýrslu er að biskuparnir
skuli dirfast að benda leik-
mönnum á að halda sig frá
kirkjunum, þar sem vitað er
að aðeins fjórir Svíar af
hundraði sækja kirkjur. Guð-
fræðingarnir þrír, sem vígð-
ir verða í vor af erkibiskupn-
um og biskupnum í Stokk-
hólmi og Hárnösand, eiga all-
ar að baki langt og gifturíkt
safnaðarstarf. Áður en þétta
náði svona langt höfðu jafn-
vel þeir biskupar, sem nú eiga
að prestvígja konurnar, hald-
ið mótmælaræður sem varla
geta talizt kristilegar eða
guði þóknanlegar.
Verður kirkjan skilin
frá ríkinu.
Eftir þessar deibir mun
krafan um aðskilnað 'kirkj-
unnar frá ríkinu verða enn
harðari, jafnt hjá prestum
sem söfnuðum. ,.Því eiginlega
ætti kirk.ja, sem stendur í bar-
áttu vegna kennisetninga, að
vera, aðskilin frá ríkinu,“ seg-
ir Dagens Nyhféer st.ærsta
blað Svíþjóðar, um málið.
Kommúnistar
juku fylgi sift
Kommúnistar stórjuku fylgi
sitt í kosningunum í Kerala-
fylki á Indlandi um síðustu
helgi, enda þótt þeir hlytu
miklu færri þingsæti en þeir
höfðu áður vegna ranglátrar
kjördæmaskipunar.
Fylgi kommúnista jókst úr
'35 'í 43 af hundraði, en þó
hlutu þeir aðeins 26 af 126
'þingsætum. Samfylking Kon-
gressflokksins, sósíaldemókrata
og múhameðsmanna hlaut 53%
greiddra atkvæða og 94 þing-
sæti, þar af Kongressflokkur-
■’inn einn 63. Óháðir fengu 6
kjörna.
<S>- ■
Þannig munu
sænsku kven-
prestarnir líta út.
Kjóllinn er þröng-
ur í mittið og
sídd pilsins geta
þær ráðið sjálfar.
Kápan er saumuð
með tilliti til í
hvaða loftslagi
guðfræðingarnir
þrír muni lenda.
til að ham’a því, að haldið
sé áfram að eitra fyrir æsku-
lýð þessa lands með ofurflóði
erlendra klámrita og glæpa-
rita, innlendra sorprita og
annarrar andlegrar ólyf janar“.
Orðum Jóliannesar til ómerk-
ingar get ég enn fremur
minnt á ritgerð mína „Lýð-
ræði“ í Tímariti Má’s og
menningar 1946 (170. bls. 2.
heftis), þar sem dregið er
-fram. svo að ekki verður mis-
skilið, hvern háska ég tel
æskulýðnum búinn af siðspill-
ingarkvikmyndum þeim, sem
að honum er haldið sýknt og
heilagt afsamvizkulitlum fjár-
plógsmönnum. Jóhannes þarf
því eltki að fara í neinar graf-
götur um afstöðu mína til þess
hluta sorpritanna, sem hann
kallar „hin eiginlegu sorprit“.
Hins vegar geri ég engan mun
á „fínum“ og „ófínum“ sorp-
ritum, og Mykle-bækurnar tel
ég algeriega tvímælalaust til
„hinna eiginlegu sorprita".
-— Einhver blaðaskrifari fer
í slóð Jóhannesar og birtir
svar til mín í Bæjarpcsti
Þjcðviljans sunnudaginn 10.
þ.m., þó að hann hafi reynd-
ar hvorki einurð á að nefna
þar mitt nafn né sitt. Hann
gefur í skyn, svo að ekki verð-
im misskilið, að ég og mínir
líkar sjái enga siðspillingar-
hættu í því, er morðsögum,
glæpakvikmyndum og þvíum-
líku efni sé haldið að ungling-
um. Með því, sem sagt var
hér á undan, er þessum til-
hæfulausu dylgjum raunar
fullsvarað.
Greinarskrifari nefnir rit-
smíð sína „Á siðgæðisvakt“
cg þykist þar með vera að
sneiða að þeim, sem ekki vilja
láta sér geðjast klámbók-
menntirnar. Nú, en er mað-
urinn ekki einmitt sjálfur „á
siðgæðisvakt", eða læzt hann
ekki vera að vara við siðspill-
ingarhættu þeirri, er ungling-
um stafi af morðsögum og
glæpakvikmyndum ? Ef grein-
arskrifari þessi, Jóhannes úr
Kötlum og slíkir vilja gera
orð eins cg „siðgæðisvörður",
„s:ðferðispostuli“ o.s.frv. að
svívirðingartáknum um and-
stæðinga sína í mati á Mykle-
bókmenntunum, þá gæti þeir
sín, að þeir hæfi ekki jafn-
framt sínar e:gin persónur
með slíkum nafngiftum, að
minnsta kosti á meðan þeir'
látast sjálfir vera áhugasam-
ir préd'karar gegn sorpritum
og s’ðspillingu.
Eftir því sem að lokum líð-
ur, færist greinarskrifari all-
ur í aukana og lýsir nú af-
stöðu minni og þeirra, sem
mér eru samsinnis, með svo-
felldum, orðum: „— morð,
þjófnað og rán er (að þeirra
dómi) hættulaust fyrir þjóð-
félagið að láta böm, lesa um
og sjálfsagt að sýna þeim
myr.dir af slíkum aðförum
líka“, — og bætir svo við að
síðustu: „Já, Andrarímur
þykja mér fínar, eagði tröllið,
og það á víst enn lifandi mörg
andleg skyldmenni á ísiandi".
Það er víst hverju orði
sannara. Og ætli menn fari
ekki nærri um það, hvar hin
andlegu skyldmenni muni
helzt að finna ? Myndi ekki
bókmenntasmekkurinn vera
nokkuð glögg vísbending þar
um? Vér tökum til dæmis
eftir því, að greinarskrifari
fellir niður, svo að lítið ber
á, síðari helminginn af yfir-
lýsingu tröllsins: ,,— en Hall-
grímsrímur vil ég ekki“.
Hvers vegna? Er það kannski
af því, að annars hefði hann
opinberað of augljóslega það,
sem hver lesandi hlýtur
reyndar að skilja, hvort sem
er, að hann setur bókmennta-
framleiðslu Agnars Mykle á
bekk með Passíusálmum Hall-
gríms Péturssonar? Skiljan-
legt um fulltrúa slíks berg-
þursabókmenntaskyns, að þeir
telji vænlegast að flíka því
ekki um of, ef takast á að
vinna því fy’gi meðal almenn-
ings, en fara heldur að með
klókindum. Hér tekst þó
ekki betur til en svo, að
kænskubrellan verður einmitt
til þess að vekja athygli les-
andans á því, sem ekki var
tilætlunin, að kæmi í ljós.
Svona getur farið fyrir óheið-
arlegum blaðaskrifara, sem
dróttar vömmum að öðrum
mönnum gegn betri vitund
sinni.
— En svo að aftur sé horf-
ið að grein Jóhannesar úr
Kötlum, þá er þess að geta,
að í henni er mikilvæg játn-
ing, sem halda ber til haga.
Hann kveðst sem sé vera mér
öldungis sammála um það, að
hefði verið rétt að sporna við
útkomu „Rúbínsins", þá hefði
hið sama átt við um „Lúnu“
eigi sfður. Að vísu viðurkenn-
ir liann ekki, að þetta hefði
verið rétt í raun og veru, en
samt er mikilvægt að fá ein-
mitt af hans munni viður-
kenningu á jafngildi nefndra
bóka, að því er þetta varðar.
Fyrir nokkru var þrem lög-
fræðingum, hátt settum emb-
ætt:smönnum dómsmálastjórn-
arinnar, falið að athuga
aðra fyrr nefndra bóka. Þetta
voru þeir Sigurjón Sigurðs-
son lögreglustjóri, Gústaf A.
Jcnasson ráðuneytisstjóri og
Baldur Möller deildarstjóri.
Að íhuguðu máli lýstu þeir
yf:r því sameiginlega áliti
sínu, „að ef nokkuð væri
klám samkvæmt 210. grein
laga“ (það er að segja, al-
mennra hegningarlaga), þá
ætti það við um tiltekna kafla
í „Rúbíninum“ (Morgunblað-
ið, 1. nóv. 1957). Þetta segja
sem sé fulltrúar þess dóms-
valds, sem er ekki harðhent-
ara á sorpritaforlögunum en
svo, að það lætur ,,Lúnu“-
þýðinguna birtast án þess að
gera smæstu athugasemd þar
við. En sé tilgreind yfirlýsing
embættismannanna rétt um
„Rúbíninn", þá á hún sam-
kvæmt játningu Jóhannesar
ekki síður við um „Lúnu“, þá
bók, sem eins og fyrr grein-
ir hefur hlotið þann dóm
Halldórs Stefánssonar, þess
glögga og mæta manns, að
hún sé að talsverðu leyti
ekki nema rétt eins og hver
önnur hundleiðinleg fram-
haldsklámsaga sögð af
drukknum sjóara.
I þessu sambandi er rétt að
minna einnig á samþykkt þá,
er aðalfundur Bandal. kvenna
í Reykjavík , lét frá sér fara
fyrir rúmlega ári, en þar er
skorað á bókaútgefendur og
ríkisvaldið „að hindra útgáfu
rita og bóka, er fjalla um
ósmekklegar lýsingar ofbeld-
isverka og kynferðismála og
hafa þar af le'ðandi skaðleg
áhrif á siðferðilegt uppeldi ó-
þroskaðs æskufólks, eins og
td. bók Agnars Mykle,
„Sangen om den röde rubin“.
Eg dreg ekki í efa, að þessi
aðalfundarsamþykkt túlki af-
stöðu meginþorra íslenzkýa
Framhald á 10. síðu.