Þjóðviljinn - 16.03.1960, Blaðsíða 6

6) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 16. marz 1960
tn: trrrjrsim mtmn irrm nr
blOÐVILJINN
nc
1
H?
t;3
KH' Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn. — ]!
■ Ritstjórar: Magnús 'Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsppn, Sig- -
ÍSL , urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími
17-500 (5 línur). — Askriftarverð kr. 35 á mán. — Lausasöluv. kr. 2. i
5Í2I PrentsmiðJa Þjóöviljans.
r.ss
t$r.
Gunnar eg kumpánar reikna
Oöluskattssælan er ekki nein smávegis sæla ef
^ trúa má Gunnari Thóroddsen. Hann gerði
það ekki endasleppt í umræðunum í efri deild
Alþingis um söluskattinn að útmála þá sælu.
Við 1. umræðu málsins lét hann sér að mestu
nægja að þylja upp með svolitlum mælsku-
Listartilbrigðum hina vafasömu fræðslu greinar-
gerðar frumvarpsins um ágæti söluskatts fram
yfir aðra skatta, og alveg sérstaklega ágæti þess
ílmenna söluskatts sem leggst jafnt á allar
vörur þarfar og óþarfar og hvers konar þjón-
ustu. En við 2. umræðu var Gunnar kominn inn
á næsta stig sæluboðunarinnar: Nú var undrandi
þingmönnum sagt að langt væri frá því að
söluskatturinn og dýrtíðarflóðið sem af honum
leiðir sé kjaraskerðing fyrir alménning! Með
dularfullum útreikningum taldi ráðherrann sig
sýna fram á að vegna annarra ráðstafana myndi
hin nafntogaða vísitölufjölskylda hagnast um
hvorki meira né minna en 700 krónur á þessu
ári fyrir tilverknað ríkisstjórnarinnar. Ekki
vildi ráðherran'n gefa upp hver hefði reiknað
það dæmi fyrir hann, og að vísu voru í því
jafn vafasamir póstar og 700 króna útsvarslækk-
un, sem enn er með öllu óvíst að verði nokk-
ur. Enda hentu þingmenn gaman að þessum út-
reikningum ráðherrans, jafnframt því að þeir
sýndu fram á alvöru þess sem verið er að gera
gagnvart alþýðunni, með kjaraskerðingarráðstöf-
unum ríkisstjórnarinnar.
trt:
mt
ua
'T'kki er líklegt að margir verði ofsælir af sölu-
^ skatti Gunnars Thóroddsens og reiknings-
kúnstum mannanna sem fá honum í hendur slík ^3
dæmi sem þessi. Átti vel við, er einn roskinn gsj
þingmaður taldi að Gunnar hefði með þessu gert S
mun betur en Sölvi Helgason þegar hann reikn- tíH
iði tvíbura í eina svarta og hafði þá hvíta. Sami íS
þingmaður las úr bremur bréfum sem hann hef- hrf
ur fengið undanfarnar vikur heiman úr kjör- fm‘
dæmi sínu frá mönnum, sem telja að þeir verði uií
ið gefast upp við bústofnun og flytjgst til {jjf.
Reykjavíkur eða annað vegna efnahagsaðgerða
ríkisstjórnarinnar. Og þannig blasa vandræðin
við ungu fól'ki einnig í kaupstöðunum, fólki sem i?
sér nú lokast leiðir til þess að eignast íbúð, fólk
;ér fram á atvi/inuleysið sem ríkisstjórnin er
að skipuleggja og talið er óhjákvæmilegur þátt-
ur í efnahagskerfi hennar, kerfi samdráttar
framkvæmda og vinnu, kerfi afturhalds og al-
;ræðis peningavaldsins.
Gegnsæjar blekkingar Gunnars Thóroddsens um t3p
sæluna af söluskattinum eiga eftir að fara zzX
• illa í hreinsunareldi reynslunnar. Málflutningur
Björns Jónssonar og annarra stjórnarandstæð- Eíjj
inga, sem gerðu þennan blekkingarvef að engu
þegar við meðferð málsins í efri deild, munu
' hins vegar þola dóm tíma og reynslu. Dýrtíðar- jnz
flóðið verður ekki falið með reikningshunda-
kúnstum, alþýðuheimilin munu fá að finna fyrir
skatti sem leggst jafnt á brýnustu lífsnauðsynj-
ar og óþarfa eyðslu, meira að segja á innlendar
matvörur, kjöt, smjör, fisk. Það mun ekki láta
kjör neins alþýðumanns óskert að fá slíkan skatt
ofan á áhrif stórkostlegrar gengisfellingar og af-
nám vísitöluuppbóta á laun. Alþýðuheimilin
munu fá að finna til útkomunnar úr dæminu urn
gjöld sin og tekjur eftir þessar ráðstafanir, og
það verður önnur útkoma en sú er Gunnar Thor- jgj
oddsen veifar nú. —

crr
Ítt5
Eg get að verulegu leyti
látið nægia að vísa til þess,
sem ég sagði hér i háttvirtri
deild um meginatriði þessa
máls við fyrstu umræðu þess.
Um sum þessara meginatriða
einkanlega þau sem um var
þá deilt. liggja nú fvrir nán-
ari upolýsingar frá þeim að-
ilum, sem háttvirtir stjórnar-
liðar a.m.k. hafa tæpieaa að-
stöðu til að rengia. I þessu
sambandi levfi ég mér að
minna á að hæs^virtur fjár-
málaráðherra fullyrti og
margendurtók:
yrti og í öðru lagi að hækka
þær upphæðir sem til frádrátt-
ar koma langt upp fyrir raun-
veruleikann.
Á viðræðufundi fjárhags-
nefndar með hagstofustjóra
spurði ég um skatthæðina
miðað við ár og svar hans
var þetta:
Söluskattur í tolli óbreytt-
ur frá því sem nú er, er áæti-
aður 154 millj. kr. Hækkun
Varanlegar álögur
Og svo mikið er víst að
embættismenn rikisstjórnar-
innar brosa að þeirri hug-
mynd að hér sé um einhvern
bráðabirgðaskatt að ræða en
fara hinsvegar ekki dult með
þá skoðun að söluskatturinn
muni fara síhækkandi næstu
árin og er það raunar svo
augljóst sem verða má að það
er hið eina rökrétta fram-
Söluskatturinn veldi
verdhœkkana og
1. Að um eng^- nýjar álögur
væri að ræða------þar sem
jafnháir skatfar væru lagð-
ir á og af væri lét.t.
2. Að ágizkanir okkar stjórn-
arandstæðinga um skatt-
þungann væru rangar
3. Að almenni söluskatturinn
yrði aðeins lagður á eini>
sinni, á siðasta stig fram-
leiðslu og sölu.
Nú eftir að frnmva.rnið
hefur verið athugað í f.iár-
hagsnefnd, svör hafa verið
fengin við mikilvægum atrið-
um hiá sjálfum sérfræðingum
ríkisstiómarinnar og nokkurt
tóm hefur gefizt til frekari
athugunar á frumvarpsbákn •
inu liggur svo ljóst fyrir sem
verða má að allt, sem ég
og aðrir stjórnarandsfæðingar
sögðu um málið við 1. um-
ræðu var rétt í einu og öllu,
bæði hvað við 'kemur beim
atriðum, sem ég nú nefndi
og öðrum.
Sam'íals 507.6 milljónir
Til þess að geta stutt full-
yrðingu sína, um að engar
nýjar álögur væru á lagðar,
líkuni varð hæstvirtur fjár-
málaráðherra að grípa til þess
í fyrsta lagi að vefeng.ja það
að söluskatturinn yrði 509
millj. kr. á ári eins og ég full-
hans nemur 180,6 millj. og
almenni söluskatturinn er á-
ætlaður 173 millj. kr. Samtals
verða þetta 507,6 millj. kr.
eða nær því ná'kvæmlega sú
upphæð, sem ég nefndi hér
sem lágmark. Nú kann því að
verða haldið fram að villandi
sé að miða skattþungann við
heilt ár þar sem hækkunin á
söluskatti í tolli eigi aðeins að
innheimtast í 9 mánuði. Eg
hygg þó að hæstvirtur fjár-
málaráðherra muni hika við
að lýsa því hér yfir, svo ekki
verði um villzt, að þessi hækk-
un verði afnumin í árslokin
án þess að nokkur annar
skattur verði á lagður í stað-
inn, enda er ekki í greinar-
gerð frumvarpsins svo mikið
sem gefið undir fótinn með
slíkt, heldur aðeins sagt að
endurskoðun laganna verði
framkvæmd.
hald þeirrar stefnu í skatta-
málum. sem nú héfur verið
upp tekin.
Hér er því vafalaust um
varanlegan skatt að ræða að
óbreyttri stefnu og því óhugs-
andi að ræða málið á öðrum
grundvelli, þegar af þeirri
ástæðu. Á hitt ber einnig að
líta að þeir liðir sem til greina
koma að metnir verði til frá-
dráttar eru allir miðaðir við
eitt ár og-því algerlega vill-
andi að reikna dæmið 'í öðru
tilfellinu útfrá- 9 mánaða
skattheimtu en í hinu tilfell-
inu útfrá heils árs innheimtu
eins og hæstvirtur fjármála-
ráðherra hefur leyft sér að
gera.
Hækkunin er 356.2
milljónir
Á sl. ári var söluskattur
iimiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiii>.nimiii!iiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiE[i{iiiiiiiiiiiiiii!ii
ómennsk
Mjög er nú rætt bæði í blöð-
um og mannj é. meðal um hinn
ískyggilega skort á hæfum tog'-
arasjómönnum. Hafa þar ýms-
ir lagt orð í b«1g, en þó munu
raddir sjómannanna sjálfra þar
Htt hafa heyrzt, enda vanari
öðrum verkfærum en penna og
pappír.
Það er ekkert undrunarefni
þeim, sem þekkja kjör togara-
sjómanna þó að vöntun sé á
mönnum á skipin. Því veldur
bæði kj-.rarýrnun og stóraukn-
ir möguleikar í iandi miðað við
það sem áður var. Hér eiga
bæði stjórnarvöid og útgerðar-
menn sök á, með því að halda
íiskverðinu niðri, en eins ag
allir vita er kaup togarasjó-
manna að miklu leyti h'áð fisk-
verðinu og með því að borga
dagpeninga til skipanna til að
halda þeim úti en hækka ekki
fiskverðið hélzt kaup togara-
sjómanna óbreytt, þrátt fyrir
hækkandi fiskverð til annarra
sjómanna.
Með þessu fyrirkomulagi
urðu togararnir ekki sam-
keppnisfærir við annan vinnu-
markað t.d. mótorbátana og
hvers konar vinnu í J\udi.
Undanfarið hefur það verið
þannig að þeir menn sem unnu
við affermingu togaranna höfðu
árlega um 25% meiri tekjur
en meðalhlutur var á togara.
Þegar svo var komið að vönt-
un fór að verða á togaramönn-
um var gripið til þess'ráðs að
ráða Færeyinga á skipin, voru
sumir þeirra góðir starfsmenn
en upp og ofan eins og geng-
ur. Færeyingunum var borgað-
ur hluti a£ kaupi sínu í dönsk-
um krónum, sem voru að
minnsta kosti helmingi verð-
meiri en tilsvarandi upphæðir
í íslenzkum gjaldmiðli.
Þannig voru íslenzku togara-
sjómennirnir fyrst féflettir með
iágu fiskverði og síðan með að
vinna sömu störf og menn,
sem voru verðlaunaðir með
tvöföldu kaupi fyrir þá verð-
leika eina að vera útlendingar.
Leiddi þetta brátt til þess, að
um sárafáa íslenzka háseta var
að ræða og jafnvel yfirmenn
færeyskir líka, og urðu þá
skipin svo til mannlaus. þegar
Færeyingarnir fóru heim til
sin í sumarfrí.
Nú voru góð ráð dýr og út-
gerðarmenn í miklum vanda.
Þeir gripu því með fegins hendi
hugmynd, sem um það leyti
kom írá svonefndri Fangahjálp
um, að refsifangar gætu með
því að ráða sig sem háseta á
togarana sloppið við fangavist
til jafnlengdar togaraverunni,
og þótti þeim þá fuilrefsað, en
fengu í sárabætur sama kaup
og aðrir hásetar. Sést ijóslega
á þessu í hvert öngþveiti var
komið með mannahald á tog-
urunum, og ekki stóð á út-
gerðarmönnunum að sýna hug
sinn til þeirra fáu manna, sem
enn héldu tryggð við skipin,
að setja þá á bekk með dæmd-
um afbrotamönnum.
Oft er rætt og ritað um hvað:
fáir ungir menn byrji sjó-
mennslcu á togurunum og að
örfa þurfi þá til þátttöku í
aðalatvinnuvegi þjóðarinnar.
Mun engan furða, þó að ungir
menn sækist eftir öllu öðru
fremur en togarasjómennsku,
þar sem svo vel er búið að
mönnum við nám og störf á
mörgum sviðum öðrum. Eina
kennslan í sjómennsku, sem völ
er á eru hin svokölluðu sjó-
vinnunámskeið sem haldin haía
verið árlega í nokkur undan-
farin ár fyrir unglinga. En
námskeið þessi koma að litlu