Þjóðviljinn - 13.04.1960, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. apr'íl 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (7
konur. sem enn eru ekki kom-
in í þann aldursflokk sem nú
kallast táningar á máli þeirra
stéttr rbræðra minna sem
þurfa að íslenzka ameríska
orðið ,.teenager“, en kunna
ekki yið að dragast með jafn-
gamaldags grip nú á atómöld
og í^lenzka orðið unglingur.
Herðabreiður maður gengur
milli raðanna og á við þær
hvíslingar og þýðingarmikil
augnatillit. Ea þrátt fyrir
góðlegan svip 'kemur í ljós
þegar söngurinn hefst að hann
er gæddur nægri hörku og
tundri til að. kveikja áhuga
þessa marghöfðaða hóps um
að leggja sig fram og vinna
sem ein heild. Þessi tundur-
maður er Jón Ásgeirsson,
skrítið, en ég get með engu
móti munað hvað það var.
Síðan er leikritið Svínahirðir-
inn. Kóngsdóttirin er mætavel
drambsöm og hrokafull og
'kóngurinn —; mesti myndar-
kóngur með kórónu og skegg
og allt tilheyrandi, — reynir
mjcg föðurlega að telja um
fyrir óhemjunni dóttur sinni,
en árangurslaust, og hánii
hefur auðsjáanlega þungar
áhyggjur. Svínahirðirinn er
hreint ekkert auðmjúkur
lengur þegar hann hefur varp-
. að af sér bættu svínahirðis-
kápunni og kynnir sig sem
kóngssoninn í „Litla riki“. —-
Þá 'koma strákar Pg sýna
Hverfisteininn. Það var mikil
brýnsla OS vakti mikla kátínu
öðu félkó framtíðarimrar
stjórnandj Lúðrasveitar verka-
lýðsins. Hann hefur verið
söngkennari barnaskólans 'í
Hafnarfirði í vetur og hefur
þá ekki getað stillt sig um
að koma upp barnahljómsveit
einnig, skramlhljómsveit
(trommur og ásláttarhljóð-
færi). — Hljómsveit stóru
Hafnfirðinganna stjórnar AI-
bert Klahn og sennilega verða
Hafnfirðingar e'kki í vandræð-
um með menn i þá hljómsveit
þegar þessir drengir Jóns Ás-
geirssonar eru vaxnir upp.
■HafnfirðingUr hefur komizt
þannig að orði um starf Jóns
að hann hafi unnið krafta-
verk í vetur.
Barnakórinn syngur undir stjórn Jón^ Ásgeir ssonar.
— en hvernig beit að lokum
veit ég ekki.
Næst er danshljómsveit.
Allt strákar úr skólanum, og
þeir kunna sín dægurlög vel.
Og síðan hefst leikurinn: Upp.
gervi og röggsamur leikur).
Og hann sagar, hamrar, hegg-
ur og ristir unz hænn kemst
loks inn úr kviði svanga
mannsins og tinir út þaðan
vekjaraklukku. bækur, fatnað
og annað óæti sem veslings
svangi maðurinn hefur lagt
sér til munns þegar allt annað
þraut. Þetta vekur feykilega
kátínu áhorfenda.
Síðan koma tvö og sýna
eina þreytandi og leiðinlega
kennslustund. Það hafa víst
báðir séð sjálfa sig, kennarar
ir mikil gleði í salnum. Þá
kemur ungur piltur og syngur
dægurlög af miklu fjöri,
Magnús Jónsson heitir hann.
Síðan kemur stúlka, Guðborg
Þórðardóttir, og lei'kur einleik
á p'íanó, mjög vel. Og svo
koma kjagandi inn á sviðið
þeir Andrés Önd og Ferdin-
and. Þar á eftir leikur svo
danshljómsveitin aftur. —-
Það hlýtur að hafa verið mikil
sjálfsafneitun fyrir áheyrend-
ur að stilla sig um að taka
undir Þá sýna lítil pör
skemmtun sé á enda. Það
hafa alls verið 15 dagskrár-
atriði, öll vel af hendi leyst
sum ágæta vel. Áhorfendur
eru nær eingöngu litið fólk,
og vist er aðeins gott um það
að segja, en foreldrarnir hefðul
sannarlega haft gott af því
að koma þarna líka og kynn-
ast því hvað börnin þeirra
geta og því starfi sem unnið
er í skólanum og fyrir börnin
þeirra.
Kynnir skemmtunarinnar
hefur verið einn úr hópi litlaí
fólíkciins, en hér liefur verið
hlióðlátur hópur kennara tili
að gæta þess að allt færi sam-
kvæmt áætlun. Þeir hafa tekið
að sér dyravörzlu fyrir smá-
fólkið, umferðarstiórn o. fl,
en inni við sviðið hef ég eink-
um tekið eftir tveim dökk*
hærðum unaum mönnum er*
st.iórnað hafn. bessu fjölmenna:
liði svo lítið bar á, en með
ágætum áraugri. Þeir reyndust
vera Helgi Jónasson, formaður
Lögin sem þessi 90 manna
hópur leikur og syngur eru
.verðlaunalög í samkeDpni
fræðslumálastjórnarinnar. Tvö
þjóðlög er Fjölnir Stefánsson
hefur raddsett: Heitir Valur
hundur minn og Gerist þú í
geðinu ill, og þula Theódóru
Thoroddsen: Kom ég þar að
kveldi, — lagið eftir Karl O.
Runólfsson.
Þá er sýndur þátturinn:
,,En hvað það var skrjtið“.
Og víst var það eitthvað voða
Nefndin sem leiðbeindi börnunum við að koma upp skemm'hminni. Frá vinstri aftari röð:
Svavar Jóhannesson, Haukur Helgason, Jón Asgeirsson, Helgi Jónasson. Fremri röð: Sigríður
Jónsdóttir, Þorgerður Gísladó'
skurðurinn við sjúkdómnum
„Mataríus Græðgitó". Þetta er
um manninn sem er svo
svangur eft-ir að hafa borðað
6 kíló af kjöti að hann gleyp-
ir vekjaraklukku konunnar
sinnar. Ea þá kemur lí'ka
skurðlæknirinn og grípur til
sinna ráða, öruggur, handviss
og ákveðinn (pkemmtilegt
,ir, Hallsteinn Hinriksson.
og nemendur — og auðvitað
báðir vorkennt sálfum sér
ihæfilega mikið!
Næst kemur fram á sviðið
ung og rösk stúlka og
sýngur Pálinu, og leikur jafn-
framt. Það kunna allir kvæðið
um Pálínu sem lenti á hafs-
botninum og karlinn hennar
sem bjargaðist. Og það rík-
nokkra samkvæmisdansa og
þvínæst kemur náungi sem
sýnir óvæntan línudans.
Að síðustu er svo ágætur
liópur sem sýnir þjóðdansa.
Húsið er þéttskipað litlu
fól'ki sem kallar leikendurna ,
margsinnis fram, heimtar.í
meira, getur alls ekki sættM
sig við að þessi ágætaj
Ferðas.jóðsnefndarinnar og
Haukur Heleason (einn strák-
urinn í bekknum hans hefur
trúað mér fyrir því að hann'
sé „bezti kennari í heimi“)'.
Og skammt frá mér er einn
s°m man langt bii 'í starfi
skólans: Páll Sveinsson. (Og
það var líka einu sinni lítil
stúlka. sem saaði: Hann Páll
er reglulega góður). Það tekst
að ná augnablik tali af ungu:
Framhald 4 10. síðu.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiii
eitt slíkt undir höndum og
hef borið samart frumtexta
þess og íslenzku þýðinguna.
Það er augljcst, að hún jafn-
ast ekki á við hann um mál-
fegurð, áreynslulausa kveð-
andi eða skýrleik og hlut-
lægni í framsetningu. Sum-
staðar verður einnig mis-
brestur á nákvæmni hennar,
þótt þýðandi leitist við að
sýna frumtextanum trú-
mennsku. Fyrsta erindi Tígr-
isdýrsins hljóðar svo á ensku:
Tyger!, Tyger! buming bright
In the forests of the night,
What immortal hand or eye
Could frame thy fearful
symmetry ?
Síðari hluti erindisins verð-
ur þannig í þýðingunni:
Hann, sem skóp þig, hugar
frýr,
hræðilega kynjadýr —
með öðrum orðum: alveg ná-
kvæmlega út í hött. í þýðing-
unni er einnig talsvert um
þunglamalegt og knosað orða-
lag, sem var fjarlægt Blake
og sómir sór heldur ekki vel
á ís^enzku.
Eitt ágætasta kvæði Blak-
es heitir Jerúsalem, dálítið
me;starastykki um form og
efni. Það heyrir ekki umrædd-
um ljóðflokkum, en Þóroddur
hefur snúið því á íslenzku og
birtir þýðinguna í æviágripi
höfundarins aftan til í bók-
inni. Þýðingin fellur dauð til
jarðar; og mig íangar að
hafa yfir síðasta erindið til
að sýna hvern’g þýðingu
getur verið áfátt' — jafnvel
þótt hún búist sæmilegu
gervi:
Með hugarvopnum herja skal
og hræðast eigi kvöl né sorg,
unz reist vér höfum rústum
úr
af rauðagulli drottins borg.
Vísan er liðlega kveðin;
það eru engir sérstakir gall-
ar á máli hennar eða kveð-
andi. Samt er hún hérumbil
ónýt. Hún segir ekki hver
það er, sem ætlar að heyja
þessa andlegu baráttu — en
um það er-frumtextinn í eng-
um vafa. Hann kveður einn-
ig ætlunina að berjast með
sverði auk „hugarvopn-
anna“, en það fer framhjá
þýðingunni. Hún segir heldur
ekki, hvar borg drottins á að
rísa — en það er höfuðefni
frumtextans. Þannig verður
erindið í senn ópersónulegt og
óhlutlægt; hin hvassa édeilá
verður múður. Hmsvegar
segir þýðingin, að það sé ekki
meiningin að -hræðast „kvöl
né sorg“ — en um það er
frumtextinn sagnafár. í öðru
lagi tekur hún fram, að borg-
in skuli gerð af rauðagulli —
en líklega hefði Blake sjálf-
um kömið það byggingarefni
seinast í hug. Það er ennfrem-
ur óvíst, að Jerúsalem Will-
iams Blakes hafi sérstaklega
átt að tákna borg drottins.
Og hér er þá frumtextinn:
I will not cease from mental
fight,
Nor shall my sword sleep in
my hand,
Till we have built Jerusalem
In England’s green and
pleasant land.
Mig grunar að Blake hafi
miklu víðar sætt svipuðum
örlögum í meðferð þýðanda
sí:is, 1 'tt ég geti ekki sann-
reýnt það nema á fáeinum
stöðum vegna frammistöðu
bókasafnanna í borginni.
Eigi að síður eru nokkur
ljóðanna vel læsileg í þýðingu
Þórodds, þótt þau verði ekki
talinn dýrlegur skáldskapur.
Ég nefni þar til I Hamingju-
dal, Lambið, Vor, Guðlega
mynd I. Ég get þess til, að
einfaldleikur og léttleikur
frumtextáns skili sér hér
nokkurnveginn heílir á húfi.
En á það ber líka að minna,
að samúðarþel og góðvild
hing enska skálds birtist ljós-
lega í þýðingu Þórodds. Blake.
vissi til dæmis fyrir meira en
hálfrj annarri öld, að svartur
maður er jafngóður hvítum
manni — og kveður um það
geðþiekkf'; ljóð, FÍeÖt- -'átriði í
lífsskoðun Blakes eru víst
skapfelld þýðanda hans; og
íslendingar vita héðan af, að
hann hefur verið afbragðs-
maður að innræti — það var
ekki fyrr en seinna, sem rétt-
trúarmenn fóru að halda að
guð væri endilega afturhalds-
gaur og jafnvel s’ðvæðingar-
postuli. Um hitt verðum við
fremur að trúa löndum
Blakes, að hann hafi verið
Ijcðskáld í allri fremstu röð.
Þórcddur ritar aftan við
þýðingarnar ljósa grein um
ævi og skáldskap Blakes.
Hann birt:r sömuleiðis skýr-
ingar við hvert einstakt ljóð.
Mér sýnast þær flestar held-
ur þarflitlar, og sumt af þeim
fær tæplega staðizt. Ég nefni
til dæmis. það, sem þýðandi
segir að lesið verði milli lín-
anna í Týndum syni (er heit-
ir raunar Glataður sonur í
skýringunum).
William Blake stundaði
málaralist í viðbót við skáld-
skapinn og birtast í bókinni
nokkrar myndir af málverk-
um hans. Þær bera vitni
óstýrilátu hugarflugi, en að
öðru leyti passa þær ekki við
blessaðar taugarnar í þeim.
sem þetta ritar.
B. B.