Þjóðviljinn - 15.07.1960, Page 3

Föstudagur 15. júlí 1960
ÞJÓÐVILJINN
(3
Sóknorhugurinn einkenncli
fund hernámsandstœðinga
Framkvænulanefnd Kefla-
vflnirgöngunnar Iiélt fund í
Framsóknarhúsinu og boðaði
þangað J)á er þátt tóku í göng-
unni alla leið; öðrum áhu.ga-
ntönnum var og lieimill að-
gangur. Fundurinn var í minni
sálnum og aðsókn slík að áður
en fundurinn hæfist varð að
sækja fjölda stóla og þjappa
fundarmönnum saman í saln-
uin
Ragnar Arnalds skýrði frá
því að fundurinn væri boðaður
til að ræða framhald aðgerða
til að reka erlendan her úr
landi og endurheimta hlutleysi
Islands.
|
Hannes Sigfússon flutti frá-
sögn af Keflavikurgöngunni,
Hefst frásögnin á því er hrak- |
spár og efasemdir sækja aðj
honum, allt þar til göngumenn
hittast við hlið KeflavíkurfUig-
vallar. Síðan lýsir hann göng-
unni alla leið, Þar segir hann
m.a.: „Eg man að ég var
fikammt á eftir lúðrrsveitinni
þegar gengið var niður Öskju-
hliðarbrattann. En þegar kom-
ið var á Laugaveginn hevrði
ég varla til hennar lengur. og
þó lék hún enn, af fullum
krafti. Eg hafði ekki hægt ^
gönguna, og menn hcfðu ekki
þyrpzt fram úr mér. En hvað
hafði þá gerzt?
Það háfði gerzt að mam-
þröngin sem beið okkar á
gangstéttunum á þeirri leið
sem við höfðum markað okk-
ur, hafði smeygt sér inn í rað-
ir okkar jafnóðum og fvlk-
ingin þökaðist áfram, með be;m
afleiðingum að ganáan háfði
magnazt og vaxið og mnrg-
faldazt á alla vpp-ii á h°s‘-úm
stutta áfanga: frá Revkíaní's-
bráut úm LönguhHð. M'khi-
braut, Rauðarárstíg að T nuga-
vegi — en gangsfé+tirnar
voru nær auðar eftir. Á j
Laúgavegi var ég enn til-
tölulegá- •jafnnáiáso't hlióm-
svéitinni og unni i öskjuhlíð,
miðað við lenml götunnar!
Svo gífurlega hafði fylkingin
vaxið.
Áður höfðum við gengið í
þrefaldri röð. Nú var gangan
eins og stórfljót sem flæðir
yfir bakka sína í vörleysing-
um, Við lá að Miklabrautin
yrði henni jafnvel of þröng.“
Frásögn Hannesar er birt i rit-
inu Kellavíkurgangan.
Einar Bragi fultti næst ræðu
og drap í upphafi á að hvar-
vetna væru þjcðir hersetinna
la.nda að gera ráðstafanir 'til
þess að reka hing erlendu heri
af höndum sér. Þá ræddi hann
um sameiginleg áhugamál allra
vinstri manna í landinu: að
segja hernámssamningnum
upp og vísa hernum úr landi,
og berjast gegn óheillastefnu
núverandi ríkisstjórnar. And-
stæðinga hersetu kvað hann
ekki aðeins vera að finna í
Scsíalistaflokknum, Alþýðu-
bandalaginu, Þjóðvarnar-
flokknum og Framsóknar-
flokknum, heldur og i röðum
Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins. Um Jietta sam-
eigin'ega áhugamál og þjóðar-
nauðsyn þurfa allir hernáms-
andstæðingar að sameinast,
hve mjög sem þá greinir á um
önnur mál.
Til þess að brottför hersins
komist. í framkvæmd þarf að
skipta um menn á Alþingi,
breyta þar hlutfcllunum og
skapa hernámsandsæðingrim
og vinstri mönnum J)ar meiri-
hluta, sagði liann,
Þá vék hann að þeirri rök-
semd að íslendingar eigi sam-
leið með vestrænu ríkjunum
— og verði því að leggja á
sig þá kvöð að hafa erlend-
an her. Islenzkir stjómarhætt-
ir og íslenzk menning hafa
nokkra sérstöðu í heiminum.
sagði hann, og rekur sú sér-
staða rætur til þess að við
erum vopnlaus þjóð og höf-
um aldrei haft hér, og hefur
þetta mótað íslenzka menn-
ingu og íslenzkan hugsunar-
hátt. Her og herseta er and-
stæð íslenzkri menningu, ís-
lenzkri hugsun.
Þá vék hann að því, að
þegar verið var að lokka Is-
lendinga í Atlanzhafsbanda-
lagið var því heitið að hér
skv’di aldrei vera HER á frið-
artímum. Samt kom hingað
bandarískur her. — án þess
að þjóðin væri að spurð, tveim
árum eftir að við gengum í
Nató. I samning um það að hér
skuli ekki vera her á friðar-
tímum felst viðurkenning þess
að hér skuli vera her á ófrið-
artímum. Á síðasta áratug
hefur hernaðartæknin tekið
þeim breytingum að svo hættu-
legur sem her er á friðar-
timum, þá kallar hann bein-
línis yfir landið gereyðingu á
ófriðartímum.
Brottför hersins er því brýn
nauðsyn ef tilvera íslenzku
þjcðarinnar á ekki að vera í
voða.
Einar Bragi vék og að nauð-
syn brottfarar úr Atlanzhafs-
bandalaginu. I Atlanzhafssátt-
Framhald á 10. síðu.
Halldór Kiljan Laxness setur samkomu MÍR í
Hlégarði (Ljósmynd.: Þjóðv. A.K.)
GeEgnkvæmar kynnisfarir bæta
grannskap þjóða, sagði HKL
í fyrrakvöld efndi MÍR til fjöl-
sóttrar samkomu i Hlégarði til
heiðurs þingmönnunum frá
Sovétríkjunum sem hér dvelja
í boði Alþingis.
Samkoman hóíst á setningar-
ræðu Halldórs Kiljans Laxness,
forseta MÍR. Er ræða hans prent-
uð hér á eftir. >á töluðu A. Al-
exandroff, sendiherra Sovétríkj-
anna, A. Strúéff varaforsætisráð-
herra Rússneska sovétlýðveldis-
ins og formaður þingmanna-
neíndarinnar, og Karl Guðjóns-
son alþingismaður.
Þuríður Pálsdóttir söng ein-
söng við undirleik Páls ísólfs-
sonar. Jón Múii Árnason stjórn-
aði samkomunni.
Hahdóri Laxness íórust orð á
þéssa leið:
Háttvirtir göíugir gestir og
góðir MÍR-félagar:
Þessu félagi, sem hefur það
markmið. að auka samskifti ís-
lendínga og sovétmanna i listum
og vísindum, og um leið efla
þekkíngu. samúð og virðíngu
tveggja ólíkra þjóða hvorrar á
annarri, er það oss fagnaðarefni
að heilsa hér i kvöld göfugum
fulltrúum úr Æðstaráði Ráð-
stjórnarlýðveldanna. Þær kynnis-
Slökkt í potti
Slökkviliðjð brá sér að Hjalla-
vegi 27 í gærdag, en þar hafði
verið skilinn eítir pottur á raf-
magnseldavél og' hal'ði gleymzt
að siökkva undir honum. Tjón
varð ekkert.
Þröng var á Jiingi á fundi liernámsandstæðinga í Frainsóknarhúsinu í fyrrakvöld.
farir iistamanna, rithöfunda,
vísindamanna og annarra menta-
manna. sem félag okkar hefúr
geingist íyrir í samráði við sov-
jétsk menníngarfélög, eru orðn-
ar eigi allfáar á þeim áratug
sem við höíum starfað. Þessar
gagnkvæmu kynnisfarir haia
iátið rnart gott af sér fljóta
til að bæta grannskap þessara
tveggja þjóða, eflt með þjóð-
um þessum þakkarhug og virð-
íngar hvorri til annarrar, vegna
listrænna verðmæta og marg-
háttaðra menningargjafa ann-
arra sem við höíum skiíst á,
og hafa Ráðstjórnarlýðveldin af
augljósum á$tæðum verið þar
þúsund sinnum stærri veitandi
en við; heíur þó ekki skort á
góðan vilja af okkar háifu að
reyna að gjalda líku iíkt, og
veit ég að sovétmenn munu af
góðfýsi og lítillæti kunna að
meta okkar viðleitni í þessum
samskiftuni.
I
Af gagnkvæmum kynnisferð-1
um og gistivináttu skapast
persónuleg vináttuteingsl þar
sem einstaklíngar með sameig-
inleg menníngarleg áhugamál
vinna hyiii og trúnað hver ann-
ars, og þó er mest um vert
góðan hug sem vaknar með al-
menníngi af því er göfugir
snillíngar ná snertíngu við
fjölmenna áheyrendahópa og á-
horfenda. Þsssi teingsl fá meira
afrekað í hohum samskittum
þjóða á milli en hlaðar af aug-
lýsingabókmentum og áróðri.
Ég segi fyrir mig: ég kom fyrst
til Rússlands af hálf óhlutkenndri
pólit'skri forvitni sem nokkurs-
konar sósíalisti. með meiri á-
huga á því að sjá þar hvernig
sósíalisrpinn blessaðist heldur en
skoða sjálfa bióðina: Ég fór
þannig burt, að sjálf þjóðin
hafði sigr.að hug minn með
mannkostum sínum gáfum os
ljúfmensku, að ógleymdum -þeim
mjög svo sérstöku og áhrifa-
miklu töfrum sem hún er gædd
séráparti. og ahir hrekklausir
menn sém henni hafa kynst
munu geta borið um. Á síðari
ferðum minúm austur kyntist ég
ýmsum öðrum sovétþjóðum en
rússum, og því betur sem ég
kyntist hinu ólíka l’ólki lýðveld-
anna. sem stóð sameinað um hug-
sjónir októberbyltíngarmnar.
þeim mun innilegri varð saniúð
mín með baráttu þess og hjart-
fólgnari óskir mínar urn velfarn-
að þess. Ég hef átt því láni að
fagna að eignast í mörgum löntí-
um vini og' velunnara, sanngöf-
uga menn og konur, og mér eru
þeir jafn kærir hvert svo sem
það stjórnarfar er, sem þeir
kunna að búa við, og jafnvel þó
hugmyndir margra þeirra séu um
ýmsa hluti gerólíkar mínum; en
i fám löndum á ég jaínmarga
vini sem sakir órjúfandi trygða.
sinnar og ósérplæginnar vinátt
eru mér eins dýrmætir og þei.
sem ég á i Sovétlýðveldunuir
Ég vil ekki iáta undan íalla
þessum raeðustóli að árna fólk.
Ráðstjórnarlýðveldanna. göfugu
og alþýðlegu i senn. heilla o„
blessunar.
Það er að lokum ósk min, að
einsog kynnisfarir lista- og
mentamanna milli íslands oy
Ráðstjórnarlýðveldanna á vix
hafa borið gagnkvæman ávöxt og
eílt skiining og hugarhlýu mih
þjóða okkar, þannig megi þesst
kynnisför stjórnmálamanna frá
Ráðstjórnarlýðveldunum á vit is-
lenzkra stjórnmálamanna verða
ávöxtberandi hjá báðum aðiljum
og rnarka gæfuspor svo í okkac
fámerma eyríki hér vestur i út-
hafinu sem í meginlandj þeirra i
tveim heimsálfum.
Með þeim orðum leyfi ég mér
að setja þessa samkomu.
'Norðan gola skýjað í :dag. með
köl'lum.