Þjóðviljinn - 13.08.1960, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 13.08.1960, Blaðsíða 6
6) ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 13. ágúst 1960 ( » »♦« n.WH tH. i:jtr;r=rTmftj|TjiuTTttírj “ *" Liu: k:3 IIIOÐVILIINN r.c; ncr «*( Xttí jit: s8i iil! rtH j!K Sj líUt gya m p hz 5S ur sLt: irr irrr Útgefandl: Samemlngarflokkur alþýBu — Sóslallstaflokkurlnn. — RltstJA.ar: MagnVis Kjartansson (áb.). Magnús Toríl Ólafsson. 61g- urSur OuSmundsson. — Fréttarltsttórar: Ivar H. Jónsson. Jðn BJamasor.. - Auglýslngastjórl: QuSgelr Magnússon. - Rltstlórn. afgrelSsia auglýslngar, prentsmlSla: SkólavðrSustlg 19. — Blml 17-600 (6 Unur). - ÁskrlftarverS kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00. PrentsmlSia ÞjóSvllíans. í þágu Breta einna St.iórnarblöðin reyna í gær í íorustugreinum að rök- styðja þá ákvörðun ríkisstjórnarinnar að taka upp samningaviðræður við Breta, Málsvörn þeirra er sú að íslendingar verði að sýna bá háttvisi í alþjóða- viðskiptum að ræða við aðrar þjóðir um ágreiningsmál sem upp komi; öllum ríkjum beri að útkljá deilumál með samningum. Auk þess bætic Morgunblaðið því við að okkur geti ekki verið neitt „kappsmál að málin þró- ist, þannig, að brezka stjórnin telji sig tilneydda að standa við stóru orðin.” Þar með er þv: lýst yfir op- inberlega, skýrt og skilmerkilega, að ríkisstjórnin liafi heykzt fyrir hótunum og ofbcldi Breta, og brezkum stjórnarvöldum bent á hvaða leiðir henti í samskipt- um við hérlenda valdamenn. \7ist ber öllum ríkjum að leysa almenn deilumál með ’ samningum. En til eru mál sem engin þjoð getur samið um við önnur ríki án þess að glata rétti sínum, fullveldi og virðingu, en það eru innanlandsmál hvers ríkis um sig eins og þau eru skilgreind af alþjóða- lögum. 12 mílna landHelgin er hluti af Islandi á sama hátt og landid sjálft, auðlindir þess, mannvirki og framleiðslutæki sem þjóðin hefur komið sér upp Ef erlent ríki krefst þess að fá að leggja undir sig hluta af íslandi, ef það heimtar að fá að eiga og hag- nýta fossa okkar og hveri, verksmiðjur okkar og skip. getur ekki verið um nein samningsatriði að ræða, nema við viljum gefast upp við að vera sjálfstæð þjóð. Um slíkar kröfur er ekki samið, þeim er hafnað af- dráttarlaust. Og sé kröfunum fylgt eftir með ofbeldi ber Sameinuðu þjóðunum að taka í taumana; til þess voru þær stofnaðar að vernda sjálfstæði og innan- ríkismál hverrar þjóðar gegn ágengni annarra. Ná- kvæmlega sama máli gegnir um landhelgina, enda seg- ir ríkisstjórnin sjálf í svikayfirlýsingu sinni að allar aðgerðir okkar séu í fyllsta samræmi við alþjóðalög. En þá er ekki um neitt að semja, og um leið og við föllumst á samninga um slík atriði érum við sjálf að véfengja rétt okkar. ua IJlöðin segja að sízt af öllu eigum við með okkar ** góða málstað að óttast að flytja andstæðingunum rök okkar. Það er hverju orði sannara. Við höfum einnig gert það á mörgum alþjóðaþingum og íundum Sameinuðu þjóðanna, í bókum og greinargerðum og ræðum, og því verki þarf að halda áfram af meiri hugkvæmni en gert hefur verið. En með því að fallast á samningaviðræður erum við ekki að finna nýjan vettvang til að flytja rök, heldur erum við að grafa undan rétti okkar og hagsmunum. Með því erum við að lýsa yfir því í verki að við trúum því ekki sjálf, að stækkun landhelginnar sé í samræmi við alþjóða- lög og landhelgin sé alíslenzkt innanríkismál; við höf- um fallizt á að um eitthvað sé að semja við erlenda aðila. Það eitt að fallast á samningaviðræður heíur veikt málstað okkar. A Ht er þetta þeim mun hörmulegra sem við höfum 1 *• unnið íullan sigur í landhelgismálinu. Við höíum haft 12 mílna landhelgi í nær tvö ár og ofbeldi Breta hefur orðið þeim einum til tjóns; sjónarmið okkar hafa verið staðfest af einni alþjóðaráðstefnu eftir aðra; við höfum notið stuðnings alme'nningsálitsins um allan heim; aðstaða Breta var orðin gersamlega vonlaus. Því er ákvörðun r'kisstjórnarinnar i fyllsta ósamræmi við íslenzka hagsmuni; hún er einhliða aðstoð við brezka útgeréarmenn og brezk stjórnarvöld. — m. Laugardagur 13. ágúst 1960 -— ÞJÓÐVILJINN — (7 Ráðstefna Alþýðusambards- ins, sem haldin var dag- ana 28.—29. maí sl. sendi frá sér ályktun sem einrcma var samþykkt með atkvæðum allra sem ráðstefnuna sóttu. 1 ályktuninni segir að kaupgjaldsákvæði í samn- ingum verkalýðsfélaga hafi tvívegis frá 1958 verið skert með lagaboði, og nú síðast með því að afnema rétt laun- þega til kaupliækkana eflir vísiíölu. Að gengisfellingin o,g aðrar ráðstafanir ríkisstjórnarinnar hafi hleypt af slað nýju dýr- tíðarílóði, sem ekki verðj séð fyrir enda á. Að launafólk hafi orðið fyr- ir mikilli kjaraskerðingu, sem eigi eftir að stóraukast og að hælta sé á samdrætti í frani- leiðslu og framkvæmdum og því atvinnuleysi. Að ókleift sé orðið að lifa á átta slunda vinnudegi og að kaupgjakl sé liér lægst af Norðurlöndum. Ályktunin, sem er alvöru- þrungin aðvörun til allra þeirra sem nú hamast gegn verkalýðssamtökunum og þvi ■fólki sem lægst hefur laun- annari skellur yfir og launin lækka og lækka í gildi. TRYGGVI EMILSSON ARASUNUM HRUNDIÐ in, segir að óhjákvæmilegt sé fyrir verkalýðsfélögin að láta til skarar skríða, hækka kaup- gjald og hrinda þannig kjara- skerðingunni og lýsir jafn- framt yfir, að fyllilega sé liægt að verða við kröfum verkafólks, án þess verðbólg- an vaxi. I hverju verklýðs- félagi, ályktaði ráðstefnan, að hefja verði nú undirbúning að baráttunni sem óhjákvæmi- lega er framundan, og var mið. stjórn Alþýðusambandsins fal- ið að samræma kröfurnar og baráttuna, í samráði við verk- lýðsfélögin. Þessi ráðstefna var hald- in á örlagatimum. Þegar nag- andi ormur dýrtiðar hefur sezt að rót okkar lífsicjara og menningarlífs. Gegn þeim voða s-fendur hver einstaklingur máttvana. Pátæktin þræðir sinar gamal- kunnu leiðir og sezt að á heimilum alþýðunnar. Og óttinn við atvinr.uleysi grefur um sig þess vegná var brýn þörf að fulltrúar alþýðunnar í landinu bæru saman ráð s:,’n og það var gert. Ég held að aldrei lnfi svo margt fólk sem nú horft til verklýðssamtakanna, í - fullu ■trausti þess að þau oin séu þess umkomin að rétta hlut alþýðunnar í lardinu og ráð- stefnan gerði sér fulla grein þeirra ábj'rgðar sem nú, sem fyrr, hvilir á herðum samtak- anna,. • Hver einasti maður á ráð- stefnunni gerði sér grein fyr- ir og viðurkenndi með at- kvæði sínu,. að enga þjóðar- nauðsyn bar til að ráðast á lífskjörin með svo stórfelld- um aðgerðum sem nú hefúr verið gert. Þvert á móti mæla nú öll rök með þvi, að hægt sé að stórauka kaupmátt laun- anija. Fyrir þeim rökum er rikisstjórnin að vísu þykk- eyrð og fer þvi þveröfugt að, óvirðir verkafólk með hót- unum og kastar hanzkanum í andlit alþýðunnar, Og þessar stærstu árásir sem gerðar hafa verið á kaup okkar og kjör koma í kjöifar þess að á s.l. ári var verkafólk látið færa stórfórnir, sem við þá mótmæltum kröftuglega. Og enn mætti spyrja: var sú fórn þ jóðarnauðsyn; er það fóik sem vinnur fyrir lægstu kaupi, en afkastar mestri vinnu, melur á þjóðarbúinu. Við hljótum að svara því neit- andi. Við færðum fórnir af ökkar lágu launum, vegna óhófseyðslu þeirra ríku í landinu, og okkur var sagt að þær fórnir mundu bjarga efnahagsástandinu. En nú ganga þeir á lagið og sölsa undir sig enn stærri hlut af tek.ium þjóðarinnar. Hver verðhækkanaholskeflan af En nú eru verkamenn á- kveðnir aði hrinda árásunum ng láta ekki sitja við orðin tAm Raðsteíran var mjög lærdómsrík og ég hefi aldrei setið á hingi þar sem menn riofl ólílkar skoðanir í stjórn- mnhim. menn úr öllum lands- fiórðurmim, tcluðu allir fyrir r-mq málstað, ræstum einum rcmi þar var ánægjulegt að vera og hewa að verkamenn og konur ætla ekki að láta tæta af sér í lífskiörum og nennirgarlegum verðmætum b^ð sem ánnrizt hefur í ára- tu<ra baráttu. kaunhækkanir. Svo það virðist vera við ramman reip að draga. En þrátt fvrir það . getum við verið bjartsýn. Við höfum fyrr veit þungum hjörgum úr vegi og máttur samtakanna er það vald sem á að vernda lífskjö.r aiþýð- unnar og menningarlíf. Sltyld- ur okkar eru ótvíræðar. Á ráðstefnunni kom það skýrt fram og var allur þungi í ræðum manna að svara beri árásum ríkisvaldsins með gagnráðstöfunum, og það verður gert. En hvert ein- stákt félag mun móta sínar kröfur og velja tímann í samráði við stjcrn Alþýðu- samhandsins. Ráðstefnan var sannspá um, að verðhækkan- ir mundu dynja yfir lan.gt fram yfir það sem þá v.ar komið í Ijós, og enn sér þar ekki til leiðarenda enda situr ríkisstjórn Viðreisnar- innar enn í stólum sínum og á meðan þokar lífskjörum og þar með íslenzkri menningu aftur á bak. En það fólk sem stóð að ráðstefnu Alþýðusam- bandsins í maí lokin á s.l. vori á eftir að gefa sin á- kvarðandi svör, og það verður gert. Tryggvi Einilsson. Liiini iiiiniiiiii i n iiiiii i ii 111111111 ii i ii i iiiiinii iii iiíii n i iii n iinif ii i m i: 111 ii 1111111 ii F-i Vw-áttan verður hörð. A■nriq(-frrS!ro-p« ckkar herða sig n"i . Ríkie'-tiórnin sem veitir yfir landið, c-ínpT'-)! augum og afnemur ■'■v;tölu. læ+ur sér sæma að bíb verkalýðssamtökunum, e.f hau °-°ra gagnráðstafanir ng sarntck atvinnurekenda telia að s.iálfsögðu að atvinnu- vpcimir sem standa undir s+órgróða og evðslu þeirra f'-m raunverulega stjórna nú landinu þoli engar IISII111lliII111II111111111111111111II1111iI Mi111II1111IlllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1!llIIIIIIIIKIII111111fIH111>;|!I;IIIIIIIIIIII1111 (11111Itl111lill11II11III111IIIIIIIIIII111lllllII111IIII!111IIIIIIII111IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11!IililIII111IIIIIIIII111IIIIIIIllllII1IIIlllll jóðleM O0 nljijóðlegt nrðrón tnt Miðað við íbúafjölda og hyggilegt land starfar meira erlent auðmagn í Kanada en nokkru öðru landsvæði ver- aldar. Það hefur töglin og hagldirnar í atvinnulífinu, en þó eru ýmis lönd verr sett að þessu leyti, þar sem inn- lent auðmagn er hverfandi lítið. Það er hins vegar all- sterkt í Kanada. Þessi fyrr- verandi nýlenda og núverandi samveldisland breta en nú algerlega komið undir áhrifavald Bandaríkjanna, 1956 var erlend fjárfesting 14%% milljarður dollara, þar af þrír fjórðu hlutar bandarískt. Kanada er nú sjá'ft orðið auðmagnsútflytj- andi, 1955 átti það sjö miJlj- arða dollara erlendis. Mesti hluti þess er í Bandaríkjun- um, og hefur þannig komið upp sérkennileg sambræðsla kanadísks og bandarísks auð- magns. Það má segja, að [Kanada sé orðið óaðskiíjan- AMáMWVt * ».'■ .. 'fm legur hluti Bandaríkjanna. Bandaríkin eiga meiri hluta auðmag’s í mikilvægustu iðngreinum Kanada, eins og eftirfarandi tafla ber með sér (prósentuhlutfall handa- rísks f jármagns 1954): olía 56 málmbræðsba 50 bilar 76 rafmagnsframleiðsla 59 efnaiðnaður 46 pappír 42 Það er ekki tilviljun, að afurðir. al’.ra þessara iðn- greina eru fluttar út til Bandaríkjanna í stórum stíl. Eftir síðustu heimstyrjöld liefur. bandarískt fjármagn bókstaflega bolað hinu kana- díska út úr fjölmörgum at- vinnugreinum, þar eð það e.ykst hraðar en hið kana- díska. Mörg óheilhrigð hlut- föll í byggingu kanadísks efnahagslífs er að rekja ti! drottnunar erlends auðmagns. Járn- og stáliðnaður er t.d. miklu minni en aðstæður gera ráð fyrir, því að iandið er mjög auðugt að járngrýti. E'nnig er áberandi, að landið er ekki sjálfu sér nægt á sviði létta:ðnaðar, en framleiðsla á olíu, pappír, hergögnum, bíl- um þaniri langt út fyrir þarf- ir og hagsmuni þjóðarinnar. Þrátt fyrir hnignun Eng- lands, sem drepið var á hér að framan, eru þær hendur þó ófáar, sem enn mala ensk- um lordum og burgeisum gull um víða veröld. •— Ekki alls fyrir löngu áætlaði Financial Times gróða breta í araha- löndunum 1958 431 milljón sterlingspunda, en þetta ta’di Arabíska hagskýrslustofnun- in al't of lágt. — í mið- afrísku nýlendunum er aðal- lega brezkt auðmagn starf- andi. 1956 fengu erlend fyrir- tæki þar 110 milljónir punda í arð á sama tíma sem þau greiddu 71 milljón í v'nnu- laun til handa einni milljón verkamanna. — Vextir, arður cg ágóðahlutur, sem bretar fene-u erlendis frá á árunum 1956-58 var 400 milljón pundum meiri he;dur en það, sem á sama tíma var lagt í fjárfestmgu í útlöndum. fjármagrseigandinn í Bret- landi eru nittúrulega Banda- ríkin. En fcretar reyna með kænsku að nota auðmagsinn- í! utninginn sér í vi!. Milli 1946 og 1955 fékk Br.etland a\ls 2206 milljón ster’ings- pund auðmagns frá dollara- svæðinu (fyrst og fremst Bandaríkjunum). Á sama tíma flutti Bretland út auð- magn til sterlingsevæðis'ns (fyrst og fremst ný’endra og samveldislanda) að upp- hæð 192á milljónir punda. Þarna er um sérstæðan end- urútflutning auðmagns að ræða. En þó að erlent fjár- magn ’í Bretlandi hafi aukizt liraðar og sé orðið meira en brezkt fjármagn erlendis, fær Bretland samt meiri arð eft- ir sitt auðmagn í útlöndum, heldur en það verður að greiða útlendingum. Þannig voru nettó auðmagnstekjur um 80 milljónir pu’-ila að meðaltali á ári 1946-50. Þetta Veldi breta og auð er mest hætta búin af bandamannin- um og keppinautinum hand- an við hafið. Áður er skýrt frá því, að bretar eru komn- ir i skuld við útlönd, og stærsti lánadrottininn og byggist á því, að arðstig í nýlendunum og vanþróuðum löndum er mun hærra en í Bretlandi, og er það þó þar 19,5%, lijá bandarískum fyr- irtækjum (1955, sbr. 10% arðstig í Bandaríkjunum). Þetta er gott dæmi um það, hvernig alþjóðlega auðvald- ið skiptir því verkefni á milli sín að arðræna verkalýð heimsins. Bandarísku auð liringarnir hafa slæma að- stöðu til að 'brjótast beint inn á verndúð svæði brezka heimsveldisins — þar sitja bretar sjálfir að krásinni — en þeir gátu vegna doilara- skortsins fengið fótfestu i Engiandi og nota sér það ' cspart. 1954 var um 7% ' enskrar þjóðarfrandeiðslu í höndum Bandaríkjamanna. Þetta hlutfall er 40% í olíu- vinnslu og bílasmíði, 50% í smíði landbúnaðarvéla, 70% í saumavélagerð. 10% alls út- flutnings kemur frá banda- vanþróuðum löndum, og hvernig það þjónar æfinlega hagsmunum auðvaldsins. Auðvaldið minnkar ekki hil- ið milli landa, heldur þvert á móti eykur það. 1938 var hlutfall vanþró- ugra larda í verksmiðjuiðn- aði heimsins 5% og 1954 iiafði þetta hlufall ekki breyzt, það var enn þá 5% (Þau svæði sem hér eru tek- in til greina eru Miðameríka Suðuramerika, Suðausturasía ásamt Indlandi, Afríka án Suðurafríku, nálægari Aust- urlönd). Iðnaðarframleiðsla jókst miklu hægar en í þró- uðu löndunum miðað við íbúa eða um 40%, en landbúnað- arframleiðsla heinlínis minnk- aði um 5% á íbúa. Og það er ekki hægt að segja, að efnahagsaðstoð eða lánastarfsemi auðvaldsheims- ins miði að því að bæta þessi hörmulegu hlutföll. 1954-57 fengu lönd með Stórhýsi Unilever-liringsins í New York. Effir Hialta Kristgeirsson rískum fyrirtækjum. Meira en þriðjunginn af fram- leiðslu sinni flytja þau út til landa brezka heimsveld- isins, sem er miklu meira en útflutningur Bandaríkjanna til Englands (200 milljónir punda á móti 140 milljónuni 1954). Þannig notar banda- riska auðvaldið sér hið ódýr- ara enska vinnuafl, og þiann- ig sölsar það undAr sig mark- aði brezka l^imsveldisins innan frá. Stórhýsi handarísku auðhringanna gnæfa við himin. Hér hafa nú verið sýnd nokkur dæmi þess, hversu niikill vágestur útlent starf- andi fjármagn er, einkum í minna en hundrað dollara tekjur á íbúa minni efnahags- hjálp og lán heldur en lönd með hærri þjóðartekjur. 1956 var um 6 milljarða dollara bandarískt einkafjármagn í skuldabréfum erlendis og af því í mesta lagi fimmti hluti í vanþróuðum löndum. Það er alkunna, að efna- hagsaðstoð Bandaríkjanna er fyrst og fremst hefnaðariegs eðlis eða miðað við hernaðar- legan ávinning. I samræmi þið það hafa 40% allrar bandarískrar efnaliagshjálp- ar farið til breta og 14% til frakka; til rómönsku Ame- ríku og nálægari Austurlanda hins vegar aðeins 10% sam- ta’s. Þetta er nú umhyggjan fyrir þeim minni má-ttar! Milli 1945 og 1957 veittu Bandaríkjamenn 9100 milljón dollara í efnahagshjálp til asíulanda. Af þessu fengu Suðurkórea, Japan, Tævan og Filipseviar (íbúar samtals 140 milliónir) 6700, en land eins cg Indland (390 mil’jcn- ir íbúa) eðeins 400 niillj. dollara. *L955/58 fékk Suður- kcrea 671 milljón dollara, Suðutvíetnam 491, en vesa- lings Indla"'l ekki nema 419. Á sama tíma fengu Grikk- land og Tyrkland tvo millj- arða dollara eða um 60 sinn- um meira á nef he’dur en Ind’and. Erfitt er að sjá, að Al- þjóðalánastofnunin (Inter- national Finance Corporation, sem Va’dimar Kristinsson fer um hinum hUgljúfustu orð- um í grein sinn') afrski miklu til að rétta hlut lítii- njagians í lieiminum. Á fjár- hagsérinu 1958/59 veitti hún ein 13 lán að upphæð 10,4 milljónir dollara. Það var nú kannske eins gott, að lánin urðu ek.ki meiri, þvi að auk sjö prcsent vaxta heimtar stofnunin líka ágóðahlut 'frá þcim fyrirtækjum, sem kom- ið er á fót fyrir atbeina hemiar. Ef alþjcðabankinn er bor- inn saman við fyrrnefnda stofnun, liemur í ljós, að h’utverk hans við að flytja lánsfjármagn milli landa er ekki svo lítið. Á fjárhags- árinu 1S5S/59 lánaði hann út um 700 milljónir doPara, -em er svipað og árið áður.. Sam- taln voru lá.nin 30 að tölu. Fékk As;a 354 milljónir, Af- r.íka 110 m'’ljónir og Evrópa 102. Á áratugnum milli 1949 og 1959 lánaði bankinn út um fjcra milljarða dcllara. Gám- an væri a-3 geta reiknað út, hvað hinir snx prósent vext- ir cg vaxtavextir gera mikla upphæð, hún er áreiðanlega ekki svo lítil. Það hefur margoft sannazt, að lánveit- ingar bankans eru einvörð- u igu saiðnar í samrænii við utanríkisstefnu Bandaríkj- anna. Og til að fá enn gleggri hugmyrd um eðli bankans Framhald í i ii siðu,

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.