Þjóðviljinn - 05.03.1961, Síða 5

Sunnudagur 5. marz 1961
ÞJÓÐVILJINN — (5
Baudaríski stóriðnaðurinn læs-
ir klónum í Vestur-Evrópu
Bandarískir auðhringar gera nýja innrás í
Evrópu vegna lægri vinnulauna en vestra

r;i
Bandaríska stórblaðið New
York Times segir nýlega að;
,,fjöldi bandarískra stálfyrir-
tækja kafi í byggju að re:sa
stáliðjuver erlendis í samvinnu
við erlenda framleiðendutr. Með
Jíví igeta Bandarikjamern bæði
notað sér lægri framleiðslu-
kostnað 'i löndunum handan
Atlanzhafsins og ennfremur
iflengið markað fyrir banda-
rískar vélar og tækni“.
IBlaðið segir ennfremur að
plastiðnaðurinn, efnaiðraðurínn
og aðrar iðmgreiuar hafi iþegar
notfaðrt sér þessar aðstæður
til þess að auka gróða sinn,
en leggur jafnframt áhetrzlu
á, að nýju áformin hafi í för
imeð ser mjög aukin umsvif
og gróða hinna íhaldssömu
stáliðnjöfra.
E:tt af minni stálfyrirtækj-
tim Bandairíkjarina varð fyrst
til að teygja klærnar til Evr-
ópu. „Crucible Steel Company"
keypti 75 próseut af hlutabréf-
unum í ítalska stáliðnaðinum
í Milanó og hefur á prjónun-
um svipaðar aðgetrðir í Ástr-
alíu.
, AHenheny Ludlom Com-
pany“ ráðgerir að bvvgia stál-
iðjuver í Belgíu fyrir 10 millj-
ónir dollara í samv:nnu við
belgfekt fyrirtæki. Youngstow
Sheet and Tube Co.“ hefur
kunngjört áform sfei um að
byggja stórt stáliðjuver við
Gent-ski]3askuróinn í Belgíu í
samstarfi við frönsk og belg-
ísk auðfélög.
Stórlaxar fara á kreik
Síðustu mánuðina hafa stór-
laxarnir í bandaríska stáliðn-
aðimim farið að dæmi „smá-
fiskanna". Talsmaður „U.S.
Steel Company", ftoger Blough,
hefur vdrið á ferð I Vestur-
Evrópu undanfarið og tilkynnt
að fyrirtæki sitt hafi ákveðið
að auka áhrif sín á heims-
markaðr.ium.
Verkamenn í stáliðnaðinum í
Bandaríkjunum búa v:ð mikið
atvkmuleysi. Ekki eíru nýtt
nema um 50 prósent af fram-
leiðslugetu stáliðnaðarfyrir-
tækjanna. Risafyrirtæki Banda-
ríkjanna kæra sig ekki um að
bæta úr atvinnuleys5 í eigim
landi, en þess í stað hafa þau
hug á að nota sér það að
vinnulaun verkamanna 'i Evr-
ópu eru Iægri.
Rúmlega 4 milljarðar
Verzlunarráðunevti ÍBanda-
ríkjanna hefur birt greinargerð
um bandaríska fjárfestingu er
lendis. Árið áður var hún 3
milljarðar dollara. Óbe;n fjár-
festing Bandatríkiamanna er-
lendis er talin a.m.k helmingi
meiri.
Ýmis málgögn. bandarfekra
auðhringa sjá ekki sólina fyr-
ir þessum miklu gróðamögu-
leikum erlendis. Blaðið „Wall
Stireet Journal" segir t.d.:
um bandaríska fjárfestingu er-
lendis er allstaðar meiri erj
'hér í Bandaríkjunum, og flest
þau bandarísk fyirirtæki, sem
fest hafa fé erlendis, græða
helm’ngi meira á fyrirtækjum
sínum þar en í Bandaríkjunum
sjálfum.
Fyrir nokkrum dögiun birtist í Rómarblaðinu PAESE SERA
viðtal við þýzkan málaliðsmann, Armin Katz, sem verið hafði
í þjónustu Katangastjórnar og liafði að sögn hans sjálfs
verið viðstaddur þegar belgískur liðsforingi skaut Patrice
Lúmúmba tii bana. Myn.ilin hér að ofan birtist með viðtalinu,
en þar sýnir Kalz (það er límt yfir andlit hans svo liann
ekki þekkist) hvernig Lúmúmba var skotinn í gagnaugað.
1
Þegar samningamakkið um
landhelgina hófst í haust reis
mótmælaalda um land allt. Á
fundi sem hald'nn var á Aust-
fjörðum brá kunnum Alþýðu-
flokksmanni svo, þegar hann
heyrði tíðindin, að hanr: hljóp
beint í símann og hringdi ‘i
Emil Jónsson s.jávarútvegs-
málaráðherra. Kvaðst hann
haca spurt Emil hvort það
væri rétt að það ætti að semja
við Breta um aö veita þeim
undanþágur ianan 12 mílna
landhelgimmr, en Em:l hefði
svarað: „Þú mátt skila því
frá mér að þetta verði ekki
gert meðan ég er í embætti
sjávarútvegsmálaráðherra."
Tlefur nokkur heyrt þess
get’ð að Emil Jón.sson sé að
hugsa. nm að segja af sér?
Úfsölusaga: áður
kr. 480, nú 398!
Kona nokkur, er leit inn
á ritstjómarskrifstofur
blaðsins, skýrði okku'r frá
eftirfarandi:
Ég ieit inn á útsölu í'
verzluninni Rán og sá þar
lampa, sem áttj að kosta á
útsöluverði 398 krónur. Á
miðanum stóð að hann hefði
áður kostað 480 krónur. Nú
vildi svo ednkennilega til að
ég hafði áður komið í verzl-
unina Rín, þegar ekki var
útsala, og þá kostaði þessi
lampi 398 krónur. Ekki nóg
með það, ég keypti sams-
konar lampa hjá verzlun
Ásbjarnar ólafssonar fyrir
nokkru á 398 krónur en
varð að skila honum aftur
vegna smágalla og ég hef
hér innleggsnótu, sem sann-
ar þetta.
Konan sagði að lokum:
ég vildi benda á þetta, þvi
ég er anzi hraxld um að
þessiun brögðum. sé oft beitt
á útsölum; það er sett ein-
hver stór upphæð á miðann
og svo ságt að varan hafi
lækkað svo og svo mikið.
Tónlistarkynning
Tónlistarkynning verður í há-
ríðarsal háskólans í dag,
sunnudag 5 marz, kl. 5 e.h.
Fluttur verður af hljómplötu-
tækjum skólans síðari hluti af
óperunni Fídei'ó eftir Beethov-
en. Listamenn frá Vínaróper-
unni flytja, stjórnandi Wilhelm
Furtwángler. Dr. Róbert A.
Ottósson flytur inngangsorð og
skýringar. Öllum er heimill ó-
keypis aðgangur.
eiii um onrKKiusi
r'
&
u *
Inu verSa
Eftirfarandi éilyktun sem
lítillega var getið hér í blað-
inu í gær var einróma sam-
þykkt á fundi í Menningar-
og friðarsamtökum íslenzkra
kvenna þ. 28. febr. 1961.
,/Fundur í Menningar- og
friðarsamtökum islenzkra
kvenna mótmælir þeirri fyr-
irætlun ríkisstjórnarinnar að
semja við brezku ríkisstjórn-
ina um landhelgi Islands,
samkvæmt þingsályktun
þeirri, eem lögð var fram á
Alþingi mánudaginn 27. febr.
Við mótmælum því, að mál
eins og landhelgismálið, sem
raunverulega varðar sjálf-
stæði og lífshagsmuni íslenzku
þjóðarinnar, sé dregið inn í
milliríkjasamninga, þar sem
fyrirfram var vitað að hlutu
að byggjast, á einhverskonar
afslætti af íslaríis hálfu. Við
teljum öll rök hníga að því að
beinar ofbeldisaðgerðir af
hálfu Breta hefðu ekki verið
teknar upp að nýju og hafi
því engar nauðir rekið ríkis-
stjórn Islands ríl að ljá máls
á samningum við þá, ef ein-
ungis var liríð á íslenzka
hagsimini.
Við mótmælum sérstaklega
því ákvæði samnings þess,
sem nú liggur fyrir Alþingi
að íslendingum þeri, ef þeir
hyggi á frekari útfærslu
landhelginnar, að tilkynna
Bretum það með sex mánaða
fyrirvara, og að hlíta beri
gerð alþjóðadómstóls ef ann-
arhvor aðili æskir j>ess. Telj-
um við að hér sé svo freklega
gengið á ejálfsákvörðunarrétt
okkar, að við getum ekki sem
sjálfstæð þjóð unað þvi.
Við vekjum athygli á því
hve illa er komið forsjá þess-
arar litlu þjóðar þegar mestu
valdamenn. ríkisins kunna
ekki betur að gæta f.iöreggs
þjóðarinnar, sjálfstæðfeins, en
það, að tæpum sjö árum eftir
að þjóðin öðlast fullt sjá1f-
stæði, var gerður milliríkja-
samningur, sem vó að rótum
íslenzks sjálfstæðis, þar sem
v?r hervemdarsamningurinn
við Bandaríki N-Ameríku árið
1951, cg verði þessi samning-
ur við Breta um íslenzka
landhelgi samþykktur, er enn
vegið í sama knérunn.
Við áteljum það, að for-
ystumenn tveggja st.iómmála-
flokka, Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðufiokksins, skirrast
ekki við að riúfa þá þjóðar-
einingu, sem frá upphafi hef-
ur rlkt um landhelgismálið.
og við skorum á felenzku
þjcðina að hefja sig yfir
flokkadrætti <og foringjafylgi
og sameinast á þeirri öríaga-
stund sem uod er að renna í
lífi liennar, til svo skeleggrar
baráttu að öllum stjómmála-
mönnum megi ljóst verða að
svik í þessu lífshagsmuna- og
sjálfstæðfemáli þjóðarinnar
verði ekki þoluð.'1
fí
Það er víðar en á Islandi að
harðar umræður verða á þ'ngi
um áfengismál. Þannig urðu enig-
ar smáræðis deilur á brezka
þinginu um daginn, enda var til-
efnið það að einn þingmanna
vilili láta bar.na „pöbbana", öl-
krárnar scfti eru eins konar önn-
ur he'mili mikils hluta brezku
þjóðarinnar.
Það var einn af þingmönnum
Verkamannai'lokksms sem sagði
að það væri „hreinn barbar-
ismi að drekka standandi við
bari‘. Því ætti ekki að veita
leyfi til reksturs fleiri þeirra
og ekki að endumýja leyfi nú-
verandi leyiishafa þegar þeir
féllu frá.
Ein af þingkonum íhaldsflokks-
ins var á öðru máli. Hún kvað
það ekkert barbari að drekka
standandi. Sjálf gerði hún það
oft.
Annar þingmaður Verkamanna-
flokksins taldi ástæðu til að ætla
að vínbarir í veitingahúsum ykju
drykkjuskapinn, hins vegar væri
ekkert athugavert við að drekka
öl við bari „pöbbanna". „Þegar
ég fer í pöbbinn, sem er r.okkuð
oft, sezt ég aldrei niður. Eitthvað
það bezta við lífshætti okkar
, Breta er að við getum hvílt okk-
j ur við bardiskinn og spjallað við
náungann“.
Tillagan var felld, enda hafði
j varainnanríkisráðherrann, Vosp-
! er, gefið svofellda yfirlýsingu:
„Það væri alveg fráleitt að
j sherry sem maður fær sér fyrir
i hádegisverðinn yrði að drekkast
| við sama borð og maður ætlar
að borða við“.
ískyggileg öfugþróun að leita
til erlendra iðnaðarmanna þeg-
ar iimlendir eru verkefnalausir
Aðalfundur Swiuafélaps hús-
gaguasmiða í Reybjavíh var
haldinn sl. mánudag.
T. stjórn félagsins voru kosn-
ir: Bclli A. Ólafsson formaður,
Halldór G. Stefánss., varafor-
maður, Ólafur E. Guðmundsson
féhirðir, Krfetján Sveinsson rit-
ari og Gunnar G. Eánarsson
varaféhirðir.
Auk venjulegra aðalfundar-
starfa voru rædd atvinnumál
og horfur og um þau mál
samþykkt. svofelld ályktun:
„Aðalfundur Sveinafélags hús-
gagnasmiða í Reykjavík liald-
inn mánudaginn 27. febrúar
1961 leyfir sér að benda við-
komandi aðilum á eftirfarandi:
Kunnugt er að nokkrir aðilar
eru nú að undirbúa hótelrekst-
ur og annan skyldan rekstur.
Hugmynd þessara aðila mup
vera að kaupa húsgögn og ann-
an húsbúnað erlendis frá og
munu hafa leitað tilboða, án
þess að leita þeirra innanlands.
j' Telur fundurinn það vera
fekyggilega öfugþróun í iðnaði
j ckkar, ef innlendir aðilar leita
; slíkra tilboða erlendis frá á
j sama tlma sem aðrir innlendir
i aðilar eru komnir í verkefna-
þrot og leita fyrir sér með
markaði eriendis.
Skorar fundurinn á yfirvöld
, landsins að hlutast til um að ís-
'lenzkum aðilum verði falið að
j vinna öll þau verk, sem hér um
I ræðir.“
Stjórn félagsins var falið að
, hafa samráð við Húsgagna-
j meistarafélag Reykjavíkur, fé-
! lög húsgagnabólstrara og félag
húsgagnaarkitekta varðapdi
þetta mál. J