Þjóðviljinn - 10.05.1961, Blaðsíða 6

€> — ÞJÓÐVILJINN —; Miðvikudagur 10. maí 1961 -----
þlÓÐVILJINIlf
Ötgefandl: Samelnlngarflokkur alpýBu - Sdslallstaflokkurinn. =
BltstJórar: Magnús KJartansson (áb.), Magnús Torfl Ólafsson, SiB- =
orBur QuSmundsson. — Préttarltstjórar: fvar H. Jónsson, Jón §§§§
BJarnason. - Auglýslngastjórl: QuSgelr Magnússon. - Rltstjórn, ===
aferelSsla. auglýslngar, prentsmlSJa: SkólavörSustíg 19. - Sím) EE5
,'/-öOO (6 llnur). - Askrlítarverð kr. 45 á mán. - Lausasölur. kr. 3.00 ~
Prentsmiðja ÞjóSvlljans. =
.........
Nashyraingaveikin |
jþað er fyrirlitlegur málflutningur þegar Morgunblaðið og §§
Alþýðublaðsið reyna að koma sökinni af óspgktum naz- IH
istaskrílsins í Heimdalli á „börn“ og „unglinga“. Og það er 1=
fyrirlitlegt og ræfislegt að æsa upp börn og unglinga og §§§j
etja þeim til óhæfuverka, en þykjast síðan hvergi nærri |s
koma, og jafnvel „fordæma“ í fínlega orðuðum leiðurum
þau börn og ungmenni sem mark taka á sjúklegum æsinga- =
skrifum Morgunblaðsins, Alþýðublaðsins og Vísi um „komm- sf
únista“ og „Rússa“, og fara að reyna að framkvæma *„hug- §§§
s ón“ Birgis Kjarans og Davíðs Ólafssonar, Óiafs Péturssonar §§
og Sigurjóns lögreglustjóra og mannsins sem boðið var að §=!
kynnast aftökuaðferðum í Berlín á valdadögum nazismans. f||
Enda er auðsé§ á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins og Al- §§
þýðublaðsins í gær að vandamenn þeirra blaða eru smeykir. §§§
Þeir hafa sennilega skilið það strax að fordæming íslenzks §§§
fólks á skílslátunum á sunnudagskvöld hittir ekki fyrst og §§§j
fremst afvegaleidda unglinga, heldur þá fullorðnu menn sem |§
æstu þá upp og öttu þeim til óhæfuverkanna, en skriðu svo H!
í felur og „fordæma“. §§
jpróðlegt er að bera saman bardagaaðferðir íhaldsins við lj§
Keflavíkurgönguna á sunnudaginn og hina iýtalausu og §§
virðulegu framkomu Samtaka hernámsandstæðinga. Þau sam- §j§§
tök hafa nú þegar haft fundaherferð um allt land, þau hafa =§f
gengizt fyrir mótmælaaðgerðum þegar svíkja átti i .landhelg- §§§
ismálinu og skipulagt varðstöðu á götum úti. Þau hafa beitt j||:
sír fyrir tvennum Keflavíkurgöngum og útifundum og und- §§
irskriftasöfnun En aldrei hefur komið fyrir að nein átök §js
yrðu í sambandi við hinar nýstárlegu aðferðir Sam- =
taka hernámsandstæðinga til að vekja athygli á hinni nýju g
sjálfstæðisbaráttu íslendinga og þoka henni áfram. Hvar- =§§
vetna hafa samtökin komið fram með þeirri einbeitíni og §==
virðuleik, að vakið hefur athygli langt út fyrir raðir sam- §§§
takanna. En svar íhaldsins er öskrið, skríislætin, rúðubrot, §§§
sjúklegar upphrópanir um morð. Svar íhaldsins er að æsa upp §§§
unglinga og ungmenni af íhaldsheimiium í bænum þar t.il =j
þeir taka að ummyndast í skynlausa nashyrninga, grenjandi §§
og öskrandi og brjótandi allt sem fyrir verður, æpandi í ó- j§§§§
s;,álfræði hin bandarísku sefasýkisvígorð sem Morgunblaðið =
og Alþýðublaðið og Vísir íeiða fyrir sjónir þeirra dag hvern. §§§
Eru þeir foreldrar til, sem óska börnum sínum og ungmenn- =
um slíkrar forheimskunar, slíks hlutskiptis? §§§
J jjvað eftir annað hefur verið bent á hér í blaðinu og raun- ^
ar í fleiri blöðum hvernig Sjálfstæðisflokkurinn er að j§§
gegnsýrast af anda nazismans. íslenzka nazistahreyfingin =
befur verið innbyrt í Sjálfstæðisflokkinn og smám saman hef- =j=
ur Bjarna Benediktssyni tekizt að ýta nazistasprautunum, =
mönnum eins og Birgi Kjaran, til valda í flokknum, svo þeir =
hafa fengið ráðrúm til að setja í sívaxandi mæli nazista- §||
svipinn á áróður Sjálfstæðisflokksins og bardagaaðferðir. =
Það er heldur ekki tilviljun að Bjarni Benediktsson skipaði =
forhertan nazista lögreglustjóra í Reykjavík. Það er ekki til- §§§
viljun, að um hverjar kosningar nú síðustu árin er Iaumast §§§§
í húsin með ógeðslega áróðursbæklinga frá Sjálfstæðisflokkn- §=
um og auglýsingaspjöld klínd upp um búðarglugga sem ekki §§j§
leyna á sér ættarmótinu við áróðursaðferðir þýzku nazist- |||
anna. Það er ekki tilviljun að Sjálfstæðisflokkurinn stórtap- §§E
aði fylgi í síðustu kosningum þegar Bjarna Benediktssyni |j§
tókst að troða tveimur nazistum í sæti sem flokkurinn taldi §§§j
sér vís. Það er ekki tilviljun að íhaldið heldur, eða hélt á §§§
sunnudagskvöldið var, að tími væri kominn til að prófa bar- mj
dagaaðferðir Birgis Kjaran og Ólafs Péturssonar^ á götum §§§
Fieykjavíkur, með nazistann Sigurjón Sigurðsson, sem lög- |||
reglustjóra Reykjavíkur í bakhönd. En viðbrögð stjórnar- |=
blaðanna í gær sýna að vandamenn þeirra hafa fundið |=
hvemig fyrirlitning íslenzks fólks úr öllum flokkum safnast ==
að hinum raunverulegu ábyrgðarmönnum skrílslátanna. Hver
veit nema Birgir Kjaran og Bjarni Benediktsson eigi eftir |§|
að sannfærast um, að tími hins nazistíska grímulausa of- §§§
beldis sé ekki kominn á fslandi, enda þótt þeir kumpánar §§§
reikni með að geta misbeitt ríkisvaldinu enn um skeið. =
við ber, eiga ensk leikhús
hægt um vik: þau ráða blátt
áfram snjalla bandaríska leik-
endur til að túlka hlutverk
samlanda sinna, en sl'íkum
brögðum verður að sjálf-
sögðu, ekki beitt á íslenzku
sviði.
eíiir Lesley Sioim
Leikstjóri: Hildur Kalman
Ungur gervilegur maður
korðinn af skozkum aðalsætt-
um fornum býr á cðali feðra
sitina vestur í Hálöndum,
hann er kvæntur dóttur ríkra
hjóna í Kaliforníu, U.S.A.,
fríðri og gcðri konu. Hjónin
unnast 'hugástum, þau hafa
eignast sex dætur á níu árum,
lífið virðist brosa við þeim.
En ágreiningsmál skortir ekki
jafnvel í hinum farsælustu
hjónaböndum, og á hamingju
aðalsmannsins ber einn
ig]*"?!o‘o*o • Viq-nn p pr'i'Ton oon
ar á foreldra sír.a sér til full-
tingis, sendir þeim háska-
merki um mi'ðja nótt, og
hverfur síðan skyndilega vest-
ur um haf ásamt móður
sinni; andstæðurnar virðast
óbrúanlegar og hjónabandinu
stefnt i bráðan voða. Ea við
óttumst ekki um endalokin:
'í hefcbundnum gamanleikum
fer allt vel og er óþarft að
rekja nánar þessa broslegu
og mannlegu sögu, hún gæti
ekki farið betur.
C^ornonlpíiVnr hinnpr vinsínhi
lirynjóifur Jóhannesson og Þorsteinn Ö, Stephensen.
sem erft geti tign hans og
óðal, haldið fram giftudrjúgu
starfi hans, en Dungavel lá-
varður er sannast sagna bú-
höldur hinn mesti, sannur
áliugamaður um kvikfjárrækt,
skógrækt og jarorækt og hef-
ur breytt hrörlegu og niður-
níddu aðsetri áa sinna í
blómlegrn búgarð á fáum
árum. Siórnrmið konu hans
eru öll önnur, hún harðneit-
ar að eignast fleiri börn. ger-
ir blátt áfram verkfall, Ikrefst
þess að fá að nióta lUsins
áður en aldurinn færist vfir
og allt er um se'na.n, taka
ríknles'en þátt í glaumi og
glysi hins pfórq, h°;ms eins
og efni standa.til. Hún kall-
skozku skáldkonu er hvorki
frumlegur né djúptækur á
nokkra lund, en kostirnir ljós-
ir og margir: lifandi hugtæk-
ar mannlýsingar, notaleg
kímni, skýrar andstæður, leik-
rænt jafnvægi og ekki sízt
listræn hófsemi; og þótt
hláturinn sé skáldkonunni
efst í huga kann hún líka
vel að slá á viðkvæma strengi.
Sérkenni og ólík viðhorf
Bandaríkjamama og Breta
ber mjög á góma og veldur
möraum hlátri, græskulaust
og hlutlaust gaman; einkum
er skemmtilega skýrt frá v:ð-
.fræíTii ofurvaldi amerískra
eigiuJkvenna. Þegar lýsa skal
ands'æðum þessum sem oft
Brezkur aðall og auðugir
borgarar eru þær stéttir
manna sem einna mest hefur
kveðið að í reykVískum leik-
húsum, en sjaldnast orðið
sannfærandi eða verulega lif-
andi; að mínu viti er þessi
sýning á meðal hinna fáguð-
ustu og sönnustu í sinni greim,
þótt eitthvað megi að öllu
firna. Hér er valinn maður
í hverju hlutverki að heita
má, og ekki er minna vert um
mikla vándvirkni og ná-
kvæmni, staðeróða þelckingú
og skilning leikstiórans, Hild-
ar Kalmans. Þótt eflaust
v°r'ði minna úr sumum orð-
svönim en efni standa. til og
einstaJca atvík gæti orðið
fvnd’-n.ri og fiörupri eins og
vekur hið hógláta
h'viep-o pkon einlæga kæti á-
horfenda: Hildnr Kalman
Vnivn vnl til -I'OT-Vq bað levn-
iv qi'Vi t eik'irinn gerist
pU'lr i bó'rpatofn lávarðarins,
„„ qó sviðem w>d bezta
verk h:nq unaa og iítt revnda
leiktíaldamálara. Steinbórs
Sinnrðssonar. fa.llega mótuð
st.o.fa, rúmenð og stílhrein.
Þvðing Inaibiargar Stephen-
sen er liðleg og viðfeldin 'í
heild, en málfarið naumast
n.c.gu hnittilegt og þroskað
á surnum stcðum.
Það er á.nægiulegt að sjá
Heiau Valtýsdóttur kasta
ellibelgnum og lýsa ungri
glæsilegri konu — lafði Dun-
gavel er mjög sa,nnfærandi í
meðförum liennar, og stund-
um beinlíriis töfrandi, vilja-
sterk ikona og vel gefin, fyr-
innannleg og mjög aðlaðandi
i sjón og raun. Orðsvörin eru
ekki alltaf jafnhnitmiðuð og
skýr, en ætíð vermd hlýrri
mannlegri kímni og næmum
skilningi á vardamálum hinn-
ar bragðvísu og geðþekku
hefðarkonu. Guðmundur Páls-
son er lávarðurinn, myndar-
legur maður og drengilegur
sem vera ber, góðmannlegur
og þó fastur fyrir; hátíða-
búningurinn skozki fer honum
vel. Guðmundur er oftlega
sjálfum sér líkur og ástamál-
in vart haris sterka hlið, en
svo prýðisvel lýsir hann ein-
lægum áhuga lávarðarins á
búnaðarmálum að telja verður
merkan áfanga á listferli hins
ge'ðfelda lei'kara — liann er
IIIIIIIlllllIlllIUIIill lilIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Njósnastöö á íslandi stofnar
þjóðinni i geigvœnlega hœttu
(Eftirfarandi ályktun var
einróma samþykkt á fundi í
Menningar- cg friðarsamtök-
um íslenzkra kvenna, sem
haldinn var 3. maí s.1.:
Samkvæmt fréttatilkynn-
ingu frá rikisstjórninni, sem
'birt var í dagblöðum þ. 7.
apríl 6.1., svo og áður fram-
komnum fregnum, er Ijóst,
að stórvægilegar breytingar
eiga sár nú stað á fram-
kvæmd svonefndrar „her-
vemdar", sem Bandaríki N-
Ameríku annast hér á landi
á vegum Atlanzhafsbanda-
lagsins.
Flutningsdeild Bandaríkja-
here, sem haft hefur á hendi
stjórn og starfrækslu her-
stöðvanna hér á landi, hverf-
ur nú héðan, en við tekur
framvarðasveit Bandaríkja-
flotans á Atlanzhafi, og
munu höfuðstöðvar þeirrar
deildar flytjast hingað. Þess-
ar sveitir hereins ráða yfir