Þjóðviljinn - 08.10.1961, Qupperneq 11

Budd Schulberg:
O O
r
l7d
útvarpið Tengsl íslands og Færeyja
(The harder fhey fall)
Hún gekk til Daves og nart-
iaði laust í eyrað á honum.
s.Góða nótt. Andrés“, sagði hún.
i.Góða nótt, herra Lewis, komið
bráðum aftur, þetta hefur verið
íSvo ánægjulegt“.
Það mátti sjá hreykni í fölum,
bláum augum Daves, þegar vel
vaxinn og rennilegur kroppur
hennar hvarf út um dyrnar.
i,Hún er stórkostlegur kvenmað-
Ur“, sagði hann. „Finnst þér hún
fekki dásamlegt, Edcúe?“
„Mmm“, sagði ég.
„Ég get ekki tekið augun af
henni“, sagði hann. ,,Nú er ég
búinn að þekkja hana í þrjú ár,
en ég get enn ekki tekið augun
af henni. Eddie, hún hefur gefið
mér eitthvað — eitthvað, sem
ég hef leitað -að alla sevi. Ef
ekki hefði verið fyrir Miki og
Irving, hefði ég áreiðanlega orð-
Íð schizqfren“.
„Hver er Irving?“
„Irving Seidel, það er sálkönn-
tiðurinn minn. Hann er framúr-
ekarandi,1 hann hefur meðhöndl-
Bð því nær alla sem ég þekki“.
Úr einni bókahillunni, en þær
liuldu alla veggi, tók Dave út
bók og las setningu fyrir mig.
■Það var bók ftir Seidel. Ég gegn.
mér hét hún. Bókasafn Daves
hafa að geyma því nær alla
énska, rússneska og franska sí-
igilda höfunda, fjölmargar hill-
Ur með sálarfræði og meginið
Qf skáldsögum og Ijóðum síðustu
ituttugu ára.
Og heili Daves virtist alveg
éins opinn og sólginn í nýja
bókmenntastrauma og fyrir
fimmtán árum, í hrifningu vitn-
aði hann í nýjan Yalehöfund,
Sem hann sagði að minnti hann
á „marxískan Gerard Manly
Hopkins". Hann lýsti snjallri bygg-
ingu fyrstu skáldsögu suðurríkja-
stúlku, sem hreif hann einnig
rneð litríku máli. Svo þagnaði
hann og andaði að sér ilminum
af koníakinu sínu, en síðan fór
hann að hafa yfir einkennilegt,
Óhugnanlegt ljóð um tvo vélar-
hluta í vélvæddu framtíðarríki
Eem öðiast mannshjarta og upp-
götva ástina. í fyrstu var éins
og ljóðið skorti rím og fo.rm
og það skar í eyrun. en smátt
og smátt kom svipur á það,
eitthvert ögrandi hljóðfall sem
minnti á kveinandi, ómstrítt stef
éftir Schönberg.
Þegar Dave þagnaði til að
hella á ný í glösin okkar, sagði
óg: ,.Þétta hef ég aldrei heyrt
aður. Hvað var þetta eiginlega?“
„Prolögus að Hjarta gimstein-
ahna sjö“, sagði Dave.
„Þetta lætur vel í eyrum“,
Eagði é^. „Laukstu nokkurnHíma
Við bóftina?“
Dave' roðnaði og augu hans
érðu fjóttaleg, Við höfðum ekki
drukkið nein ósköp, en allt í
einu var eins og hann færi úr
sambandi. „Hún er næstum til-
búin“, tautaði hann. „Mig' vant-
ar bara eitt ljóð í viðbót. Ef
ég gaeti aðeins hrist þessa borg
af méc . . .“
Hann hristi höíuðið með hægð
If - ,-j i i- k
Fa.stir liðir eins o gvenjulega.
8.30 Létt morgunlög. 9.00 Fréttir.
9.10 Morguntónleikar: a) „La
Folla,“ eftir Corelli. Menuhin
leikur á fiðlu, Giesecin á pi-
anó. b) Þættir úr Sálumessu
í d-mo’l (K 626) eftir Mozart.
Kór o’g liijómsveit: dé Satiátá
,stjórnar.
10.30 Presbviígslumessa í Dóm-
kirkjunni: Biskup Islands
vígir Sigurpál Óskarsson cand.
tlheoi. til Bíldudalspresta-
kalls ;í Barðastriandarpróf-
l*""l astsdæmi.
"I I 13.30 Guðsþjónusta Fíladelfíusafn-
I ’ aðarins í útvarpssal. Ásm.
Einíksson prédikar. Svavar
Guðmundsson, kvartett ;og
kór safnaðarins syngjia undir
stjórn Árna Arinbjarnars.
14.30 Miðdegistónleikar: a) Ein-
isöngvarar. kór og hljómsveit
San Carlo óperunnar i Nap-
oli flytja atriði úr óperunni
„Mosé“ eftir Rossini. Stjórn-
andi: Tu’lio Serafin. b) „Til
heiðurs drottningunni". ball-
ettmúsik e'ftir Miaícolm Arn-
old. (Hljómsveitin Philharm-
on5a lei'kur. Robert Irving
, ötjórnar).
farið héðan?” sagöi eg. ..Er eitt- 1530 iSunnudagslögin.
hvað sem bindur þig?“ ' 17.30 Barnatími (Skeggi Ásbjarn-
Framhald af 7. síðu.
og fór aftur að fara með Ijóð.
en bæði röddin og orðin voru
óskiljanleg.
„En af hverju geturðu ekki
„Ef ég fengi eina góða kvik-
mynd í viðbót — og dálítið
meira gull. Það er gull sem mig'
vantar. Eddie. þá — þá fer ég
til Mexíkó í hálft ár, kannski
heilt ár, og þá finn ég sál mína
aftur, Eddie“.
arson kennari): a) Skopleik-
ur fyrir unglinga: „Festar-
mær að láni“ eftir Astrid
Lindgren, i þýðingu Skegg.ia
Ásbjarnarsona.r. Leikstjóri:
Kristján Jónsson. b) Ævin-
týrÚ fyrir yngri börnin: —
„Skjalda iskoðar myndabæk-
ur“ eftir Marion Conger (G.
M. Þorláksson þýðir og les).
,.Já, en Dave“, sagði ég. Þetta 18.30 Miðaftanstónleikar: Boston
skil ég ekki. Þú hefur haft há- p“Ps hljómsveitin leikur lög
, , . , eftir Offenbach: Arth. Fiedl-
ar tekjur arum saman, þu hlyt- gr stjórnar.
ur að eiga nóg til að . . 20.00 Sonur lands faðir þjóðar:
,.Peningar“, sagði Dave. „Það Dagskrá úr Da'sfirði á Fjöl-
eru ekki peningar. sem maður toúin .«1 flutnings af B.
, , . Palmasym.
fær herna, þvi að pemnga get- 2100 i Inna,n búðar og utan“: Jón
ur maður haldið i. í Hollywood R. Kjartanss. kvnnir nokkra
fær maður ekki annað en lúku íslenzka tónlistarmenn úr
verzlunarstétt.
af ormum sem skríða burt milli ... , . „r_____
21.40 Fuelar himms: Arm Waag
fingranna a manni. Veiztu hvað miólkurfræðingur talar um
þetta hús kostar mig, Eddie? skarfinn.
Fimm hundruð dollara á mán- ?? 00 Fréttir og veðurfregnir.
uði, sex þusund dollara a an 23 30 Dagskrárlok.
fyrir þetta afskræmi byggingar-
listarinnar. Og svo Lovísa, hún tjtvarpiS á morgun:
þarf að fá þúsund á mánuði, Fastir hðir eins og venjulega.
, - , , , 8.00 Morgunutvarp.
það er su kvoð sem a mig er g 05 Tóniöikar. — 8.30 Fréttir. —
lögð fyrir að giftast of snemma. 8.35 Tónleikar. — 10.10 Veðurfr.
Og svo er það Sandy dóttir mín.
hún er nú að fara í Wellesley,
elskuleg, gáfuð stúlka, og móðir
hennar forbýður henni að saurga
sig á því að heimsækja vesling-
inn hann föður sinn. þótt sú
hin sama móðir veigri sér ekki
við að taka við vesölu aurun-
unum hans. skitnum fimm þús-
undum á ári, og' svo er það
Wilbur, hann er fjörutíu og eins
árs og hann er loksins búinn
að taka rögg á sig og ákveða
hvað hann ætlar að verða: Hann
vill vera bróðir frægs hoily-
woodrithöfundar. Gagnslaus
bróðir, þrjú þúsund á ári. Og
ekki má gleyma hinni saklausu.
hvíthærðu tengdamóður minni,
sem hefur peningakassa í heila
stað og álítur að fimm þúsund
dollarar á ári sé hæfilegt fram-
lag frá mér. Það er allt þetta
illgresi, EddHi, , sem kæfir ^higq,
véika og viðkvæma gróður
skáldskaparins“.
12.55 ..Við vinnuna": Tónleikar.
18.30 Tónleikar: Lög úr kvik-
myndum.
29.00 Um daginn og veginn (Vign-
ir Guðmundsson blaðam.).
20.20 Einsöngur: Sigurveig Hjalte-
sted syngur.
20.40 Fnrðaiþáitur frá Lúxemborg
(Einar M. Jónsson ritto.).
21.00 Tónleikar: Konsert fyrir j
horn og hliómsveit op 91 eft-
ir G’ier (V. V. Polek og Bols-
hoj-leikhúshliómsveitin i
Moskvu leikur; Reinhold
Glier stjórnar).
21.30 Gtvarnssagan: „Gyðjan og
uxinn".
22.10 Um fiskinn (Thorolf Smith
fréttamiaður).
22.25 Kammertónlist frá „Nuits de
Sceaux" tónlistarhátíðinni í
Frakklandi júní s.l. a) Són-
ata í D-dúr fyrir fiðlu og
sembal eftir Leclair. b) Tríó
í G-dúr fyrir fla.uitu, fiðlu og
sembal eftir Mondonviile. c)
„La Steinkerque", sónata fyr-
ir flautu óbó, fagott og sem-
bal eftir Couperin. d) Kons-
erfa í
1 i! fd|S1
Boismortier.
23.00 Dagskrárlok.
ið um Færeyjar, til að mynda
Hannes Hafstein um Klakks-
vík.
,í þessum stuttu og sundur-
lausu hugléiðingum um menn-
ingarsambahd íslands- og Fær-
eyja hef ég með vilja lágt
mesta áherzlu á tungumál og
bókmenntir. það er að segja
þær ættarmenntir sem kallast
mega arfðleifð þjóðanna. Þar
er skyldleikinn ljósastur. En
þegar talið berst að verklegum
menntum, byggingarlist og
öðrum verklegum efnum er
munurinn einnig augsýnileg'ur.
„Meira er um skjól en um
skart“, segir gamalt og beisk-
yrt færeyskt máltæki. Sú var
tíðin í Færeyjum eins og á
fslandi. að lítið var að bíta og
brenna. En æðri list verður
ei sköpuð nema menn séu birg-
ir vel og aflögufærir. í okkar
landi var ástandið þannig öld-
um saman að enginn mátti af
neinu sjá, þótt menn hefðu til
að bera bæði hagleik og löngun
til að prýða umhverfi sitt. List-
hneigð Færeyinga er hin sama
og annarra þjóða. En mynd-
list með nútiðarsniði hefur
ekki getað ausið af fornum
færeyskum uppsprettulindum á
sama hátt sem bókmehntirn-
ar. Ég kann ekki svo góð skil
á íslenzkri myndlist að ég geti
bent á gagnkvæm áhrif eða
skyldleika íslenzkrar og fær-
eyskrar iistar. En það mætti
undarlegt heita ef ekki sæist
ættarmót með list þessara
þjóða. sem eru nánar að frænd-
semi og hafa í mörgum grein-
um búið við svipuð kjör.
Færeyingar leggja mikla
stund á listir og eiga marga
listamenn. að tiltölu við fólks-
fjölda. Á þessari sýningu eru
um hundrað og tuttugu lista-
verk. Ég hygg að þar sé brugð-
ið upp sannri mynd af fær-
eyskri nútímalist, og á ég þar
við þá list sem Færeyingar
hafa skapað og tekur færeysk
efni til meðferðar. Það er ó-
gerlegt að benda á nokkra til-
tekna stefnu eða „isma“ í fær-
eyskri list. Hver listamaður fet-
ar sína götu, og erlend áhrif
erú auðsæ. Fiest verkanna á
þes'sari sýriirigu mega kallast
'!|nátúra'listisk“,‘ en góðfús á'-
horfandi mun einnig verða var
við nokkra tilhneigingu í átt til
,,abstrakt“ listar.
Listafélag Færeyja fiytur
Menntamálaráði íslands inni-
lega þökk fyrir að koma þess-
ari .sýningu í kring. Þar hefur
verið við margvíslega örðug-
leika að etia. Við teljum þetta
heimboð heiðun fyrir okkar
þjóð.
Listin er að sjáifsögðu ekki
fær um að skýra til fullnustu
f.yrirbæri lífsins. En sérhver
listamaður — hvort sem hann
byggir Færeyjar eða önnur
lönd '— leggur sinn skerf af
mörkum til að giæða skilning
okkar á veruleikanum, jafn-
framt því sem hann skapar ný
verðmæti, fögur og sönn, sem
ekki hafa áður verið til.
Nú er mikið um harðýðgi og
illdeilur í heiminum, hvert sem
augum er litið. Meðal mann-
anna ríkir sundrung. Einstak-
lingar og heiiar þjóðir eru fót-
um troðnar. í slíkum ragna-
rökum eru þjóðir okkar smá-
ar og máttarvana. En eitt get-
um við gert. Við getum sýnt
fordæmi um það hversu tvær
þjóðir, fátækar og smáar,
kunna að búa saman sem
grannar og' vinir. íslenzkur
myndasmiður hefur gert fagra
höggmynd af „Einbúanum í
Atlantshafi“. Þessi myndasýn-
ing og fleiri slíkir atburðir sem
á eftir munu fara. sýna að ís-
lendingar eru engir einbúar,
heldur góðir nábúar frænda
sinna í Færeyjum.
Hanus við Högadalsá
(formaður Listaféiags
Færeyja).
Ovlðuiiendi launamisrétfi
veldur erfiðleikum
Fimmtudaginn 28. sept. 1961
var haldinn í Barnaskóla Siglu-
fjarðar fundur kennara úr Norð-
urlandskjördæmi vestra. Fundar-
stjóri var Hlöðver Sigurðsson
ritarar Benedikt Sigurðsson og
Jóhann Þorvaldsson. Fundinn
sóttu, auk kennara og' skólastjóra
úr kjördæminu, námsstjórarnir
Stefán Jónsson, Arnheiður Jóns-
dóttir, Páll Aðalsteinsson og Að-
, , alsteinn Eiríksson. Rædd voru
effe'^018^01 og skólastarf almennt
og kjaramál kennarastéttaiihnár.
Eftirfarandi ályktanir ..voru sam-
þykktar á fundinum:
Jarðarför
ÞORSTEINS STEFÁNS,
sonar SÁtídii' dg íii^ðar ? fet fram frá Fossvogskirkju
þriðjudaginn 10. október kl. 10.30 f. h.
Athöfninni verður útvarpað.
Blóm og kransar vinsamlega afbeðið, en þeim, sem vildu
minnast hins látna, er bent á Minningarsjóð alþý.ðu um
Sigfús Sigurhjartarson eða líknarstofnanir.
María Þorsteinsdóttir.
Friðjón Stefánsson
og dætur.
„Fundur kennara úr 1 Norður-
iandskjördæmi vestra, haldinn á
Siglufirði fimmtudaginn 28. sept-
ember 1961, telur launakjör kenn-
ara. með öllu óviðunandi og til
vansæmdar fyrir þjóðfélagið.
Fundurinn 'telur, að það sé
hættulegt fyrir menningu þjóðar-
innar ef haldið verður óbreyttri
stefnu í þessu efni. Geti það ekki
leitt til annars en fullkomins
vandræðaástands í fræðslu- og
uppeldismálum þjóðarinnar.
Telur fundurinn, að kennara-
stéttin verði fljótlega að taka á-
kvörðun um, hvort hún á að
starfa lengur við núverandi skil-
yrði.
Fundurinn telur því, að yfir-
stjórn ,men.atamá 1 anna beri að
Framhald á 7: 'síðu. ,i,
Orðsending írá Þjóðviljanum
UNGLINGAR
óskast til blaðburðar í eftirtalin hverfi:
Laufásveg — Vesturgötu — Óöinsgötu.
í KÓPAVOGI: Kársnes III.
1
1
il
Afgreiðslan. — Sími 17-500.
& V.- 4r á á i iH-*•*•*»
, Sunnudagur 8. október 1961 — ÞJÓÐVILJINN — ^ J
<r-