Þjóðviljinn - 29.10.1961, Page 6

IÐVILIINN
Útgefandí: Samelnlngarflokkur alþýðu — ^ Sósíallstaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. —
Préttaritstjóra;: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgelr
Magnússoi;. itstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 linur). Áskriftarverð kr. 50,00 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Stjórnarflokkar í varnaraðstöðu
l uðfundið var á framkomu stjórnarliðsins á Alþingi
á föstudaginn, að því þótti mikil þörf að tala um
eitthvað annað en innanlandsmálin, eftir þá háðulegu
útreið sem stjórnarflokkamir höfðu fengið á þeim, vett-
vangi í tveggja kvölda umraeðunum um vantraustið.
En þeir áttu líka í vök að verjast í heils dags um-
ræðum á Alþingi á föstudaginn. Enda þótt Eysteinn
Jónsson reyndi að klessa sér fast að stjórnarflokkun-
um þann dag, kom berlega í ljós, að það sem vakti
fyrir stuðnirigsmönnum tillögunn'ar um mótmæli við
kjarnorkuspreingingum Rússa var fyrst og fremst að
reka gegr m Alþingi með afbrigðum og óþinglegum
aðferðum áróðurstillögu, pantaða af húsbændum þeirra
í Atlanzhafsbandalaginu.
Ijetta kom skýrast fPam í því að stuðningsmenn til-
* lögunnar beinlínis höfnuðu að Alþingi allt stœði
að og sambylckti hin altækustu mótmæli íslenzku þjóð-
arinnar c m öllum kjarnorkusprengingum, hvaða ríki
sem fram.izvcp.mir þær. Stuðningsmenn tillögunnar
komu svo algerlega upp um sig og alvöruleysi sitt í
þessu mikla máli, að þeir beinlínis felldu að mótmæla
öðrum k'arnorkusprengingum en rússneskum! Sú af-
staða er allt önnur en afstaða Alþýðubandalagsins sem
var sikýrt og óvefengjanlega yfirlýst, að væri hin sama
og jafnan áður, að Alþýðubandalagið er andvígt öllum
tilrauhum með kjarnorkusprengingar, hver sem þær
framkvæmir. Það Var lagt til með þingsályktunartil-
lögu Sósíalistáflokksins á Aliþingi 1953, en þá mátti
. Sj álfstæðisflokkurinn ekki heyra það nefnt að ís-
lendingar mótmæltu tilraunum með kjarnorkusprengj-
ur; tillögunni var brevtt í það horf að skora á Samein-
uðu þjóðirnar að beita sér fyrir almennri afvopnun,
og samþykkt þannig einróma af Alþingi, eftir ýtarlega
athugun og viðræður í utanríkismálanefnd þingsins.
Nú fclldii hinsvegar stuðningsmenn mótmælatillög-
unnar í Sj álfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum að
vísa mætti tillögunni til utanríkismálanefndar, og kom
í því sambandi fram logandi hræðsla hiá öðrum flutn-
ingsmanni hennar við að það gæti orðið til þess að
Alþingi allt kæmi sér saman um mótmælatillögu. Slík
vinnubrögð sýna betur en flest annað að hér er staðið
að málum af vítaverðri léttúð og ábyrgðarleysi, í þeirri
von að takast megi að fá einhvern höggstað á stjórn-
málaandstæðingum sínum.
Ctjórnarflokkunum mun heldur ekki ta'kast að láta
^ menn gleymia áhrifunum frá vantraustsumræðun-
um. Frá síðara kvöldinu munu eftirminnilegastar ræð-
ur Einars Olgeirssonar og Eðvarðs Sigurðssonar, rök-
fastar og eggjandi alþýðuna að rísa gegn eymdarstefnu
ríkisstjórnarinnar og fyrirætlunum hennar um inn-
limun íslands í Efnahagsbandalagið. Með því að minna
á staðreyndir málsins sannaði formaður Verkamanna-
félagsins'Dagsbrúnar, Eðvarð Sigurðsson, kjaraskerð-
inguna og árásir ríkisstjórnarinnar á lífskjörin, og
minnti á almenna samstöðu manna í verkalýðsfélög-
únum um kjaramálin, þar sem fylgismenn allra stjórn-
málaflokkö. hafa einum rómi samþykkt nauðsyn þess
að verkalýðshreyfingin hefjist hasndia um kjarabætur.
Og eggiun Einars Olgeirssonar til 'alþýðunnar, að rísa
gegn þeim Kjaraskerðingum nú og hindra landráða-
aform afturhaldsins um innlimun Islands í Efnahags-
bandalagið var ekki síður áhrifamikil en áminning hans
um það að „varanlegar kjarábœtur, sífelldar raunhœf-
ar kauphivkkanir frá árí til árs, án verðbólgu og dýr-
tíðar, fást aðeins með því að hinar vinnandi stéttir
heila og handa, sjávar og sveita, sameinist á vettvangi
stjórnmálanna í þeim samtökum álþýðunnar, er táki
meirihlúta á Alþingi og rrvyndi með öllum frjálshuga
íslendivr,vm og framsæknum íslenzkum atvinnurek-
endum þá þjóðfylkingu íslendinga sem taki ríkisvald-
ið úr höndum fulltrúa hins erlenda valds.“
I
I
I
I
I
I
8
í
I
S
t
1
I
t
t
s
I
I
I
I
I
8
t
I
I
I
1
i
I
I
t
1
i
I
t
í
I
I
R
8
I
I
I
I
1
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Fyrsti
báturinn
Löngu áður en menn voru
til hafa dýrin sjálfsagt bjarg-
að sér upp á greinar og trjá-
boli á reki þegar þau voru í
hættu vegna flóða eða skógar-
elda, og þegar mennimir komu
til sögunnar hafa þeir áre'ð-
anlega gert það líka. En þar
sem maðurinn er að því leyti
betur útbúinn frá náttúrunnar
hendi en dýrin að hann hefur
hæfileika 1.1 að hugsa, gerðist
það dag einn fyrir hundrað
þúsund árum eða ennþá fyrr
að mann: nokkrum datt í hug
að nota trjábol til að komast
yfir á eða lítið vatn.
Þennan dag fann maðurinn
upp bátinn.
Hollenzkt skip frá því um 1600.
Kannski hefur einhverjum
öðrum manni á allt öðrum stað
á jörðunni dottið það sama í
hug á sama tíma þða löngu
seinna og það eru þannig vafa-
laust margir ,,uppf'nninga-
menn“ sem fundu upp bátinn
eða skipið. Annað fó^k sem sá
þessa hugrökku menn „sigla“
langaði til að leggja í þessa
glæfraferð líka og smám sam-
an fór hver að skara fram úr
öðrum að áræði og hug-
kvæmni.
SeglskipiS
Vitað er um ýmsar gerðir
báta frá elztu tímum. Á Níl-
arfljót'nu var siglt á papyrus-
fleytum sem gerðar voru úr
samanbundnum blöðum. Ann-
ars staðar voru trjágreinar
bundnar saman. Svo var farið
að festa saman litla trjáboli
eða bambusgreinar og sums
staðar voru notuð strengd
dýraskinn. :
Seinna fóru menn að hola
innan trjáboli og strengja
skinn yfir smá trégrindur og
það var upphaf báta með röng-
um. ÖHuro þessum bátum var
komið áfram með flötum spýt-
um á líkan hátt og nú er ró-
ið með árum og menn korriúst
að þvi að hægt var að breyta
stefnu bátsins með ár í aftur-
stafni hans.
Að öllurn líkindum hefur
einhver sfaðið úpp í bátnum
sínum og þá tekið eftir að bát-
urinn fór hraðar þegar vindur-
inn blés í bakið á honum.
Kannski hefur hann líka reynt
að breiða út klæð: sín til að
ná í meiri vind og þá var
seglið fundið upp. Fyrst var
seglið ekki annað en útspennt
skinn á stöng, seinna mörg
skinn saumuð saman og fest
á mastur, og þá var komið
skip sem hægt var að s'gla í
byr. Það var ekki langt bil á
milli þessarar uppfinningar og
hinnar, að hægt var að nota
hliðarvindinn líka með að snúa
seglinu á ská.
Tímabil seglsk'psins var haf-
ið.
sigruS
Þetta höfum við allt fengið
að vita 'af gömlum myndum,
hellaristum, myndum á vösum
og krúsum og á veggjum í
gröfum og annars staðar og
þar að auki eru sumir þessara
frumstæðu báta í notkun enn
í dag — bátar sem ýiga upp-
runa sinn að rekja aftur til
grárrar forneskju.
Sumir voru duglegri en aðr-
:r að búa til báta og þeir lögðu
grunninn að bátasmíðinni sem
iðngrein. Og því stærri og
betri sem skipin urðu, því
djarfari og duglegri urðu sjó-
mennimir og þegar komnar
voru upp stétt.'r skipasmiða og
sjómanna leið ekki á löngu þar
til hermenn og kaupmenn tóku
skipin í sína þjónustu. Her-
menn fóru í herferðir, rændu
og rupluðu og kaupmenn fóru
í langferðir til að skipta vör-
um og verzla.
Síðar sigldu landkönnuðir yf-
g) — ÞJÖÐVILJINN — Sunnudagur 29. október 1960 , .; /