Þjóðviljinn - 31.10.1961, Blaðsíða 7

' '
; '

FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
RÁNYRKJA SEM VERÐUR AÐ STÖDVA
Frá því var sagt nýlega í
blööum, að togarinn Víkingur
frá Akranesi hefði fengið
þorskanet í vörpu sína þegar
hann var að toga á Eldeyjar-
banka. Að sögn höfðu þessi net
fisk að geyma á öllum stigum,
allt frá hreinum beinagrindum
og upp í nýveiddan fisk.
Á undanförnum árum hafa
þorskanetaveiðar verið stundað-
ar víðsvegar hér við land, og
þó mest hér við suðvestur-
ströndina, af svo algjöru fyrir-
hyggjuleysi, að slíkt nálgast
brjálsemi, enda mun vera hér
um eindaemi að ræða meðal sið-
menntaðra fiskveiðiþjóða. Á
þessu tímabili, sem hófst með
tilkomu nælonnetanna, hafa
netatrossur verið skildar eftir
víðsvegar á miðunum og engar
ráðstáfanir gerðar til að slæða
þær upp.
Menn héldu því lengi vel
fram, sumir hverjir, að þetta
gæti ekki valdið skaða, því net-
in mundu fara í flækjuhnúta
fljótlega og leggjast á botninn.
Reynslan hefur hinsvegar allt*-
aðra sögu að segja. Það er ekki
í fyrsta skipti að togarar hafa
fengið þorskanet í vörpur sínar,
sem gefið hafa hina sömu
mynd og hjá togaranum Vík-
ingi, heldur er þessi óglæsilega
saga frá fiskimiðunum okkar
að endurtaka sig æ ofan í æ.
Hér verður að stemma á að
ósi, áður en það er orðið allt
um seinan. Það má ekki ^rag-
ast lengur að settar séu strang-
ar reglur um notkun þorska-
neta, og þeim reglum fram-
fylgt.
• Hvað ber að gera?
Það sem þarf að gera er ein-
faldlega þettá:
Alþingi setji lög um notkun
þorskaneta, þar sem ákveðinn
er sá tími þegar nota má þessi
veiðarfæri á miðunum. Við
skulum segja að þessi veiðitími
byrjaði 1. marz ár hvert og stæði
til loka vetrarvertíðar 11. maí.
Á öðrum tíma árs væri öllum
óheimillt að veiða með þorska-
netum innan landhelginrmr. Ég
sting hér upp á þessum tíma,
vegna þess að hann er sá sami
og hér var orðin hefð að nota
til þorskanetaveiða á meðan
hamp- og baðmullarnet voru
eingöngu notuð við þessar veið-
ar.
Þá er það líka nauðsyn að
sett verði reglugerð sem ákveði
möskvastærð þorskaneta og há-
marks netafjölda sem hvert
veiðiskip má hafa liggjandi í
sió hverju sinni. Höfuðástæðan
fyrir tapi netatrossanna sem
liggja árið um kring á miðun-
um og drepa fisk sem síðan
úldnar og rotnar í stórum std,
epgum til gagns en allri þjóð-
inni til skaða, er sú að margir
bátar hsfa svo margar trossur í
siö að ekki er nokkur leið að
drága þær allar daglega. Þettn
véldur ekki aðeins skaða á
þeim fiski sem veiðist, heldur
er betta jafnframt höfuðorsök-
in fyrir því hve margar neta-
trossur tapast, með þeim af-
leiðingum sem að framan er
lýst.
Og bað er jafn víst sem or-
sök veldur afleiðingum, að verði
ekkert af því framkvæmt sem
ég bendi á til að stemma stigu
við skaðanum, þá mun það
hefna sín grimmilega á okkur
sem lifum í þessu landi og
þurfum að hafa framfæri af
fiskveiðum. öll gæði þax'f að
umgangast með nokkuriá hóf-
semd, ef þeirra á að njóta til
langframa, það er okkur hollt
að hugleiða í þessu sambandi.
• Friðum hluta af
hrygningasvæðinu
Ég hef bent á það nokkrum
sinnum í blaðagi'einum á síð-
ustu árum, hve mikil nauðsyn
það er að friða einhvern hluta
af aðalhrygningarsvæði þorksins
meðan á hi'ygningu stendur hér
við suðurströndina. En árin
hafa liðið og ekkert hefur ver-
ið gert í þessum efnum.
Það er engu líkara en að sér-
fi'æðingar okkar á þessu sviði
séu blindir gagnvai't þeiri'i
hættu. sem við erum vitandi vits
að leiða yfir okkur, með því að
í dag verður jai'ðsunginn frá
Hafnai’f jai'ðarkii'kju Ingvar
Gunnarsson, kennari.
Hann var fæddur 4. nóv. 1886
að Skjaldarkoti á Vatnsleysu-
strönd og lézt að heimili sínu
Hverfisgötu 37 í Hafnarfirði
hinn 23. okt. sl.
Ingvar var sonur Gunnars
Gíslasonar, bónda í Skjaldarkoti
á Vatnsleysuströnd Ingvarssonar
og konu hans Ingibjai'gar Fx'ið-
riksdóttur, bónda að Hóli í
Stokkseyrai'hreppi Guðmunds-
sonar.
Þegar Ingvar var kominn til
nokkui’s þroska, eða ' um tví-
tugsaldur, réðist hann til náms
í Flensborgarskóla og lauk prófi
þaðan árið 1908. Eftir það gekk
hann í kennai’askólann og út-
skrifaðist úr honum 1911.
Hið næsta ár var hann kenn-
ari í Víðidal í Húnavatnssýslu,
en réðist þá til kennslu í heima-
sveit sinni, Vatnsleysuströnd og
var þar kennai’i til 1915. Eftir
það stundaði. hann verzlunar-
störf um skeið.
Hann var hreppsnefndarmað-
ur Vatnsleysustrandarhrepps
1914—1920, en á því ái'i fluttist
hann til Hafnárfjarðar og vai’ð
k.ennai'i við barnaskóla bæjar»
ins. Því em.bætti gegndi hann
óslitið til ársins 1957, að hann
lét af störfum fyrir aldurs sak-
ir.
í stjorn Skógræktarfélags ís-
lands var hann 1940—1946 og í
varastjórn síðan. 1 stjórn Skóg-
ræktai-félags Hafnai'fjai’ðar frá
stofnun þess 1946 til dauðadags
og formaður félagsins um ái'a-
bil. Þá var hann í stjórn Bún-
aðarfélags Hafnarfjarðar frá
1943, lengst af formaður félags-
ins. I Garði’áði Hellisgerðis í
31 p.r (1925—1956) Umsjónai'-
maður og garðyi’kjustjóri Hell-
isgerðis frá 1924 þar til nú fyr-
ir nokkrum mánuðum að hann
sagði af séi’.
Ingvar Gunnarsson kvæntist
hafast ekkert að þorskstofni
okkar til varðveizlu á meðan
enn er tími til. Stóraukin rán-
yrkja sem framkvæmd hefur
verið með taumlausum þoi'ska-
netaveiðum nú um margra ára
skeið er nú að mínu áliti byrj-
uð að segja til sín, svo lengi
má það ekki dragast úr þessu
að i'áðstafanir verði gerðar til
bjargar, ef við eigum ekki að
hljóta af skaða í stað vai’an-
legs gróða, sem hverjum góðum
búmanni á að vera skylt að við-
halda, og búa þannig sífellt í
haginn fyrir fi'amtíðina, jafn-
hliða því sem við erum að
sinna hinum daglegu þörfum
okkar.
Með tilkomu bergmálsdýptar-
mælisins og fisksjái'innar hefu.r
þörfin fyrir friðun á hrygning-
arsvæðunum aukizt ár frá ári.
Áður en þessi tæki komu til
sögunnar voru til stór botn-
svæði innan aðal hrygningar-
svæða hér við suðvestur-
eftirlifandi konu sinni, Margréti
Bjarnadóttur frá Móakoti á
Vatnsleysuströnd 25. sept. 1920.
Böi'n þeirra eru fjögur: tvær
dætur og tveir synir.
Sama árið og Ingvar fluttist
til Hafnarfjai’ðar var af nokkr-
um áhugamönnum stofnað Mál-
fundafélagið Magni.
Næsta ái’, 1921, gekk Ingvar í
félagið og var félagi í 40 ár,
eða lengur en nokkur annar til
þessa, að einum undanteknum.
Hann var starfsmaður félags-
ins óslitið í 37 ár.
Störf Ingvai's Gunnarssonar
hér í Hafnarfirði voru nálega
alla tíð tvíþætt: kennslustöi’f og
ræktunarstörf, og veit ég ekki,
hvort honum var kærara, mér
er nær að halda að ekki megi
þar á milli sjá, enda störfin
hliðstæð.
Ég var samstarfsmaður hans í
kennarastétt í 20 ár. Gleymi ég
ekki, þegar Bjarni Bjarnason
skólastjóri okkar var að segja
mér, þá ungum nýliða, frá þeim
mönnum, sem stöi'fuðu við skól-
ann, með hvei'ri hrifningu hann
þá lýsti Ingvari sem kennara.
Þeir eru margir Hafnfirðing-
arnir, sem hann á sínum langa
stai'fsdegi hefur komið til nokk-
urs þroska, og tvímælalaust hef-
ur hann þar leyst af hendi á-
gætt ævistarf, sem bæjarfélagið
má þakka honum. þó mun það
vart orka tvímælis, að auka-
starf hans, starfið í Hellisgei’ði,
starfið fyrir Magna, muni halda
minningu hans lengst uppi.
Málfundafélagið Magni og
í'aunar Hafnfirðingar allir hafa
lengi verið hreyknir af Hellis-
gerði, og er það vel, en þess
skulum við þá jafnfi’amt minn-
ast, að lngvar Gu.nnarsson hefur
verið þar hin leiðandi hönd allt
frá því, að hann gróðursetti þar
fyrstu trén og svo að segja til
þessa dags. Honum var einstak-
lega annt um garðinn og sárt
um, ef eitthvað var þar illa
ströndina, þar sem þorskstofn-
inn naut raunverulegrar frið-
unar meðan á hrygningu stóð. I
gjánum sem liggja í ótal hlykkj-
um eftir hraunbotninum naut
þorskstoíninn þessai'ar friðun-
ar.
Nú á síðustu árum hafa
þcrskanetabátarnir þrætt þess-
ar gjár og lagt í þær neta-
trossur sínar með hjálp hinna
fulikomnu tækja. Það er því
hvei’gi til lengur neinn griða-
staður fyrir þorskstofninn á
hi’ygningai'svæðunum.
Nú er það vit mannanna sem
nytja þorskstofninn sem verður
að koma til og veita fi-iðunina,
öðru vísi verður hún ekki að
veruleika. Og í þessu sambandi
er okkur hollt að minnast þess,
að góð fiskimið víðsvegar um
heim hafa verið eyðilögð, sök-
um rányi'kju og græðgi, af því
að vitið fékk ekki að ráða,
meðan tími var til, að bjarga
miðunum.
Það voru þörf lög, sem sett
voru um togveiðar á sínum
tíma. En í dag er það ekki
minna áðkallandi að sett verði
lög um þorskanetaveiðar hér
við land. Hvort Alþingi ber
gæfu til að stíga þetta spor nú,
áður en vetrarvertíð hefst, það
mun tíminn leiða í ljós.
meðfarið.
í blaðagrein um Hellisgerði
20 ára er meðal annars komizt
að orði á þessa leið: „Hefur
hann (þ.e. Ingvar) alla tíð ann-
azt garðinn á vegum félagsins,
og hefur elja hans og farsæld
mestu stýrt um það, hvað Hell-
isgerði nú er. Ekki hefur það þó
verið fyrir það, að Ingvar væri
„lærður" maður um trjárækt og
blómrækt. Hann var fæddur og
uppalinn í byggð, sem er gróð-
urminni og hrjóstugri en flestar
aðrar sveitir þessa hrjóstuga
lands, og hafði aldrei numið
þau fræði, er að slíku lutu. En
ef til vill hefur hann tekið það
sárt, hve Vatnsleysuströndin var
harðbýl, og þess vegna verið
sérstakt yndi að rækta þennan
reit. En mestu hefur þó hitt ráð-
ið, að hann var maður, sem
heldur tryggð við hugsjónir sín-
ar lengur en stundarbil og
gæddur er þeirri kostgæfni, er
slíkt starf sem umönnun skrúð-
garðs krefst. Með starfi sínu og
siálfsnámi hefur hann tileinkað
sér eigi minni þekkineu en aðrir
hlióta við langa og erfiða skóla-
göngu.
öll trén í Hellisgarði eru í
bókstaflegum skilningi fóstruð
af Ingvari. Hann hefur frá upp-
hafi fylgzt með vexti þeirra og
viðgangi. Sum hafa komið í
hans umsjá sem ofurlitlar plönt-
ur, sem um fram allt þurfti vel
að hlúa að, en til annarra hefur
hann sáð með eigin hendi.“
Á þessum tímamótum Hellis-
gerðis luku öll dagblöð landsins
miklu lofsorði á garðinn og
garðvörðinn, sem maklegt var.
Þetta sama ár var Ingvar
Gunnars-son sæmdur Fálkaorð-
unni fyrir ræktunarstarfsemi í
Hellisgerði.
En þegar þetta gerðist var þó
starfsdagur hans í Hellisgerði
rétt rúmlega hálfnaður.
Málfundarfélagið Magni flytur
hinum látna félaga innilegar
þakkir fvrir langt og árangurs-
ríkt starf,
Eftirlifandi konu hans og
börnum vottum við samúð.
Hafnarfirði, 31/10 1961.
Jóh. Þorsteinsson.
form. Magna.
MINNING
Ingvar Gunnarsson kennari
Fæddur 4. nóv. 1886 — Dáinn 23. okt. 1961
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — , Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. —
Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 50,00 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Ævintýrið urn Þjóðviljann
k ð liðnum aldarfjórðungi er það ævintýri líkast að rekja
í huga sér æviferil Þjóðviljans. Svo fast hefur oft sorf-
ið að, iað þar virtist engu mega við bæta, en hvað eftir ann-
að rís blaðið og flokkur þess úr þrengingum og ofsóknum til
stórra sigra málstaðar síns, málstaðar íslenzkrar alþýðu.
TVvað er það þá, sem hefur gert þetta fært, að dagblað fá-
tækasta fólksins á íslandi skuli ekki e.'nungis hafa lif-
að í aldarfjórðung, heldur líka stækkað og eflzt og orðið sá
áhrifavaldur í íslenzku þjóðlífi sem raun ber vitni? Margt
kemur til, og margs þarf við til þess að alþýðublað geti lifað
og dafnað. Til þess þarf fjármuni, fjárframlög fátækra
mianna ár eftir ár, áratug eftir áratug; þeir voru fáir fyrst
en fjölgaði ört svo hin mörgu og smáu framlög urðu stórar
upphæðir þegar saman kom. Og blaðið þeirra eflist og út-
breiðsla þess eykst, svo þar kemur ,að milljónatekjur fást
frá kaupendum þess og auglýsendum. En í hvert sinn, þegar
það mark hefur nálgast að blaðið fari að ,,bera sig“, er tekin
ný og djörf ákvörðun um stærra blað, um betri prentsmiðju,
um öflugra baráttutæki fyrir alþýðu lands.'ns. Þannig er
nú komið að einu stærsta átakinu í sögu Þjóðviljans: Ákvörð-
un hefur verið tekin um öflun nýrrar prentvélar, sem
er ætlað að gerbreyta möguleikum blaðsins á hraðri og
vandaðri prentun. Þeirrj vél, er kemur í stað gömlu press-
unnar sem Þjóðviljinn hefur notað í sextán ár. er ætlað
ásamt nýrri fyrirsagnaletursvél og setjaravél og breyt-
ingum á húsnæði blaðsins, að skapa skilyrði fyrir næsta
áfangann: stækkun Þjóðviljans um þr.ðjung og útgáfu mun
vandaðra blaðs að öllum frágangi. Jafnframt verður eins
og við fyrri stækkanir lögð áherzla á að bæta efni blaðsins,
gera það fjölbreyttara að almennu efni án þess iað slak-
að verði á nauðsynlegum skrifum um verkalýðsmál og
stjómmálin. Enda þótt svo vel takist til með kaupin á vél-
unum að góður greiðslufrestur fáist og skilmálar, er aug-
ljóst, að til þessara framkvæmda þarf mikið fé, og því
hefur verið lagt í viðameira happdrætti á þessu ári en
nokkru s;nni fyrr og jafnframt farið í almenna söfnun
hlutafjár í prentsmiðjuna og leitað á annan hátt eftir
stuðningi íslenzks alþýðufólks, sem -aldrei hefur brugðizt
Þjóðviljanum, þegar þörfin var mest.
Oamt er það svo, að fjármunir einir væru algerlega van-
^ megnugir þess að láta blað e.’ns og Þjóðviljann lifa og
lifa þannig að það sé vaxið hlutverki sínu sem dagblað
sókndjarfrar alþýðu íslands. Til þess þarf vígreifa sósíal-
istíska alþýðuhreyfingu, til þess þarf marxistískan verka-
lýðsflokk. Til þess þarf menn, kynslóð eftir kynslóð, sem
leggja fram ævj sína og starf og vinna gllt sem þeir mega
göfugasta málstað mannkynsins. Ekki í þeim anda að Þeir
séu með því iað færa dýrar fórnir, heldur með fögnuði vegna
þess að þeim hlotnast það góða hlutskipti að verja starfs-
kröftum ævi sinnar til að vinn.a slíkum málstað. ÞjóðvJj-
inn hefði aldrei orðið til, og hann hefði ekki lifað í aldar-
fjórðung nema hann hefði not:ð við slíkra manna; bjart-
sýni þeirra og dirfska, stórhugur þeirra og sá skilningur
að getan býr í grennd við n-auðsyn, hefur löngum reynzt
blaðinu lyft'stöng. En líka þrautseigja þeirra og trú-
mennska, ódrepandi seigla og þrek þegar fastast hefúr blás-
ið á móti, — og fleytt hefur ýfir örðu.gustu kafLariá “í sevi
blaðsins. Og beir me-nn eru þegar orðnir margir, menn-
irnir sem hlúð hafa að Þjóðv.'ljanum í aldarfjórðung, varið
hann í ofsóknum innlends afturhalds og erlends hervalds,
lyft honum sem fána alþýðunnar í hörðustu átökum vinnu-
stéttanna á íslandi. Og þeim hefur fjölgað með árunum,
nýir menn og óþreyttir koma í stað hinna sem ekki endist
lengur þrek og heilsa og líf. Og fylking'n, sem hefur Þjóð-
vilj-ann að fána sínum og vopni, íslenzk alþýða, stanzar
ekki við nein tímamót i sókn sinni til framtíðarinnar, sókn
og vörn fyrir íslenzk landsréttindi og sjálfstæði, í sókninni
miklu til alþýðuvalda á íslandi. — s.
©
í afmælisblaði Þjóð-
viljans sem, kemur út í
dag er birt Starfsmanna-
tal Þjóðviljans á 25 ára
afmælinu og allmargar
myndir. — Hér koma
nokkrar myndir í. við-
bót af starfsfólki blaðs-
ins á þessum tímamót-
um.
Gréta Tómasdóttir, símastúlka
thn Oialsdottir, þvottakona
Elías Mar, rithöfundur
porarinn vigiusson aöstoðarmaöur 1 prentsmiðju og Víðir Þorgrímsson prcntari.
Sigurjón Jóhannsson, blaðam.
Birgir Eydal, prentari
Vilborg Harðardóttir, blaðam.
Lúthcr Jónsson, setjari
Jónas Ifarlsson, prentnemi
Hrafn Sæmundsson, setjari
Ragnar Ágústsson, afgreiðslumaður
£) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 31. október 1961
Þriðjudagúr 31. október 1961
ÞJÓÐVILJINN —