Þjóðviljinn - 11.11.1961, Síða 6

IÓÐVIU1NN
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn. — Ritstjóraf:
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundssoi^ —
Fréttarltstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 50,00 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.í.
„Stórsigur”
Þ
,ví virðast engin takmörk sett hvílíkar firrur Morg-
unblaðið leyfir sér í málflutningi, svart skal vera
hvítt og hvítt svart eftir geðþótta ritstjóranna. Þannig
klifar blaðið nú á því dag eftir dag að íslendingar
hafi unnið stórsigur í landhelgismálinu með smánar-
samningunum við Breta. Stórsigurinn í landhelgismál-
inu höfðu íslendingar unnið áður, þegar Alþýðubanda-
lagið fékk því ráðið að landhelgin var stækkuð í 12 míl-
ur. Sú stórfellda umbreyting hafði þeg'ar hlotið al-
þjóðlega viðurkenningu; meira að segja Bretar voru
guggnaðir á ofbeldi sínu vegn-a þess að þeir höfðu að-
eins fjárhagstjón og skömm af hernaðaraðgerðunum.
En þegar íslendingar höfðu tryggt sér fullan sigur,
gerðust þau ótrúlegu tíðindi að íslenzku stjórnar-
flokkarnir afsöluðu sigrinum og gáfu Bretum ag síð-
ar öðrum þjóðum heimild til að veiða innan landhelgi
um þriggja ára skeið. Þessi smánarlega uppgjöf var
rökstudd með því að Bretar hyggðu á nýtt ofbeldj,
enjþví trúði enginn maður og sízt þeir sem boðskap-
inn fluttu; hin raunverulega ástæða v;ar sú að valda-
menn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins hafa
tamið sér að beygja af 1 hvert skipti sem vestrænir
vinir þeirra yggla sig.
ly'íst voru það alvarleg tiðindi að erlendum ránsflot-
’ um var hleypt inn í landhelgi Íslendinga, en þó
voru það smámunir einir hjá öðrum þætti smánar-
samninganna. Stækkun landhelginnar í 12 mílur var
aðeins hugsuð sem áfangi; íslendingar hafa ævinlega
talið sig hafa rétt yfir landgrunninu öllu og hafinu
yfir því. Hverri áslenzkri ríkisstjórn bar að hafa það
lokatakmark ævinlega fyrir augum og forðast umfram
allt að skerða rétt Íslendinga, jafnvel þótt vitað væri
að hann kynni að verða torsóttur. En stjórnarflokk-
arnir afhentu Bretum þennan frumburðarrétt þjóð-
arinnar; þeir lofuðu því að landhelgin skyldi aldrei
stækkuð framar án samráðs við Breta og gáfu er-
lendum dómstóli úrskurðarvald um innanrÍKÍsmál ís-
lendinga. Þessi atburður var svo alvarlegur að hann
verður ekki nefndur annað en landráð, ef það orð h
að hafa einhverja merkingu í íslenzkri tungu, endí.
lýstu brezk stjórnarvöld þessu ákvæði sem stórsigri
sínum.
C’n landhelgismálið er annað og meira en fortíð, fram-
undan blasa við nýjar hættur sem eru svo stór-
felldar að það sem verst hefur gerzt áður bliknar vici
samanburð. Stjórnarflokkarnir hafa tekið upp harð-
vítugan áróður fyrir því að íslendingar gerist aðilar
að Efnahagsbandalagi Evrópu. Það yrði ein afleiðing
slíkrar aðildar að íslendingar héfðu ekki framar neina
landhelgi gagnvart öðrum ríkjum bandalagsins. Er-
lendir veiðiflotar hefðu þá sama rétt til veiða innan
íslenzkrar landhelgi og landsmenn sjálfir, og raun-
ar hefðu útlendingar einnig rétt til þess að leggja
afla sinn á land hér og láta fullvinna hann í erlend-
um fiskiðjuverum sem starfrækt væru hér á landi,
Þá þyrftu Íslendingar ekki framar að hugsa um land-
grunn eða 12 mílur eða tímabundnar uncianþágur, þá
hefðu þeir svipt sjálfa sig endanlega öllum sjálfstæð-
um rétti. Og þá fyrst kynnu margir að hugsa til
smánarsamninganna við Breta sem stórsigurs í sam-
anburði við þau ósköp sem aðild að Efnahagsbanda-
laginu leiddi yfir þjóðina. — m.
J) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 11. nóvember 1961
Verðfallsbábilja Gylfa afsak-
ar hvorki strand viðreisnar-
ínnar né gengislœkkunína
Strandaði „viðreisnin“ vegna gífirlégs verðfalls útflutningsvara
árið 1960? Gerði það verðfall ge igislækkim nauðsynlega i ágúst
1961? Lúðvík Jósepsson svarar h tr í þmgræðakafla blekkinga-
vaðli viðskiptamálaráðherra um það mál.
Við skulum þá athuga annan
skýringaþáttinn hjá ráðherran-
um (G.Þ.G.), en það er verð-
fallið á afurðunum 1960, en þá
átti að hafa orðið slíkt verð-
fall á ýmsum útflutningsafurð-
um okkar, að þjóðarbúið hafi
orðið fyrir stórfelldum skakka-
föllum.
En þetta verðfall, sem ráð-
herrann vildi nota sem skýringu
á því, hvað gerðist á árinu 1960,
varð ekki á árinu 1960, heldur
er það margsannað mál og ligg-
ur fyrir í opinberum skýrslum,
að verðlækkunin á síldarmjöli
og fiskimjöli og á lýsi varð á
miðju árinu 1959.
(Lúðvík las hér tvær tilvitn-
anir í greinargerð „viðreisnar-
frumvarpsins" í febr. 1960, sem
sýndu að reiknað var með
verðfallinu þá þegar).
★
Það er því ekkert um það
að villast, að verðlækkunin, sem
alltaf er verið að tala um sem
skýringu á því, að viðreisnin
fór út um þúfur, var komin
inn í ákvörðunina um gengis-
skráninguna í febrúarmánuði
1960. Á því leikur enginn vafi.
\ ★
En það var nú helzt að skilja
hér á ræðu viðskiptamálaráð-
herra, að yfirleitt hefði verið
um verðlækkun að ræða á ár-
inu 1960 á útfluttum afurðum.
A.m.k. tók hann ekki tillit til
þess, að neinar aðrar verð-
breytingar hefðu orðið á því
ári. heldur en verðlækkunin á
mjöli og lýsi, sem hafði þó
orðið á árinu 1959 en ekki 1960,
hélt að vísu áfram fram á ár-
íð 1960. En ibað voru ýmsar
aðrar verðbreytingar á útflutt-
um siávarafurðum á árinu 1960,
og yfirleitt allar til verðhækk-
unar. En ráðherra sá ekki neitt
af beim verðbreytingum og
þurfti ekki að reikna með þeim.
Hann var nefnilega að reikna
út einhverskonar talnalega
sönnun fvrir bví. að viðreisnin
hans hafði farið út um þúfur
og þá burfti vitanlega að taka
alit á aðra Miðina.
Ég hef hér fyrir mér skýrslu
frá Sölusambandi íslenzkra
fiskframleiðenda, sem flytur út
svo að segia allan saltfisk
landsmanna. 1 skýrslunni fyrir
árið 1960 og um framleiðslu
ársins 1960 segir í þessari
skýrslu m.a. þetta orðrétt
um verðlag á útfluttum salt-
fiski á árinu 1960:
..Hækkun sú. er náðist á sölu-
verði saltfisksins, nam um 4%
á hinum erlendu mörkuðum".
Það er þannig gefið upp af
þeim, sem hafa yfirstjórn salt-
fisksölunnar með höndum, að,
það hafi orðið á árinu 1960 4%
verðhækkun á útfluttum salt-
fiski á því ári. Á árinu 1960
varð einnig um verulega
hækkun að ræða á útflutnings-
verði á hraðfrystum fiski. Og
á ísvörðum fiski varð þó verð-
hækkunin langmest, því ein á-
stæðan til þess að togararnir
tþku upp á því að sigla mikiu
meira með aflann óunninn eða
ísvarinn á erlendan markað á
því ári, var einmitt sú, að þar
var um mjög mikla verðhækk-
un að ræða frá því, sem áður
hafði verið. En viðskiptamála-
ráðherra þarf auðvitað ekki að
taka það inn í sitt dæmi, að
það hafi orðið 4% verðhækkun
á öllum útfluttum saltfiski
landsmanna á árinu 1960;
heldur ekki það, að það hafi
orðið mjög veruleg verðhækkun
á útflutningsverði á ísvörðum
fiski; heldur ekki það, að á ár-
inu 1960 varð mjög veruleg
hækkun á flestum mörkuðum á
útfluttum, frosnum fiski, og hið
sama átti sér stað seinni hluta
ársins 1960 á útflutningsverði á
skreið.
Nei, því fer alveg fjarri að
hægt sé að afsaka strand við-
reisnarinnar með aflaleysi á ár-
inu 1960 eða verðfalli á útflutn-
ingsafurðum. Það er rétt, að
það varð verðfall á árinu 1959
á útflutningsverði á mjöli og
lýsi og þetta verðfall hélt á-
fram fram eftir ári 1960. En
árið 1960 út af fyrir sig kom
ekk verr út í þessum efnum
en svo, að vegna þess að síld-
arafurðirnar höfðu lækkað
svona í verði árið 1959, voru
þær yfirleitt ekki fluttar út
seinni hluta ársins 1959, heldur
komu þær fram í óvenjumiklum
birgðum í árslok 1959 og þær
voru síðan fluttar út á árinu
1960 og komu sem algert við-
bótarframlag í gjaldeyriskass-
ann á árinu 1960. Og það var
ein ástæðan til bess að.á árinu
1960 fluttum við út meiri af-
urðir heldur en við öfluðum á
því ári!
★
En viðskiptamálaráðh. dugði
það ekki að hafa reiknað við-
reisnina algerlega í strand af
öllum þessum ytri óhöppum,
aflaleysi og verðfalli árið 1960.
Hann hélt áfram að reikna
<þessi undur yfir okkur einnig
fram eftir árinu 1961, fram í
áeústmánuð 1961, og hann kom
hér með tölur, sem áttu að
sanna mönnum það, að enn
væri verðlag, meðaltalsverðlag á
útfluttum þorsk- og karfaafurð-
um, sem hann nefndi sérstak-
lega 1,8% l®gri á árinu 1961
heldur en þau hefðu verið í
árslok 1959.
Þetta lætur heldur einkenni-
lega í eyrum þeirra sem hafa
haft með það að gera að selja
þessar afurðir eða standa í
samningum um það að selja
þær. Það liggur nú fyrir, að
í árslok 1960 var útflutnings-
verðið á skreið, lágmarksvérð-
ið, sem er skráð, en ekki er
leyfi.legt að selja undir því
verði, að það var hækkað um
9% frá því, sem það hafði ver-
ið áður. Saltfisksölurnar, sem
áttu sér -stað á fyrri hluta árs-
ins 1961, hafa verið þannig,
að minnsta hækkun frá árinu á
undan er 6% en allt upp í 17%
hækikun á söluverðinu á salt-
fiskinum. Og meðaltalshækkun-
in. sém almennt er talið, að
hafi orðið á útfluttum, frosn-
um fiski er 10%.
'ér
Það er gaman að minnast á*
bnð í bessu sambandi, að það
fórp fram samningar við einn
okkar stærsta kaupanda af
siávarafurðum einmitt _ vorið
1961. Það var vlð fulltrúa frá
Sovét.ríkiunum. Þú settu íslenzk-
ir framlelðendur upp bá kröfu,
að útflutningsverð á karfaflök-
um byrfti að hækka úr Í28
sterlmesnundum á tonnið, sem
bað hafði verið um alllangan
tíma, upp í 172 sterlingspund
tonn, — úr 128 uoo í 172, til
þess að þetta samsvaraði því
verðlagi. sem nú væfi orðið á
ö^rum mörknðum. Svö kemur
viðsklntamálaráðherra og segir,
að bað hafi orðjð verðfall á
þes-sum vörum frá því sem áð-
ur v»r. Oni.nherlega var það
svo tilkynnt. að samningar tók-
ust um það. að verðið á þeim
fiski, sem seldur var til Sovét-
ríkianna, hækkaði úr 128 pund-
um á tonn upo í 140 pund á t.,
bæði á þnrski og karfa eða
rétt um 10%. Verðið á fiski,
sem seldu.r hefur verið bæði
til Tékkóslóvakíu, Austur-
Þýzkalands og fleiri landa, en
þar höfum við haft hæst verð
áður, það hækkaði líka úr 148
pundum upo í 156 pund. Og
það hefur verið gefið upp af
þeim aðilum, sem hafa haft
með söluna á frosnum fiski að
gera til Bandarííkjanna, að
þar hafi orðið mjög veruleg
hækkun á verðinu seinni hluta
ársins 1960 og á árinu 1961.
Enda sknt bví ekki neitað,
að þessir aðilar beir hafa vissu-
lega hækkað verðið til frysti-
Eramha’d á 10 ?íðu.