Þjóðviljinn - 13.01.1962, Blaðsíða 7

þJÖÐVHrJINN
Úteefandl: Bamelnlngarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurlnn. — Rltstiðran
Magnús Kjartansson (áb.). Magnús Torfl Ólafsson, Sigurður Quðmundsson. -
rréttaritstlórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — AuglýslnBastjórl: Guðgelr
Magnússon. - Bltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skðlavðrðust. 19.
Blml 17-500 (5 ilnur). Áskriftarverð kr. 50.00 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmlðja Þjóðviljans h.f.
Innliniunarmeim látast
nú óráðnir
íþess verður vart, að upplýsingar .þingmanna Alþýðu-
bandalagsins og sósíalista utan þings um hætturn-
iar iaf innlimun íslands í Efnahagsbandalagið, hafa
þegar haft veruleg áhrif. Það sést nú sjaldnar en fyrir
nokkrum mánuðum að innlimunarkarlar Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins gangi svo blygðunarlaust
til venks í áróðri sínum að telja innlimun íslands í
Efnahagsbandalagið sjálfsagðan hlut; íslendingar eigi
þess engan 'kost að vera utan við, og annað álíka gáfu-
legt. Ofstækismenn stjórnarflokkanna, sem virðast hafa
einsett sér, að innlimunin skuli framkvæmd hvað sem
hagsmunum íslenzku þjóðarinnar líður, menn eins og
Gunnar Thoroddsen, Birgir Kjanan og Gylfi Þ. Gísla-
son, hafa nú hægara um sig.
jþað er til marks um að mótstaðan gegn innlimuninni
eflist dag frá degi, að Morgunblaðið telur sér nú
nauðsynlegt að lóta eins og allt sé enn óráðið um þetta
mál, einnig afstaða ríkisstjómarinnar. Blaðið segir í
fyrradag: „Ekkert hefur verið ákveðið um það hvort
ísland gangi í Efnahagsbandala-gið eða hvemig aðild
þess yrði háttað. Ríkisstjórnin hefur hins vegar haft
þann eðlilega og sjálfsagða hátt á að fylgjast sem
bezt með öllu sem gerist meðal þjóða Evrópu í þess-
um máium.“ Er ekki eins og menn þekki tóninn frá
því verið var að véla ísland í Atlanzhafsbandalagið?
Stöðugar afneitanir stjórn-arvaldanna um raunverulega
afstöðu þeirra til málsins, allt fram á síðustu stund. Og
þá er málið hespað gegnum Alþingi á fáum dögum á
vísvitandi lognum forsend-um, eins og yfirlýsingunum
að aldrei yrði farið fram á -herstöðvar á íslandi á frið-
artímum, þó landið gerðist aðili að Atlanzhafsbanda-
lagínu. Það vantar ekki nú talið um ,,fyrirvarana“,
„aukaaðildina“, „sérstöðu íslands“. En slíkt blekking-
artal sömu mannanna, sem uppvísir eru að hi-num vís-
vitandi lognu fullyrðingum er sætta óttu þjóðina við
inngöngu í hernaðarbandalagið verður vart tekið í
alvöru í annað sinn, þegar íslenzk landsréttindi eru í
stórhættu.
jjví er einnig ástæða til að taka með f-ullri varúð og tor-
try-ggni yfirlýsingum stjórnarblaðan-na eins og þeirri
sem vitn-að var til. Þar er einungis slegið undan í orði
kveðnu, vegn-a þess -að í landinu er að rísa sterk alda
til varnar sjálfstæði lands og þjóðar, í þetta sinn gegn
innlendum valdamönnum og hinum erlendu „vinum“
þeirra, sem eru að undirbúa ó hinn lævíslegasta hátt
að farga sjálfstæði lands og þjóðar og gera ísland að
valdalausum hreppi í voldugri rikjasamstevpu, varn-
arlausu landi gegn ásókn erlends auðvalds. Það var
annar tónn í ofstækismönnum stjórnarflokkanna þeg-
ar þeir jhéldu að þessi svikráð við sjálfstæði þjóðarinn-
ar myndu takast án þess að þjóðin fengi að vita hvað
í vændum væri. Þá talaði Gunnar Thoroddsen hiklaust
um að gera þyrfti tilteknar ráðstafanir hér heima, „ef
við ætlum að gerast þátttakendur í Efnahagsbandalag-
inu, -eins og margt benti nú til að óhjákvæmilegt yrði.“
(Tilvitn-un í Mbl. 1. sept. 1961). Ðlöð stjórnarflokk-
-anna hafa rekið ábyrgðarlausan og blygðunarlausan
áróður fyrir innlimun íslands í bandalagið án þess að
leggja nokkra óherzlu á að (kynna þjóðinni hættum-
ar og skuldbindingarnar sem aðildinni fylgja. Það er
glöggt hvað Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkur-
inn vilja í þessu máli. Gegn þeirxi lífshættu sjálfstæð-
is íslands verða menn að taka höndum saman, hvar I
flokki sem þeir annars standa. •— s.
BORGARASTYRJOLD
VOFIR YFIR
fFRAKKLANDI
Sprengingar á nýársnótt sæta
venjulega ekki miklum tíð-
indum, en hvellirnir sem kváðu
við í villuhverfi á einni af
hæðum Algeirsborgar áttu ekk-
ert skylt við meinlausar púð-
ursprengjur til að kveðja
gamla árið. Þar var blóðug
alvara á ferðum. Brynvarinn
bíll stóð á götunni og úr hon-
um dundu skot á veglegu íbúð-
arhúsi. Fallbyssuskot og vél-
byssusnark blönduðust saman.
Sprengikúlur úr skriðdreka-
byssu í árásarbílnum muldu
veggi hússins, en úr gluggum
þess var svarað með vélbyssu-
skothríð. -Bardaginn hófst
skömmu fyrir miðnætti, en
nokkru eftir að klukkur Al-
geirsborgar höfðu hringt inn
nýja árið kom lögreglubíll á
vettvang. Þá hafði fallbyssu-
vagninn sig á brott, en undir
morgun kom hann aftur og
bætti við nokkrum skotum.
Yfirvöldin í Algeirsborg vörð-
ust allra frétta af bardag-
anum á nýársnótt, blöð borgar-
‘innar birtu ekki orð um at-
burðinn. Fréttaritarar blaða í
Frakklandi komust að þeirri
niðurstöðu að þama hefðu átzt
við árásarsveit úr leyniher
fasistahreyfingarinnar OAS og
menn úr annarri leynihreyfingu
sem risin er upp gegn henni.
Húsið sem ráðizt var á er talið
hafa verið aðsetur einhverra af
forustumönnum þessarar nýju
hreyfingar. Að minnsta kosti
tveir menn féllu í bardaganum
á nýársnótt en óvíst er hve
margir særðust. Fréttamenn
hafa eftir sérfræðingum sem
könnuðu vígvöllinn, að skotið
hefði verið ekki færri en sex
sprengikúlum úr skriðdreka-
byssu á húsið. Svona bvrjaði
nýja árið í Alsír, og framhald-
ið hefur verið eftir því. Fimm
fyrstu daga ársins voru á ann-
að hundrað manns vegnir og
hátt á þriðia hundrað særðir,
flestir á götum stærstu borg-
anna. Ekki leikur vafi á að
mikill meirihluti víganna er
verk OA£. Leigumorðingjar
samtakanna eru sendir til að
ryðja úr vegi þeim mönnum,
embættismönnum, herforingj-
um og óbreyttum borgurum,
sem fasistahreyfingin fellir sé'r
hættulegasta. Einkum hefur O
AS orðið vel ágengt að brytja
niður foringja úr lögreglu og
leyniþjónustu sem franska rík-
isstjórnin hefur sett til að fylgj-
ast með fasistasamtökunum og
reyna að hafa upp á forsprökk-
unum.
Fyrir níu mánuðum, þegar
uppreisn brauzt út í Alsir
og býizt var við fallhlífa-
sveitum yfir París á hverri
stundu, hrópaði de Gaulle
Frakklandsforseti í útvarp og
sjónvarp: „Frakkar, hjálpið
mér!“ Eindregin andstaða al-
mennings í Frakklandi og
þorra óbreyttra hermanna í
Alsír varð til þess að fyrir-
ætlanir hinna hægrisinnuðu at-
vinnuhermanna fóru út um
þúfur. En de Gaulle hefur tek-
izt að halda þannig á málum
að sá sigur varð til einskis.
Herforingjarnir sem uppreisn-
inni stjómuðu og dæmdir voru
til dauða leika enn lausum
hala, þenja út undurróðurskerfi
sitt innan hersins, stjórna
hrvðjuverkum bæði í Alsír og
Frakklandi, rjúfa útvarpsdag-
skrár þegar þeim sýnist til
að koma áróðri sínum á fram-
færi. Með hótunum um
skemmdarverk og morð hafa
fyrirtæki og einstaklingar ver-
ið kúguð til að gjalda OAS
skatt. Síðari hluta liðins árs
sprungu að jafnaði plast-
sprengjur tugum saman á
hverjum degi í Alsír og París,
stoð ókunnra verndara í her
og lögreglu. Fyrirætlanir yfir-
valda um aðgerðir gegn hermd-
arverkasamtökunum berast til
forustumanna þeirra eftir duld-
um leiðum jafnharðan og frá
þeim er gengið. Máttleysi
stjómarvaldanna gagnvart
hermdarverkamönnunum hefur
að vonum vakið ugg í Frakk-
landi. Ýms samtök vinstri
manna efndu til hópgöngu í
París 19. desember til að mót-
mæla ógnaröldinni og krefjast
skeleggra aðgerða gegn OAS.
Ríkisstjórnin bannaði gönguna
og skipaði lögreglunni að dreifa
henni, enda þótt stéttarfélag
lögreglumanna hefði lýst yfir
samþykki við markmið göngu-
manna. Kom til blóðugra átaka
milli lögreglusveita og mann-
fjöldans, og mæltist framkoma
ríkisstjómarinnar afar illa fyr-
ir. Svo er að sjá sem ráðherr-
amir vilji forðast að brenna
sig aftur á sama soðinu, því
um síðustu helgi . var lögregl-

1
Frá götuóardöguni i Algeirsborg í tyif a, þegar hægri menn
reynúu að hrifsa vöidin.
OAS hefði sett þá til höfuðs
Locussol, sem er ættaður frá
Alsír. Morðárásir af þessu tagi
hafa nú tekið við af plast-
sprengingunum, sem slotaði að
mestu skömmu fyrir áramót.
Breytingin á baráttuaðferðum
OAS þykir ekki vita á gott.
Paul Hoffmann, fréttaritari
New York Times í Algeirsborg,
hefur eftir einum stuðnings-
manni hægri aflanna; „Tíma-
bili plastsprengjanna er lokið.
Þær voru aðeins viðvörun. Nú
er alvaran eftir“. í Algeirsborg
er almenningur þess fullviss
að uppreisn hægri manna sé
yfirvofandi. Salan hershöfð-
Hópganga vinstri manna í París til að mótmæla hryðjuverkum fasistanna í OAS og aðgerðaleysi
ríkisstjórnar de Gaulle. „Frið í Alsír“ stendur á borðanum.
í skrifstofum fyrirtækja og
stofnana sem OAS er í nöp við
eða við heimili manna sem
dirfzt hafa að beita sér gegn
fasistahreyfingunni.
Það varð æ ljósara að ríki's-
stjórn de Gaulle annað
hvort vill ekki eða getur ekki
beitt sér að neinu gagni gegn
OAS. Embættismenn og hers-
höfðingjar hollir yfirlýstri
stefnu forsetans að semja frið
við Serki í Alsír eru myrtir
hver af öðrum. Þá sjaldan
morðingjárnir nást tekst þeim
flestum brátt að flýja með að-
unni ekki beitt gegn hópgöngu
kommúnista í París,. sem far-
in var þrátt fyrir bann yfir-
valdanna,
•a - i •-ý ., • '.ft
Tilefni þeirrar göngu var véþ
byssuárás á skrifstofubyggi-
ingu Kommúnistaflokks Frakk-
lands í París. Særðisf einn
maður í húsinu lífshættulega
af kúlnahríðinni. Tveim dög-
um fyrir árásina á aðalstöðvar
kommúnistaflokksins var
kommúnisti að nafni Alfred
Locussol skotinn í borginni Al-
encon í Normandí. Tilræðis-
mennimir náðust og játuðu að
ingi, foringi OAS sem franskur
herréttur befur dæmt til dauða
að honum fjarverandi, hefur
birt ávarp sem um helgina var
fest upp á húsveggi í borgum
Alsír á næturþeli. Þar fyrir-
skipar hann „hervæðingu allra
Alsírbúa . . . til að bjarga Alsír
í þágu föðurlandsins“. Fólk í
Alsír skilur ávarpið svo að
ný uppreisnartilraun sé á naesta
leiti, Undanfama daga hafa
búðirnar í borgunum verið full-
ar af fólki sem hamstrar mat-
væli til að vera við því versta
búið.
T eynilegar viðræður fulltrúa
" de Gaulle og útlagastjómar
Serkja í Aisír eru að komast
á úrslitastig. Vitað er að veru-
lega hefur gengið saman, og
veldur þar mestu um að
franski forsetinn hefur í raun
og veru viðurkennt útlaga-
stjórnina sem fulltrúa alsirsku
þjóðarinnar. Það sem einkum
veldur enn erfiðleikum eru
kröfur frönsku samningamann-
anna um sérréttindaaðstöðu til
handa frönskum landnemum í
Alsir. Komist de Gaulle og út-
lagastjórnin að samkomulagi,
er enginn vafi talinn á að OAS
muni láta til skarar skríða.
Frönsku yfirvöldin í Algeirs-
borg skýrðu frá því um sið-
ustu helgi. að beim hefði bor-
izt vitneskja um að leynihrevf-
ingin væri búin að stofna sér-
staka áhlaupasveit, sem á að
hafa það hlutverk að ná á sitt
va!d hinum þýðingarmestu op-
inberu -byggingum jafnskjótt
og merki er gefið um uppreisn.
Sveitina skipa liðhlaupar úr
franska fallhlífaliðinu og út-
lendingahersveitinni. OAS ræð-
ur yfir mikium birgðum af
vopnum, sprengiefni qg ein-
kennisbúningum franska hers-
ins. Foringjar leynihreyfingar-
innar setja traust sitt á að svo
mikill hluti foringjaliðs franska
hersins sé á þeirra bandi að de
Gaulle verði ekkj gagn að hern-
um.
Ekki er nóg með að uppreisn
vofi yfir í Alsír, fleiri og
fleiri óttast að til borgarastyrj-
aldar komi í Frakklandi sjálfu.
Drew Middleton, fréttaritari
New York Times, telur í ára-
mótagrein upp áhyggjuefni
stjórnmálamanna og diplómata
í Vestur-Evrópu og segir:
„Hættan á borgarastyrjöld í
Frakklandi er efst á blaði".
Hann kveðst þejckja hátt sett-
an franskan embættismann
sem alltaf hefur við höndina
frágengna ferðatösku til að
vera reiðubúinn að flýja land
fyrirvaralaust. Sprengjutilræð-
in og morðin í Frakklandi sýna
að OAS hefur þanið net sitt
um allt landið. Á mánudaginn
var þrotizt inn í vopnageymslu
franska hersins í Versölum og
stolið þaðan miklu af vopnum
og skotíærum. í París var því
slegið föstu að þar hefðu ver-
ið að verki OAS-menn að afla
Frarnhald á 10. síðu.
Fanney Benedlktsdétfir - Kveðja
1 gær var til moldar borin í
Fossvogskirkjugarði frú Fanney
Breiðfjörð Benediktsdóttir,
Hólsvegi IV, Reykjavík. Hún
andaðist í Landakotsspítala 6.
þ.m. eftir að hafa legið þar sár-
þjáð frá því í ágúst í sumar.
Fanney var fædd í Stykkis-
hólmi 7. marz 1921. Tveggja
ára missti hún föður sinn og var
hún þá ein með móður sinni f rú
Helgu Jónsdóttur þar til hún
giftist aftur Guðmundi Sigurðs-
syni. og fluttust þá mæðgurn-
ar til hans á Suðurland og
bjuggu fyrst í Þorlákshöfn og
síðan í Hlíð í Grafningi.
Systkini Fanneyjar eru:
Bened.ikta alsystir og hálfsyst-
kini: Björn, Sigrún, Vigdís og
Ingi.
Fanney var fríð kona svo að
orð var á. gert, félagslynd,
hugmyndarík og listræn. Allt
sem hún lét frá sér fara, var
unnið af hagleik bg nákvæmni.
Hroðvirkni í verki eða hugsun
þoldi hún ekki, allt var gert eins
vel og hægt var. Skrök og blekk-
ingar gat hún ekki liðið. Lund-
in var stór en einíæg og sönn.
Hún var því vinur vina sinna
en gaf sig lítið að þeim er
henni féllu ekki í geð. Söngur
og músik voru beztu skemmti-
atriði Fanneyjar, enda voru
henni gefnir góðir hæfileikar
til að taka þátt í þeirri list,
góð rödd og næmt eyra.
Fanney giftist eftirlifandi
eisinmanni sínum, Halldóri
Halldórssyni múrarameistara,
3. okt. 1941. Heimili ungu hjón-
anna var fyrst á Framnesvegi 1
en síðar bvggðu þau húsið á
Hólsvegi 17, sem hefur verið
heimili þeirra siðan. Það var
stórt átak að koma húsinu upp
og mynda heimilið í því, salar-
kynnin voru nú stærri og fleiri,
þurfti þvi eðlilega margt að
kaucB. En við myndu.n hins
nvja heimilis kom glöggt fram
hinn góði og listræni smekkur
húsmóðurinnar í vali húsmuna
og li.ta. Allt var fengið eins
vandað og hægt var. sumt varð
því að þíða. sem ekki var eins
PfMtaUandi að fá strax. en hald-
ið fast við að hafa allt vandað
bg gott. Það voru einkunnar-
orð húsmóðurinnar í verki og
vali. Maður hennar lét hana
ráða í þessu, sem fleiru. vissi
að bað var óhætt. Þeir sem
þekktu heimilið þeirra hjón-
anna á beim dögum. er Fann-
ev hafði heilsu til að starfa os
siá um sitt heimili, munu á-
reiðanleea ekki gleyma þeim
hreina blæ og allri reglusemí,
sem ríkti í hvívettna á heim-
ili þeirra.
Þau hiónin eignuðust þriú
börn: Benedikt. sem nú er 17
óra og Dagfríði 15 ára. Syst-
kinin eru þroskamikil og mann-
vænleg. Þriðja barnið, sonur,
fæddist 1955 en andaðist litlu
á eftir fæðingu. Og eftir fæð-
ingu barnsins náði móðirin aldr-
ei heilsu. Það má segja, að
eftir þetta hafi Fanney dvalið
á sjúkrahúsum hér heima og
erlendis, telst svo til að hún
sé búin að liggja 14 sinnum á
siúkrahúsum og ganga undir
8 aðgerðir og þær margar lífs-
hættulegar. Þetta er óvenjulega
þung reynsla. Já, svo þung, að
við hliótum að beygja höfuð
okkar í samúð og lotningu fyr-
ir beim sem slík reynsla er
lögð á herðar. Það undrar mig
og alla. sem þekktu Fanneyju.
hve vitiasterk hún var, að sigr-
ast á þjáningum og sjúkdóm-
um. Ég veit ekki hvað það
hefði verið, sem hún hefði ekki
viljað reyna ef það hefði gef-
ið von um bata og framtíðar
heilsu.
En þess ber líka að minnast,
að Halldór, maður hennar var
hennar verndari og vökumaður.
í gegnum öll þessi þjáningar ár
var hann ávallt reiðubúinn að
leggja sig og allt sitt fram til
að leita henni hjálpar hjá
læknum hér og erlendis. Tvær
ferðir fór Halldór með konu
sína til Kaupmannahafnar og
þar gekk hún undir lífshættu-
legan heilaskurð í von um að
bati næðist. Eftir að hjónin
komu heim úr þessari seinni
ferð til Kaupmannahafnar
dvaldi Fanney á heilsuhæli
Náttúrulækningafél. í Hvera-
gerði og vonir stóðu til að bat-
inn væri í nánd.
En fljótlega dró ský fyrir
sólu og allar vonir brugðust
um bata. Og enn var haldið á
sjúkrahús og þaðan liggur leið-
in bakvið bláa tjaldið. Margar
ferðir inn í Landakotsspítalann
hefur hann Halldór átt þessa
rúmu fimm mánuði, sem k’onan
hans hefur nú legið þar. Tvo
síðustu mánuðina kom hann
þapgað 4 sinnum á dag. Jóla-
næturnar og síðu.stu nóttina,
sem konan hans lifði var hann
einn yfir henni. Og allt, sem
Halldór gerði til að minna á
jólin inni í sjúkrastofunni hjá
henni, ber ósegjanlega sterkan
vott um ást hans, hugkvæmni
og hlýhug til hennar, sem þar
lá og búast mátti við að hvert
augnablikið yrði hið síðasta.
Ég vil segja að þáttur Halldórs,
í allri umhyggju og fórn, sé
sérstæður og fagur.
Ég var beðinn að minnast
þess og þakka, að í þessi 6 ár,
sem veikindin stóðu yfir, er
það einn læknir, sem aldrei
bregzt að koma, að sjúkrarúmi
Fanneyjar til að lina hinar
þyngstu þrautir og varðveita
sjónina. sem honum tókst á
undraverðan hátt, Þetta er
Kristján Sveinsson, hinn þekkti
læknir log mannvinur. Þau
hiónin Fanney og Halldór
sögðu mér. að þegar frú Ragn-
heiður Hafstein las útvarpssög-
una „Læknirinn Lúkas“, sem
þau hlustuðu alltaf á, vék
Kristján Sveinsson ekki úr
huga beirra beggia. Þeim
fannst hann vera söauhetian
— hann var læknirinn Lúkas.
Elskulegu systkini og eiain-
maður. ég veit að missir ykkar
er óseaianlega mikiil oe harm-
urvnn bungur og sár. En eins
og iörðin, móðir okkar allra.
þarfnast daggarinnar við í
gróðurstarfi sínu, þá þarf
mannssálin að laugast í tárum,
er stórar soreir sæk.ia okkur
heim. Við þekkium öll. hve
fiöllin okkar eru föaur oa hrein
eftir hita-skúr. er burrkar hafa
aengið. Eftir skúrina eru allir
litir bjartir oa hreinir. Já.
svona er það líka innra með
okkur. Döaa augans hreinsar log
svalar og léttir hunear sorair.
Nú er ég ski’ifa bessi brð.
kemur eitt erindi úr kvæðinu
„Tárið“ eftir skáldið Kristján
Jónsson mér í hug.
Æ, hverf bú ei af auga mér
þú ástarblíða tár.
er sorair heims í burtu ber,
bótt blæði hjarta sár.
Ég veit að minninain um
hana, sem bið öll hafið elskað.
verðu.r tU þess. að hiálna vkk-
ur til að siera alla erfiðieika,
sem mæta ykkur á lífsleiðinni.
Mu.nið ávallt hvatninaarorð
mnður ykkar: eerið allt eins vel
og bið getið. Þá berið bið svst-
kinin ne faðir vkkar merki
hennar fram fíl sieurg. -þq fe]j_
ur enginn blettur á fánann.
Br.
Claudia Johnson,
íynda-
komið ^ :
seta USA
arðið að mynda
gátu, sém komið
hefu.r af stað fjaðra
foki um öll Banda
ríkin. „Lady Bird'
5i’ þessi hefðarfrú
gjarnan -kölluð í
sínu heimalandi. —j
Fyrir skömmu var
hún að fagna eigin-
konu ríkisstjórans í
Tennessee og þá
greip ljósmyndari
var kom mynda- ' '
gátan í ljós. Fær- '
ustu sérfræðingar.;
eru í algerri óvissuf
um það á hvorum
búknum höfuð varaforsetafrúar-
innar á heima.
Richard Widmark, Hollyvood-
stjama hefur keypt meira en

helming þess lands sem eydd-
ist í skógareldunum við Holly-
\vood á dögunum. Ætlar hann
að láta byggja eldföst hús á
svæðinu, leigja þau til íbúðar
og’ græða meira fé.
í'j') — ÞJÓDVILJINN — Laugardagur 13. janúar 1962
Laugardagur 13. janúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN —