Þjóðviljinn - 24.01.1962, Qupperneq 5

Alþjóðlegt átak í
geimkönnun og striði við s
NEW YORK — Varaforseti
Vísindaakademíu Sovétríkj-
anna liefur lagt til að ríki
í austri og vestri smíði í
sameiningu kjarnakljúf sem
yrði tíu til þrjátíu sinnum
öflugri en nokkurt slíkt
tæki, sem nú er til.
Dr. Aleksander V. Topsíéff kom ,
fram með þessa uppástungu í!
ræðu á fundi vísindamanna frá;
ýmsum löndum í Stowe í banda- i
rískra fylkinu Vermont í septem- j
ber síðastl. haust. Fundinn sátu
margir æðstu ráðunautar ríkis-
stjórna Sovétríkjanna og Banda-
ríkjanna um vísindamál, en þeir
komu þar ekki fram fyrir hönd
stjóma sinna heldur settu fram
HéEf velíi með
harmkvœlum
RÓM 20/1 — Ríkisstjóm ftalíu
fékk samþykkta traustsyfirlýs-
ingu með naumum meirihluta í
ítalska þinginu í nótt. Áður
höfðu farið fram hörkulegar um-
ræður um svik, spillingu og mút-
ur í sambandi við byggingu
flugstöðvarinnar við Fiumicino
skammt fyrir utan Róm, en það
hneykslismál hefur mjög verið
á döfinni undanfarið. Umræðurn-
ar stóðu í 18 stundir. Að þeim
loknum var vantrauststillaga frá
kommúnistum felld með 285 at-
kvæðum gegn 211, en 21 þing-
maður greiddi ekki atkvæði.
einkaskoðanir sínar. Fundurinn í
Stowe var framhald ráðstefna
þeirra sem kenndar voru í fyrstu
við Pugwa-sh, landsetur banda-
ríska milljónarans Cyrus Eaton,
er beitti sér fyrir að vísindamenn
frá austri og vestri ræddust við
á þennan hátt.
Alhliða
samvinna
Fundirnir í Stowe voru haldnir
fyrir luktum dyrum, svo uppá-
stungur dr. Topsíéffs birtust ekki
almenningi fyrr en framsöguræða j
hans fyrir hönd sovézku vísinda-1
manna kom á prent í The Bull-1
etin of the Atomic Scientists,
málgagni bandarískra kjarnorku-
vísindamanna, nú eftir áramótin.
Tillagan urn samvinnu að smíði
risakjarnakljúfs er hluti af yfir-
gripsmikilli áætlun dr. Topsíéffs
um samstarf sósíalistískra ríkja
og auðvaldsríkja, sem miðar að
þvi að beina kröftum þeirra að
sameiginlegum markmiðum og
leitast á þann hátt við að draga
úr úlfúð og tortryggni.
Krabbameinsrann-
sóknir, kolsýrunám
í ræðu hins sovézka vísinda-
manns er stungið upp á alþjóð-
legu samstarfi á ýmsum sviðum
vísinda og tækni. Hann bendir á
læknisfræðileg viðfangsefni, sem
varða allar þjóðir, sem sé rann-
sóknir á orsökum krabbameins og
hjartasjúkdóma og leit að lækn-
isráðum við þessum skæðustu ]
sjúkdómum nútíma menningar- j
þjóðfélaga. Einnig bendir Topsíéff :
á leit að aðferð til að vinna kol- j
sýru úr loftinu á efnafræðilegan ]
hátt, virkjun vetnisorkunnar og
smíði kjarnorkuhreyfla í geim-
för.
Tillagan um risakjarnakljúf
hefur vakið mesta athygli, vegna
þess að rétt áður en ráðstefnan
var haldin í Stowe var rætt um
smíði slíks tækis á fundi kjarn-
eðlisfræðinga frá ýmsum löndum
í New York. Sovétríkin áttu ekki
fulltrúa á þeim fundi.
Ný þekkingarsvið
Á fundinum í New York kom-
ust menn að þeirri niðurstöðu að
mögulegt og æskilegt væri að
smíða kjamakljúf sem komið
gæti prótónum, en svo nefnast
kjarnar vetnisfrumeinda, á hraða
sem léði þeim 100 til 1000 millj-
arða elektrónvolta orku. í kjarna-
kljúf í Brookhaven í Bandaríkj-
unum, þeim öflugasta sem nú er
til, ná prótónur 33 milljarða el-
ektrónvolta orku.
Gizkað er á að risakjarnakljúf-
ur eins og sá sem kjarneðlisfræð-
inga dreymir um myndi kosta yfir
þrjátíu milljarða króna. í hann
myndu fara yfir 30.000 tonn af
stáli, hann yrði um hálfur sjö-
undi kílómetri í þvermál og
smíðatíminn er áætlaður tíu ár.
Við þetta rannsóknartæki þyrfti
um 2000 manna starfslið. Ymsir
eðlisfræðingar telja að risa-
kjarnakljúfur myndi opna mönn-
um ný og áður ókunn svið þekk-
ingar á eðli og gerð efnisins.
j legt að þau ríki, sem ráða yfir
mestum auði og háþróuðustum
: vísindum tækju sér fyrir hendur
í sameiningu.
^Þar á meðal eru rannsóknir
sem að því miða að auka frjó-
semi og þar með afrakstur haf-
j anna, rannsóknir á erfðalögmál-
unum, aðferðir til að losna við
: geislavirk úrgangsefni svo að sem
Frjósemi hafsins j minnst hætta stafi af og rannsókn
, , , . !á aflfræðilegum aðstæðum djúpt
Dr. Topsieff drap a ýmis við-
fangsefni auk þeirra sem áður í jarðskorpunni, þar sem málm-
voru talin, sem hann taldi eðli- grýti verður til.
AÞENU — Rétttrúnaðarkirkjan
í Grikklandi hefur fyrirskipað
rannsókn á hegðun nýkjörins yf-
biskups síns, IakovoíTierkjbiskups.
Rannsóknin var ákveðin á auka-
fundi Hins helga synódus, æðstu
stofnunar kirkjunnar, í síöustu I
viku, fjórum dögum eftir yfir-1
biskupskjörið.
Við uppþoti lá í Aþenu þegar
kjör Iakovos var kunngert. Yms-
ir þeirra sem safnazt höfðu sam-
an hrópuðu: „Överðugur, óverð-
ugur!“ þegar val erkibiskupsins
var tilkynnt. Öflugur lögreglu-
'vörður var á staðnum og þeir
sem létu óánægju sína í ljós
voru umsvifalaust handteknir.
Fjórum dögum eftir yfirbisk-
upskjörið skýrði Cassimatis
kirkjumálaráðherra frá því að
sóknarprestur í Aþenu hefði kært
Iakovos erkibjskup fyrir „athæfi
sem ekki er hægt að nefna á
nafn“. Ráðherrann kom kærunni
á framfæri við Hinn helga syn-
, ódus, sem fól biskupnum af
Xanthe að framkvæma undirbún-
ingsrannsókn.
Biskupasamkunda grísku kirkj-
unnar valdi Iakovos yfirbiskup
með 33 atkvæðum en 57 biskupar
sátu fundinn. Framboð hans olli
miklum deilum, bæði í kirkju-
blöðum og dagblöðum. Þegar
kæran á hendur honum um sið-
lausa hegðun varð opinber, kröfð-
ust grísku blöðin að hann segð'
af sér. „Erkibiskupinn hefur eng-
an rétt til að setja kirkjuna á
annan endann vegna persónulegs
metnaðar," sagði frjálslynda blað-
ið Eleftheria.
Þrátt fyrir kæruna var Iakovos
vígður yfirbiskup í dómkirkju
Aþenu. Óttazt var að til óeirða
myndi koma, og voru fleiri lög-
regluþjónar en óbreyttir kirkju-
gestir við vígsluna. Meira að
segja stuðningsblöð grískU stjórn-
arinnar skoruðu á yfirbiskupinn
að segja af sér, og eitt þeirra
spurði, hve lengi hann héldi sig
geta gegnt embætti undir lög-
regluvernd.
MAX í
I
mjúkin
í kLsldca!
klísbhasb
ekki í hibci!
ýnuþol
Miðvikudagur 24. janúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN —