Þjóðviljinn - 10.02.1962, Side 6

bJÚÐVILIINN
6tEe(andl: SamelnlDgarfloklcnr alÞýdn — Sóalallstaflokkurlnn. — RltstJðrari
Masnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfl Olafsson, SlgurSur QuSmundsson. -
Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjamason. - Auglýstngastjórl: QuSEelr
Maanússon. - Bltstjórn. afgrelSsla, auglýslngar, prentsmiSJa: SkólavBrSust. 19.
Síml 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 55.00 á mán. - Lausasoluverð kr. 3.00.
PrentsmiSja ÞjóSviljans b.f.
Skattar og kartöflur
Tiíkisstjórnin hefur borið fram frumvarp um skatta-
mál, og er megintilgangur þess að lækka skatta á
auðfyrirtækjum .að miklum mun; auðmenn og auðfé-
lög fá stórauknar frádráttarheimildir og auk þess er
hin beina skattaprósenta læíkkuð um fimmtung. Þó á
þessi regla ekki við um samvinnufélög, heldur munu
þau nú verða að greiða hærri skatta en áður! Fríðindi
þau sem auðfyrirtækin fá munu nema mjög veruleg-
um upphæðum, en Gunnar Thoroddsen hefur lýst yfir
því í Vísi að hann geri sér vonir um að tekjur ríkis-
sjóðs muni samt ekki minnka, því „með sanngjörnum
og hóflegum skattalögum munu menn telja miklu bet-
ur fram en áður“. Skattfríðindi til gróðafyrirtækja
eiga því að vera einskonar verðlaun fyrir fölsk fram-
töl í þeirri frómu von að braskararnir taki að ástunda
sanna siðvæðingu.
U’n auðvitað veit ríkisstjórnin fullvel að tekjur rík-
^ issjóðs minnka þegar auðmenn fá að halda stærri
hlut af gróða sínum óskertum, og þær upphæðir þarf
að taka annarsstaðar. Það er engin tilviljun að aðal-
fyrirsögn Alþýðublaðsins í gær fjallar um. það að nið-
urgreiðslur á kartöflum séu orðnar alltof miklar —
um- 25 milljónir króna á ári — enda muni nokkur
brögð að því að niðurgreiðslurnar séu misnotaðar. Það
er ekki heldur nein tilviljun að á fjárlögum þessa
árs er áætluð mun lægri upphæð til almennrar niður-
greiðslu á matvælum en gert hefur verið. Áforni rík-
isstjórnarinnar eru þau að hæfcka enn í verði lífs-
nauðsynjar almennings til þess að bæta ríkissjóði upp
tapið af skattfríðindum auðmanna. Þegar verkafólk
kaupir 'kartöflur á það að borga skattana fyrir Eim-
skipafélag íslands; hækkað verð á mjólk og mjólkur-
afurðum á að gera kleift að auka gróða olíufélaganna;
dýrari soðning á að koma Silla og Valda í hag.
Cvona einfaldur er kjami viðreisnarinnar þegar öll-
um umbúðum er flett utan af. Ráðherrarnir og
hagfræðingar þeirra þykjast vera að búa til þaulhugs-
að kerfi, flytja um það hátíðleg orð og setja upp harð-
lífissvip. En í rauninni eru þeir sífellt að gera eitt og
það sama: að taka fjármuni frá almenningi og afhenda
þá auðmönnum. Þeir „bæta“ gjaldeyrisstöðuna með
því að gera erlendan varning svo dýran að almenning-
ur verður að spara við sig daglegar nauðsynjar. Þeir
auka gróða atvinnurekenda með því að stórlækka
raunverulegt baup í tveimur gengislækkunum. Þeir
lækka persónulega skatta á auðmönnum með því að
hækka söluskatt á hversdagslegum nauðþurftum. Og
nú ætla þeir að lækka skatta á auðfyrirtækjum með
því að hækka í verði kartöflur, kjöt, mjólk og fisk.
Iffenn botna hvorki upp né niður í því áróðursmold-
viðri sem sífellt leikur um þjóðina nema þeir
geri sér ljósa þá einföldu staðreynd að ríkisstjórnin
er hagsmunatæki auðmannastéttarinnar og að sú
staðreynd er lykillinn að öllum athöfnum hennar. Þótt
ráðherrarnir tali landsföðurlega um hagsmuni þjóðar-
innar í heild, eru þeir aðeins að hugsa um þann litla
hluta hennar sem á framleiðslutæki og safnar auði.
Og þegar ríkisstjórnin birtir lagabálk um skattamál
fyrirtækja og umlykur hann langsóttri gervihagspeki
er hún í rauninni aðeins að finna leiðir til þess að láta
húsmæðurnar borga skatt um leið og þær kaupa kart-
öflurnar sínar, í staðinn fyrir Thorsara og Þóra og
Johriaéna og Kaabera. — m.
ANDLAUS UTANBÓKARLÆR
LEIÐINLEGAR KENNSLUBÆK
SKÓLAKERFI OKKAR —

Ég hlustaði á þátt Sigurðar
Magnússonar um landspróf á
sunnudaginn var og nú langar
mig til þess að leggja orð í
belg.
Fyrst ætla ég að minnast á
barnaskólana. Þar eru börnin
frá 7 til 12 ára aldurs. Fyrstu
iþrjú árin eru notuð til þess að
kenna lestur, skrift og reikn-
ing. Lítill sem enginn munur er
á námsefni beztu og lélegustu
nemendanna. Það verður auð-
vitað til þess að þeir beztu fá
aldrei tækifæri til að leggja sig
fram og er áreiðanlega ekki
þroskavænlegt. Þeir lélegri fá í
raun og veru miklu betri
kennslu. Nákvæmlega það sama
endurtekur sig seinni þrjú árin,
eftir að farið er að kenna Ies-
fögin svonefndu. Þó held ég að
barnaskólarnir séu, þegar á allt
er litið, skárstu skólarnir. Góð-
ur kennari með duglegan bekk
hefur möguleika á að fræða
nemendur sína um ýmislegt ut-
an bókarinnar. öðru máli gegn-
ir um kennara gagnfræðaskól-
anna. Þeir byrja strax í 1. bekk,
í betri deildunum að minnsta
kosti, að hugsa til landsprófsins
voðalega og það sníður þeim
mjög þröngan stakk.
Það má vera rétt sem sagt
var í umræðunum að beztu
nemendurnir veljist úr við
landsprófið. Það gerðu þeir
sjálfsagt við hvaða próf sem
væri. En það segir hins vegar
ekki neitt um það hvort dýr-
mætum tíma hafi verið vel eða
illa varið. Gáfað ungt fólk er
einhver mesti fjársjóður hvers
lands og það skiptir miklu máli
fyrir þjóðfélagið hvernig náms-
og þroskatími þess er notaður.
★
Ég þekki ungan mann sem að
loknu ágætu stúdentsprófi sigldi
til Hafnar til framhaldsnáms.
Þegar þangað kom skildi enginn
hvað hann sagði og hann skildi
ekki. félaga sína og gat lengi
vel ekki fylgzt með fyrirlestrum
við háskólann. Þó hafði hann út-
skrifazt með ágætri einkunn í
dönsku eftir margra ára nám í
málinu. Hann hafði bara aldrei
heyrt dönsku talaða eins og á
að tala hana og aldrei verið
látinn tala hana sjáifur. Kennsl-
an fór öll fram á íslenzku nema
þegar nemendur lásu upphátt í
tímurn danska textann sem sett-
ur hafði verið fyrir. Það má
n.ærri geta hvemig það tungu-
•mál hefur hljómað í dönskum
evrum. En fátt er svo með öllu
illt. stendur þar. Hann hafði
nefnilega verið látinn læra ut-
anbókar langa lista af sjald-
gæfum dönskum orðum og einu
sinni þegar hann hafði sem oft-
ar vakið hlátur skólafélaganna
vegna málsins sem hann talaði
ihefndi hann sín. Hann dembdi
Hún er að glíma við ólesnu stærðfræðina á Iandsprófi.
á þá þessum orðalistum og bað
iþá að segja sér hvað orðin
iþýddu. Þá stóðu þeir á gati, en
hann hló. En það var nú reynd-
ar eina gagnið hans af orðalist-
unum sem hann hafði haft svo
mikið fyrir að læra.
Kennslubækur í tungumálum
eru yfirleitt á alltof þungu máli.
f kennslubók Ágústs Sigurðsson-
ar sem lesin er til landsprófs
eru mörg orð sem ekki standa
í orðabók Freysteins Gunnars-
sonar og koma bókstaflega
aldrei fyrir í venjulegri dönsku.
Skólafólk hefur sagt mér að það
missi iðulega þráðinn í því sem
það er að iesa vegna þess hve
mörgum orðum þarf að fletta
upp. Svo maður nú tali ekki
um hvað bókin er þrautleiðin-
leg. Framburðarkennsla er aðal-
lega fólgin í að læra utanbók-
ar klausur eins og þessa: „Langt
er sérhljóð vanalega, ef næst
á eftir því fer: einn samhljóði
eða enginn, og þá er sérhljóðið
•borið fram eins og það heitir á
dönsku (þ.e.a.s. lokað)“. Svo
koma dæmi sem ég sleppi.
„Undantekning frá þessari reglu
er ö, sem er borið fram iu (eins
og það heitir í dönsku), nema á
undan m, n, og r, án tillits til
þess, hvort ö er langt eða stutt,
einnig öll þau orð, sem tvöfaida
einfaldan endasamhljóða á und-
an beygingarendingu". Á lands-
prófi gæti komið spurningin:
Hvenær er sérhljóð langt í
dönsku? Þá er betra að hafa
ekki slegið slöku við lesturinn
því að eina rétta svarið er
klausan hroðalega hér að ofan.
Ég er ekki í vafa um að
strax í barnaskóla gætu börnin
farið að læra erlend mál fyrir-
hafnarlítið ef rétt væri að far-
ið, t.d. með því að hlusta á
talplötur. Það myndi áreiðanlega
spara mikinn tíma síðar og auk
þess bæta kennsluna.
Íslenzkukennslan skiptist í
aðalatriðum í þrennt, stafsetn-
ingu og greinamerki, málfræði
og loks bókmenntir. Sjálfsagt
er gott og blessað að læra
nokkurn veginn rétta stafsetn-
ingu, enda er gengið eftir því
með mikilli hörku í skólunum,
svo mikilli að aðalatriðin, mál-
smekkur og leikni í því að finna
hugsunum sínum orð, vilja
gleymast. Sjálfstæðar ritgerðir
eru sjaldan skrifaðar en rétt-
ritunaræfingar þær sem nem-
endur skólanna eru látnir gera
árum saman eru sízt til þess
fallnar að fegra ritmál þeirra.
Dæmi: Þú æjaðir, ef ég hnigi
niður. Dýrunni féll þyngst, að
hún hafði þyngzt. Hefðir þú
hresstst við áreynsluna, hefði ég
glaðzt. Fylkingin geystist fram
á vígstöðvamar, þegar orustan
geisaði. Þið lýizt, ef þið rýið
ærnar, sem þið kvíuðuð.
Minnstu námsmeyjarinnar var
minnzt í skólaskýrslunni. Eng-
an veginn getur hnúturinn
leystst. Þú hlægir ef þú sæir,
að fleiri slægjust með í förina.
Þráin uggði, að Skarphéðin
kh'gjaði við grautárþynnkunni
... Og svona áfram endalaust.
Kommusetningu og setninga-
fræði, á köflum dálítið hæpna
hafa sagt mér lærðir menn,

— ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 10. febrúar 1962 %
! f'í