Þjóðviljinn - 10.02.1962, Side 7

í pírófverkefnið.
miklu sennilegra að próf sem
skólarnir sjálfir héldu væru
betur til þess fallin að velja
beztu nemendurna úr. Eða eru
kennarar almennt ekki hæfir
til þess að dæma um getu
nemenda sinna?
Mér hefur skilizt á ýmsum
sem vit hafa á að margt af
því sem áfátt er í hinum óæðri
skólum sé líka og oft ekki síður
að finna í hinum æðsta, háskól-
anum. Þar kvarta menn sáran
undan að þurfa að læra utan-
bókar stórar bækur sem aðrar
þjóðir nota eingöngu sem upp-
sláttarbækur fyrir sérfræðinga,
en fái svo aftur á móti litla
kennslu í verklegum efnum.
Unga lækna hef ég heyrt segja
að þeim hafi fundizt þeir
standa langt að b'aki erlendum
kollegum sínum fyrst eftir próf
og hafi þó áreiðanlega ekki
lagt á sig minna erfiði en þeir
við námið.
Allt sérnám er nú orðið svo
langt að það er hreint ábyrgðar-
leysi að halda unglingi í
menntaskóla til tvítugs við nám
sem oft er til lítils gagns. Auð-
vitað er allt nám hversu vit-
laust sem það er nokkur þjálf-
un. Ég býst t. d. við að skák
væri sízt verri en margt af því,
sem nú er kennt. Það er þó að
minnsta kosti hægt að hafa á-
nægju af tafli. Og þó, kannske
væri annars hægt að gera það
óendanlega leiðinlegt, t. d. með
því að nota aldrei taflmenn o,g
borð við kennsluna.
Þetta er mál, sem alla varðar,
því að menntun er þjóðfélag-
inu bæði dýr og dýrmæt.
S. T.
DÓMUR OG ÞRAUT-
UR TRÖLLRÍÐA
verða nemendur líka að læra
með ærinni fyrirhöfn til þess
eins að kasta því öllu fyrir
borð strax og skólagöngu lýk-
ur. í bókmenntakennslu yrði
vafalaust meiri akkur ef hún
væri ekki að mestu leyti fólgin
í því að nemendur lesa heima
tiltekið kvæði eða sögu og
kennarinn yfirheyrir þá síðan í
merkingu ýmissa orða eða setn-
inga eða lætur bá jafnvel
greina textann í setningarhluta.
Er hægt að hugsa sér nofckuð
andlausara en greina í frumlag,
andlag o. s. frv. „Háa skilur
hnetti himingeimur"?
Kunningi minn sem átti að
vera prófdómari í sögu við
stúdentspróf tók sig til og las
fcennslubókina fyrir prófið og
þótti hún vægast sagt ekki góð.
Hann hitti svo nokkru síðar
einn nemendanna á götu og
spurði hvernig gengi að læra
þessi ósköp. „Ja, það er svona
rétt eins og að læra símaskrána
utananað,“ var svarið.
til þess að móta
eða vekja áhuga á sínum hugð-
arefnum. Hugsum okkur að ís-
lenzkukennari sé litill málfræði-
unnandi. Honum er sársauka-
laust þótt nemendur fengju að
sleppa sumum atriðum mál-
fræðinnar eins og t. d. því
hvort lýsingarorð sé sérstætt,
hliðstætt eða hálfhliðstætt eða
hvort sögnin að fara sé í nefni-
falli eða þolfalli í setningu!!
f staðinn vill hann láta lesa úr
íslenzkum .bókmenntum. Þetta
virðist í fljótu bragði ekki
vera háskalegt. En það gæti nú
samt orðið til þess að nemend-
ur hans féllu unnvörpum og
kemur þar tvennt til. f fyrsta
lagi fengju þeir ugglaust lága
einkunn í málfræði og i öðru
iagi er takmarkað úrval bók-
mennta til með löggiltri staf-
setningu. Þess eru áreiðanlega
ekki fá dæmi að unglingur sem
ekki er orðinn sterkur á sveli-
inu í stafsetningu hefur orðið
I.andsprófsbekkur niðursokkinn
að hætta við að lesa t. d. Kilj-
an og Þórberg vegna þess hvað
þeir skrifa vitlaust.
Náttúrufræðiikennari sem léti
nemendur sína nota Flóru fs-
lands til þess að greina plönt-
ur, í stað þess að kenna utan-
bókar dauðar þulur, brygðist
skyldu sinni. Þeir stæðust tæp-
lega prófið í hans grein.
Er virkilega þörf á að ríg-
binda alla skóla og alla kenn-
ara við þetta eina próf? Segj-
um að efckert landspróf væri
haldið en menntaskólarnir
tækju við nemendum sem hefðu
hærri einkunn en ákveðið lág-
mark hver frá sínum skóla.
Hvað gæti skeð? Ef þeir reynd-
ust ekki hæfir til að vera í
menntaskóla féllu þeir hrein-
lega á fyrsta vetri. Reyndar er
Það þarf ekki annað en lesa
landsprófsverkefni í náttúru-
fræði og landafræði til þess að
sannfærast um að þar er eitt-
hvað bogið. Ég hef verið á ferð
með ungu fólki sem nýbúið var
að taka landspróf. Það mátti
ekki heyra nefnt að nema stað-
ar til þess að skoða gróður
landsins. Það sagðist hafa feng-
Sýning ísleifs
ið „ofnæmi" fyrir blómum við
að læra utanbókar lýsingar á
þeim. Og það þekkti ekki al-
gengustu íslenzkar plöntur, jafn-
vel ekki þær sem það gat þul-
ið nákvæmar lýsingar á. Þetta
var nú árangurinn af náttúru-
fræðikennslunni og er sorglegra
en tárum taki. Svona má lengi
rekja og ég held að engin náms-
grein sé undanskilin og alls
ekki eðlisfræði og stærðfræði
eins og margir halda.
*
1 þættinum á sunnudaginn
urðu allir sammála um að
landspróf í einhverri mynd væri
nauðsynlegt. En er það nú víst?
Ekki krefst háskólinn lands-
prófs af stúdentum. Hann tek-
ur við þeim jafnt úr öllum
skólum, innlendum sem erlend-
um. Er meira í húfi þegar nem-
endur eru valdir í menntaskóla?
Eins og hér er háttað í gagn-
fræðaskólunum er stefnt að því
marki að gera alla skóla eins
og steypa alla nemendur í sama
móti. Kennslubækurnar einar
ráða ríkjum. Þær eru bæði
langar og svo yfirfullar af -upp-
talningu smáatriða að nemand-
inn verður að halda á spöðun-
um ef hann á að muna það
allt, og það verður hann að
gera til þess að standast prófið.
Kennararnir hafa ekki ráðrúm
Konráðssonar
í Bogasal Þjóðminjasafnsins
Myndir ísleifs Konráðssonar
bii’ta okkur óvenjulega mynd-
sýn listamanns. Eru þær nýtt
fyrirbæri í myndlist okkar og
eitt hið skemmtilegasta sem
fyrir hefur borið í þeirri grein
lengi. Þær eru gerðar af ólærð-
um manni og eru ósnortnar af
nokkurri stefnu eða myndum
annarra málara. Einna helzt
má rekjg^ drætti myndanna til
íslenzks útskurðar og litina til
heimaofinna ábreiða. En þessar
myndir spretta samt mest-
megnis af náttúruskoðun, nátt-
úran er séð með næmu bams-
auga og minnugum barnshuga
og eru þær hugarheimar sem
fáum er gefið að túlka. Myndir
ísleifs -eru bernskar í þess
orðs beztu merkingu, líkastar
sem barn hafi málað þær; og
börn hafa alltaf frá svo miklu
að segja, Þær eru afar vel unn-
ar, hvert a-triði, hver dráttur
Vandaður; og afbragð þær sem
beztar eru.
Herðubreið, drottning öræf-
anna gnæfir yfir landið með
enækórónu.
Hvítur foss beljar í gljúfri
milli tveggja tröllkarla.
Burstabær kúrir í grænu túni
og gengur féð þar á beit, hver
skepna er persónuleg og af-
mörkuð. En dularfullt hof er
uppá hól handan við túnið og
svo eru lífca undarleg tré sern
girða af túnið. Þetta eru hug-
arheimar málarans.
Fuglinn situr á syllum og
það er kyrrð og friður yfir
honum. Bjargið er flúrað alls-
konar mynztri.
Fuglinn er stór miðað við
bjargið.
Það er lögð áherzla á stærð
fuglsins í bjarginu, sérnafnið
er ritað með stórum staf.
Grímsey á Húnaflóa er at-
hafnasamur staður, skip stíma
um flóann og það freyðir við
stefnið en hús bíða á strönd-
Herðubreið, drottning öræfanna.
, inni gluggaglyrnum. Eyjan er
fastmótaður reitur með stórum
fuglum og fugladriti. Allsstað-
ar þar sem fuglinn er málað-
ur er og fugladritið eins og
raunveruleikinn vill.
Skýin eru kórónur himinsins,
skrautlegir reitir.
Myndir ísleifs eru svo heppn-
ar að hafa enga fjarvídd. Því
verður bygging þeirra svo ein-
fðld og vangaveltulaus. Hér er
náttúrubarn að verki með ein-
læga innlifun í viðfangsefnið.
Hann er í ætt við þá sjálflærðu
listamenn heimsins sem- troða
eigin slóðir og ber alltaf hátt
í myndlist hverrar þjóðar, þótt
þeir komi fram seint og síðar
meir.
Isleifur byrjar ekki að mála
fyrr en á efri árum eft'r langan
og erilsaman ævidag. Hann
kveður sér ekki hljóðs með
brambolti, heldur sýnir hann
okkur myndir sínar í einlægni
og færir okkur heim hlutina eins
og þeir eru frá hans bæjardyr-
um séðir. Óafvitað vísar hann
nýjan veg, með eðlisávísun
hins fölskvalausa listamanns.
Megi hann halda myndsýn
sinni ferskri.
Laugardagur 10. febrúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN —