Þjóðviljinn - 01.03.1962, Qupperneq 10

;
1
Samgöngutruflarnir töfðu
útvarpsannál um daginn, svo
hér birtist sái sern áttí siö
réttu lagi að birtast síðasla
laugardag. Hér eftir verður
svo vonandi regla á birt.'ngu
annálsins.
. Sunnudagsmessan var flutt
af séra Gunpari Árnasyni.
Lagði hann út af orðum
Krists: Eins og maðurinn sá-
ir, svo mun hann upp skera.
Séra Gunnar fór að öllu
með gát og hætti sér ekki
langt út á hinn hála trúfræði-
lega ís. Þó var á honum að
skilja, að menn yrðu að taka
afleiðingum verka sinna í ein-
hverri mynd, þessa heims eða
annars.
Nokkuð kom hann inn á
þjóðfélagsmál og alþjóðapóli-
tík. Minntist þá í framhjá-
hlaupi á h:ð alkunna orð á-
byrgur, sem hann sagði, að
stjórnmálamenn, bæði í stjórn
og stjórnarandstöðu, bæru
allmjög í munni sér, en dró
jafnframt í efa að ábyrgðar-
tilfinningin værj ef til vill
alltaf í fullu samræmi við
notkun orðsjns, o.g má það ef-
laust tíl sanns vegar færa.
Um ábyrgS
Það er raunar gaman að
minna á það í þessu sam-
bandi, að þetta leiðinlega orð
var fundið upp af Þjóðstjórn-
inni gömlu, og er líklega hið
eina, sem enn lifir af verkum
hennar. Og síðan hafa aðrar
ríkisstjórnir notað orðið á-
byrgur til þess að auglýsa
verðleika sína og hæfni til að
stjórna landinu, og notkunin
hefur verið því me'ri sem
hlutaðeigandi ríkisstjórn hef-
ur litið stærra á sig. Einnig
mætti orða það svo, að á-
byrgur hafi verið notað sem
skýla, til þess að hylja með
raunverulega nekt hlutaðeig-
andi ríkisstjómar. Það hefur
sem sé reynzt til margra
hluta nytsamlegt, eins og guð-
hræðslan.
En svo. maður víki enn að
hinum fyrrnefnda texta
prestsins, fínnst mér alltaf
að hann sé ekki annað en
hnitmiðuð og auðskilin túlk-
un á lögmáli orsaka og af-
leiðinga, og hefðu þessi orð
verið í fyrsta sinn sögð af
Karli Marx, myndu þau af
kirkjunnar mönnum hafa ver-
ið stimpluð efnishyggja, ný-
heiðni, skynsemistrú og guð
má vita hvað.
Barizt gegn
nýheiSni
Sunnudagserindin hafa að
mestu fjallað um guðfræðileg
efn.þ frá því um áramót. Svo
var og um erindi þessa sunnu-
dags. Séra Sigurður Einars-
son ræddj um kristna menn-
ingu í menningarbaráttu nú-
tímans.
Klerki var æði mikið niðri
fyrir, og mátti segja að á
köflum væri ræða hans næsta
úfvarpsannáll
VIKAN 11. TIL 17. FEBRtíAR
ógnþrungið tal, sem jaðraði
við hreint ofstæki í garð
raunvísinda og efnishyggju,
sem hann kallaði nýheiðni, en
á hinn bóginn torráðin nýyrði
um kristilega dogmatík, sem
hann, þrátt fyrjr hæðileg orð
í garð visinda, vildi þó reyna
að koma á einhverskonar hug-
vísindalegan grundvöll.
Deildi hann jafnt á hina
svokölluðu nýhe'ðni sem á þá
menn innan kirkjunnar er
hann taidi að vildu slaka
eitthvað tjl með erfikenning-
arnar og ganga til móts við
nýheiðingja.
Stríð, miskunnarlaust og af-
dráttarlaust, boðaði hann
gegn öllum frávikum frá erfí-
kenningunni, hvort sem þau
voru stór eða smá.
Þvi var líkast sem hersöng-
ur Lúthers dunaði í eyrum
hlustandans:
Hver óvin guðs skal óþökk
fá,
hvert orð vors guðs, skal
standa.
Þegar ég hlýddi þessu er-
indi. fannst mér því líkast
sem flóðgátt hefði opnazt á
stíflugarði og vatnið streymdi
fram með æg.'legum þunga,
og maður hafði það á til-
finningunni að stiflan sjálf
mynd bresta þá og þegar og
flóðið, ómótstæðilegt og eyði-
leggjandi, brjótast fram, sóp-
andi með sér nýheiðingjum,
nýguðfræðingum og jafnvel
sjálfum erfikenningunum. En
fyrir einhverja guðs mildi,
lokaðist flóðgáttin, án þess að
slys yrði.
Fjármennska
Ég er góði hirðirinn, sagði
Kristur. Góður íslenzkur fjár-
maður gefur kindum sínum
ekki meira en þær geta étið
og gætir þess að hreinsa jöt-
umar undan hverri gjöf, ann-
ars er hætta á að kindurnar
fái heylejða og allskonar van-
þrif fylgi á eftir. Væri nú
ekki ráð fyrir okkar ágætu
sáluhirða að taka sér góðan
íslenzkan fjármann til fyrir-
myndar og bera ekki meira
af guðsorði á borð fyrjr fólk-
ið en það getur auðveldlega
innbyrt og melt og hreinsa
allt dogmatískt moð burt áð-
ur en fram er borið guðsorð-
ið.
Á sunnudagskvöldið flutti
Theódór Gunnlaugsson mjög
athyglisvert erindi um vor-
nótt í óbyggðum. Hann lifði
og lék, það sem hann sá og
heyrði í óbyggðunum, og
hlustand.'nn lifðj það með hon-
um.
Þátturinn Hraðfleyg stund
var nokkuð góður, að þessu
sinni, grínið var létt og sak-
laust grín. Raunar bar það
við i þessum þætti, eins og
allt of oft vill við brenna í
gamanmálum, að það er fylli-
rí í gríninu. Raunar má vera,
að fyllirí þyki fyndið, þótt
mér f'nnist það ekki. Er það
í raun og veru svo, að ekki
sé hægt að látast segja brand-
ara, nema að þykjast vera
fullur?
Afkösfin
Á mánudagskvöldið ræddi
Vignir Guðmundsson blaða-
maður um daginn og veginn.
Eftir að hafa dvalizt nokkra
stund við veðúrhamfarir og
skipskaða, rankaði hann við
sér og mjnntist þess, áð'sam-
kvæmt veniu ætti að ■ hafa
uppi aðfinnslur í þáttum sem
þessum. Svo komu aðfinnsl-
urnar, fyrst hógværar, en síð-,
an færðist tæ'ðumaðurinn í
aukana og taiaði' sig að lok-
um upp í hálfgerðan æsing.
Fyrst kom saga af manni
sem hvergi gat fengið benzín
á bílrnn sinn og hvergi að
éta eftir venjulegan lokunar-
tíma. Þá var rætt um ófull-
komna þjónustu í höfuðiborg-
inni, og mætti ef til viU ségja
svjpaða sögu víðar að, eins og
t.d. að þessi þáttur, sem er
skrifaður á laugardagskvöld,
kemst ekki fyrír augu lesenda
Þjóðviljans fyrr en næsta
laugardagsmorgun í fyrsta
lagj og að forfallalausu.
Út frá þóstþjónustunni
komst svo ræðumaður út í
það að ræða um slæma skipu-
lagningu og lítil afköst hjá
landsfólk'nu yfirleitt, og vild.i
láta greiða hverjum og einum
eftir afköstum, og hitnaði
honum þá aðaílega í hamsi.
Skyldi starfsmönnum Morg-
unblaðsins vera greitt kaup
eftir afköstum?
Á mánudagskvöldið flutti
Sveinn Einarsson ágætan leik-
húspistil og lofaði hlustendum
að heyra raddir nokkurra lát-
inna le'kara, er notið höfðu
mikilla vinsælda í lifenda
lífj.
Löng nöfn
Á þriðjudagskvöld flutti Ól-
afur Þqrvarðsson, fyrrum
þingvörður fyrra hluta erind-
is um námur á íslandi, og
fjallaði sá hluti, sem fluttur
var .að þessu sjnni, einkum
um eldiviðaröflun, þetta oft
svo torleysta vandamál lands-
manna allt frá öndverðu og
fram á síðustu ár. Ólafur er
hressilegur og talar af mik-
illi frásagnargleði sem hlust-
andinn hrífst af. en nokkuð
var þó erindi þetta laust í
sniðum með köflum.
Fyrir síðari fréttir kom svo
litli þátturinn með langa nafn-
jð, Söngmálaþáttur þjóðkirkj-
unnar heitir hann. Hvers
vegna er ekki hægt að kalla
■ þetta stútt ög laggott Kirkju-
söngþátt?
Það virðist vera orðin tízka,
að láta heila skipulagsskrá
að erindisbréfi felast í he'ti
stofnana, fyrrtækja, eða
jafnvel pínulítilla þátta í út-
varpinu.
Á kvöldvöku miðvikudags-
ins flutti Hallgrímur Jónas-
son mjnningar frá löngu liðn-
um þorradægrum, sagði frá
agentinum, sem varð hríðar-
tepptur í sex daga í ko.tinu
undir Öxnadalsheiðj, og sagði
þar frá gósenlandinu Ameríku
.'ög’ sýncii yndisfagrar myndir
ú'r því landi, þar sem jafn-
vel fjósín voru miklu fínni
en beztu baðstofur í Skaga-
firð'. En frændinn af ná-
grannabænum. spurði af hóg-
værð og yfjrlætisleysi, hvort
þáð væri þá betra að vera
naut í' -Ameríku en maður á
fslandi,-’ o'g batt þar með endi
á aliar orðræður agentsins um
ágæti jþessa lands. Og ef til
vill. er þessi spurning engu
síður tímabær nú, en hún var
fyr'r sextíu árum.
Vegirréft-
vhinnar
Þá flutti Sigurður Jónsson
frá Brún nokkur frumort
ljóð, sem mér þótti’ gott á að
hlýða. í sumum þeirra brá
fyrjr nokkrum dapurleika yf-
ir því að höfundi fannst sem
minna hefði orðið úr honum í
lífinu en hann hafði vænzt.
En slíkt er nú víst æði al-
gengt o.g tjájr ekki um að
sakast, enda lítill vandi að
verða hygginn eftir á. í öðr-
um kvæðanna brá fyrir hnitt-
inni ádeilu sem vel hæfði í
mark og má vera að einhverj-
um hafi fundizt sem nærri
sér væri höggvið.
Á fimmtudagskvöldið flutti
Hákon Guðmundsson hæsta-
réttarritarj þrautleiðinlegan
dómsmálaþátt. Fór mestur
tími hans í að jagast við eín-
hvern blaðamann, út af því
að sá hefði misskiiið, eða af-
flutt, e'nhverja dómsmála-
frétt Hákonar frá því fyrr í
vetur. Var allt það langa hjal
mjög endurtekningasamt og
langdregið, og kenndi í því
nokkurs lærdómshroka, sem
heita má nálega óþekkt fyrir-
bæri í íslenzku nútímalífi.
Hefði höfundur getað haft
þetta spjall að minnsta kosti
þrisvar sinnum skemmra, en
þó sagt allt, sem segja þurfti,
og í rauninnj átti ekkert af
því erindi í útvarpið. Hefði
átt að vera nægilegt fyrir
.manninn að fá leiðréttingu
birta í iþvf bíaði er áðurnafnd
ummæli birti.
Að lokum greindi hann þó
frá tveim meiðyrðamálum, og
mun dómsorð annars þeirra
hafa komið flatt upp á ýmsa.
Samkvæmt því er það ekki
saknæmt að láta út úr sér
meiðandi ummæli um náung-
ann, heldur hitt að hafa þau
eftir.
Má segja um vegi réttvís-
innar hið sama og sagt hefur
verið um vegi guðs, að þeir
eru órannsakanlegir.
Þá var saga Þingeyra rak-
in í samfelldri dagskrá, er
hafði verið saman tekin af
séra Guðmundi Þorsteinssyni
frá Steinnes'. Var þetta stór-
fróðlegur lestur og hinn á-
heyrilegasti, því allt voru
lesarar góðir, en þeir voru
auk séra Guðmundar: Jón Ey-
þórsson, Helgj Tryggvason og
Baldur Pálmason.
Öjöfn skipfi
Samkvæt þvi er hermt var
í þættinum Efst á baugi á
föstudagskvöldið, hafa þeir
landsfeðurnir vestur i Banda-
ríkjunum ekki orðið ' nema i
meðallagj giaðir yfir heim-
komu hins týnda sonar Pöw-
ers njósnara, því hann hafði
reynzt svo frekur til fjörs'ms,
að hann sveikst um að drepa
sig, — eins og honum hafði
þó verið skipað að gera; frem-
ur en að falla í hendur Rúss-
anna. Og auk þess höfðu svo
Rússar gert miklu betti ..kaui
í þes-sum njcsnaraviðskiptum.
Þeir fengu í sinn hlut fyrsta
flokks njósnara, sem kunni
sex tungumál og hafði aldrei
játað neitt, en létu í staði.nn
bráðónýtan njósnaflugmann,
sem játaði allt umsvifalaust,
og það meira að segja án þess
að hafa verið heilaþveginn, og
hafði auk þess svikizt um að
stytta sér aldur. Var frásögn-
in af þessu æfintýri öll hin
skemmtilegasta.
Hinsvegar voru þeir með
einhverjar utangátta vanga-
veltur um hinn fyrirhugaða
afvopnunarfund.
Andrés Ðjömsson las upp
kvæði eftir Grím Thomsen af
mikilli prýði. Einkum tókst
honum vel upp. með hið
kyngimagnaða kvæði Gríms
Ásareiðin.
Laugardagsleikritið var að
þessu sinni sótt til Ameríku,
og hefur því vonandi ekki
komið þeim Morgunblaðs-
mönnum úr jafnvægi.
Efni iþess var í stuttu máli
eitthvað á þessa leið:
Ungur maður er orðinn svo
vonsvikinn, taueaveiklaður og
ósáttur við þjóðfélagið og
raunar allt og alla, vegna þess,
að allt hefur mistekizt fyrir
honum, að hann hefur ekki
rænu á að taka við stúlkunni
sem berst upp í hendurnar á
honum, fyrr en góði lögreglu-
þjónninn, sem fylgzt hefur
með athöfnum hans, hefur
stappað í hann stálinu og tal-
ið hann á að hann eigi að
skapa nýjan og betri heirn.
S\n er honum sagt upp vinn-
unni og svo íabbar hann út
með elskunni sinni, til þess að
betrum bæta heiminn. En með
hvaða hætti? Því lætur leik-
ritið ósvarað.
eftir SKÚLA GUÐJÓNSSON frá Liófunnarstöðum
MÁLVERKAUPPBOÐ
í SJÁLFSTÆÐISHÚSINU
Sýnt í dag — Selt á morgun. — Soheving — Kjarval — Jón Stef-
y
ánsson — Þorvaldur Skúlason —: Kristín Jónsdóttir — Ásgrímur
lónsson og Guðmundur Thorsteinsson (Muggpr).
LISTMUNAUPPBOtí SIG. BENEDIKTSSONAR
ÍIO) ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 1. marz 1962