Þjóðviljinn - 20.03.1962, Page 4

Þjóðviljinn - 20.03.1962, Page 4
FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld œtrjBSKiiSSZS Allt í lagi sagði karlinn. • Þetta voru síðustu orðin sem menn heyrðu hann mæla, þar sem hann anaði áfram yfir ógreiðfært hraun(. Síðan varð alger þögn, og meira heyrð- ist ekki til hans. Þegar svo nærstaddir fóru að grennsl- ast um afdrif hans, fundu þeir hann hálsbrotinn í einni hraungjánni. 1 dag heyrum við svo þessi sömu orð karisins endurtek- in dag eftir dag) viku eftir viku og mánuð eftir mánuð. ,,Allt í lagi“. En það er ekki hinn hálsbrotni ferðalangur, sem hér er kominn afturgeng- inn og hrópar, heldur sjálf ríkisstjórnin og málgögn hennar. Og nú þýða orðin allt í lagi, að viðreisnaráform rík- isstjórnarinnar hafi tekizt með ágætum. En veruleikinn er stundum hrjúfur viðkomu og á það til að fara í öfuga stefnu við óskaleiðir, og svo hefur orðið í þessu tilfelli. Þegar þessi ríkisstjórn var mynduð, þá var lýst yfir, að hún teldi sitt æðsta markmið að reisa við sjávarútveginn og gera honum kleift að standa styrkum fót- u.m án alls stuðnings frá opin- berri hálfu. Enda er það við- u.rkennt að grundvöllur sjáv- arútvegsins í íslenzkum þjóð- arbúskap þurfi á öllum tím- um að vera tryggður, þar sem þetta er liöfuð útflutningsat- vinnuvegurinn. tmsum þótti hag sjávarút- vegsins ekki nógu vel borgið á hinu stutta tímabili vinstri stjórnarinnar, og töldu hina svokölluðu uppbótarleið fjarri öllum sanni. Mér eru vel ljós- ir þeir ágallar sem voru á framkvæmd þessara mála í tíð vinstri stjórnarinnar. Og ég skal segja það strax, og standa við það hvar sem er, að stærstu gallamir á uppbóta- leiðinni voru fólgnir í vinnu- brögðum bankanna, þannig að uppbætu.rnar komu altof seint í hendur framleiðanda. En þrátt fyrir þessa ágalla þá var það staðre.vnd á þeim tíma, að hvert fiskiskip sem sjófært var talið stundaði veiðar allan ársins hring, og fiskvinnslustöðvar voru starf- ræktar alla tíma ársins, hring- inn í kringum landið. í sem fæstu.m orðum sagt, atvinnu- lífið var blómlegt. Hvar stönd- um viS i dag? „Höfum við gengið til góðs götuna fram eftir veg?“ eins og Jónas Hallgrímsson komst svo snilldarlega að orði. Því miður verðum við að játa að svo er ekki. Bátaút- vegurinn flýtur að vísu, en þó því aðeins að afli bátanna komist talsvert upp fyrir með- allag. Sé hann minni, er engin von um að reksturinn geti staðið undir nauðsynlegri endurnýjun flotans. Sæmileg afkoma í þessum atvinnuvegi byggist einvörðungu á há- marksveiði. Hér er verið á rangri leið, og það kemur að litlu gagni þó hrópað sé að allt sé í lagi. Það hrópaði líka sá sem í gjótuna féll og 'háls- brotnaði, og kom það honum að engum notum. En þetta er þó blómi útgerð- arinnar á íslandi í dag. Hvað þá um togaraútgerðina? f tíð vinstri stjórnarinnar var öll togaraútgerðin í gangi allan ársins hring, og meginhluti aflans var unninn í fiskiðn- aðarvöru í frystihúsunum ög á saltfískvinnslustöðvum. í dag stynur þessi útgerð undan drápsklyfjum viðreisnarinnar: vaxtaokri, margföldum útflutn- ingsgjöldum, ásamt upp- sorengdum útgerðarkostnaði. Hér er ekkert náttúrulögmál á ferð, sem sjálfsagt er að umbera vegna þess að það verði ekki umflúið. Þetta er heimatilbúin kreppa, sett á svið af lærðum hagfræðingum með háum prófum, en sem því miður botna of lítið í rekstri sjávarútvegs, þess atvinnuveg-, ar sem staðið hefur undir upp-l bvegingu landsins í hart nær hálfa öld. Kreppuhjálp fil togara Þegar nú 20% af togaraflot- anu.m er búinn að liggja að mestu aðgerðarlaus í höfnum .innanlands og utan í næstum tvö ár, en hinn hlutinn er rek- inn með miklum þrengingum og þá aðeins til að selja fisk- inn óunninn á erlendan mark- að á meðan hraðfrystihúsin standa aðgerðarlaus mánuð eftir mánuð, þá og þá fyrst UDplýkst sá sannleikur fyrir viðreisnarstjórninni að hér muni ekki vera aJlt með felldu, og þá á að rjúka til og mynda einskonar kreppuhjálp útgeröarinnar á vegum hluta- tryggingasjóðs. En hér duga ekki slík vinnubrögð, það þarf meira til. Það vantar sjálfan gBundvöllinn undir þessa út- tjj. að bjarga við hag togara gerð. í staðinn fyrir að treysta grundvöll togaraútgerðarinnar eins og lofað var með við- reisninni, hefur rekstrargrund- X'ellinu.m verið kippt í burtu. Það e rsjálf stefnan sem ríkis- stjórnin rekur í útgerðarmál- u.m sem er að ganga af tog- araútgerðinni á íslandi dauðri. Þaðersjálf stefnan sem ríkis- hagur togaraútgerðarinnar verði réttur við, á meðan stefna viðreisnarinnar er í gildi. Leið til björgunar þess- arar útgerðar liggur yfir. lík þeirrar stefnu sem nú er köll- uð i,,viðreisn“. Það er að vísu satt að afli toearaútgerðar hefur verið í rýrara lagi á s.l. ári, en aðal- vandi þessarar útgerðar er ekki af bessum sökum, heldur vegna hins að rekstursgrund- völlinn vgntar. Af þeirri á- stæðu kemur sú kreppuhjálp sem nú á að rétta togaraút- gerðinni ekki að gagni, nema að óverulegu. leyti. Þetta eru staðrevndir málsins, og verða þær ekki u.mflúnar til lengdar. Það skulum við líka hafa í huga. að ríkisst.iórnin hefur algjörlega vanrækt fiskileit fvrir togarana, og hefu.r afli íslenzkra togara af þessum sökum orðið minni en annars hefði orðið. Aflaleysið hjá tog- u.runum er þvf að nokkrum hluta vanrækslu ríkisstjórnar- innar að kenna. Hvað hefði afli síldveiðiflotans orðið á s.l. ári ef þannig hefði verið að honum búið? Bætt kjör togarasjómanna, og rekstursgrundvöll fyrir þessa útgerð, það eru verk- efnin, sem þarf að leysa. Allt annað eru kákaðgerðir. Salf o g gula á saltfiski Árið 1P51 kom upn mikil gula í saltfiski. hér við Faxa- flóa og víðar um land. Fiskur- inn varð í sumum tilfeJlum með gulum og brúnum flekk.i- um, en í öðrum tilfellum varð fiskurinn aJlu.r gulur. Innan um í fi.skstöflum komu svo fiskar með eðlilegum lit. Þessi litarbreyting á fisksárinu kom f ljós oftast eftir að hann hafði legið í saltinu viku til háJfan mánuð. Menn stóðu lengi undrandi gagnvart því sem hér var að gerast, og gizkað var á ýmsar orsakir sem þessu mundu valda, þar á meðal gátu sumir sér til, að þettá væri af völd- um ryðsveppa. En vísinda- mönnum sem rannsökuðu þetta gekk einnig mjög illa að grafast fyrir hinar sönnu or- sakir gulunnar. Loks kom þar, að unfiur efnaverkfræðingur. Geir Arnesen. fann það að konarsambönd í saltinu orsök- uðu. guluna. Þegar farið var svo Æð,,rel{-.inni hvaðan konarinn væri kominn í saltið. bá sannaðist að not- aðar höfðu verið koparfóðrað- ar rennur við útskinun á saJt- inu. Þessi koparsmitun á fisk- inum olli tugmillióna króna skaða á þessum tíma í salt- fiskframleiðslunni og tvö næstu árin var verið að verka og þurrka meira ogminnagul- an fisk hér í saltfiskþurrkhús- um. Eina ráðið til að koma þessum fiski í eitthvert verð var að harðburrka hann fyrir Suður-Ameríkumarkað og selja hann þar með stórafföll- um, sem meira og minna gul- an fisk. Það skal tekið fram( að við rannsókn var það tal- ið sannað, að fiskurinn hefði ekki tapað neinu af næring- argildi sínu, en hinsvegar var bragðið af honum annað held- ur en fiski sem ekki hafði orð- ið fyrir koparsmitun og útlitið óglæsilegt. Sami vágest- ur enn á ferS Þegar mat á saltfiski hófst nýlega hér á Suðurnesjum, þá kom í Ijós, að sami vágestur- inn og 1051 var nú aftur á ferðinni. En nú þekktu menn strax hver orsökin mundi vera, og því var hægt að hefj- ast handa og hætta að nota saltið sem þessu veldur, svo skaðinn í saltfiskverkuninni ætti ekki að verða nenia brot af því sem hann varð 1951. Verst er, að nú vantar, (þegar þetta er skrifað) heilbrigt salt vfða á vinnslustöðvarnar og veldur það einnig stórskaða eigendum þeirra. Það er haft fyrir satt að nú hafi koparinn komizt í saltið vefina þess að tvö skip sem ráðin voru til saltflutning- anna. höfðu bá nýverið fJutt koparfarma. Brennt barn forð- ast eldinn. segir gamalt mál- tæki, en í þessu tilfelli virð- ist bað ekki eiga við, því hér endurtekur sagan sig frá ár- inu 1951 eftir 11 ár. Hér er ekki allt í lagi, og full þörf virðist á bví, að setja af opinberri hálfu ströng ákvæði um ásigkomulag lesta í þeim skipum sem flytja salt- farma til landsins. Það er ekki nóg að vottorð fylgi saltinu, heldur verður jafnframt að sjá um að saltið spillist hvorki við útskipun né flutning. Annars væri líklega bezta tryggingin efnagreining á saltinu hér heima áður en leyfilegt væri að nota það til fisksöltunar. Og ef að slíkt væri lögákveðið, þá væri hægt að haga saltinn- flutningi samkvæmt því; þannig að nægur fyrirvari væri hverju sinni. : : : : : : . : : | : : ! Varaforsetí Bonnþingsins vill semja við Sovétríkin Einn helzti leiðtogi Frjálsra demókrata segir tíma til kominn til að binda endi á þrjátíu ára fjandskap og ófrið milli Þýzkalands og Sovétríkjanna. BONN — Varaforseti vesturþýzka þingsins, Thomas Dehler formaöur Frjálsa demókrataflokksins, sagöi í sjónvarpsviötali í vikunni sem leiö aö „Þýzkaland hefði í þrjátíu ár átt í stríði, heitu og köldu, viö Rússland“ cg tími væri kominn til aö binda enda á þennan ófriö. Þjóöverjar ættu aö leggja sig alla fram viö aö bæta sambúðina viö Sovétríkin. iÞessi yfirlýsing Dehlers hefur vakið mikla athygli og uppnám í herbúðum vesturþýzku stjórn- grinnar, en flokkur Dehlers, Frjálsi demókrataflokkurinn, tek- ur þátt í henni með Kristileg- um demókröt- um. Ummæli Dehlers hafa vakið sérstaka athygli fyrir þá sök, að ekki eru liðnir nema nokkrir dagar síðan vestur- þýzka stjórnin ákvað að kalla heim sendi- herra sinn í Moskvu, Kroll, en hann hafði verið sakaður um Dehler það í vesturþýzkum blöðum að hafa látið í ljós svipaðar skoðan- ir. Hafði verið krafizt umræðna á þingj um mál Krolls, en stjórnin getað komið í veg fyr- ir þær með þingmeirihluta sín- um. Kristilegir demókratar æfir Kristilegir demókratar eru æf- ir vegna þessara ummæla Dehl- ers. Þingflokkur þeirra hefur á- kveðið að neita honum um allt samstarf á þingi og hefur heim-J ilað formanni sínum, von Brent- ano, fyrrverandi utanríkisráð- herra, að gera allar nauðsynleg- ar ráðstafanir í þá átt og hafai um þær samráð við fcrseta þings- ins, Gerstenmaier. Vpn Brentano hefur skýrt fráí því að allir þingmenn Kristilegra' demókrata muni í framtíðinni ganga úr þingsalnum i hvert sinn sem Dehler sezt í stól forseta. Rússar bjarga bandarísku lífi WASHINGTON — Bandarísk að efni þetta var hægt að út- kona mun að öllum líkindum | vega í Sovétríkjunum. Hann bráðlega eiga Sovétríkjunum líf sitt að þakka. Konan sem þjáist af hinni sjaldgæfu Hodgins-veiki mun brátt deyja ef ekki er unnt að útvega ákveðið magn af efninu sarcolysin. Bandarísk- ur þingmaður komst að raun um sneri sér til sovézka sendiráðs- ins og fékk síð.an að vita ac pakki með efni þessu var í leiðinni frá Sovétríkjunum o| skyldi konan fá hann til umráðó án endurgjalds. -1 — ÞJOÐVILJINN — Þriðjudagur 20. marz 1962

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.