Þjóðviljinn - 06.06.1962, Side 4

'wb;
ac#sia

til lands og sjáyar á að sameinast um
• 10 jti'.
f ~ Þefíar^. vio gerðum hlé. á
; r.ábriinu. við Björn bónda á
j Neisíayöllum var enn alllangt
.t'l rnorguns, og Björn átt| ým-
1 isj.egt pítir ósagt. Áður en
j iengpg ,er haldið er nauðsyn-
! legt að ieiðrétta eitt þeirra
l atriða þar sem prentvtllupúh-
j inn brá. á ieik, hann breytti
j þa,r búskaparafmæli i hjúskap-
I. arafmæli, það var 30 ára bú-
I skaparafmæli á Neistastöðum,
; sem Björn hélt hátíðlegt s.l.
fjipmtudag.
I 'Yið j'yorum síðast að ræða
um búskapinn, en Björn bvrj-
aði á Neistastöðum með 3 kýr,
nú e-ru þær 32 á þeim bæ; tún-
ið .yar .þá ekki yfir 3 ha. en
,«r 30 nú. ,Og Björn sagði okk-
.. ur -að þrátt fyrir hið háa
- mjólkúryerö í dag væri erfið-
, ara að ráðast í framkyæmdir
í sveitum.- nú heldur en áriú
- 1930.:, Ekki . vildi ég trúa . því
að bændur væru verst settir
1 vinnandi stétta, og Björn
. sagðh -
j — Við berum kannski úr
jbýtum hliðstæðar, tekjur við
aðrar atvinnustéttír, én ef af-
ígangur verður hjú okkur fer
hann til að bæta jörðina — og
;hún skilar því fé ekki aftur,
::því jarðir eru óseljanlegar.
;Þegar ég kaupi jörðina af foð-
íur mínum árið 1945 mun hún
jhafa staðið í 80 þús. kr. Á
ijsama tíma voru bæjaríbúðir í
íReykjavi'k se’dar á 80 þús.
ikr, en slikar íbúðír ganga-.nú
!á 400 þús. kr. — án þess nokk-
Juð hafi verið fyrir þær gert.
jÁ sama tima hafa verið lagð-
jar í Neistastaðina — að ekki
ísé of í lagt — 450 þús. kr. og
jmun hún nú standa í 530 þús.
] kr., en fyrir það fé yrðj aldrei
jhægt að selja hana. Ætlum við
jað selja jörð verðum við ann-
jaðhvort að gefa húsin eða
;j jörðina.
Þó er ekkert verra að vera
við búskap en hvað annað; það
er sama við hvað maður er
,þá hverfa þessir helv. aurar!
i Þó myndi ég ekki hvetja
j neinn til að byrja búskap sem
jekki hefur hneigð til starfsins
1 og getuí. því stundað búskap-
inn bæði; sém daglegt starf og
tómstundá-áhugamál.
Okkur bændum er nauðsyn-
legur méiri skilningur á mál-
efnum • ókkar en verið hefur
! hingað til, og vænti ég þess
að verkalýðsstétt.'n og vinstri
j öflin sýni okkur fullan skiin-
! dng svo við fáum leiðréttingu
j mála okjkar. Ég er ekki fvlli-
.jlega ánægður með úrskurð
hagstofustjóra, þó ég geti skil-
ið hann. Til þess að ná sanv
komulagi tel ég nauðsynlegt
að fulltrúar beggja hafi í huga,
að í sfað þess að líta á sig
sem andstæðinga er telji það
h.lutyerk sitt að ná sem mestu
fyrir sig. þá eiga þeir að líta
á sig sem samherja os' vini,
jj líta~^jp£s, íylHiia er eit'i
'að leysa hagsmunamáí stétt-
anna sameiginlega og fá rétt-
látustu lausnina hverju sinni
fyrir báða aðila.
Sitt,hvað—flei‘» ræðum v-hú
um búskap og aftur og aftur
víkur Björn að því hve veran
í Túni þegar hann var ung-
lingur hafi orðið sér mikils
virði, ekki aðeins fvrir búskap
sinn, heldur og sjálfan sig s.em
mann..........
— Eirilcur brpðir húsbónd-
ans var rekkiunautur, minn. en
þá voru víðast hvar litlar
baðstofur og tyísett í hvert
rúm. Síðan urðum við . ná-
grannar eftir að . ég fer. aö
búa — ég get aldrei fuDþC'kk-
að kynnin við þann mann.
— Þú hefur nokkuð sagt
frá verzlunarstörfum. þínum
h.iá Harald.i Árnasyni, en varst
þú ekki iíka hjá Kaupfélagi,
var þegar Jakob Möiler bauð
sig. fram • mófi Jóni Magnússyni
— undir kjörorðinu: ísland
fyrir íslendinga! í þá daga
hafðist Vísir ólíkt að eða nú
á dögum!
Þetta voru mjög spennandi
kosningar. Jakobsmenn höfðu
kosningaskrifstofu í Iðnó, en
var vísað þar út kl. 9 um
kvöldið á kosningadaginn, und-
ir þvi yfirskini að nota þyrfti
húsið til annars, en var í raun
og veru gert til að torve'.da
kosningu Jakobs. Jakobsmenn
fengu inni í Bárunni og við
þetta hljóp þeim kapp í kinn.
Ég man sérstaklega eftir sr.
Olafi fríkirkjjLipres.ti yjð þettá
Fjall ge-ðist ég stuðningsmað-
ur Jörundar Brynjólfssonar og
Magnúsar Torf3sonar.
— Hvenær fórstu að kynn-
, : ast kommúnisma? ■
— Á K.'i'cúUí'iöðum kyjjmt-
ist ég E-iríki Magnússyni siðar
kennara,^^ íýK-'ðan ég var rhér
. eitt .ár fjgrirrt sunnan^ gndjjr-
• nýjaði ég kunningssitapinn
við hann og það var w ^ohaf
þess að ég fór að hnýsast í
K kommúnisrna í alvöru. Ég vai
stuðningsmaður Framsóknai
þangað til i benzínverkfallinu
frséga.
Sigúrbjörn Ketilssön var þá
skólastjóri í Þingborg og um-
'hverfis hann voru nokkrir
ungir menn. sem kynnty sér
kommúnisma. Gunnar Bene-
diktsson kom þar og- við sögu.
Þarna var mikið af Framsókn-
, armönnum og þeir bóluðu Sig-
urbirni f burtu þégar hann
fór að taká þátt í þingmála-
fundum.
— Hvenær fórst þú að tala
á slikum fundum?
— Þegar hlutfallskosningar
voru upp teknar var ég á
móti þeim. Ég var ófeiminn
að tala og óð elginn á slíkum
fundi. Þegar ég kom frá því
að tala þakkaði Tryggvi Þór-
hallsspn mér fyrir méð handa-
bandi. Eftir það fannst öllum
ræðan hafa .verið, gpð!,
y ; ^ 11III ? i íá
í. Sí> r ■ tii'’ vki ‘f. r-f i* •>
. Sigurður Eggerz . , t
Jóhannesson. í Mjóikurfélágíhu
kom austur með. mikið lið
einkenttisbúinna manna; sem
sagt Var að- væri leifar af
nazistunum. Það var útifundur,
og Egill Thorarensen talaði af
brúnni, og var ,þó sárlasinn,:
en samt ' fóru Eyjóifsmenn
enga frægðarför í það sldpt-
ið.
Já.: Egill var..: harðskey.tíur .
maður, ogv sjálfkjörinn; for-
ustumaður 'í málurn bamda
ailt til dauðadags. Á siðustu
árum var eitt mikið hitamál
hér eystra,. bygging . ínjólku.r-
búsins: Nú munu bændur. sjá:
að þar eiga þeir.«cA.gli mikið
áð' þukka. og sama má raúnar
segja um :Þoi'lákshöfnJ
í kosningunúm 1!Ö37 var aft-
úr tpkið úpp kjörórðið'l Aíit
, er béíra" én íhaldið. Én síðán
hefur Fram.sókn vérið béggja
blands. gfeúgið áftur á bak og
. , ; TT . , , , út á hlið í pólitíkinni. Én
tækifæri. Það var talið að j Upppr. .þfssu^ojn syoagrexp- ennþá hfir hún i sVéiturtúvtt' á
' ... Ja!|bsmettn.;hef.ðu unmð kosn^ ingur iniUi.. Jonasp ,og þK s_ Hún gerði. vei íýi'ir
ur vat': það enn Grsli á. Reýkj- mgíjhá a ; þessum siðustu Tryggva. Tgyggvi var<|5, þar i
um semr-kom til, Skjaiántta, kiutókúsfto^duradágsins, máske minnihluta.
hánn sagði: Þú, "seirt" hefur einrrtitf’ végfiá' þðssa óþokkaf i
SÍÐARI HLUTl RABBS VIÐ
BÓNDA Á NEÍSTASTÖÐUM
:!>r:
Árnesinga?
Jú, eftir að é<? kom aust
verið hiá Haraldi Arnasyni,
þú verður að afgreiða í kaup-
félaginú c/kkar. Fvrsfú 5 árín
vann ég við afgreiðslu aðeins
í kauptið og’ úm hatiðár. Mest'
við afgreiðslu .vefnaðarvöru.
Þó afgreiddi ég margt annað,
t.d. afgreiddjiég eitt sinn bolta
og rær og var orðinn svartur
um hendurnar þegar dama
biður um að sýna sér silki-
bræktii’. 'Þöð var ekki hægt að
þvo sér þarna svo ég nuggaði
í flýti rriestu svertúná áf fingr-
unum og tók fram silkibrækr.
ur, og til þess að bletta þær
ekki tók ég á þeim með blá-
gómunum. Dámán ke-ttí 'snúð' á
sig og sagði; Svona eruð þið
þessir kai'lmenn. þorið ékki að
taka á þessu nema í myrkri!
'EgilT' TKofá'rénsén viidi fá
mig fastan af.greiðslumnnn. en
ég vildi ekki segja skilið við
búskapinn, og fékk mig því
lausan, og Egill réð fastan
mann. ,,;En svo fór hann og
gerðist .forstjóri fyrstu kosn-
ingasto'ifstofunnar sém sett var
á stofri á-’Selfossi — hjá íhald-
inu! Þá- fór ég aftúr í kaup-
félagið —v';og þó það ætti að-
eins að væra í þrjá mánuði
. urðu það 5 ár! — alls var ég
10 ár hjá kaupfélaginu. Og
þrátt fyrir þaö að ég hafði
alltaf góða menn fór ég ,ekki
að bopú,. neitt úf • býtum jfeýir.
búskaþinn-'fyfl' 'én ég hætti
lijá kaupfélaginu og fór að
gefa mig allan að honum.
bragðs sem átti að ríða þeirrj j
að fullu. I j
- Aö loknum kosningum bið| !
um við úrslitanna í barna-
kkólk'portinu, og þegar Jakolf
var kosinn var hann borinn a (:
gúllstóli undan mikilli fylkjt
ingu. er, hyllti hann.
Ég hafði um eina tíð mikE
ar mætur á Sigurði Eggerz. í
ráðharratii.ð Sigurðar Egáerz ;
var eitt sinn verið að rífast
í þinginu um Öskjuhlíðarfarg- :
anið, sem svo var kallað, en
það mun hafa verið fyrsta atr
vinnubáiavinna í Réykjavík.
Sigurður Stefánsson frá Vig-;
ur var mikiil sparnaðarmaður
og íhaldssamur og reifst mik-
ið um þetta. Hann var mikill
ræðumaður, hörkukjaftur. Sig-
urður Eggerz var ekki harður
í ræðum. En hann talaði þann-
ig að hann snart menn — það
var eins og hann væri að tala ;
við hvern einstakan tilheyr-
enda sinna. í svarræðu sinni
vitnaði Sigurður til þeirra
barna og kvenna sem ekki
hefðu soltið vegna þess að
haldið Var uppi þvú sem
íhaldið kallaði Öskjuhliðar-
farganið, og komust þallagest-
ir, a.m k. konur, við undir!
ræðu hans.
— Voru margar konur ú®-
þingpöllum í þá daga?
—< Já, þar vo.ru oft konur,
en munu hafa f.jölmennt ,’í
þetta skipti vegna þessa mátó.
;Mamma vai> oft á áheyrenda-
Ilagstæðustu* ‘’báskiþtitáriif. ‘þöllunum',éjj ý'ið. fengum að-
M i nnisstæðast ur er rriér þó
fúhdurinn þegdr Herinann
gerði upp við Jónas á fundi í
Þingborg. Með Jónasi stóðu
þar Égiil Thorarénsen og
Bjaí'ni Bjarttáson. Það var eina
skiþtið í rninum búskap að
kýrnar míssttl máli. Éi’ sat
fundinn út óg þeg'ar ég kom
héi’m um''hóttina fannst rttér
ékkí taka því að mjóllca þær
fyrr "en um ' morgúninn.
Þá var pólitíkin engin hálf-
velgja — og sannast sagna að
oft var barizt í návígi.
Áður var pólitíkin miklu
einfaldari en nú: þá var kjör-
orðið: Allt er betra en íhald-
ið! Og þá þótti Framsóknar-
mönnum ehgin vanzi að þvi
að vera; kallaðir bolsar.
Évstra var pólitíkin raunar
mti'klu fremur mjólkurpólitík
en landsmálapólitík T.d. sagði
einn góður bóndi hér eystra:
„Ég er sjálfstæðismaður, en
við verðum að muna mjólk-
ínu“!
Þegár baráttunni fyrir
mjólkur- og afurðasöiu’ögun- ,
um lauk dofnaði yfir pólitík-
' inni.
Einn fúndur .á ' Se'lfössi er
ifiér' minriisstæðúr. Éyjólfur
bændurria, —- og á síðustú
tirnum tel ég spor í rétta át't
hi.á Framsókn þegar hún hefúr
samstarfi vinstri
- þótt æhki háfi
átt þátt í
flokkanna -
hún alltaf verið he’ii í því.
Mesta áhuganrál mitt nú er
að' allt vinnandi fólk til lanids
og sjávar sameinist um virka
framfarastefnu.
Ég hef alltaf vferið gal’harð-
ur samvinnumaður h—: -kaupfé-
lagsmaður : — en . ég or, jafn-
mikið á ; móJt því að telja
samvinnufélögin eitthver't lóka^
takmark. Ef Jiróunin á ekki
að stöðvast hlýtur þetta að
leiða til sameignarfyrirkomu-
lags. Framtíöin hlýtur að vera
sameignarkerfið, því maður-
inn er í eðli sínu samielags-
vera en ekki stríðandi villi-
menn sem vilja troða hver
annan niður.
En þrátt fyrir að ég hef
verið gallharður kaupfélags-
maður ög bolsi hef ég áít, og
á, vini pg kunningja í öilum
flokkúm, —- en ég kaupi ekki
viráttu neins manns fyrir
skoðanir og stefnu.
Yfirleitt hef ég ekki kynnzt
nema góðu fólki um dagana
— og þakka því öllu fy.rir
k.vnnin. .
Og við þökk.um Birni kær-
lega fyrir.spjallið. J.B.
siðan 1930 voru árin 1942 og
1957.
— Enn hefurðu ekkert
minnzt á póíitíkina, Björn,
eitt sinn varstu í .. framboði
fyrfr -Eúsígliáttiflokki»H4?-,v
örðú ''ékki’ aíítáí ifei'ið pofi-■" *' isfii ''S'ðrurn?
tískur? — Ég þafði kynni af fieii’-
— Já.-,; F.yrstu kósningaönar uttt, þ.á.m. . Fe^x , 'Gúðmund^-
sem ég kom nálægt — þó ég syni og Hendrik Ottesen. j
-■haLúL-.þÁ..ekki „. jeosairigaii’.. J3egas-Í£!jt9ní. a.usfur^fy^h’
göngumiða — þá þurfti að-
göngumiða — hjá Sigurði Sig-
urðssyni ráðunaut. bróðitt’
hennar, ”sem' var þingrnáðifr
Árnesinga.
Hvaða óójitíkusþrn kynnt-
M
Bétagreiðshir almanna-
trvgginganna í Reykjavík
.. .. Vegna hvítasunnuhátíðarinnar hefst greiðsla,, . ,
E L I I L í F E Y R I S
- íös'túð'íghrt þ.mt
Grei.ðsia annaija hóta hefst á venjulegum tíma.
TKVGGINqASTOI NUN UÍKISINS.
XBHft

S i

Þjöövifcjmx
MtÖvikudagai’ ,A, júní