Þjóðviljinn - 22.08.1962, Blaðsíða 4

Hannibal Valdimars-
son, forseti ASÍ, ritar
formála að bæklingi
Alþýðusambandsins,
„ísland og Efnahags-
bandalagið“, (Sjá frétt
á forsíðu), og birtist
formálinn hér í heild:
Þegar Gylfi Þ. Gíslason,
viðskiptamálaráðherra, ósk-
aði þcss á síðastliðnu sumri,
að flest helztu félagasamtiik
íslenzks ,atvinnu- os við-
skiptalífs tilnefndu fulltrúa í
nefnd til viðræðna við ríkis-
stjórnina um hagsmuni ís-
Iands og Efnahagsbandalag
Evrópu, varð iþað að ráði, að
Haukur Helgason, liagfræð-
ingur, tæki að sér að verða
fulltrúi Alþýðusambandsins í
þeirri nefnd.
Nú hefur Haukur Helgason
eiimig orðið við þeirri ósk,
að semja fyrir Alþýðusam-
bandið fræðslurit það, sem
hér birtist og nefnist:
ÍSEAND OG EFNAHAGS-
BANDALAG EVRÓPU.
Vill Alþýðusambandið vænta
þess, að hver sá, sem það les.
verði uin jmargt sannfróðari
uni hina voldugu auðhringa-
og ríkjasamsteypu, sem liér
er í uppsiglingu, og ríkis-
stjórnin vinnur nú að leynt
og Ijóst, að ísland gerist með
einhverju móti aðili að.
Verði íslandi þvælt inn í
bandalagið, cr aðeins um
tvennt að velja;
Að ísland serist fullgildur
aðili að Efnahagsbandalagi
Evrópu.
Eða að ísland sæki um
aukaaðild að bandalaginu.
Þriðja leiðin er sú, að fs-
land standi utan þess, gcri við
það almeBna /viðskiptasamn-
inga, og liakli sér óháð öllum
slíkum samsteypum.
I»að er að mínu áliti leið
fslands.
Á miðju sumri vildi ríkis-
stjórnin liraða umsókn um
fulla aðild. en Alþýðusam-
bandið beitti sér strax á
móti iþví. — Sem betur fór
hvarf ríkisstjórnin frá því ó-
viturlega áformi. Og nú segja
stjórnarblöðin, að full aðikl
komi ekki til mála. En fsland
verði að sækja um AUKA-
AÐILD.
Enginr* getur ennþá um
það sagt, hvað í þessari svo-
köl’uðu aukaaðild felst, en
flestir Iíta á liana sem fyrsta
skrcf að ful'.ri aðild, enda er
liún af ráðamönnum Efna-
hagsbandalagsins hugsuð sem
úrræði fyrir þjóðir, er ekki
geta sti.gið skrefið í einu.
Um Grikkland, sem fram
að þessu er eina ríkið, er
gerzt hefur aukaaðili cr það
þó /vitað, að það verður að
undirgangast öll úrslitayfir-
ráð þingsins, framkvæmda-
stjórnarinnar og dómstólsins,
og afsala sér þannig sjálf-
stæði í þýðingarmiklum mál-
um — án þess að eiga þó
nokkurn fulltrúa í þcssum
yfirþjóðlegu valdastofnunum
Efnahagsþandalagsins.
Að þesisú íeytj virðist auka-
aðild jafnvel vera þjóðum
ermþá óhagstæðari en full að.
ild. Ekki er hcldur annað vit-
að, en að aukaaðild sé ÓUPP-
SEGJANLEG alveg eins og
full aðild.
Þá virðist líka næsta ó-
scnnilegt, að ísland fengi und.
anþágur frá ýmsum helztu
grundvallarákvæðum Rómar-
sáttmálans, eins og ákvæðun.
um um frjálsa tilfærslu fjár-
magns og vinmuafls milli
bandalagsríkjanna, svo og um
allsherjarjafnrétti þeirra í
fiskveiða- og landhe’gismál-
um.
„Og hvað er þá orðið okk-
ar starf í sex hundruð sum-
ur — —?“ Hver árangur
sjálfstæðisbaráttunnar, ef út-
lendir gætu keypt cg stofnað
hér fyrirtæki, útlendur verka-
Iýður í hundraða og þúsunda.
tali boðið hér fram vinniuafl
sitt og útlend auðfélög stefnt
stórútgerð sinni á íslandsmið
með sama rétti og íslending-
ar sjálfir?
Og sé það rátt, að í þessum
mcginatriðum séu undanþág-
ur óhugsandi, hver getur þá
lagt nokkuð verulegt upp úr
því barnahjali ráðherra
vorra. sem verið hafa í Bonn
og Róm og segja þaðan þær
fréttir, að málum okkar liafi
verið tekið af fyllstu vinsemd.
Hver átti þess von, að við
yrðum hraktir burt með harð.
yrðum, þegar við erum að
biðja um, að þeim fjötri
aukaaðildar verði á okkur
smeygt, sem Efnahagsbanda-
Iagið er stofnað til að koma
á öll Vestur-Evrópu-lönd
beint eða óbeint?
Ekki átti ég von á því.
GrundviiIIur Efnahags-
bandalags Evrópu er Rómar-
sáttmálipn.
Um þennan sáttmála hefur
einn vitrasti hagfræðingur,
sem nú er uppi á Norður-
löndum, Norðmaðurinn Ragn-
ar Frisch sagt þetta meðal
annars:
„Róm'arsamningurinn
hefur að markmiði al-
gera sameiningu Vest-
ur-Evrópu, bæði póli-
tíska, viðskiptalega og
hernaðarlega. — Sátt-
málinn er stórbrotin
tilraun til að endur-
vekja og styrkja þá
efnahagsstefnu, sem
kalla má hið óupp-
lýsta peningaveldi.“
!7"—s
Hannibal Valdimarsson
Það er sannfæring, mín\, að
ísland eigi hvorki að sækja
um fulla aðild, né aukaaðild
að Efnahagsbandalagi Evr-
ópu. — Það verður ekki aftur
tekið, ef gróðaþyrstu auð-
magni Evrópu verður stefnt
á lítt numdar auðlindir ís-
lands. Ég heiti á þjóðina að
kynna sér þetta stærsta mál
íslenvkra stjórnmála vandlega
— forðast að Iáta blekkja sig
— hefja málið langt yfir alla
flokka og krefjast þess, að
það verði ekki afgreitt, án
þess að þjóðiii verði áður
spurð annað hvort með þjóð-
aratkvæðagreiðslu eða bein-
um alþingiskosningum, sem
fyrst og fremst snúist um
þetta mál.
Reykjavák í maí 19*62.
Hannibal Valdimarsson.
Þorsteinn frá Hamri: Lif-
andi manna land, ljóð.
Heimskringla, Rvík 1962.
Þetta er þriðja ljóðabók Þor-
steins. Ilin fyrsta, I svörtum
kufli, kom út árið 1958. Þessi
fiögur ár hafa því verið frjór
tími íyrir skáldið. Fyrsta bók
Þorsteins vakti talsverða at-
hygli. Þótti mörgum höfundur
kunna vel til verks þá 19 ára
gamall. Þær vonir er sú bók
gaf hafa ekki brugðizt.
Mikil breyting hefur orðið á
skáldskap Þorsteins þessi fjög-
ur ár. Ljóð hans verða inn-
hverfari með hverri bók, og
jafnframt persónulegri. Þótt
skáldskapur Þorsteins sé inn-
hverfur er ekki þar með sagt að
hann sé sérlega torskilinn eða
moldviðrislegur. Þvert á móti
finnst manni það oftast ljóst að
höfundurinn veit hvað hann er
að segja. Annað mál er það, að
Ijóð (Þorsteins þurfa meira en
finimmínútnalestur. Þau þola
margendurtekinn lestur, eins og
allur góður skáldskapur.
„Þú horfir fram á við
og íinnst þú vera kjarkmaður“
segir skáldið á einum stað.
Skyldi ekki þurfa nokkurn
kjark til þess að horfa framaní
nútímann, að ekki sé talað um
framtíðina.
Atómsprengjur eru sprengdar
sitt á hvað í austri og vestri.
Hótanirnar dynja á mannfólkinu:
„Ef þú hefur þig ekki hægan
góði, útrýmum við mannkyn-
inu.“ „O þegiðu bara, ef þú
hreyfir þig um eitt hænufet
enn, getum við sprengt jörðina
í tætlur.“ Það eru forystumenn
Iþjóðanna, sem tala. Og enn er
sprengt til að leggja áherzlu á
orðin. Böm fæðast vansköpuð,
og nýlendur fá vanskapað
frelsi. Peningarnir, og vopnin
eru enn tekin framyfir líf fólks-
ins.
í miðjum þessum ósköpum
situr ungur heimilisfaðir í
Kópavoginum og festir stafi á
blað, eftir háttatíma. Við and-
ardrátt sofandi barna sinna
skrifar hann ljóð sín. Sú iðja
hans er staðfesting á von. Ekki
aðeins von þessa eina manns,
heldur allra manna. Alls hins ó-
breytta lífs. Þvi skáldið er fólk-
ið sjálft, innri rödd þess. Skáld-
ið segir hugsanir mannanna.
Von skáldsins er því von allra
heilbrigðra manna. Eitt einlæg-
asta ljóð -bókarinnar heitir Leit
og er þannig:
„Svo leitarðu dauðaleit að
nýjum fögnuði
því einhversstaðar er hann —
sá eilífi er jafnvel ekki vonlaus,
Samt koma menn utanúr
auðninni
og segja:
Þér er ekki til neins að berjast
þeir hafa gefið út skipanir sínar
og hér nemum við staðar.
En þú lætur þér ekki segjast —
kannski hafði þig dreymt fífil í
haga
einhversstaðar er hann —
Þótt allir staðhæfi
að þú haldir för þinni til streitu
af hjátrú“.
Það er um að gera að Íáta sér
ekki segjast við diilbúnar. eða
naktar, hótanirnar. Það er vissu-
lega til nokkurs að berjast: Allt
lífið er í veði. Allt áframhald-
andi líf á jörðinni. Hugur Þor-
steins nær um alla jörðina. Það
sýnir áþreifanlega ljóð hans um
svörtu hetjuna Patrice Lú-
múmba, sem lét lífið í baráttr
unni við peningavaldið. Þar,
eins og oftar, var seðlaveskið
tekið framyfir mannslífið. Blóð
krefur þig dansari, er eitt bezta
nútímaljóð, sem ég hef lesið.
„heyrirðu svartar striðandi
hendur
brjóta leið í þykkninu
brjóta veggi dýflissunnar
brjóta hlekkina:
uppaf nótt úr svívirtu blóði
mun morgunninn rísa yfir þrep
kvalanna.'*
Þorsteinn er vel heima f
gömlum íslenzkum bókmennt-
um og íslenzkri sögu, og gætir
þess stundum í skáldskap hans.
Málfar hans er knappt og
meitlað. Á öllum hans skáld-
skap er svipmót sannrar mennt-
unar og einlægrar mannúðar.
Þytur af ferðum kynslóðanna
berzt til okkar gegum ljóð
hans. Hann -stendur föstum fót-
upi í jarðvegi ættfólks síns og
forfeðra. Miðja vega milli sög-
unnar og framtíðarinnar sendir
hann innstu hugrenningar sínar
samtíðinni, að hún megi átta sig
betur á sjólfri sér. Það er
kannski óþarfi að segja það, en
Þorsteinn frá Hamri er þegar
orðinn eitt af okkar -beztu ljóð-
skáldum.
- !
Jón frá Pálmholti.
Sundmólið í Leipzig
Framhald af 3. síðu.
ver.ja vantar. og er það eitt a£
mörgu til marks um nágranna-
kærleikana. Því standa hér auð-
ar brautirnar fyrir Evrópumet-
hafana Hetz og Kuppers. Allt
bendir þó til, að farið verði
fram úr tímunum frá Budapest,
þar sem síðasta Evrópumeist-
aramót var iháð 1958. Það tryggja
nöfn eins o*g Per O’.a Lindberg
frá Svíþjóð (Evrópumet'hafi í
100 metra frjálsri aðferð karla
(55,5 sek.)), Karetnikow frá
Sovét (óstaðfestur methafi í 200
metra bringusundi með 2:32,8),
Ria van Velsen frá Hollandi (ó-
staðfestur methafi í 100 metra
baksundi kvenna, 1:10,2), Kar-
in Beyer austur-þýzk. methafi í
200 metrá bringuslindi kvenna
(.2:48,0) og svo mætti lengi
teíja. Ókrýnd drottning mótsins
er annars óiympíustjarnan frá
Róm, í Jistdýfingum, Ingrid
Krámer.
Sem kunnugt ir taka tveir
íslenzkir. sundgarpar þátt í
mótinu, Guðmundur Gíslason i
400 metra fjórsundi og 200 m.
baksundi og Hörður Finnsson i
200 metra 'oringusundi, Farar-
stjóri þeirra og um leið þjá’f-
ari er Jónas Ha.ldórsson,
Keppnin hófst í morgun og
kom þegar röðin að Guðmundi
í 400 metra fjórsundi, undanrás-
'im. Þátttakendur voru um 20
i þrem riðlum. Guðmundur varð
t. í aínum riðli á mjög þokka-
legum tíma, 5:29.2. Sigurvegari
í riðlinum var Heima Toivonen
frá Finnlandi á 5:19,1. 2. Baslo
frá Portúgal á 5:23,9 (portú-
galskt met); 3. van Osch' frá
Hollandi -á 5;27.Ö. Tírtíi Guð'-
mundar naégir ekki til þátttöku
t úrslitakeppninni, en næst
stingur hann sér ó þriðjudaginn
í undanrásum *í 200 metra bak
súndi. Bezta timanp. í íjórsund
inu átti annars .Hollendihgurim
hsköot, 5:08,4, sem jafnfram
er landsmet.
Á fimmtudaginn kemur röði:
að Ilerði i undankeppni í bringu
sundinu. Mótinu lýkur laugar
daginn 25. ágúst.
Hjörleifur.
vmn-
isiga, Caeller einn
Sovézku skákmcistararnir Paul
Keres og Efrím Geller heyja nú
einvígi um 2. sæti áskorenda-
mótsins, cn sem kunnugt cr hlutu
þcir jafnmarga vinninga á mót-
inu.
Einvígiö er átta skákir og eru
úrslit í þrem fyrstu skákunum
•kunn. Jafntefli várð í fyrstu og
annarri skákinni, en þá þriðju
vann Keres. Hann héfur því að
3 skákum loknum 2 vinninga
gegn einum vinning Gellers.
^) — ÞJÓÐVILJ'INN — Miðvikudagur 22. ágúst 1962