Þjóðviljinn - 25.10.1962, Blaðsíða 3

Ftamíudagur 25, október Í962

-É
Ummæli blaða
Hafnbanni Kennedys er Ifkt
við Súezævintýri Edens
LONDON 24/10 — Málgagn brezka Verkamanna-
flokksins, Daily Herald, segir um hafnbann
Kennedys forseta á Kúbu, að það kunni að reyn-
ast honum jafn afdrifaríkt glappaskot og árásin
á Súez varð sir Anthony Eden.
Súezævintýrið batt, sem kunn-
ngt er, enda á stjómmálaferil
Edens. Þegar á daginn kom í
hverja ógæfu hann hafði leitt
Bretland, neyddist hann til að
segja af sér embætti forsætis-
ráðherra og hætta öllum afskipt-
um af stjórnmálum.
Gefa Krústjoff högg á sér
Ummæli margra annarra
brezkra blaða um framferði
Bandaríkjastjórnar þessa dag-
na exu mjög á sömu leið. íhalds-
blöðin Daily Telegraph og Daily
Mail hafa gagnrýnt hana fyrir að
virða bandamenn sína algerlega
að vettugi í þessu máli og taka
álkvarðanir sínar án nokkurs
samráðs við þá.
Guardian gagnrýnir hafnbann-
ið á Kúbu og segir að með því
hafi Bandaríkjastjórn gefið
Krústjoff höggstað á sér. Blað-
ið sakar hana um „óðagot og
klaufaskap“. en telur þó von til
þess að betur fari en á horfðist
og segir að lausn Kúbumálsins
myndi geta .auðveldað samkomu-
lag stórveldanna um afvopnun.
Times segir að sovétstjómin
hafi hitt naglann á höfuðið þeg-
ar hún svaraði ákæru Banda-
ríkjanna að Kúba ógnaði þeim
með því að benda á hinar banda-
rísku herstöðvar meðfram landa-
mærum Sovétríkjanna. Times
gerir sér. eins og Guardian,
vonir um að eitthvað go.tt kunni
að leiða af Kúbudeilunni: að
Sovétríkin og Bandaríkin semji
um að leggja niður einhverjar
herstöðva sinna í öðmm löndum.
„Við erum í stríði“
Bandarísk blöð styðja, eins
og við mátti búast, aðgerðir
stjómarinnar, Hið útbreidda
blað Ncw Vork Daily News, seg-
ir Bandaríkjamönnum að þeir
verði að líta svo á sem þeir séu
í stríði við Kúbu og haga sér
eftir því Og blaðið varar þá,
við að margar hættur séu fram-1
undan: „Við verðum kannski að
færa fómir, skip kunna að
sökkva, þrýstingurinn mun auk-
ast í Vestur-Berlín, skemmdar-
verk verða e.t.v. unnin í eld-
flaugastöðvum okkar og svo
kann að fara að kjamorkustríð
brjótist út“.
Serkir eru
viS hiiS
Kúbubua
NEW YORK 24/10. — Serk-
neska stjómin hefur frest-
að um óákveðinn tíma
samningviðræðum við
Bandaríkjastjórn út af boði
hennar um efnahagsaðstoð
til handa Alsír. Fulltrúi
Serkja, Múhameð Yazid,
er sagður hafa tilkynnt
Afríkumálaráðherra Banda-
ríkjanna, Mennen Williams,
að ekki væri hægt að halda
viðræðunum áfram vegna
eindregins stuðnings Serkja
við Kúbumenn. Málgagn
serknesku þjóðfrelsishreyf-
ingamihar, A1 Chaab,
krafðist þess í dag að
Bandaríkin hættu þegar í
stað hemaðaraðgerðum sín-
um gegn Kúbu.
Fidel Castro í ræðu í Havana:
Munum aldrei afsala okkur
fullveldi okkar og frelsi!
Reynt aS koma viti fyrir Bandaríkjastjórn
HAVANA 24/10 — Fidel Castro, forsætisráðherra
Kúbu, flutti í gær langa sjónvarpsræðu vegna
hernaðaraðgerða Bandaríkjanna gegn Kúbu og
sagði að Kúbumenn myndu aldrei afsala sér full-
veldi sínu og frelsi og ekki láta neina erlenda
heimsvaldasinna segja sér fyrir verkum..., ,
Framhald af 1. síðu.
Málamiðlunartillaga
Hlutlausu ríkin í Öryggisráð-
inu, Ghana og Sambandslýðveldi
araha, lögðu í kvöld fram
málamiðlunartillögu sem ætlað
er að forða árekstrum. meðan
reynt verði að semja um málin í
friði. Samkvæmt henni eiga
sovézku- skipin sem eru nú á
leið til Kúbu að hætta ferð sinni
þangað, en Bandaríkin að aflétta
hafnbanni sínu.
Skorað er í tilkynningunni
Scvétríkin, Bandaríkin og Kúbu
að forðast allt sem torveldað
gæti lausn málsins, en Ú Þant
framkvæmdstjóra falið að taka
upp viðræður við stjómir allra
rikjanna í því skyni að þægja
frá hættunni á friðrofum.
Engu er spáð um það hvaða
afgreiðslu þessi tillaga muni fá
í ráðinu, en nái hún fram að
ganga, sem ekki er ósennilegt,
mu.n hættunni á heimsstyrjöld
bægt frá a.m.k. í bili.
Enn engir árekstrar
Við því var búizt í allan dag
að til árekstra myndi koma milli
sovézkra skipa sem vitað er að
eru á leið til Kúbu (þau eru
sögð vera 25 að tölu) og voru
farin að nálgast eyna og hinna
bandarísku herskipa sem eiga að
framfylgja hafnbanninu, en það
kom til framkvæmda kl. 14 í
dag. Engir slíkir árekstrar höfðu
þó orðið um miðnætti og var
leita að afsala
sér herstöðvuM
WASHINGTON 24/10. — Banda-
riska utanríkisráðuneytið neitaði
í dag að nokkur fótur væri fyr-
ir blaðafregnum þess efnis að
Bandaríkjastjórn myndi fús að
leggja niður einhverjar herstöðv-
ar sínar í öðrum löndum gegn
þvi að niður væru lagðar stöðv-
ar þær á Kúbu sem hún telur
sér stafa ógn af. Talsmaður
ráöuneytisins sagði að ekkert
samband væri miUi þess sem
væri að gerast á Kúbu og á-
standsins annars staðar í heim-
inunv.
ýmsum getum að því leitt,
hvernig á því hefði staðið. Ein
tilgátan var sú að sovézku skip-
in hefðu fengið fyrirmæli um
um að hægj.a ferðina (til að forða
slíkum árekstrum, meðan enn
er von til þess að Bandaríkja-
stjórn sjái sig um hönd.
Síðustu fréttir
Eftir miðnætti bárust fréttir
um að sovézku skipin hefðu
Hún leggur til að hersveitir
beggja hörfi 20 km frá þeim
stöðvum sem þær hafi nú í hin-
um umdeildu landamærahéruð-
um, en að Því loknu hittist for-
sætisráðherrar ríkjanna, Sjú
Enlæ og Nehru, annaðhvort í
Nýju Dehli eða Peking.
Indverjar setja skilyrði
Indverska stjómin svaraði
Vörum hamstrað vegna
hins ótrygga ástands
VESTUR-BERLÍN 24/10. — Mat-
vöruverzlanir í Vestur-Berlin
fylltust af fólki í dag sem vildi
birgja sig upp af matvælum, og
er ótta við hið ótrygga ástand
i heiminum um kennt. Fréttir
hafa borizt af slíkri hömstrun
matvæla frá öðrum stöðum í
Vestur-Evrópu, t.d. frá BrussdL
breytt stefnu sinni til að forðast
árekstra við hin bandarisku her.
skip. Fulbright, formaður utan-
ríkisnefndar bandarísku öld-
ungadeildarinnar, sagði að eng-
inn mætti líta á þær f'réttir sem
sönnun þess að Sovétríkin hefðu
látið hlut sinn í deilunni. Eftir
öllu að dæma mætti búast við
því að ljóst yrði á næsta sól-
arhring cða tveimur hvemig
fara myndi.
þessu boði í dag. Hún segir að
Sjú Enlæ myndi vera velkominn
til Nýju Delhi, ef Kínverjar
hörfuðu með her sinn til þeirra
stöðva sem hann hafði áður en
átökin hófust á landamærunum
í september sl„ eða mun lengra
til baka en gert er ráð fyrir í
kínversku tillögunni.
Á það er þó um leið bent, að
Indverjar bafa slakað á kröfum
sínum. Þeir hafa jafnan lýst
yfir að engar samningaviðræður
komi til mála fyrr en Kínverj-
ar hafi alveg hörfað úr þeim
héruðum sem indverska stjóm-
in telur innan sinna landamæra.
Málamiðlun
Fréttaritari brezka útvarpsins
í Nýju Delhi sagði í dag að
þar væru taldar meiri líkur en
áður á því að deiluaðilar sett-
ust að samningaborði Hefði ver-
ið lagt mjög að jndversku- stjórn-
Hann sagði að hafnbann
Bandaríkjanna á Kúbu væri ó-
tvírætt brot á alþjóðalögum og
kallaði Kennedy sjóræningja.
„Aðgerðir Bandaríkjanna gegn
Kúbu eru árásir heimsvaldasinn-
aðs stórveldis á litla* og frið-
sama þjóð. Þetta er ekki fyrsta
inni að taka upp samningavið-
ræður við þá kínversku, einkum
af Nasser forseta. Nehru forsæt-
isráðherra hefðu einnig borizt
eindregin tilmæli um að hefja
samningaviðræður í bréfi, sem
Krústjoff sendi honum.
Kínverjar sækja enn fram
Kínversku hersveitimar sækja
enn fram bæði í austur- og
vesturhémðunum og voru í
kvöld aðeins sagðir eiga eftir
| nokkra kílómetra að Tavang,
helzta bænum í héraðinu milli
Tíbets og Bhutans.
„Leikið á hörpu á
meðan Kóm brennur“
NEW YORK 24/10. — I tveggja
tíma fundarhléi Öryggisráðsins í
dag hlýddu fulltrúar á hljóm-
leika eins og venja er til á degi
Sameinuðu þjóðanna, Sovézki
fiðluleikarinn Davíð Ojstrak lék
sónötu eftir Beethoven og sinfón-
íuhljómsveit Leningrad sinfóníu
eftir Tjækovskí. Varð þá sumum
að orði að þetta væri líkast því
þegar Neró lék á hörpu sína
meðan Róm brann.
tilraunin sem Bandaríkin hafa
gert til að bæla niður bjdtinguna
á Kúbu, en þeim mun ekki verða
að ætlun sinni nú fremur en í
fyrri skiptin", sagði Castro.
Rannsóknarnefnd yrði
gerð afturræk
Hann tók fram að Kúbustjóm
myndi aldrei taka i mál að er-
lendir menn á hverra vegum sem
þeir væru fengju að hnýsast í
einkamál Kúbumanna. Þeir
væru frjáls og fullvalda þjóð og
þyrftu engan að spyrja að þvi
hverra vopna þeir öfluðu sér til
landvama og engum að gefa
skýrslu um þau. Yrðu slíkir
menn sendir tii Kúbu myndu
þeir gerðir afturreka.
Kúba er ekki Kongó
„Við munum standa vörð um
fullveldi okkar og sj’áífir cáða
því hverjum við hleypum inn í
föðurland okkar. Kúba er ekki
Kongó“, sagði Castro, sem
minnti á hvernig Sameinuðu
þjóðimar hefðu haklið á mál-
um þar.
f ** • þ. i '
Nauðsynlegar ráðstafanir
gerðar
Castro sagði að þegar hefðu
verið gerðar allar nauðsynlegar
ráðstafanir til að spoma við þeirri
hættu sem að þjóðinni stafaði af
hinni .„svonefndu bandarísku
herkví, sem í rauninni er bein
hernaðarárás á land okkar*‘.
Vopnuð þjóð
Blaðið Hoy í HaVana hvetur í
dag alla vinnandi menn til að
hafa með sér vopn sin í vinn-
una, en sleppa engri vinnustund.
Rektor háskólans í Havana hef-
ur einnig hvatt stúdenta tíl að
halda áfram námi, þótt þeir séu
jafnframt við öllu búnir.
Brezki Verkamannaflokkurinn:
Hafnbannið mjög
varhugavert
LONDON 24/10 — Gaitskell
leiðtogi brezka Verkamanna-
flokksins birti í dag fyrir
hönd stjórnar flokksins yfir-
lýsingu út af Kúbumálinu.
Segir þar að ef það reynist
rétt að á Kúbu séu langdræg
flugskeyti, þá geti þau ógnað
Bandaríkjunum. Verka.
mannaflokkurinn telji það
engu að síður ákaflega var-
hugavert að Bandaríkin
skyldu hafa ákveðið svo
skyndilega hafnbann sitt, sem
hvíli á vafasömum lagagrund-
velli og geti haft mjög ör-
lagaríkar afleiðingar i för
með sér. Flokkurinn harmar
alvcg sérstaklega að Banda-
ríkin skyldu hafa tekið á-
kvörðun sína án þess að leita
samráðs við bandamenn sína
og áður en um málið væri
fjallað í Öryggisráðinn.
Wilson, talsmaður flokksins
í utanríkismálum, lét sömu
skoðun í Ijós í viðtali við
brezka útvarpið. Bandarikin
hefðu reynt mjög á þolrif
bandamanna sinna í þessu
máli og hefði þó varla verið
á bætandi. Þvi væri heldur
ekki að neita að sovétstjórn-
in hefði mikið tíl síns máls,
þegar hún benti á að Banda-
ríkin hefðu komið upp flng-
skcytastöðvum allt í kringnm
Sovétríkin.
Landamæradeila Indverjá og Kínverja
Auknar líkur eru taldar á
samningavibræðum aðila
PEKING og NÝJU DELHI 24/10. — Líkur eru taldar
hafa aukizt heldur á því aS Indverjar og Kínverjar
hefji samningaviöræSur til aS binda enda á landamæra-
deiluna, en kínverska stjórnin hefur gert þeirri ind-
versku enn eitt boS um slíkar viSræSur.