Þjóðviljinn - 21.11.1962, Blaðsíða 6

6 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 21. nóvember 1962

!
Sonja Henie og eigmmað-
ur gefa 120 millj. kr. til að
byggja menningarmiðstöð
Norska „skautadrottningin“ Sonja Henie, sem er ein
auðugasta kona heims, og eiginmaöur hennar, norsk2
skipaeigandinn Niels Onstad, hafa hvort um sig gef-
ið tíu milljónir norskra króna til að reisa fyrir safn-
byggingu tólf km frá Osló, en þar hefur Bærumssýsla
lagt til 14 hektara lands undir safnið. Safniö verður
byggt viö Hövikodda við Víkina, en sá staður er mjög
rómaður fyrir náttúrufegurð.
Flatarmál saínhússins á að
verða 5.000 fermetrar. Megin-
hluti safnsins verður fyrir
g.jöf þeirra hjóna, en auk þess
verða minni salir fyrir ©in-
stakar sýningar á öðrum
myndum sem safnið mun
eignast.
Byggingin á einnig að vera
almenn menningarmiðstöð og
verða í henni salir fyrir leik-
sýningar, tónleika og fyrir-
lestra, einnig bókasafn og
lesstofur.
70 fiermetra salur verður
fyrir verðLaunagripi og ljós-
myndasafn Sonju Henie.
Málverk þeirra hjóna sem
hafa undanfarin ár verið
sýnd víða um íeim, m.a. í
Tate Gallery í London munu
f á endanlegan samastað í
þessu safni. Verðmæti lista-
verkanna er talið vera 30—
50 milljónir rorskra króna
(20—300 milljónir íslenzkra
kr.)
Skautahlaup til frægðar
og auðæfa
Sonja Henie sem nú er
fimmtug að aldri hóf frægð-
arferil sinn þegar hún varð
Noregsmeistari í listhlaupi á
skautum aðeins 13 ára gömul.
Tveimur árum síðar hlaut
hún fyrstu heimsverðlaun sin
og varð heimsmeistari sam-
tals tíu sinnum og olympíu-
meistari þrisvar, 1928, 1932
og 1936.
1936 tók hún að stunda
hlaup fyrir peninga og varð
kvikmyndastjarna í Hally-
wood og lék aðalhlutverk i
fjölda kvikmynda og sýndi þá
jafnan listir sínar á skautum.
Hún gerði sex ára samning
við 20th Century Fox og
hljóðaði hann upp á 115.000
dollara fyrir hverja kvik-
mynd.
Fjórgift — allaf miUjónörun-
Hún hefur verið gift fjór
um sinnum og ævinlega
milljónörum og varð ekki síð-
ur fræg fyrir kaupsýsluhæfi-
leika sína en listir sínar á
skautum. Hún er ein af þeim
sem sagt er um að allt verði
að peningum sem beir snerta
á.
Hún hefur lagt fé sitt i
bandarisk stórfyrirtæki og
hún hefur rakað saman fé á
skautasýningarflokkum sem
hún hefur sent um viða ver-
öld.
Samkepnpi
Efnt hefur verið til sam-
keppni millli arkitekta um út-
lit hins nýja safns og er hún
bundin við norska arkitekta
eða starfsbræður þeirra sem
búsettir hafa verið í Noregi
í tvö ár eða iengur.
Útlitsteikningarnar eiga að
vera komnar dómnefndinni í
hendur fyrir 1. apríl næsta
ár, en Onstad skipaeigandi er
sjálfur formaður dómnefnd-
arinnar. Sonja Henie á einniig
sæti í nefndinni, en auk
þeirra hjóna eru sjö aðrir í
henni. af þeim fjórir arki-
tektar.
45.000 n. króna verðlaun
yj/esðiaunin eru 45.000 krón-
ur norskar eða um 300.000
íslenzkar krónur, fyrstu verð-
laun 20.000 n. kr.
I
!
I
*
Sonja Henie og maður hcnnar, Niels Onstad skipaeigandi.
Myndin er tekin á sýningu sem þau héldu á málverkum
sínum í Stokkhólmi í fyrra.
Þá verða skrifstofur safns-
ins um 300 fermetrar og
veitingasalir um 450 fermetr-
ar. Þá verða einnig geymslu-
herbergi.
Mikið verður gert til þess
að prýða umhverfi safnsins
með listaverkum og gestir
þess munu hafa frjálsan að-
gang að öllum garðinum,
einnig að baðströndiinni.
Menningarmiðstöð þessi
mun ekki eiga sinn líka á öll-
um Norðurlöndum og víst má.
telja að þar verði gestkvæmt
þegar hinum miklu fram-
kvæmdum er lokið.
Nv útgáfa af sögu
Kommúnistaflokks
Sovétríkjanna
Á fimmtudaginn kom í bókaverzlanir í Sovétríkjunum
ný útgáfa af Sögu Kommúnistaflokks Sovétríkjanna og
er hún nokkuð breytt frá fyrri útgáfunni frá 1959. Það
er einkum tvennt sem er nýtt í þessari bók, segir frétta-
ritari l’Unitá í Moskvu, Augusto Pancaldi: Kafli um
tímabilið 1959—61 sem fjallar m.a. um 21. flokksþingið
annar kafli sem er eingöngu um 22. þing flokksins
og hina nýju stefnu- og starfsskrá hans. En ýmsir aðrir
kaflar sögunnar hafa verið endurskoðaðir.
A grundvelli þeirra upplýs-
inga sem gefnar voru á 22.
flokksþinginu og skjala sem
áður hafa ekki verið birt, er í
hinni nýju útgáfu flokkssögunn-
ar gerð grein fyrir mistökumog
afbrotum Stalíns og þróun per-
sónudýrkunarinnar, einkum frá
17. þingi flokksins, þegar vax-
andi vinsældir Kíroffs virtust
ætla að kasta skugga á Stalín.
Stalín færði sér í nyt morð
Kíroffs, sem engin fullnægj-
andi skýring er gefin á, tiil
þess að klekkja á öllum þeim
mönnum i flokknum sem hann
taldi sér andstæða, en þeir
voru sakaðir um að bera beina
eða óbeina ábyrgð á dauða hins
vinsæla flokksforingja frá Len-
íngrad. Og það var frá þessari
stundu sem Stalín hætti í
rauninni að gera flokknum og
miðstjórn hans gnein fyrir
verkum sínum.
I flokkssögunni er síðan rak-
in barátta flokksins eftir 20.
þingið til að koma koma aftur
á fullkomnu iýðræði innan
hans og í landinu öllu og er
jafnframt skýrt frá klíkustarf-
semi í flokknum -og<-> hvernig
sigrazt var á henni.
Einn kafli sögunnar sem hef-
ur verið breytt talsvert frá
fyxri útgáfu er sá sem fjallar
um stofnun samyrkjubúanna
um og eftir 1930 og er þar lögð
áherzla á að Stalín hafi þar
gerzt sekur um „öfgar“.
Sagt er að ábend'ingar Len-
íns um hvernig fara skyldi að
því að taka upp samyrkjubú-
skap hafi ekki verið virtar.
Gengið hafi verið miklu harð-
ar til verks en hann hafi lagt
ti'l og hafi það verið giert fyr-
ir orð og áeggjanir Stalíns.
Þrýst hafi verið af öllum mætti
á einstakar deildir flokksins til
að þær hröðuðu stofnun sam-
yrkjubúanna sem allra mest
og hafi af því hlotizt mikið
tjón.
Stofnun samyrkjubúanna var
þannig lokið að mestu um vor-
ið 1930, enda þótt miðstjómin
hefði gert ráð fyrir að hún
ætti að taka þrjú ár. í hinni
nýju útgáfu flokkssögunnar
segir að 250.000 bsenidur og
fjölskyldur þeirra hafi verið
flutt burt með vaidi af jörðum
sínum, vegna þess að þeir
Framhald á 8. síðu.
Var hlekkjuð við
vegg í kjallara í
meira en 20 ár
OMOLIN. Grikklandi. — Lög-
rcglan brauzt inn í kjallara
hér fyrir helgina og leysti úr
viðjum 42 ára gamla konu sem
þar hafði setið hlckkjuð viö
vegg i mera en tuttugu ár.
Það var systir hennar sem
----------------------------<S>
Ibilskír komrn-
únisUr unnu á
í ko$nin?um
í síðustu v.ku íóru fram
bæja- og sveitastjórnakosning-
ar í allmörkum sýsLum og bæj-
um á Ítalíu. Helztu niðurstöður
þeirra kosninga voru að
vinstri flokkarnir. kommúmst-
ar, sósíalistar og sósíaldemó
kratar, unnu á frá því í síðustu
sveitastiórnakosningum í þess-
um kjördæmum. kaþólski
flokkurinn stóð 1 stað, hinn
íhaldssami Friáls'yndi flokkur
jók allmikið fylgi sitt, en aðrir
hægri flokkar töpuðu flestir.
Kommúnistar hlutu nú 25,2
prósent greidra atkvæða. en
höfðu 22,84 prósent í kosning-
unum fyrir fjórum árum, sósí-
alistar 11 prósent (8,92), sósíal-
demókratar 5,4 (4,4), kaþólskir
34,8 (34,9). Frjáfelyndir 4,5
(1,5).
hafði hlekkjað hana við vegg-
inn í dimmum kjalllaranum.
Þegar lögreglumennirnir
komu inn í kjaliarann fundu
þeir konuna liiggjandi á skit-
ugum mottum. Byrgt var fyrir
eina gluggann á herberginu
svo að engin ljósglæta komst
inn í það. Annar fótur konunn-
ar var hlekkjaður við veggirr
með bungri keðiu.
Einn lögreglumannanna sagðj
að kjallaraholan hefði verið svo
full af skít að varla hefði veri<’
hægt að komast inn í hana
Konan hagaði sér eins og
villidýr fyrst þegar hún korr
auga á lögreglumennina.
— En eftir dálitla stund f<.
hún þó að yrða á okkur, en
við skildum ekki orð af þv
sem hún sagði. Hún var líkar1
dýri en mann’ sagði r1"'
beirro
Geðlæknir sem hefur skoðaf
hana segist efast um að hún
fái nokkru sinni aftur andlegr
he’lsu s'ína.
Þegar hún var 17 ára gömuí
gifti hún sig og ungu hjónin
bjuggu fyrst á heimili systur
hennar Maður hennar var
henni þó ótrúr og hjónabandimi
lyktaði með skilnaði.
Skömmu eftir skilnaðinn
hvarf konan og vissi enginn
hvað af henni hafði orðið. Öll
þessi mörgu ár hefur hún setið
Þannig leit hin ólánsama
gríska kona út, eftir að hafa
verið hlekkjuð við vegg í
dimmum og rökum kjallara
nær helming ævi sinnar.
í kjallaranum, hlekkjuð við
vegginn og aldrei séð neina
mannveru aðra en systur sína.
3.000Japanzr hafa látizt af
völdum eitraSra varnarlyfja
Á alþjóölegri ráösteínu
sem haldin var í Róm á
vegum Sameinuðu þjóð-
anna til að fjalla um varn-
arlyf gegn sníkjudýrum á
jurtum og plöntusjúkdóm-
um vöruðu sérfræðingarn-
ir mjög eindregið við þeim
hættum sem geta stafað af
bessum lyfjum.
Á ráðstefnunm voru staddir
fulltrúar frá 35 löndum og
voru flestir þeirra sammála
um að þessi varnarlyf séu al-
veg ómissandi til að auka upp-
skeruna og vinna þannig gegn
matvælaskortinum sem enn er
landlægur í fjölda landa. En
iafnframt bentu þeir hvað eft-^
ír annað á þær hættur sem af
bessum lyfjum geta stafað.
Parathion. efni sem eyðir
sníkjudýrum í hrisjurtinni og
eykur þannig stórlega hrísupp-
skeruna. hefur ' "•-nip- á a’tein^
fimm árum orðið u. þ. b.
? 600 mönnuni í Japan að bana.
Slíkt er að vLsu ekki algengt.
en þó má nefna. að t.d. á Ital-
íu hafa slík vamarlyf gegn
'úkdómum á ávaxtaplönturr
’ildið hættulegum eitrunum.
Sérfræðingarnir telja að
nættan á slíku hafi aukizt
mjög vegna þess að þau
sníkjudýr og sýklar sem lyfin
eiga að duga gegn verða smám
saman ónæm fyrir þeim.
Brezkur vísindamaður. dr
Winteringharri, sagði þannig
að ónæmi flugnanna fyrir hin-
um ýmsu tegundum flugnaeit-
urs sé að verða alvarlegt al-
þjóðlegt vandamál.
Varnalyf sem reynzt hafa á-
gætlega vel geta eftir örfá ár
orðið algerlega gagnslaus.
A. m. k. 137 snikjudýr og
sýklategundir reynast stöðugt
ónæmari fyrir varnarlyfjunum.
Afleiðing þess er að stöðugt
stærri skammtar eru notaðir
af lyfjunum og af þvi leiðir
aftur að hættan vex á því að
lyfin hafi skaðleg áhrif á
menn.
Vísitidamennirnir gátu að-
eins bent á eina leið til að
bægja þessari hættu frá, nefni-
lega að finna upp ný lyf, sem
eru haldgóð a.m.k. í fyrstu.
Þetta hefur á hinn bóginn
haft 1 för með sér að tekinn
hefur verið i notkun geysileg-
ur fjöldi slíkra varnarlyfja .
hinum ýmsu löndum undir
hinum margvíslegustu heitum.
í þróunarlöndunum, þar sem
þessi lyf eru sérstaklega nauð-
s.ynleg, standa menn oft ráða-
lausir gagnvart öllum þessum
lyfjasæg, sem jafnvel sérfræð-
ingar eiga erfitt með að átta
sig á.
Alþjóðlcg samræming
Ráðstefnan lagði því til að
heiti og lýsingar þessara lyfja
yrðu samræmd tii að auðvelda
notkun þeirra hvar sem væri í
heiminum. Með því móti mætti
gera þau haldbetri í baráttunni
við sníkjudýr og sýkla, en
jafnframt draga úr þeirri
hættu sem mönrum stafar af
þeim.
Kanar komi sér í
burtu a>
ig
eyjarinnar Okinava, sem
byggð er Japönum, er þvi
hlynntur að eyjan verði sam-
einuð Japan og meirihluti eyj-
arskeggja vill að Bandaríkja-
menn leggi niður herstöðvar
sínar á eynni og fari burt.
Þetta er niðurstaða ...jóa.<
könnunar sem gerð hefur verið
á eynni á vegum háskólans
þar. Þrjú þúsund fulltrúar
allra stétta og flokka á eynni
eyjunni
■ oi'u spurðir álits síns á þessu
tvennu. 93 af hverjum 100 að-
spurðum lýstu því yfir, að þeir
væru fylgjandi því að eyjan
væri aftur sameinuð Japan og
meira en helmingur vildi að
herstöðvar Bandarikjamanna
"æru lagðar niður.
Þetta sýnir. segir japanska
blaðið Mainichi, að þeir flokk-
ar á eynni sem jafnan hafa
barizt fyrir brottflutningi hins
erlenda hernámsliðs hafa þjóð-
ina að baki sér.