Þjóðviljinn - 22.11.1962, Blaðsíða 3

Fimmtudagirr 22. -nóvember 1962
SÍÐA 3
Þðfé»VfLJINN
sóftaboð Kínverja
Nehru óráðinn hvort
hann vili vopnahlé
NYJU DELHI og LONDON 21/11 — Indverska
stjórnin hafði enn í kvöld engu svarað tilboði kín-
versku stjórnarinnar að gert yrði vopnahlé á landa-
mærum þeirra og herir beggja hörfuðu 20 km frá
þeirri markalínu sem skildi þá að 7. nóvember
1959, en þó er helzt að skilja á ummælum ind-
verskra talsmanna að hún muni ekki fallast
það boð.
Sóttaboð Kínverja var bundið
því skilyrði að nldverjar réð-
ust ekki á hersveitir Kínverja
meðan þær væru á undanhald-
inu. Féllist indverska stjómin á
það átti vopnahléið að hefjast
á miðnætti aðfaranótt fimmtu-
dags eftir þarlendum tíma (kl.
15 eftir ísl. tíma). Sá tími leið
þó án þess að indverska stjórn-
in hefði gengið að boðinu eða
hafnað því.
„Afstaða Indverja óbreytt"
Á fundi í indverska þinginu
sagði Nehru, að stjóm hans
hefði enn ekki borizt tilkynning
um boð Kínverja. (Síðar var
sagt í Nýju Delhi að sendifull-
trúi Indlands i Peking hefði
veitt viðtöku orðsendingu kín-
versku stjórnarinnar).
Nehru sagði þinginu, að af-
staða Indverja væri enn óbreytt.
Herir beggja yrðu að taka sér
sömu stöðu og þeir höfðu fyrir
8. desember s.l. Indverjar myndu
einnig verða að sjá hvemig
Kínverjar hygðust framkvæma
vopnahléið. Við höfum fyrir
löngu lýst yfir að herimir verði
að hverfa aftur tit þeirra stöðva
sem þeir höfðu fyrir 8. september
og við munum ekki taka nokkrar
samningaviðræður í mál, fyrr
en orðið hefur verið við þeirri
kröfu. sagði Nehru.
Meirihluti á þingi
gegn vopnahléi.
Fréttaritarar segja að umræð-
umar á indverska þinginu hafi
leitt í ljós greinilegan meiri-
hluta fyrir því að sáttaboði Kín-
verja verði hafnað og í annarri
frétt er talað um að ef marka
megi orð fulltrúa „allra lýðræð-
isflokka" á binginu, sé alger
andstaða þar gegn því að taka
boðinu Af besso orðalagi virð-
ist mega ráða, að þingmenn
kommúnista sem hingað til
hafa stutt stefnu Nehrus í landa-
mæramálinu hafi lýst sig sam-
þykka því að gengið yrði að
boðinu.
Enn barizt.
Svo virðist sem bardagar haldi
enn áfram, bæði á vestur- og
austurvígstöðvunum og vitað að
þeir stóðu enn. skömmu áður
en vopnahléið átti að ganga í
gildi. Fjölmennar kínverskar her-
sveitir voru þá sagðar halda á-
fram framsókn sir.ni frá Bom-
dila. Einnig voru fréttir af bar-
dögum í Ladakhéraði á vestur-
vígstöðvunum. I gærkvöld var' fyrir þá.
enn ekki vitað með vissu hvort
vopnaviðskiptum hefði verið
hætt á þeim tíma sem tilgreind-
ur var í sáttaboði Kínverja.
Fagnað um allan heim.
Tilboð kínversku stjómarinnar
um vopnahlé og samningavið-
ræður kom mönnum mjög á ó-
vart og var fagnað víðasthvar
í heiminum. Brezka íhaldsblað-
& ið Daiily Mail nafði um það þau
orð að fréttin af því væri „of
góð til að vera sönn“.
Bandarísk blöð fagna einnig
sáttaboðinu, þótt þau vari jafn-
framt við lævíslegum fyrirætl-
unum Kínverja. New York Her-
ald Tribune segir að Kínverjar
hafi komið öllum heiminum að
óvörum með bvi að lýsa yfir
vopnahléi einmitt þegar allt
gekk þeim í vil og segir að sú
ákvörðun þeirra hafi komið
mönnum „þægilega á óvart“.
Indversk blöð scgðu frá vopna-
hléstilboðinu undir stórum fyrir-
sögnum, en forðuðust öll að
segja álit sitt á því, nema The
Statesman, sem sagði að tilboð-
ið væri ekki nýtt og Indverjar
hefðu margsinnis sagt hvers
vegna það væri óaðgengilegt
Lausn Kúbudeilunnar
Herskipin burt og
vibbúnaði lokið
I
k
I
!
WASHINGTON og MOSKVU
21/11. — Bandarísku herskipin
sem framfylgt hafa hafnbann-
inu á Kúbu síðan 23. október eru
nú farin þaðan. Fyrirskipun sú
sem gefin var út til herja Sov-
étríkjanna og bandamanna þeirra
um sérstakan viðbúnað vegna
Kúbumálsins hefur verið aftur-
kölluð.
Könnunarflugvélar bandaríska
flotans munu fylgjast með því
að sovézk skip fiytji frá Kúbu
sprengjuþotur þær sem þar hafa
verið, en nú verða sendar heim.
Engin herskip munu taka þátt
Hin nýja bók
í því eftirliti og þau 63 skip
úr Bandarikjaflota sem héldu
Kúbu í herkví eru lögð af stað
til heimahafna, eða hafa feng-
ið önnur verkefni.
Malínovskí, landvamaráðherra
Sovétríkjanna, tilkynnti í dag
að ekki væri lengur þörf fyrir
að sovézki herinn væri sérstak-
lega við öllu búinn og viðbún-
aður hans verður því færður
í sama horf og venjulega á frið-
artímum.
Frá Havana berst sú frétt að
skotið hafi verið á bandaríska
njósnaflugvél yfir Kúbu og hafi
hún svarað skothríðinni. Ekki
er vitað hvemig þeirri viður-
eign lyktaði.
Blöð í Havana sögðu í dag
frá því undir stórum fyrirsögn-
um að Kennedy forseti hefði
ákveðið að aflétta hafnbanninu.
Þau voru þó ekki fyllilega á-
nægð með yfirlýsingu hans, eink-
um það atriði hannar, að Banda-
ríkin myndu halda áfram stjóm-
mála- og efnahagsiegum aðgerð-
um til að koma ' veg fyrir það
hann kallaði ,undirróðursstarf-
semi Kúbumanna í öðrum lönd-
um rómönsku Ameríku".
!
eftir N Mikhailov í þýðingu Gísla Ólafs-
sonar ritstjóra. eina handbókin, sem til er
á íslenzku um þetta stóra ríkjasamband.
í bókinni er alhliða fræðsla í samþjöpp-
uðu formi um:
• Náttúrufar
• Atvinnuvegi
• Lýðveldi
• Þjóðskipulag
• Lifnaðarhætti
Verð kr 185 40 ih _ in au

Deilt í Búdapest
á Albana og Títé
BÚDAPEST 21/11. — Kuusinen,
sovézki fulltrúinn á þingi Sósí-
alistíska verkalýðsflokksins ung-
verska, deildi f ávarpi sínu í
dag hart á albanska kommúnista
og svaraði gagnrýni þeirra á
sovétstjómina fyrir afskipti
hennar af Kúbumálinu. Kín-
verski fulltrúinn á flokksþing-
inu hélt hins vegar uppi vöm-
um fyrir Albana, en réðst á
Tító og aðra júgóslavneska
kommúnista.
MOSKVU 21/11. — Forseti sov-
ézka verkalýðssambandsins, Vikt-
or Grisjín boðaði í dag á fundi
miðstjómar kommúnistaflokksins
gagngera endurskipulagningu
sovézku verkalýðsfélaganna.
I
\
!
I
Kínverska stjómin hefur
bætt enn einu sáttaboði
við þau fjölmörgu sem hún
hefur áður gert Indlandsstjóm
um friðsamlega samningslausn
á deilunni um landamæri
ríkjanna og að þessu sinni
gengið mun lengra í samkomu-
lagsátt en við hafði verið bú-
izt og hægt var til að ætlast.
Blöð á vesturlöndum viður-
kenna þetta. Fregnin af sátta-
boði Kínverja er flutt les-
endum blaða 1 Bretlandi og
Bandaríkjunum með þeim ein-
kunnum að hún sé „furðuleg”,
„óskiljanleg" og „of góð til
að vera sönn”. segir Reuter.
Nánari athugun á boði Kín-
verja leiðir þá líka í ljós. að
þeir hafa gert Indverjum
kostaboð, sem þeir munu eiga
erfitt með að hafna. 1 átök-
unum sem staðið hafa á landa-
mærunum undanfarið hafa
Kínverjar haft yfirburði, en
þeir hafa reynzt ólíkir öðrum
sigurvegurum á vígvellinum:
Þeir hafa ekki kosið að láta
kné fylgja Kviði. heldur bjóð-
ast þeir þvert á móti til að
hætta vopnaviðskiptum að
fyrra bragði, láta her sinn
hörfa og fá Indverjum aftur í
hendur hluta þess lands sem
þeir hafa hrökklazt úr, enda
þótt þetta land sé umdeilt og
Kínverjar geri tilkall til þess.
Hér er þess ekki kostur að
rekja þær deilur sem
komu vopnaviðskiptunum af
stað né heldur langan undan-
fara þeirra, en reynt verður
að nefna helztu málsatriði,
þótt stikla verö; á stóru. Þess-
ar deilur Indverja og Kín-
verja eiga upphaf sitt í af-
skiptum heimsvaldasinna af
málefnum þessara þjóða. Sú
markalína sem skiptir lönd-
unum að austanverðu að áliti
indversku stjórnarinnar var
dregin af Bretum (McMahon-
línan) og fulitrúum fylkis-
stjómarinnar i Tíbet var
þröngváð og mútað til að '
viðurkenna hai'a, en Bretar
höfðu tíu árum áður komið
sér í .mjúKton þjó,., .yalda-
mönnum í Lhasa, höfuðborg
Tíbets. Tíbet hafði þá hins
vegar um langt skeið verið
fylki í Kína og slíku máli
varð ekki til lykta ráðið að
lögum, nema kínverska stjóm-
in veitti samþykki sitt. Það
gerði hún ekki og hefur aldrei
gert. Sú krafa Indverja að
viðurkenna beri McMahon-
línuna sem landamæri milli
Indlands og Kína hefur því
ekki stoð í alþjóðalögum né
neinum millirikjasamningum,
heldur byggist hún á því einu
að indverska ríkið sé lög-
mætur ,arftaki“ hinnar
brezku nýlendustjórnar á
Indlandi.
Um vesturlandamærin gegn-
ir nokkuð öðm máli. Þar
hafa aldrei verið nein glögg
skil á milli landanna. Bretar
skirrðust á sínum tíma við
að draga þar markalínu,
vegna þess að þeir óttuðust
að af því kynnu að hljótast
illdeilur við rússneska keis-
araveldið. Héruðin á þessum
slóðum eru að heita má ó-
byggð, enda útt byggileg, og
valdhafar 'andanna, hvort
sem þeir voru brezkir, ind-
verskir eða kír.verskir, hafa
lítt hirt um hvar mörkin lægju.
Því hreyfðu Indverjar held-
ur ekki neinum mótmælum,
þegar Kínverjar hófu að
leggja veg um þessi héruð
árið 1952. Árum saman var
unnið að þessari vegalagningu
og indverska st.iómin lét það
gott heita, enda þótt vegur-
inn lægi um héruð sem hún
taldi síðar og telur enn, að
heyri undir hennar lögsögu.
(Vegur þessi er svo til eini
tengiliðurinn milli kínversku
fylkjanna Sinkiangs og Tíbets
og við lagningu hans var
þrædd sú eina leið sem fær
var). Það var ekki fyrr en
sjö árum síðar, að Indverj-
ar tóku að fetta fingur út
í þetta framíerði Ktnverja,
og sýnir það að þeir töldu
þá litla ástæðu til að halda
til StrPltll boim
Landamæradeila
Indlands og Kína
Hér sést eigin- 1 p|.
handarundir-
skrift brezka
herforingjans
McMahons
undir „samn-
ingi“ þeim sem VaWiSs
,hann gerði við
nokkra pótcn-
táta frá Tibet
i marz 1914,
a* mu.tuá.Uy a.yraocl tiyonýy thc
Brttiah. ancl. Tc&elan PLcnipoterttiarimÍ.
nliary.

en það er á
þessu mark-
lausa pappírs-
gagni sem Ind-
verjar byggja
fyrst og fremst
kröfu sína
til hinna um-
dcildu héraða
a austurlanda
mærunum.
sem þeir hafa nú við orð að
verja, meðan r.okkur þeirra
stendur uppi.
Nær tíu ár liðu frá því að
kínverska alþýðustjómin
var stofnuð og tólf frá því
að Indland losnaði úr ný-
lenduhlekkjum Breta og þó
risu engar deilur milli ríkj-
anna út af landamærum
þeirra. Það gerðist ekki fyrr
en á árinu 1959, fimm árum
eftir að Kínverjar og Ind-
verjar höfðu undirritað „Pan
'Sjilá“-Sáhiiiin'g Sinn úrri'frið-"
samlega sambúð, en samtímis
var samið um Tíbet og þar
vjð.urlsennt „, ,a$.., Tíbe.t ,,
kínverskt fylki. Árið 1959
dró til tíðinda í Tíbet. Hin
klerklega yfirstétt landsins,
sem ríkt hafð' yfir lands-
mönnum öldum saman og
formyrkvað lif þeirra með -
hjátrú og örbirgð, gerði upp-
reisn gegn þeim félagslegu
umbótum sem kínverska
stjómin hugðist koma á.
Uppreisnin var bæld niður,
en Dalai Lama og höfuð-
klerkar hans komust á flótta
til Indlands. Þar var honum
tekið sem bjóðhöfðingja. Sú
misklíð sem af þessu hlauzt
milli Indlands og Kína var
vafalaust ein meginorsök
þess að deilurnar um landa-
mærin hófust, enda þótt ýms-
ar aðrar ástæður, sem áttu
rót sína bæði i innanlands-
málum ríkjanna og afstöðu
þeirra á alþjöðavettvangi, hafi
komið þar við sögu.
Ifyrstu var aðeins deilt með
orðum, en brátt urðu skær-
ur á mörkum landanna milli
varðmanna þeirra og þá eins
og síðar hafa hvorir um sig
kennt hinum um að hafa átt
upptökin. En frá upphafi þess-
ara deilna hafa Kínverjar lýst
sig reiðubúna til að semja
um friðsamlega lausn þeirra.
Indverska stjómin hefur
jafnan hafnað samningavið-
ræðum, nema að því tilskyldu
að Kínverjar féllust fyrirfram
á lögmæti McMahon-línunn-
ar. Það skilyrði hafa Kín-
verjar ekki faUizt á: McMa-
hon-línan er þeim einmitt
samningsatriði. Vert er að
veita því athygli, að línan
sem McMahon sálugi dró var
ekki einungis markalína
milli Indlands og Kína, held-
ur einnig milli konungsríkis-
ins Nepals og Kína og Burma
og Kína, en við bæði þessi
riki hefur kmverska stjómin
gert samninga um varanleg
landamæri og þá fylgt að
mestu þessari margnefndu
markalfnu, þó með nokknum
tilslökunum af allra h-ur,,
Tiíetcn Plenipalentiarý,
2*» 1
t rcA ' J.9I4-. J
fer fjarri að Kínverjar hyggi
á landvinninga, en þeir hafa
á hinn bóginn ekki viljað
staðfesta þegiandi og umyrða-
laust landvinninga brezka
nýlenduveldisins í Asíu á 19.
og 20. öld. Þeir hafa viljað
að Asíuþjóðir semdu um þessi
mál sín á milli og legðu þar
ekki annað til grundvallar en
sína eigin hagsmuni og gagn-
kvæma virðingu fyrir rétt-
indum hverrar annarrar.
Sáttaboð það sem kínverska
stjómin hefur nú gert
Indverjum er að meginefni
til samhljóða tilboði sem
Sjú Enlæ sendi Nehru 7. nóv-
ember 1959, þ.e. að landamæra-
herir beggja skuli hörfa 20
km frá þeim stöðvum sem
þeir þá höfðu á valdi sínu,
þ.e. frá hinni raunverulegu
markalínu milli landanna. Sú
lína þræðir nákvæmlega
McMahon-línuna á austur-
landamærunum, en að vest-
anverðu fylgir hún að mestu
hefðbundnum tollamörkum
landanna, eins og Kín-
verjar draga þau, en þau
mörk hafa aldrei verið glögg,
eins og áður var sagt. í þessu
er engin viðurkenning fólg-
in á réttmæti McMahon-lín-
unnar, held ir tekið fram að
vopnahlé á þessum grundvelli
eigi að vera undanfari samn-
ingaviðræðna um endanlega
ákvörðun landamæranna.
Fyrstu viðbrögð Nehrus nú
benda til þess að indverska
stjórnin sé enn sem fyrr ó-
fús til samnmga á þessum
grundvelli, en haldi fast við
það skilyrði að vopnahléslína
verði miðuð við vfgstöðuna
eins og hún var 8. september
s.l. Ástæðan mun vera sú að
síðan 1959 hafa Indverjar
fært út yfirráðasvæði sitt á
vesturlandamærunum og það-
an vilja þeir ekki hörfa, enda
þótt Kínverjar yrðu sam-
kvæmt sáttaboði sínu að láta
af hendi miklu meira land
sem þeir hafa unnið i bar-
dögunum undanfarið.
Af ummælum blaða á vest-
urlöndum sem áður var
minnzt á virðist mega ráða
að það muni ekki mælast
vel fyrir neins staðar, ef
Indverjar þverskallast enn við
að setjast að samningaborð-
inu. Þeir mættu f þessu efni
— °§ Þá fremur en öðrum
teka sér til fyrirmyndar
einmitt þá brezku heims-
valdasinna sem létu þeim eft-
ir svo mikinn og misjafnan
arf: Bretar hafa jafnan reynt
til þrautar samningaleiðina
til að koma sínu fram áður
en boir arraa til bragðs.
<