Þjóðviljinn - 25.11.1962, Qupperneq 5

Sammdagur 25, nénwanber 1962
MÓÐVTLJINN
SÍÐA 5
Létt verði á gjöldum kaupstaða og
kauptúna vegna almennrar umferðar
• Kaupstaðir og kauptún, sem miklar umferð-
aræðar liggja um, verða af þeim sökum fyrir
margvíslegum óþægindum og útgjöldum, svo ó-
sanngjarnt má teljast að hlutaðeigandi staðir rísi
sjálfir undir átroðslum af umferð, sem ef til vill
er aðeins að litlu leyti í þeirra þágu.
• Karl Guðjónsson flytur á Alþingi frumvarp
til breytinga á vegalögunum í því skyni að þess-
ari byrði verði að verulegu ley’ti létt af slíkum
stöðum í þjóðbraut. Aðalefni frumvarpsins er
fólgið í þessari grein, sem ætlazt er til að bætist
aftan við 3. grein vegalaganna:
ÞINGSIÁ ÞJÓÐVILJANS
Þar sem þjóðvegur liggur
um kaupstað eða kauptún og
ætla má, að umferð farartækja
um hann sé að meiri hluta til
í þágu annarra aðila en íbúa
viðkomandi sveitarfélags, skal
um kostnað við umbætur og
viðhald hans gilda sama ákvæði
og aðra þjóðvegi. Þegar í ljós
kemur, að meðaiumferð um
þjóðvegi í kaupstað eða kaup-
túni er yfir 400 farartæki
á dag að sumarlagi, skal á þá
gera slitlag úr varanlegu efni,
svo fljótt sem fé er til þess
veitt.
í greinargerð segir flutnings-
maður:
í gildandi vegalögum er far-
takslaust gert ráð fyrir því, að
hvar sem þjóðvegur liggur í
gegnum þorp eða kaupstað, þá
skuli viðkomandi sveitarfélag
bera kostnað af viðhaldi og
umbótum vegarins innan
þeirra takmarka, sem kaup-
staðarlóðin eða verzlunarlóð
þorpsins markar, en þar sem
annmarkar eru á að fara
eftir þessari reglu, eigi ráð-
herra að úrskurða endamörk
þess vegar, er veðagerð ríkisins
sér um.
1 þcssu frumvarpi er gert
ráð fyrir því, að þessi regla
haldist, þar sem umferð far-
artækja er að meiri hluta
til í þágu þorps- eða kaup-
staðarbúa sjálfra, en þar
sem umferðin er á hinn
bóginn að meiri hluta í
þágu annarra en íbúa stað-
arins, sem um er ekið, skuli
kostnaður af veginum greið-
ast með sama hætti og ann-
ar þjóðvcgakostnaður.
Þá er og í þessu frum-
varpi það' nýmæli, að þar
sem þjóðvegur liggur um
þorp eða kaupstað og um-
ferð á honum er orðin yfir
400 farartæki á dag að með-
altali aðalumferðarmánuð-
ina, þá skuli sá þjóðvegur
gerður með slitlagi úr var-
anlegu efni, þegar fé er til
þess veitt.
Það orkar varla tvímælis, að
hæpin sanngirni er að skylda
sveitarfélag til að kosta þjóð-
veg í umdæmi sínu, ef notkun
hans er aðeins að minni hluta
ti'l í þágu íbúa staðarins.
Til eru þeir staðhættir, að
umferð þjóðvega í þorpum er
gðeins að litlu broti þorpinu
sjálfu viðkomandi. Engu að
síður leggja vegalög þorpsbú-
um slíkra staða á herðar fjár-
hagsbyrðarnar af yiðhaldi og
endurbótum vegarins.
Með hinni sívaxandi notkun
vélknúinna ökutækja sýnir
reynslan, að óeerningur er að
viðhalda malarvegum sóma-
saml.. eftir að umferð á þeim
er orðin mikil. Ryk og önnur
óþrif frá vondum malarvegum
verða óþolandi í þéttbýli. og
verður ekki umflúið öllu lene-
ur að steýpa slitlag fjölförn-
ustu bióðveganna í þorpum
andsins.
Þess er á hinn bc' 'inn ekki
að vænta, að emstök sveitarfé-
lög með ótsi verkefni á sinum
snærum og þrönga tekjuöflun-
araðstöðu geti sinnt því að
leysa hin kostnaðarsömustu
vandamál þjóðvegakerfisins,
eins og varanleg vegagerð er,
einnig þótt á takmörkuðum
eða smærri svæðum sé. __Þá
verður ekki heldur talið eðli-
Karl Guðjónsson
legt af ríkisvaldsins hálfu að
láta það sig engu skipta, þótt
þjóðvegur valdi verulegum ó-
þrifum og óþægindum á fjöl-
byggðum stöðum. En þessi
vandamál verða ekki leyst á
nálægum timum, nema hin al-
menna vegagerð landsmanna
verði með skipulegum hætti
látin glíma við lausn þeirra
verkefna, er hér bíða, og ríkið
leggi fram fjármuni í því
skyni.
Að þessu frumvarpi sam-
þykktu yrði það fjárlagamál
að ætla fé til varanlegra þjóð-
vega í þorpum og kaupstöðum.
En með því að telja má, að
ekki yirði á örfáum árum ætl-
að tiil þeirra þarfa allt það
fé, er til þyrfti, þá er hér að-
eins miðað við varanlega gerð
vega með yfiir 400 farartækja
meðalumferð á dag á sumar-
mánuðum, og væri þá eðlilegt
að miða við það 4 mánaða
tímaþil, sem bezt er til sam-
gangna, t.d. júni—september.
Á meðan aðeins væri hægt
að sinna hluta þeirrar skyldu,
sem vegagerðinni sköpuðust
með ákvæðum þessa frum-
varps, yrði að teljast eðlilegt,
að verkefnunum yrði sinnt þar
fyrst, sem umferðin reynist
mest, og siðan áfram í þeirri
röð, sem umferðarþunginn
segði til um, unz fullnægt væri
skyldum. en þá væri komið að
nýrri athugun á meðalumferð-
armarkinu.
Ýmis þingmál
Jarðhitarannsóknir
Þingmenn Norðurlandskjör-
dæmis eystra flytja þingsáiykt-
unartillögu um jarðhitarann-
sókniir, jarðhitaleit og áætlanir
um hagnýtingu jarðhita á
Norðurlandi eystra og er til-
lagan svohljóðandi:
■ ‘rA»f Clíaiticrt fSp j
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að sjá um, að á
vegum jarðhitasjóðs verði hið
fyrsta rannsókn gerð á jarð-
hitasvæðum þeim, sem vitað er
um á Norðurlandi eystra og
ekki hafa enn þá verið rann-
sökuð nægi’iega, en ætla má að
hagfellt geti verið að nytja.
Enn fremur, að framkvæmd
verði í þeim landshluta ræki-
leg jarðhitaleit á þeim stöðum,
þar sem líklegt þykir, að hag-
nýtur jarðhiti sé finnanlegur
með viðráðanlegum kostnaði.
í sambandi við þessar athug-
anir verði svo jafnóðum gerðar
bráðabirgðaáætlanir um hag-
nýtingu jarðhitans á hverjum
stað.“
í greinargerð fyriir tillögunni
er á það bent, að mikill hluti
Norðurlands eystra er á aðal-^,
jarðhitabelti landsins, en enn
hafa ekki fairið fram heildar-
rannsóknir á þessu svæði með
hagnýtingu jarðhitans fyrir
augum. Greinargerðinni fylgir
skrá yfir jarðhitasvæði í þess-
um iandshluta. og hefur raf-
orkumálastjóri ríkisins látið
gera hana. Samkvæmt skránni
er hér um að rs»ða yfir 90
iarðhitps'—
Endurskoðun sigl-
ingalaga og sjó-
mannalaga
Sjávarútvegsmálanefnd hefur
lagt fram tvö frumvörp um
breyting á sjómannalögum og
breyting á siglingalögum Bæði
þessi frumvörp voru áður flutt
á Alþingi 1960 að beiðni sam-
göngumálaráðuneytisins, en
einstakir nefndarmenn sjávar-
útvegsnefndar haía óbundnar
hendur um afstöðu til þessara
mála og breytingartillagna,
sem fram kunna að koma.
Frumvörp þessi miða fyrst og
fremst að því að samræma lög-
gjöf okkar um þessi efni lög-
gjöf hinna Norðurlandanna, og
yrði of langt mál að rekja þær
breytingar nánar hér.
Veitingasala og
gististaðir
Lagt hefur verið fram stjórn-
arfrumvairp um veitingasölu,
gistihúsahald o. fl. Frumvarp-
ið er samið af nefnd, sem
skipuð var af samgöngumála-
ráðberra 10. okt. 1961 til þess
að endurskoða eldri lög um
þetta efni með hliðsjón af
frumvörpum til nýrra veitinga-
laga, sem legið hafa fyrir Al-
þingi hin síðari ár. í nefndinni
áttu sæti. Brynjólfur Ingólfs-
son, ráðuneytisstjóri (form.),
Benedikt Gröndal, dr. Jón Sig-
urðsson, borgarlæknir, Pétur
Daníelsson, veitingamaður,
Símon Sigurjónsson, fram-
reiðslumaður og Þorvaldur
Guðmundsson, forstjóri.
Frumvarpið er að mestu leyti
samhljóða eldri frumvörpum
um þetta efni, en helzta breyt-
ingin er, að eftirlit með gisti-
og veitingastöðum verði falið
sérstökum eftirlitsmanni. sem
starfi undir yfirstjórn land-
læknis.
Vatnsveita í
V estmannaey jum
Guðlaugur Gíslason flytur
frumvarp til laga um heimild
fyrir rikisstjórnina til lántöku
vegna vatnsveituframkvæmda
í Vestmannaeyjum. Er gert ráð
fyrir að heimila 12 milfjón kr.
lán, sem endurlánað verði bæj-
arstjórn Vestmannaeyja til
vatnsveituframkvEemda.
Kal í túnum
Valtýr KristjánSson fiytur
frumvarp til laga um breytin';
á jarðræktarlögum. Frumvarp-
ið gerir ráð fyrir, að heimilað
verði að greiða styrk út á end-
urrækt lands vegna kal-
skiemmda á sarna hátt og út á
vinnslu og jöfnun lands vegna
akur- og túnræktar.
Kuldaskór kvenna
gott úrval
og
Kvenskór
flatbotnaðir
og
með hæl
Glæsilegt úrval
Nýkomið
Skóverzlun
Péturs Andréssonar
Laugavegf 17 og Framnesvegi 2.
Ctgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sósiaiistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson. Magnús Torfi Ölafsson.
Sigurður Guðmundsson (áb.i
Fréttaritstjórar: Ivar H. Jónsson. Jón Bjarnason.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavðrðustfg 19.
Sími 17-500 (5 Hnur). Áskriftarverð kr. 65.00 á mánuðl.
Biölaö
gtjórnarblöðin hafa birt mjög ófagrar lýsingar
á Framsóknarfulltrúunum á Alþýðusam-
bandsþingi og forustumönnum Framsóknar-
flokksins undanfarna daga. Þeir hafa verið kall-
aðir vargar í véum, lögbrjótar, lítilmenni, of-
beldismenn, bolar og þjóðsvikarar, svo að fáein
sæmdarheitanna séu upptalin. Þeim mun fróð-
legri verður frétt sem birtist á forsíðu Alþýðu-
blaðsins í gær, en þar er skýrt frá því að stjórn-
arflokkarnir hafi gengið með grasið í skónum
á eftir þessum skelfílegu mönnum og biðlað til
þeirra æ ofan í æ. Alþýðublaðið segir: „Lýðræð-
issinnar á Alþýðusambandsþingi gerðu Fram-
sóknarmönnum tvívegis tilboð um samstarf á
þinginu. .. Fyrra tilboðið var gert skömmu áð-
ur en þingið kom saman. Höfðu forustumenn
lýðræðissinna þá orðið sammála um að leita til
framsóknarmanna, og voru skýr boð um það
látin ganga íil framkvæmdastjóra Framsóknar-
flokksins- Ekkert svar barst. Seinna tilboðið var
gert í upphafi þings. Áður en gengið var ’til
starfa buðu forustumenn lýðræðisflokkanna
leiðtoga framsóknarmanna á þinginu samsfarf
.ogf,mun hafa verið gefinn.kostur á því að ’fram-
sókn mætti tilnefna forsefa þingsins. Þessu
boði var hafnað ^.jUþýðublaðið he’fur frétf að_
mikill klofningur sé í Framsóknarflokknum úf
af þessum málum. Segja sögusagnir á Alþýðu-
sambandsþingi, að Hermann Jónasson og Óla’fur
Jóhannesson hafi viljað veita verzlunarmönn-
um fullan stuðning.“
Jþannig voru stjórnarflokkarnir óðfúsir að kom-
asf í bandalag við lögbrjóta og lítilmenni og
voru meira að segja áfjáðir í að velja bola og
þjóðsvikara í forsetasætið. Tilboðum um þetta
efni var ekki komið á framfæri við Framsókn-
armenn þá sem kjörnir höfðu verið fulltrúar á
Alþýðusambandsþing, heldur við „framkvæmda-
stjóra Framsóknarflokksins“. Ætlunin var þann-
ig sú að gera pólitísk hrossakaup milli æðstu
valdamanna hernámsflokkanna, en síðan áfti
forusta Framsóknarflokksins að skipa fulltrú-
unum á Alþýðusambandsþingi fyrir verkum,
segja þeim hvemig þeir ættu að greiða atkvæði!
í samræmi við það tilgreinir Alþýðublaðið af-
stöðu tveggja kunnra forustumanna Framsókn-
arflokksins fil málefna Alþýðusambandsþings,
enda þótt hvorugur þessara manna hafi nokkru
sinni komið nálægt verklýðshreyfingunni. En
þannig á að stjórna verklýðssamtökunum að
mati Alþýðublaðsins, með pólitískum hrossa-
kaupum flokksleiðtoga.
gflaust halda stjórnarflokkarnir áfram að biðla
til Framsóknarleiðtoganna jafnframt því sem
ókvæðisorðin verða látin dynja á þeim sam-
kvæmt þeirri gamalkunnu aðferð að takas’t megi
að berja menn til ásta. Stjórnarflokkarnir bafa
sjálfir sagt að þeir hafi komið sér upp harðsnúnu
liði innan Framsóknar í sambandi við Vqrðberg,
og það lið hugsar sér til hrevfinpc hn- , næstu
Alþingiskosningar eru afstaðnar. — m.