Þjóðviljinn - 25.11.1962, Side 6

Hættulegur ástarleikur,
segja prestarnir!
Kannast íslenzkir unglingar
við samkvæmisleik, sem heitir
„Þjófurinn, Þjófurinn .....“?
Þetta mun vera fjörugur hring-
dans undir ákveðnu lagi, og
söngurinn byrjar á orðunum,
sem leikurinn er kenndur við.
Leikurinn er fólgin í því, að
tveir piltar elta stúlku og reyna
að ná henni eftir einhverjum
settum reglum og leiðum, sem
við kunnum ekki nánar frú að
greina. En hvort sem leikurinn
er stundaður á Islandi eða ekki,
er hitt víst, að í Noregi veldur
hann töluverðum áhyggjum og
illdeilum.
Möll sóknarprestur í Sögne,
sunnarlega í Noregi, kemst
þannig að orði um málið:
„Blaðið spyr, hvað ég segi
um dansinn „Þjófurinn, þjófur-
inn......“ Þetta er ástarleikur,
— það er svar mitt. Það sýna

V-Þýzkaland hótar
þá hefndum í CBE
Sé Austur - Þýzkaland viðurkennt
BRUSSEt. 22/11. — Stjóm Vest-
ur-Þýzkalands hefur tilkynnt
stjórnum annarra aðildarríkja
Efnahagsbandalags Evrópu, að
ef eitthvcrt þeirra Afríkuríkja,
sem samið hafa um aukaað-
ild að bandalaginu, viðurkenni
Austur-Þýzkaland muni hún
neita að fullgilda þann samning.
Aukaaðildarsamr.ingurinn við
Afríkuríkin, fyrrverandi nýlend-
ur Frakka, á að ganga i gildi
1. janúar n.k., en Rolf Lahr,
ráðuneytisstjóri í vesturþýzka
utanríkisráðuneytinu, tilkynnti
ráðherranefnd bandalagsins um
ákvörðun stjórnar sinnar á fundi
hennar í Brussei í fyrri viku.
Hann sagði að vesturþýzka
stjórnin hefði fengið vitneskju
um að eitt þeirra Afríkuríkja
sem samið hafa um aukaðild
að EBE hefði i hyggju að viður-
kenna Austur-Þýzkaland. Talið
er víst að hann hafi átt við
Malí-lýðveldið
Hann lýsti v'fir að ef úr þvi
yrði, myndi Vestur-Þýzkaland
gera eitt af brannu: Neita að
undirrita aðildarsamninginn,
neita að fullgilda hann, ef hann
hefur þegar verið undirritaður.
krefjast þess að stöðvuð verði
greiðsla úr þróunarsjóði EBE til
viðkomandi landa. ef það við-
urkennir austurþýzku stjómina.
eftir að samningurinn hefur bæði
verið undirritað:»r og fullgiltur.
Fékk ekki stuðning.
Það er haft eftir góðum heimild-
um að Lahr hafi fengið litlar
undirtektir á ráðherrafundinum.
Franska stjómin sé því eindreg-
ið andvíg að ^eynt sé að beita
Afríkuríkin slíkum þvingunum
sem sú vesturþýzka hefur í huga.
Fulltrúar annarra aðildarríkja
hafi reynt að gera Lahr ljóst
að samningurinn við Aíríkurík-
in sé fyrst og íremst viðskipta-
samningur, sem sé ekki pólitísks
eðlis. Þeir eru einnig sagðir
benda á, að þótt Vestur-Þýzka-
land viðurkenm ekki austur-
þýzku stjórnina. eigi Vestur-
Þjóðverjar engu að síður mikil
viðskipti við Austur-Þjóðverja.
bæði orðin í söngnum og leik-
urinn sjálfur! Ég vil skýra hér
frá, hvað sagt er um „daminn11
í bók einni: „Einnig nú á tím-
um er hann nátengdur ástar-
leiknum, sbr. þjóðdansa í ýms-
um löndum".
„Þjófurinn, þjófurinn .....
kemur mörgum unglingum á
sporið og dregur þá út í ástar-
leiki, sem þeir hafa ekki reynt
áður. Þetta er leikur, sem ekki
er í samræmi við orð Biblíunn-
ar um að ná sér í maka „með
lotningu og heiðri“.
Unglingarnir dansa kannsKi
„Þjófurinn, þjófurinn....“ án
þess að vita, hvað um er að
ræða, — slæmur leikur fyrir
börn — en þegar piltur eða
stúlka eru komin af barnsaldri,
hefur þetta að eignast „vin“
öðlazt nýja merkingu, og það
er aldrei auðveldara að vekja
ástleitnar tilfinningar en ein-
mitt á þessum aldri“.
Þetta segja þeir sem vilja
láta banna unglingum að dansa
hringdansinn. Aðrir eru miklu
hneykslaðri yfir þvi. að nokkur
geti hneykslazt á svo saklaus-
um leik og tala um hjátrú, mið-
aldafordóma og hugsunarhátt
ofsatrúarmanna. Erum við upp-
lýst, menntuð þjóð eða ekki?
spyr reiður Norðmaður og
skammar prestana blóðugum
skömmum.
Nokkrir ábyrgir, lýðræðis-
sinnaðir einstaklingar hafa nú
varpað fram þeirri hugmynd,
að þjóðaratkvæðagreiðsla verði
látin skera úr því, hvort norsk-
um unglingum skuli leyft að
dansa „Þjófinn” á bamaskemmt-
unum og í fermingum.
i
!
lefkhús
The Theatre of the
Absurd. By Martin Ess-
lin, Eyre and Spottis-
woode. 35 s.
Tveir umkomuleysingjar án
tímaskynjunar reyna að drepa
tímann í leikriti Becketts,
Beðið eftir Godot. í leikriti
Ionescos Stólunum ræður
gamalmenni daufdumban
ræðumann til að flytja lífs-
boðskap sinn yfir auðum stól-
um. Þessi eru tvö fjögurra
í Kennslustund hans myrðir
kennarinn nemenduir sína, en
lamar ekki hug þeirra og þar
fram eftir götunum. Eitthvað ^
áþekkt gerðist í Myndinni af k
Dorian Gray. Höfundarnir í
bera því fyrir sig, að almenn k
hugtök séu orðin marklaus J
í samtíðinni. Til þessara al- I
mennu hugtaka svara á svið- .
inu samfelldur efnisþráður, I
hnitmiðuð samtöl og þróun ^
persónanna. Verði því fyrir |
borð kastað. Markleysi tilver- k
leikrita sem sýnd hafa verið unnar eitt er óvéfengjanlegt.
BALDUR RAGNARSSON:
Undir
'Wl
ve*ra
LJÓÐ
arð kr. 77,25 og 103,00.
!
hérlendis úr „leikhúsi fjar-
stæðnanna"; en það heiti
hefur verið gefið leikritum
Becketts, Adamoys, Ionescos,
Genets og eftirkomenda
þeirra, Tardieu, Pinters,
Simpsons og fleiri. Og leikrit
þessi fjögur eru bending um
skólann. Þannig var í La
Forresta eftir d’ Errico sýnd-
ir nokkrir vesalingar í skít-
ugum skógi úr steinsteypu; í
Homes i No eftir de Pedrolo
fangelsi, þar sem fangarnir
uppgötva, að fangaverðir
þeirra eru einnig fangar í
umsjá annarra fangavarða,
sem eru í umsjá enn annarra
fangavarða, og þannig koll af
kolli: í Landschaft mit Fig-
uren eftir Hildesheimer selur
málarinn dauðar fyrirsætur
sínar.
1 leikritum úr „leikhúsi
fjarstæðnanna" þróast per-
sónurnar ekki fyrir atbeina
atburðanna á sviðinu. Það
sem garist í huga þeirra er
oft sýnt sem myndbreyting
eða forms. í Nashymingi
Ionescos taka menn ekki fyr-
ir hugarfarsbreytingu, heldur
taka á sig mynd nashyrninga;
I
I
'I
HEIMSKRINGLA
Annað á sviðinu er skreytni.
Það kemur þess vegna ekki
mjög á óvart, að Adamov
segir frægasta leikrit sitt
vera endursamningu draums
og skriíað á tveimur dögum.
En bókmenntagagnrýni sem
draumaráðning er ekki heigl-
um hent.
Fyrir sjónarmiðum höfunda
„leikhúss“ fjarstæðnanna"
hafa gert grein meðal ann-
arra Ionesco í Notes et
contre-notes og Adamov í
sjálfsævisögu, L’Aveu. Nokk-
ur eru merki þess,' að skólinn
sé farinn að brjóta af sér
kenningar sínar. 1 einu síðasta
verki sínu, Paolo Paoli, setur
Adamov á svið Evrópu 1900
—14. Og sumir þeirra semja
lei'krit, sem heyra skólanum
ekki til. (Húsvörður Pinters
er eitt þeirra). Og þó. 1 leik-
leikriti Becketts Endgame
spyr Ham: „Erum við famir
að .. að meina eitthvað"?
Clov, lagsmaður hans, hlær
við og svarar: „Meina eitt-
hvað; þú og ég að meina eitt-
hvað?“
— alter ego
Fréttir af enskum bókamarkaði
6 SIÐA
ÞJWYILJINN
Sunnudagur 25. nóvember 1962
Harðar deilur í Noregi
um gamlan samkvæmisleik
Picasso fyrir framan mynd sína „I)ómsdagur“.
Picasso hefur gaman
af að leika sér
Þessa setningu hafa ýmsir
menn og ólíkir látið út úr sér.
Einn er gamall vinur lista-
mannsins, sovézki rithöfundur-
inn Ilja Erenbúrg. Annar er
enski listfræðingurinn John
Richardson, sem hefur nýlega
skrifað tvær langar greinar um
Picasso í The Observer.
Þegar Pablo Picasso, nú rúm-
lega áttræður, fer á fætur á
morgnana flytur hann gjarna
stuttan farsa í Chaplinstíl. Áður
en hann hefur klætt sig í blæs
hann lúðra sjálfum sér til heið-
urs. Þar á eftir kemur dans i
svo sem eina mínútu áður en
listamaðurinn kemur sér í föt-
in, en sú athöfn gerist heldur
ekki án stórtíðinda. „Þegar
hann leikur trúð, þá er það
til að fela djúpstæða feimni
sína, sem verður enn meiri í<j>
íélagsskap gesta sem eru mál-
lausir af lotningu eða tala ekki
tungu Picassos”, segir Richard-
son m. a. í greinum sínum.
Listfræðingurin álítur að þeir
gagnrýnendur eyði kröftum sín-
um til ónýtis sem reyna að
finna djúphugsaða merkingu
eða táknmál í verkum Picassos.
Hann fær innblástur sinn ein-
faldlega í daglegu umhverfi
eöa meðal vina sinna. Ef hann
málar konu með hundseyra eða
hundstrýni þá er það einfald-
lega vegna þess að hann hefur
eignazt hund fyrir skömmu. Ef
hann málar hitunartæki, þá er
það af því að honum var kalt.
Ef hann málar konu sína með
sjúkdómssvip, þá er það vegna
þess að hún er að taka ein-
hverja sótt. Eða þvert á móti:
sé hún veik þá málar hann
hana hrausta og hressa. „Ég
skil þetta ekki, segir Picasso,
svo virðist sem ég sé alltaf á
undan atburðunum”. Richard-
son bað einhverntíma Picasso
um að segja sér af hverjum
einhver ákveðin andlitsmynd
væri, en fékk það svar að lista-
maðurinn hefði einmitt um
þessar mundir verið að skipta
um ástmey. Þessvegna hlaut
fyrirmyndín sér til skelfingar
að horfa upp á það, að andlits-
drættir hennar á myndinni þok-
uðu fyrir svip nýrrar konu.
Picasso er jafnan á verði þeg-
ar hann talar um starfsbræður (
sína. Það er aðeins í félagsskap I
vina sem hann treystir að hann
gerir stórkostlega hreinskilin á-
hlaup á nútímalist. Flest er
honum á móti skapi, en yfir-
leitt. er, hann oJ,„,góðhjar:taður
fif að rífa það niður. Bemard
Buffet er eini málarinn sem
Picasso hefur gagnrýnt opin-
berlega. Meðal þeirra málara
sem hann virðir mest eru þeir
Miró og Giacometto.
Þessar tvær greinar í The
Observer skilja eftir þau áhrif,
að Picasso sé stórt bam sem
hefur gaman af að leika sér
bæði að hlutum og hugsunum.
Einhverju sinni bað málarinn
Georges Braque Picasso um að
tattóvera sig. Picasso velti því
fyrir sér hvernig Braque myndi
líta út með kúbistískri upp-
stilling á brjóstinu og texta
eins og t. d. „elskan mín”. 1
sama andartaki bauðst hann til
að tattóvera Richardson til að
hann gæti síðan haldið sýningu
á sér eða selt húð sína amer-
ískum málara.
Picasso á nokkur stór hús í
Suður-Frakklandi, og þar eð
hann nennir aldrei að henda
neinu þótt það sé ekki nema
notað umslag, þá íyllast þessi
hús smám saman af allra handa
einskis nýtu drasli. Og hann
hefur yndi af allskonar skrítn-
um smágjöfum. Einhverju sinni
gaf Richardson honum rúllu af
klósgttpappír og voru blöðin
prentuð eins og dollaraseðlar.
Picasso var stórhrifinn og sagði
að sig hefði alltaf langað til
nokkrum leiðinlegustu „Hugs-
unum” Pascals.
if Frá fimlcikadeild ÍR
Innanfélagskeppni í dýnu-
stökkum verður háð í íþrótta-
húsi félagsins sunnudaginn 25.
þ.m. og hefst kL 3.30. Stjóm-
in.
Búlgörsk ástarsaga
Kvikmyndir frá Búlgaríu
hafa vakið töluverða athygli á
kvikmyndahátíðum upp á síð-
kastið. Sérstaklega þykir mik-
ið koma til kvikmyndar sem
ncfnist SÓL OG SKUGGI og
er eftir ungan kvikmynda-
stjóra, Vnlksjanoff.
Myndin gerist á baðstað og
aðalpersónurnar eru ungir elsk-
endur. Þau sjást hér á mynd-
'nni I atriði úr kvikmynd-
inni. Stúlkuna leikur pólska
leikkonan Anna Prucnal rci
piitinn búlgarski leikz’’
Gcorge Naumoff.
Kommúnistar
skulu þeir vera
PRETÓRÍU 16/11 — Dóms-
málaráðuneyti Suður-Afr-
íku birti í dag lista með
nöfnum 437 manna sem
telja beri kommúnista sam-
kvæmt ákvæðum laga og
er þeim því bannað að
láta í Ijós skoðanir sínar.
Þessi Iisti er til viðbótar
öðrum mcð nöfnum 104
manna scm birtur var fyr-
ir skömmu i Lögbirtingar-
blaði Suður-Afríku.
Á það er bent að i
nefndum lögum er engin
skilgreining á því hvað það
sé að vera kommúnisti,
heldur er það dómsmála-
ráðuneytisins að ákveða.
hverjir beri það nafn með
rentu Menn geta verið
harðvítugir andstæðingar
marxismans, en þó talizt
kommúnistar í Suður-Afr-
iku. ef ráðuneytið álítur að
þeir þjóni málstað komm-
únismans á einíivern hátt.
Á listunum eru nöfn
margra þjóðkunnra manna.
þingmanna, verkalýðsleið-
toga. lögmanna. lækna og
blaðamanna.