Þjóðviljinn - 07.03.1963, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 7. marz 1963
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 5
!
I
I
8
!
!
BOMBA NÚMER EITT
Hámenningarpólitík
kanversku íslendinganna
er í smávegis kreppu.
Það líður nú óðum að
alþingiskosningum. Við-
reisnarstjórninni er órótt:
hana vantar stórhugsjón
til aö breiða yfir verð-
bólguskrímslið sitt
frammi fyrir augliti hátt-
virtra kjósenda. En það
er engin stórhugsjón til
lengur nema ameríski
herinn — og vænghaf
hvíta fálkans á vellinum
og í sjálfstæðishúsinu er
nú eins og við vitum.
En þá eru það blessað-
ir rússarnir. Þeir eru þó
alla daga til taks ef vest-
rænu hugsjónirnar
klikka. Þeir hafa löngum
skaffað kanverjum gamla
fróns dáindis vænar
kosningabombur þegar í
nauðirnar hefur rekiö. Eg
held maður muni þá tíð
þegar félagi Nikíta gerði
stalínpersónuna miklu aö
einni allsherjar sorp-
tunnu og fjörtíu ára
moggalygi var þar meö
orðin pravda.
Enda viröast rússarnir
ekki ætla að bregðast
fremur en fyrri daginn.
Allt í einu kemur upp úr
kafinu að tveir gerzkir
levar hafa árum saman
staðið í makki viö fyrr-
verandi dagsbrúnar-
stjórnanne'ðlim og núver-
andi borgarverkfræöings-
skrifstofumann viðvíkj-
andi nánari fregnum af
hámenningu kana á ís-
landi. Samstundis er
borgarlögreglan ræst og
henni sigaö út um holt
og móa í kola þreifandi
myrkri, nema hvað þeirri
leynilegu er troðið niður
í afturhlutann á borgar-
verkfræöingsskrifstofu-
mannsbifreiöinni. Þannig
eru levarnir nappaðir og
fyrirsagnaletur moggans
hækkar í þeim mæli að
Esjan, Skarðsheiði og
Akrafjall verða eins og
dulitlar hundaþúfur við
lauslegan samanburö.
Sem sagt: fyrsta iúss-
neska kosningabomban
er sprungin og fólk veit
ekki sitt rjúkandi ráð.
Sumir biðja je og guö að
hjálpa sér — aðrir vilja
gera Ragnar nokkurn
Gunnarsson að forseta ís-
lands með sama. En á
sextugasta degi þessa árs,
kl. 8.17, hypja þeir aust-
rænu sig upp í flygildi
áleiðis til síns heima og
hinni kanversku stórhug-
sjón á íslandi er borgið í
bili.
En hver veit hvar og
hvenær næsta bomba
springur? Og hver veit
hvort nokkur fyrrverandi
dagsbr únarst j ór narmeð-
limur veröur þá við hönd-
ina til að bjarga?
Þessi dramatíska
njósnahistoría sýnir í
skörpu ljósi hvílíkan
endemis skrípaleik erlend
herseta í landi smáþjóðar
getur af sér leitt. Hver
maður veit að allar hern-
aðarþjóðir spenna þraut-
þjálfuö njósnakerfi sín
vítt um lönd — og eins
hitt aö amerískar njósnir
eru hetjudáðir, en rúss-
neskar njósnir ódæðis-
verk. Hvað sem því
Krúsjeff karlinn kann að
segja er það eins víst og
dagur fylgir nóttu að á
meðan amerískur her
dvelur á voru landi, ís-
landi, eigum við rúss-
neskar njósnir yfir höfði
okkar — og meira að
segja rússneskar eldflaug-
ar ef í odda skerst. Það
er því hverju bami ljóst
aö ef mogginn og hans
dót vill losna við slíkar
njósnir og slíkar flaugar,
þá kemur fyrir lítiö að
skipa tveim gerzkum lev-
um að snauta heim til
sín, heldur er það ame-
ríski herinn sem reka
verður burt af landinu.
Þegar það hefur verið
gert má telja nokkum-
veginn öruggt aö skrif-
stofuhald borgarverk-
fræðingsins megi þróast í
friði.
Það var sem sé alls
ekki „öryggi íslenzka rík-
isins“ sem rússarnir tveir
voru að frýnast 1, heldur
hernaðarleyndarmál er-
lends kjarnorkustórveldis
sem keypt þefur ísland
fyrir .bækistöö í stríðs-
undirbúningi gegn Ráð-
stjórnarríkjunum. Okkar
eina hugsanlega öryggi,
hernaöarlegt hlutleysi, er
sem sagt orðið uppselt
peð í tafli sem enginn
getur sagt hvernig end-
ar. Og með köldu blóði
halda kanverjarnir áfram
að telja íslenzku fólki trú
um aö þetta sé þess eina
vörn. Til þess aö viðhalda
stríðsgróöabrjálæðinu er
líf þess gert að einu
fyrsta skotmarki mssa
ef hörmungin mikla
skyldi dynja yfir. Og það
er reynt að slá það svo
algerri blindu að það sjái
ekki í gegnum þennan
glæpsamlega svikavef. í
glórulausu myrkri á það
að skríða fyrir kanana út
um holt og móa ellegar
að hnipra sig saman 1 bíl-
tíkum handlangaranna í
þeirri trú að með þvi sé
það að þjón; islenzkum
málstað. Hvílik þó ofboðs-
leg tilætlunarsemi!
En meðal annarra oröa:
hvemig stendur á því að
svo lítt skuli bóla á
amerískum njósnum hér
á íslandi? Em kanamir
kannski eftirbátar rúss-
anna í einum meginþætti
stríðsvísindanna? O sei
sei nei — þeir hafa þar
marga hetjudáðina drýgt
víðsvegar um heim. En
þannig er mál með vexti
að hér þurfa þeir ekki að
njósna um neitt. Svo vel
vill til aö hér er enginn
rússneskur her. En sjálf-
ir em þeir innstu koppar
í búri íslenzka ríkisins —
og í þá koppa spræna
kanverjar gamla fróns
öllum sínum hugsjónum
og hjartans málum. Hér
er því næsta lítið að gera,
nema þá helzt að krota
okkur, þessi vesælu
kommaskinn, upp á blað
og sporna við því að við
útbíum guðseigiðland
með okkar skítugu
moskvuskóm. Og svo
náttúrlega að passa upp
á það að við njósnum
OKKAR
Á MILLI
SAGT
ekki um „öryggi íslenzka
ríkisins“.
En ef einhver gerzkur
lev kæmi til mín og
vildi fá upplýsingar um
völlinn og allt þetta djöf-
ulsins ameríska drasl
hérna á sögueynni, þá
myndi ég óðara segja við
hann: Æ, blessaður tal-
aðu heldur við Bjama
okkar Ben eða Guðmund
okkar í — þeir em
brandsjúrir á allt svona
lagað hobbí og þekkja
öryggisventilinn góða svo
miklu miklu betur en ég.
Biddu þá um lóranmynd.
Biddu þá um strætis-
vagnsstjóra. En bjóddu
samt ekki rúblur, jafnvel
ekki fjögur þúsund við-
reisnarkalla. Hér er það
dollarinn sem gildir.
Þannig gætu vorir
elskulegu rússar skaffað
mogganum bombu núm-
er tvö, hvernig sem nú
færi þá með fyrirsagna-
letrið.
1
i

l/ _
fOtt*
!
Dómsmálaráðherrann segir
vinum sínum til vamms
Fátt mun meira rætt í borg-
inni um þessar mundir en
njósnir og gagnnjósnir Ragn-
ars Gunnarssonar. Nú víkur
svo við að Ragnari er hælt á
hvert reipi í málgögnum Sjálf-
stæðisflokksins fyrir það að
hafa heykzt á að njósna um
þá menn, sem aka strætisvögn-
um á þeirri herstöð U.S.A., sem
staðsett er hér á landi. Það er
einnig látið fylg.ia þessu hóii.
|127 hermenn SÞ
\ féllu í Kongó
127 hermenn Samein-
uðu þjóðanna hafa fallið
og 133 særzt í aðgerðum
samtakanna í Kongó á
tímbilinu frá júlí 1960 til
janúar 1963. segir í skýrslu
sem nýlega refur verið
birt. Af þessum mönnum
féllu ellefu í síðustu bar-
dögunum í desember og
janúar. 42 þeirra sem féllu
voru frá Ghana, 20 frá
Indlandi, 18 frá írlandi, 14
frá Ítalíu, 13 frá Eþíópíu,
9 frá Svíþjóð 3 frá Nígeríu,
3 frá Túnis, 2 frá Súdan og
einn frá Indónesíu, Malaja
og Marokkó hverju fyrir
sig.
í skýrslu til öryggisráðs-
ins 4. febrúar sagði U Þant
framkvæmdastjóri að her-
lið Sameinuðu þjóðanna
yrði í Kongó eitt ár enn,
en frá febrúarlokum yrði
liðsaflanum fækkað til að
drar'n út£riöldum.
(Frá S.Þ.).
að Ragnar hafi verið (og sé) fé-
lagi í Sósíalistaflokknum. Það
má gizka á það, að ekki mum
þessa getið til þess eins, að
auka hróður flokksins, enda
hefur það komið ótvírætt í ljós
í umræðum áðumefndra mál-
gagna.
Öll mál hafa tvær hliðar. Ef
þau eru grandskoðuð kemur
ýmislegt í ljós, sem virðist hul-
ið við fyrstu athugun. Þar sem
hér er að margra áliti um stór-
mál að ræða, verður ekki hjá
því komizt að líta einnig á þá
hlið, sem minna hefur verið
haldið á lofti.
Bjarni Benediktsson lætur
hafa eftir sér eftirfarandi um-
mæli í Vísi 27. febr. 1963, þar
sem hann talar um njósnir á
breiðum grundvelli, undir fyrir-
sögninni: Ummæli dómsmála-
ráðherra. „Vafalaust hefur ver-
ið ieitað til margra Islendinga
í sama skyni, en ekki er vitað
hve margir hafa neitað að taka
þátt f slíkum skaðræðisgjörð-
um“.
Hér virðist Bjarni Benedikts
son tala við Vísi í embættis-
nafni, enda ekki að undra. þar
sem hann hefur unnið stórsigur
á embættisferli sínum. sem
verndari hinnar bandarfsku
herstöðvar hér á landi. Má
segja að hlutverkaskipti hafi
m'ðið á verndun á bessu um-
deilda verndarsvæði.,
Þegar dómsmálaráðherra iæ*-
ur hafa slík ummæli eftir sér er
mikil alvara á ferðum. Eitt af
bvf, sem 3. ríkinu er talið til á
fellis eru þær persónunjósnir
sem reknar voru þar. og vor
bær þá framkvæmdar af býzk
um aðilum fyrir þýzka vald-
hafa. Það hefur verið fullyri
af ýmsum þeim, sem Vísir hef-
ur leitað til í sambandi við áð-
urnefnt njósnamál, að persónu-
njósnir hafi verið reknar um
þá sjálfa og aðra líkt og gerð-
ist í 3. ríkinu, en þó miklum
mun ósvífnari, þar sem þær
eru spjaldfærðar í erlend.)
sendiráði: Nú getur slík skrán-
ing á einstaklingum vart átt
sér stað nema að einhver „Is-
lendingur, sem leitað er til i
þessu skyni“, hafi játað, en ekki
neitað „að taka þátt f slíkum
skaðræðisgjörðum".
Getur nú nokkrum blandazt
hugur um að jafn sómakærum
og vammlausum embættismanni
og dómsmálaráðherra. sé þungt
fyrir brjósti, þar sem hann
veit að hans skylda er að vaka
yfir persónufrelsi þegna ís-
lenzka ríkisins.
Nú mun það vera á allra vit-
orði, að dómsmálaráðherra
þekkir þetur til í öðrum flokk-
um en Sósíalistaflokknum. Þess
vegna mun jafn sómakær og
grandvar maður hafa menn úr
öðrum flokkum í huga. þar sem
hann veit betur hvernig um
hnúta er búið, þegar hann tala’'
f embættisnafni um þá. sem ti'
njósna hafa verið falaðir. Eng-
inn mundi trúa því þótt hann
neitaði slíku. enda kemur það
naumast til að hann. svo grand-
var, neiti jafn augljósum stað-
reyndum. Það mun þvf óhætt
að táka það sem játningu frá
dómsmálaráðherranum. að beir
menn, sem leitað er til um
njósnir, og ef til vill taka bær
að sér. séu úr öðrum flokkum
en Sósíalistaflokknum. Hinsveg-
ar misskilur Vísir bessar játn-
mgar dómsmálaráðherrans 1
marz ’63 viljandi eða óviijandi
Þessa játningu Bjama Bene-
diktssonar, dómsmálaráðherra
styður sú staðreynd, að Ragnar
Gunnarsson er, samkvæmt eigin
Dómsmálaráðhcrrann
sögn, o.rðinn óvinsæll f Sósíal-
istaflokknum, en ef til vill hafa
vinsældir hans vaxið að sama
skapi í öðrum flokki. Bjarni
Benediktsson er aðdáandi Ragn-
ars Gunnarssonar fyrir þau at-
vik, sem ollu því, að dómsmála-
ráðherranum auðnaðist að
vinna sitt embættisafrek. Þessi
heppni byggist hins vegar ekki
á aðgát dómsmálaráðherrans
sjálfs, heldur á dýrum þegn-
skap Ragnars. Ef sá þegnskapur
er ekki tiltækur hjá þeim sem
dómsmálaráðherrann talar um
í ummælum sínum í Vísi, þá
má búast við, að þeir leiki hér
lengi lausum hala og stundi
persónunjósnir eftir fyrirmynd
frá 3. ríkinu. Dómsmálaráð-
herrann veit, að þessir skaðræð-
ismenn eru ekki sósíalistar og
hafa ekki fengið sitt þegnlega
uppeldi hjá þeim flokki. sem
fyrirlítur allar njósnir og njósn-
ara, þess vegna getur hann ekki
búizt við. að þeir hætti njósn-
um og gefi sig fram við yfir-
völdin. Það mun lítt. stoða bótt
dómsmálaráðherrann segi vin-
um sínum til vamms f stuttorðri
klausu í Vísi. hann verður að
leita annarra ráða. ef hann
'angar til að upplýsa þessar
niósnir og öðlast bannig einn-
ig aðdáun Islendinga fyrir em-
bættisrekstur.
Flokksfélagi.
Réttindi kvenna
í hundrað löndum
Konur heimsins standa nú á
þröskuldi nýrrar aldar, segir t
nýútkomnu riti Sameinuðu
þjóðanna um félagslega og
pólitíska menntun kvenna. Ár-
ið 1900 var ekki til eitt einasta
sjálfstætt ríki, sem veitt hafði
konum pólitísk réttindi. Árið
1963 hafa konur í rúmlega 100
ríkjum slík réttindi til jafns
við karlmenn eða á vissum
sviðum.
. Meir en 70 þessara ríkja hafa
veitt konum pólitísk réttindi
eftir lok seinni heimsstyrjald-
ar. Á síðustu árum hafa fjöl-
mörg ný ríki verið stofnuð
og í stjórnarskrám þeirra
flestra eru konum tryggð full-
komin pólitísk réttindi.
Þrátt fyrir allar þessar fram-
farir er reyndin samt sú. að
því fer fjarri að konur hafi
fengið fullkomið jafnrétti við
karlmenn. Enn eru til ríki, sem
með lögum svipta konur póli-
tískum réttindum. 1 flestum
löndum hafa aðeins fáar konur
fengið tækifæri til að taka að
sér mikilvæg ábyrgðarstörf.
Stundum koma hefðir. siðvenj-
ur, félagslegt fordæmi eða efna-
hagsástæður í veg fyrir að kon-
ur fái að neyta réttinda sinna.
(Frá SÞ).
Olík afstaða til
peninganna
Afstaða til peninga og auð-
æfa i Austurlöndum og Vest-
urlöndum er mjög ólílk, segir
í skýrslu sem Menningar- og
vísindastofnun S.Þ. (UNESCO)
hefur birt. Það merkir þó ekki,
að peningar hafi minna aS-
dráttarafl í austri en vestri,
heldur einungis að fjáraflaleið-
ir njóta ekki allar sömu virð-
ingar.
Kaupsýslumenn í Asíu, sem
hafa nokkurn veginn sömu
tekjur, mynda oft með sér sér-
stakt „þjððfélag" innan þjóð-
félagsins. Til þeirra er litið
með allmikilli Mtilsvirðingu af
bændum ( Indlands, Ceylons.
Malaja og Filipseyja, sem telja
jörðina enn sem fyrr einustu
sönnu og viðurkenndu auðæf-
in.
Skýrsla UNESCO, sem ber
heitið „The Role of Savings
and Wealth in Southern Asia
and the West“. er sérlega fróð-
leg fyrir hagfræðinga, félags-
fræðinga og roenningarsagn-
fræðinga. Hún leiðir einnig í
Ijós margs konar mismun með
tilliti til vinnumarkaðarins. í
Asíu er hann margskiptur og
háður áhrifum, sem eru miklu
fremur félagsleg en efnahags-
leg: fjölskyldu, þjóðfélagsstétþ
fæðingarstað o. s. frv. Á sama
hátt ákvarðast fjárfestingar í
Suður-Asíu oft af ástæðum og
siðvenjum, sem ekki eru í nein-
um tengslum við efnahagsleg
lögmál: margir auðmenn óttast
áhættuna í iðnaðinum. og þrátt
fyrir áætlunarbúskap geta
stjómarvöldin ekki veitt ábata-
sömum fjárfest-
insu vetð "i