Þjóðviljinn - 20.07.1963, Blaðsíða 3

La'Ugardagur 20. júlí. 1963
HÓÐVILflNN
' SlÐA 3
itrekar gagnrýni á Kínverja í ræðu í Moskvu
Krústjoff er vongóður um að
sambúð við vesturveldin batni
Samið um sprengi-
bann í næstu viku?
MOSKVU 19/7 — Það var ao heyra á Krústjoff, forsætis-
ráðherra Sovétríkjanna, að hann væri vongóður um að
takast mætti að bæta sarnbúð Sovétríkjanna og vestur-
veldanna, þegar hann flutti ræðu í dag á ungversk-sovézk-
um vináttufundi sem haldinn var í þinghöllinni í Kreml-
Hann sagði að ástæða væri til að ætla að samkomulag
myndi takast um takmarkað sprengingabann. í ræðu sinni
sem talin er ein sú merkasta sem hann hefur haldið síðan
hann hófst til æðstu valda í Sovétríkjunum ítrekaði hann
ga.gnrýni sovézkra kommúnista á þá kínversku.
Krústjoff sagði að von væri
til þess að viðræður fuiltrúa Sov-
éiríkjanna og vesturveldanna um
bann við kjamasprengingum í
andrúmsloftinu, úti í geirrmum
og neðansjávar mjmdu bera ár-
angur, ef vesturveldin féllu ekki
frá þeim sjónarmiðum sem þau
hafa nú.
Griðasáttmáli æskilegur
Hann sagði að sovétstjómin
hefði mikinn hug á því að hem-
aðarbandalög stórveldanna, At-
lanzbandalagið og Varsjárbanda-
lagið, gerðu með sér griðasátt-
mála, en ekki var á honum að
skilja, að hún myndi gera slík-
an sáttmála að skilyrði fyrir
sprengingabanni.
Hindrun skyndiárása
Þá minnti hann á tillögu sov-
étstjómarinnar frá árinu 1953
um ráðstafanir til að koma í
veg fyrir skyndiárásir. Hann
lagði til að komið yrði upp eft-
irlitsstöðvum í mikilvægum
hafnarborgum. jámbrautarstöðv-
L'm og flugvöllum hjá báðum að-
ilum. Sovétríkin væru einnig
fús að fallast á vesturlenzka
eftirlitsmenn með herjum Sovét-
ríkjanna, ef vesturveldin leyfðu
sovézkum að fylgjast með þeirra
herjum.
Sovétríkin myndu einnig fús
að fækka í herliði sínu í Aust-
ur-Þýzkalandi, ef fækkað yrði í
herjum vesturveldanna í Vest-
ur-Þýzkalandi.
Mikill jarðskjáifti
á Riwieraströndinni
NICE 19/7 — Harður jarðskjálfti
varð við Miðjarðarhaf í dag og
varð hans vart einkum á Rivier-
unni, bæði í Frakklandi og á
Italíu, og einnig á Korsiku og
víðar.
Fólk varð skelfingu lostið og
flúði heimili sín, þegar veggir
húsanna rifnuðu og rúður brotn-
uðu. Ekki mun þó hafa orðið
neitt manntjón í jarðskjálftanum
og heldur ekki verulegt tjón á
húsum “ og’ öðrum nSahfl'ViHcJ2''
um.
Jarðskjálftinn var þó sá harð-
asti sem orðið hefur á þessum
slóðum síðasta áratuginn. Hraun
rann úr gígum eldfjallsins Etnu.
Ádeila á öfgamenn
1 rseðu sinni ítrekaði Krúst-
jiff gagm-ýni sovézkra kommún-
ista á forystumenn kfnverska
kcmmúnistaflokksins og nefndi
þá öfgamenn.
— Sósíalisminn þarf ekki á
stríði að halda til að sýna öllu
mannkyninu fram á yfirburði
sína yfir auðvaldsþjóðfélagið,
sagði hann. Við gerðum ekki
byltingu til að heyja stríð held-
ur til að byggja upp, til að
lifa í friði, til að vinna, sagði
hann. Öfgamenn halda því fram
að stríð sé óhjákvæmilegt til
að koma á sósíalismanum, en
hvers virði væri sósíalisminn
þegar gervöll jórðin hefði eyðzt
í eldi kjamorkustyrjaldar, sagði
hann.
— Það sem þjóðir Sovétríkj-
anna vilja er aukin velmegun,
Getum við öðlazt hana með
stríði? Nei, það getum við ekki.
Hana öðlumst við aðeins með
þrotlausu starfi og þannig mun-
um við færa óhrekjandi sann-
anir fyrir yfirburðum sósíalism-
ans yfir auðvaldsþjóðfélagið.
Gagnrýni á Stalín
1 þessum kafla ræðu sinnar
hafði Krústjoff lagt frá sér
handritið og talaði blaðalaust í
nærri stundarfjórðung. Hann
minntist á misgerðir Stalíns og
sagði að velmegunin í Sovétríkj-
unum myndi vera komin enn
lengra áleiðis, hefði Stalín lif-
að tíu árum skemur en hann
gerði.
Hann gaf í skyn að foringjar
kínverskra kommúnista hefðu
reynt að skipta sér af innan-
flokksmálum þeirra sovézku í
því skyni að hefja þar til valda
■menn, .sem þeim væru betur að
skapi en núverandi forystumenn
flokksins.
Hvað eftir annað varð Krúst-
jcff að gera hlé á ræðu sinni
vegna ákafra fagnaðarláta þeirra
þúsunda sem á mál hans hlýddu.
Reutersfréttastofan segir að
ræða Krústjoffs haíi fengið
góðar undirtektir í Washington
og London. Á það sé bent að
rseðan verði mikilvægari fyrir
þá sök að hún er haldin ein-
mitt þegar standa yfir viðræð-
ur fulltrúa Sovétríkjanna við
Kínverja annars vegar og við
vesturveldin hins vegar.
MOSKVU 19/7 — Þeir sem hnút-
um cru kunnugir telja að víst
sé að viðræðum Randaríkjanna,
Sovétríkjanna og Bretlands um
takmarkað bann við kjarna-
sprcngingum muni verða lokið
i. næstu viku. Enn eru taldar
allar líkur á að samkomulag tak-
ist um slíkt bann.
Samningamennirnir, þeir Aver-
ell Harriman, Hailsham lávarð-
ur og Gromiko utanríkisráð-
herra, ræddust við í tvær klukku-
stundir í dag.
Aðalstarfið mun hins vegar
Tuttugumenn teknir
af lífi í Damaskus
BEIRUT 19/7 — Tuttugu menn,
af þeim átta foringjar í hernum,
voru teknir af lífi í dögun í
morgun í Damaskus, skömmu
cftir að sérstakur herréttur hafði
dæmt þá til dauða fyrir þátttöku
í uppreisninni sem bæld var nið-
ur í borginni í gær.
Meðal þeirra sem líflátnir voru
var ein kona. Þrír foringjar í
hemum og sjö óbreyttir borgarar
voru sýknaðir vegna skorts á
sönnunum, sagði útvarpið í
Damaskus.
Það bar til baka frétt um að
þrír sýrlenzkir flugmenn sem
Verðbréf falla
á kauphöllum
PARÍS 19/7 — Verðbréf í kaup-
höllum í Evrópu hafa fallið í
verði. Ástæðan eru boðaðar ráð-
stafanir Bandaríkjastjóraar ti-l-að
draga úr greiösluhalla hennar
við útlönd, en af þeim mun m.a.
leiða að minna verður um að
dollarar séu fluttir frá Banda-
ríkjunum til kaupa á verðbréfum
i Evrópu.
tekið hefðu þátt í uppreisninni
hefðu komizt undan til Kaíró.
Kaíróútvarpið hélt því fram að
enn hefðu verið vopnaviðskipti í
Damaskus í dag. Útgöngubann
hafði verið sett í bcrginni í gær,
en tekið af aftur nokkrum klst.
síðar, en var enn sett á í morg-
un. Hernaðarástand rílcir enn í
öllu landinu og eru öll fundar-
höld bönnuð.
nyir
verkfræðingar i
Sovétríkjunum
MOSKVU 19/7 — I ár hafa út-
skrifazt 850.010 menn úr háskól-
um og öðrum æðri menntastofn-
unum Sovétríkjanna. Af þessum
mikla fjölda er um sjöundi hluti
verkfræðingar 1 og aðrir tækni-
fræðingar.
MOSKVU 19/7 — Það var stað-
fest í Moskvu í dag að Krústjoff
forsætisráðherra myndi fara til
Júgóslavíu í næsta mánuði.
hvíla á ráðunautum þeirra og
sérfræðingum sem nú eru sagð-
ir vinna að því að semja upp-
kast að sáttmála um bann við
kjamasprengingum í andrúms-
loftinu, í geimnum og neðan-
sjávar. Bannið mun ekki taka
til sprenginga neðanjarðar, þar
sem ekki hefur reynzt unnt að
jafna ágreininginn um hvernig
eftirliti með því yrði háttað.
Griðasáttmáli
Það hafði verið talið hugsan-
legt að Sovétríkin myndu setja
það skilyrði fyrir sprenginga-
banni að gerður yrði griðasátt-
máli milli hemaðarbandalag-
anna, en svo virðist ekki vera.
Á hinn bóginn er sagt að samn-
ingamenn vesturveldanna hafi
heimild til þess að mæta Sovét-
ríkjunum á miðri leið, ef þau
leggja höfuðáherzlu á slíkan
griðasáttmála,
Kínverjar aðvara
Aðalmálgagn kínverskra komm-
únista ,Alþýðudagblaðið‘ í Peking
varar í dag sovétstjómina við
að fallast á samning um tak-
markað sprengingabann, sem
það segir vera gildru heims-
valdasinna. Slíkt bann yrði að
vera algert, segir blaðið, og ná
einnig til tilrauna neðanjarðar
og um leið yrði að banna fram-
leiðslu kjamavopna og söfnun
birgða af þeim.
Nýtt njósnatung’
sent á loft frá
Bandaríkjunum
LOS ANGELES 19/7 — Banda-
-XÍgki flugherinn skaut í dag á
loft enn einu af leynitunglum
sínum, en þau eru talin ætluð
til njósna. Tunglinu var skotið
frá Vandenbergflugstöðinni í
Kaliforníu með Thor-Agena eld-
flaug.
bifreiðaleigan HJÓL
Tilkynning frá
* B
Utvegsbanka ís/ands
Vegna byggingaframkvæmda flytja inn-
heimtudeild bankans og hagfræðideild í
Hafnarhvol, 6. hæð.
Hefst starfsemin þar mánudaginn 22.
júlí 1963.
Afgreiðslutími deildanna verður hinn sami
og vat í aðalbankanum og símanúmer, eins
og áðui, 1706'
/T /
Utvegsbanki /slands
Deilurnar á milli kommúnista-
flokkanna fara enn harðnandi
Opna bréfi sovézkra kommúnista vísað á bug
í Peking. Kadar lýsir stuðningi við Sovétríkin,
franskir kommúnistar gagnrýna þá kínversku
og Kínverjum vísað úr Tékkóslóvakíu
PEKING, PRAG, PARÍS og MOSKVU 19/7 — Enn harðna
deilurnar milli kommúnistaflokk'anna í Evrópu og kín-
verskra kommúnista. Talsmaður þeirra síðastnefndu vís-
aði algerlega á bug hinu opna bréfi sovézkra kommúnista
til þeirra. Jafnframt lýsti Kadar, forsætisráðherra Ung-
verjalands, yfir fullum stuðningi við sjónarmiðin í bréfinu,
framkvæmdanefnd franskra kommúnista bar þungar sakir
á Kínverja og tékkóslóvösk stjórnarvöld vísuðu kínversk-
um blaðamönnum úr landi.
Talsmaður kínverskra komm-
únista sagði að þeir myndu aldr-
ei fallast á þau sjónarmið sem
birt eru í hinu opna bréfi sov-
ézka flokksins. Ágreiningur
flokkanna myndi því aðeins leys-
ast, að sovézkir kommúnistar
viðurkenndu meginreglur marx-
lenínismans.
Birta bréfið
Hann sagði að kínverski flokk-
urinn myndi birta sovézka bréf-
ið svo að öllum yrði ljósar þær
villukenningar sem þar væru
■settar fram. Einstökum atriðum
bréfsins mun svarað í grein í að-
almálgagni kínverskra kommún-
ista „Alþýðudagblaðinu“ í Pek-
ing, sem kemur út á sunnudag.
1 Pekingútvarpinu var í dag
lesinn útdráttur úr blaðagrein
þar sem m.a. er sagt að það sé
illkvittinn rógur að halda því
fram að Kínverjar og þá sérílagi
Mao Tsetung stefnu að þvi að
breiða út sósíalismann með
kjamastríði sem kosta mvndi líf
milljóna manna.
Kadar slyður Krústjoff
f ræðu sem Kadar, forsætisráð-
herra Ungverjalands. hélt á vin-
áttufundinum í Moskvu í dag,
lýsti hann fullum stuðningi við
þau sjónarmið sem sett eru fram
í hinu opna bréfi sovézka flokks-
ins. Hann sagði að í bréfinu væri
sýnt ljóslega fram á að kínversk-
ir kommúnistar gerðu sig seka
um villukenningar og hættuleg
sjónarmið í mestu málum sam-
tímans. Friðsamleg sambúð ríkja
með ólík stjómkerfi er megin-
krafa þjóðanna í dag, sagði Kad-
ar.
Ádcila franskra kommúnista
Framkvæmdanefnd Kommún-
istaflokks Frakklands gaf í dag
út tilkynningu um deilumar við
kínverska kommúnista.
Þar segir að kínverskir komm-
únistaleiðtogar geri sér ekki ljóst
hvaða skerf kommúnistaflokkar
auðvaldslandanna hafi lagt til
byltingarbaráttu verkalýðsins. Á-
sakanir kfnverskra kommúnista
á bræðraflokka í öðrum löndum
fyrir að svíkja alþjóðahyggjuna,
hlýða Sovétríkjunum í einu og
öllu eru engin ný bóla, heldur
gamlar gróusögur afturhaldsins
sem engan geta glatt nema
fjandmenn verkalýðsins. segir
f ramkvæmdanefndin.
Vísað úr landi
Stjórn Tékkóslóvakíu hefur
vísað úr landi starfsmanni kín-
versku fréttastofunnar Hsinhua,
en fréttastofan hefur eitt aðal-
útibú sitt í Prag. Jafnframt var
boðað að tveir aðrir kínverskir
fréttamenn sem nú eru staddir
í Kína í orlofi myndu ekki fá að
koma aftur til Tékkóslóvakíu.
öllum er þeim gefið að sök að
hafa dreift bréfi bví sem kín-
verskir kommúnistar sendu þeim
sovézku 14. júni s.l. og lengi vel
fékkst ekki birt í Sovétríkjunum.
Það hefur nú verið birt þar.
Fundur í gær
á Lenínhæð
MOSKVU 19/7 — Fulltrúar
kommúnistaflokka Sovétríkjanna
og Kína komu í morgun enn
saman til viðræðna í gestahúsi
sovétstjómarinnar á Lenínhæð í
Moskvu, en í dag var liðinn
hálfur mánuður frá því að við-
ræðumar hófust. Enn hefur ekk-
ert verið látið uppi um gang
þeirra, en fréttamenn segja að f
Moskvu sé talið að þær muni
varla standa lengi enn. Ólíklegt
þykir að nokkuð hafi miðað f
átt til samkomulags í viðræðun-
um.