Þjóðviljinn - 28.12.1963, Blaðsíða 4

^ si*.>A
ÞlðÐVILIINN
Laugardagur 28. desember 1963
Dtcefandi: Sameiningarflokkur alþyðu — Sóslalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.i.
Siguróur Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla auglýsingar. prentsmiðja: Skólavðrðust 19.
Simi 17-500 (5 llnurt. Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Breytinga
þörf
C|kipulagsmál verkalýðshreyfingarinnar á íslandi
^ hafa verið í deiglunni og aðdraganda mikilla
bréytinga um allmörg ár, enda má segja að skipu-
lag Alþýðusambandsins sé orðinn sannnefndur ó-
skapnaður. Þar er að mest'u leyti haldið enn hinu
gamla skipulagi sem mátti heita eðlilegt fyrstu
áratugi sambandsins, að einstök verkalýðsfélög,
og þá eins hin fámennustu, væru beint aðilar að
landssambandi verkalýðsfélaganna. Svo er hitt
komið til, að auk þess eru nú aðilar að Alþýðu-
sambandi íslands fjölmenn starfsgreinasambönd,
eins og Sjómannasambandið og Landssamband ís-
lenzkra verzlunarmanna (hið síðartalda að vísu
samkvæmt fáránlegum dómi Félagsdóms). Af
þessu verður slíkur hrærigrautur í skipulagsmál-
um sambandsins að með öllu er óviðunandi, og
er þess að vænta að komið verði skriði á fram-
kvæmdir þeirra skipulagsbréytinga, sem fleiri en
eitf Alþýðusambandsþing hafa lýst sig samþykk
í mégindráttum.
Framkvæmd róttækra skipulagsbrey’tinga eins
og þar er fyrirhuguð hefur ’frá einstökum að-
ilum innan verkalýðshreyfingarinnar mætt mót-
spymu, og þess er ekki að dyljast að framkvæmd-
ín er hið mesta vandaverk í einstökum atriðum,
ekki sízt vegna íortryggni og deilna sem einkenna
íslenzku verkalýðshreyfinguna. Nú virðist ljóst
að næsta skipulagsbreytingin í verkalýðshreyfing-
unni verður myndun nokkurra starfsgreinasam-
banda, og er undirbúningi að sfo’fnun verka-
mannasambands og landssambands málmiðnað-
armanna og skipasmiða alllangt komið, en ’fleiri
starfsgreinasambönd er líklegt að mynduð verði
á næstunni. Mikill áhugi er innan verkalýðsfélag-
anna fyrir myndun starfsgreinasambandanna. Og
minna má á, að eftir desemberverkfallið sagði
Eðvarð Sigurðsson formaður Dagsbrúnar að
réynslan frá því verkfalli hefði enn sannað brýna
nauðsyn þess að mynduð yrðu sem fyrst þau
landssambönd starfsgreinafélaganna sem fyrir-
huguð eru.
En fleiri atriði koma til greina varðandi skipu-
lagsmál verkalýðshreyfingarinnar. Það er t.d.
reginhneyksli að Sjómannafélag Reykjavíkur
skuli viðhalda algjörlega úreltum lagaákvæðum
um félagaréttindi, með þeim afleiðingum að lík-
lega allt að því helmingur félagsmanna sem full
félagsréttindi hafa ættu í rauninni ekki að vera
í félaginu, eða a.m.k. ekki hafa bar full félags-
réitindi. En svo fjölmennt ,,landlið“ eins og sjó-
m 'nn nefna bað. getur sett starfandi sjómönnum
stólinn fyrir dyrnar í stjórnarkosningum og fleiri
a+kv?r>ðaqreiðslum. Það virðist svo sjálfsagt mál
r 1 síémenn ráði í stéttarfélagi sjómanna að ekki
ætti að þurfa margra ára eða áratuga baráttu til
að gerðar væru þær breytingar á félagslögunum,
sem tryggðu það. — s.
Samningurinn um takmarkai bann á
tilraunum með kj arnorkusprengjur
ÞINCSJÁ ÞJÓÐVILJANS
□ Fyrir Alþingi liggur nú tillaga ríkisstjórnar-
innar til þingsályktunar um heimild til að full-
gilda alþjóðasamninginn um takmarkað bann
gegn tilraunum með kjarnorkuvopn sem gerður
var í Moskvu hinn 25. júlí sl.
Tillagan er evohljóðandi:
„Alþingi ályktar að heimila
ríkisstjórninni að fullgilda
fyrir Islands hönd samning
um bann gegn tilraunum með
kjarnorkuvopn i gufuhvolfinu,
himingeimnuin og neðansjáv-
ar, sem gerður var í Moskvu
hinn 25. júlí 1963.“
Athugasemdir við þingsálykt-
unartillöguna eru þessar:
Samningurinn um takmark-
að bann gegn tilraunum með
kjamorkuvopn var undirritað-
ur fyrir íslands hönd í Lon-
don, Moskvu og Washington
hinn 12. ágúst 1963. Samning-
urinn hefur nú verið fullgiltur
af frumaðilum hans og gekk
hann í gildi hinn 10. október
1963. Flest lönd heims hafa
auk þess undirritað samning-
inn.
Gildistaka samningsins fyrir
Islands hönd er háð fullgild-
ingu og er hér farið fram á
heimild Alþingis til þess að
fullgilda samninginn.
Ekki er ástæða til þess að
fjölyrða um efni samningsins
eða gildi hans hér, en hann er
prentaður sem fylgiskjal, á-
samt íslenzkri þýðingu, með
þingsályktunartillögu þessari.
Fylgiskjal.
Samningur um bann gegn til-
raunum mcð kjarnorkuvopn i
gufuhvolfinu, himingeimnum
og neðansjávar.
FORMÁLI
Ríkisstjófnir Bandaríkja
Ameríku, Hins sameinaða
konungsríkis Stóra-Bretlands
og Norður-írlands og Sovét-
ríkjanna, sem hér eftir í
samningi þessum eru nefndir
frumaðilar samningsins,
Lýsa yfir því, að höfuð-
markmið þeirra sé að koma á
eins fljótt og hægt er samn-
ingi um almenna og algera af-
vopnun, sem sé háður ströngu
alþjóðlegu eftirliti í samræmi
við tilgang Sameinuðu þjóð-
anna, og muni binda enda á
vígbúnaðarkapphlaupið og
koma í veg fyrir áhuga á
framleiðslu og tilraunir með
alls konar vopn, þar á meðal
kjarnorkuvopn.
Með það fyrir augum að
hætt verði við allar tilrauna-
sprengingar með kjarnorku-
vopn um alla eilifð og ákveðn-
ir í að halda áfram samning-
um til þess að ná því mark-
miði, og til þess að koma í
veg fyrir, að umhverfi mann-
anna verði eitrað með geisl-
unarvirkum efnum,
Hafa þeir komið sór saman
um eftirfarandi:
I. grein
1. Sérhver aðili skuldbindur
sig til að banna, koma í veg
fyrir og framkvæma hvorki
tilraunir roeð kjarnorkuvopn
né aðrar kjarnorkusprenging-
ar á sérhverju því svæði, sem
er undir lögsögu hans eða
yfirráðum:
A. 1 gufuhvolfinu, þar fyrir
ofan og það á meðal í himin-
geimnum, neðansjávar, þar
með talið landhelgin og út-
hafið; eða
B. Alls staðar annars stað-
ar, ef slíkar sprengingar hafa
í för með sér, að geislunar-
virkt efni komist út fyrir
landhelgismörk þess ríkis,
sem lögsögu hefur á og yfir-
ráð yfir því svæði, sem
sprengingin var gerð á. 1
þessu Sfimbandi eru samnings-
aðilar ásáttir um. að orðalag
þessarar málsgreinar hefur
engin áhrif á samningsgerð
um að banna um alla tið allar
tilraunir með kjarnorkuvopn,
þar á meðal allar slikar neð-
anjarðarsprengingar, og eru
samningsaðilar, eins og kom
fram í formála, ásáttir um að
vinna að gerð slíks samnings.
2. Hver aðili skuldbindur
sig ennfremur til þess að
valda hvoiki né hafa áhrif á
eða taka að nokkru þátt í
tilraunasprengingum með
kjarnorkuvopn, eða hverskon-
ar kjarnorkusprengingu, hvar
sem hún kann að verða fram-
kvæmd á svæðum þeim, sem
um er getið, eða hafa þau á-
lirif, sem getið er í 1. máls-
grein þessarar greinar.
II. grein.
1. Sérhver aðili getur borið
fram tillögur til hreytingar á
samningi þessum. Orðalag sér-
hverrar breytingartillögu ber
að tilkynna vörzluríkjum
samningsins, sem munu láta
alla aðra aðila vita um það.
Síðan ber vörzluríkjum samn-
ingsins, ef að minnsta kosti
einn þriðji hluti aðila óskar
þess, að kalla saman ráð-
stefnu, og bjóða til hennar öll-
um samningsaðilum, til þess
að athuga breytingartillöguna.
2. Meiri hluti atkvæða aðila,
þar á meðal abkvæði allra
frumaðila samningsins þarf til
þess að samþykkja nokkra
breytingu á samningi þessum.
Breytingin gengur í gildi fyrir
alla samningsaðla vð afhend-
ingu fullgildingarskjala meiri
hluta aðila, þar með talin
fullgildingarskjöl allra frum-
aðila samningsins.
m. grein.
1. Öllum ríkjum skal heim-
ilt að undirrita samning þenn-
an. Sérhvert ,riki, sem undir-
ritar ekki samninginn fyrir
gildistöku hans í samræmi við
3. málsgrein þessarar greinar,
getur hvenær sem er gerzt að-
ili að honum.
2. Samningur þessi er háður
fullgildingu þeirra ríkja. sem
undirrita hann. Fullgildingar-
og aðildarskjöl ber að afhenda
ríkisstjórnum frumaðila —
Bandaríkjum Ameriku, Hins
sameinaða konungsríkis
Stóra-Bretlands og Norður-
Irlands og Sovétríkjanna, sem
hér með eru tilnefnd til þess
að vera vörzluríki samnings-
ins.
3. Samningur þessi gengur
í gildi, þegar frumaðilar
samningsins hafa fullgilt
hann og afhent fullgildingar- ■
skjöl sín.
4. Samningurinn gengur í
gildi, að því er varðar ríki,
sem afhenda fullgildingar- eða
aðildarskjöl eftir gildistöku
hans, á þeim degi, er fullgild-
ingar- eða aðildarskjalið var
afhent.
5. Vörzluríkjunum ber að
tafar að tilkynna öllum ríkj-
um, sem undirritað hafa eða
gerzt aðilar að samningnum,
um dagsetningu hverrar und-
irskriftar, og á hvaða degi
sérhver afhending fullgilding-
ar eða aðildarsbjals fer fram.
Einnig um dagsetningu sér-
hverrar gildistöku og hvenær
sérhver beiðni um að halda
skuli ráðstefnu berst, og hve-
nær aðrar tilkynningar berast.
6. Vörzluríkjunum her að
skrásetja samning þennan í
samræmi við 102. grein Sátt-
mála Sameinnftu þjóðanna.
IV. grcin.
Samningur þessi gildir um
ótakmarkaðan tíma.
Sérhver aðili hefur sam-
kvæmt sjálfsákvörðunarrétt.i
heimild til þess að segja sig
Þ. 23. þ.m., Þorláksdag, varð
Steinn Emilsson, fyrrverandi
skólastjóri í Bolungarvík sjö-
tugur.
Steinn er fæddur að Kvía-
bekki í Ölafsfirði, sonur hjón-
anna Jónu Maríu Margrétar
Steinsdóttur og séra Emils Guð-
mundssonar. Hann tók gagn-
fræðapróf á Akureyri 1915 og
settist síðan í Menntaskólann
í Reykjavík en hætti þar námi.
Hvarf hann síðan til Noregs
og lauk stúdentsprófi þar og
stundaði síðan um skeið há-
skólanám í Jena í Þýzkalandi
og lagði aðallega stund á jarð-
fræði.
úr samningnum, ef hann álít-
ur, að sérstakir atburðir, sem
varða samning þennan. hafi
ógnað æðstu hagsmunum rik-
is hans. Ber honum að, til-
kynna slíka úrsögn öðrum að-
ilum með þriggja mánaða fyr-
irvara.
V. grein.
Samningur þessi er gerður
á ensku og rússnesku óg
skulu báðir textar jafngildir.
Samninginn ber að geyma í
skjalasafni vörzluríkja.
Vörzluríkjunum ber að senda
staðfest eftirrit samningsins
til ríkisstjórna þeirra landa,
sem undirrita hann eða ger-
ast aðilar að honum.
Þessu til staðfestingar hafa
nndirritaðir, sem til þess hafa
fullgilda heimild, undirritað
samning þennan.
Gjört í þremur eintökum í
Moskvu hinn 25. júlí áríð
nitján hundruð sextíu og þrjú.
sjötugur
Eftir að Steinn kom hingað
heim lagði hann nokkra stund
á jarðfræðirannsóknir og á
hann merkilegt náttúrugripa-
safn. Einnig var hann um skeið
bóndi, sjómaður og ritstjóri.
fyrst við Stefnuna og síðan við
Vesturland.
Steinn hefur átt heima á
Bolungarvík í 35 ár og var þar.
lengi kennari og skólastjóri. Þá
var hann og um nokkurra ára
skeið forstöðumaður spari-
sjóðsins. Kvæntur er Steinn
Guðrúnu Hjálmarsdóttur frá
Meirihlíð í Hólshreppi.
Skrífstofustörf
Flugfélag íslands h.f, óskar að ráða þilt ög stúlkur
til ýmissa starfa á skrifstofum félagsins í Reykja-
vík. Eiginhandar umsóknir, er greini frá aldri,
menntun og fyrri störfum, sendist Starfsmanna-
haldi Flugfélags íslands fyrir 4. janúar 1964.
LAUS STAÐA
Akraneskaupslaður óskar eftir að ráða bæjarritara, helzt
viðskiptafræðing eða Iögfræðing. Laun samkvæmt 24.
launaflokki. Umsóknarfrestur til 15. janúar 1964. Nánari
upplýsingar gefur bæjarstjórinn.
BJÖRGVIN SÆMUNDSSON.
VÖNDUÐ
FALLEG
ODYR
Sýurþórjónsson &co
Jíafnaœtrœfi >t
<s>
Steinn Emilsson / Bol-
ungurvík