Þjóðviljinn - 04.03.1964, Qupperneq 4

4 SlÐA
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Kitstjórar: tvar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Ihaldsflánska og verkefnin
|jað átti að vera ein róttækasta læknisaðgerð í-
halds og Alþýðuflokksins á efnahagslífi þjóðar-
innar að „taka vísitöluna úr sambandi“, eins og það
var svo spaugilega orðað. Því var þá þegar lýst yf-
ir á Alþingi af þingmönnum Alþýðubandalagsins,
og hér í Þjóðviljanum í grein eftir grein og í
öðrum blöðum sósíalista, að þessi ráðstöfun
væri bein árás á verkalýðshreyfinguna og skað-
ræði hið mesfa. En Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn höfðu illu heilli meirihluta á Al-
þingi og bönnuðu með lögum, „viðreisnarlögun-
um“ svonefndu, alla verðtryggingu kaupsins.
þegar næstu mánuði kom það svo skýrt í ljós að
engum gat dulizt að ætlunin var ekki að stöðva
óðadýrtíðina, hún átti að fá að ólmast að vild og
mala braskaralýð þjóðfélagsins ofsagróða. Það var
einungis kaupið sem átti að stöðva, einungis kaup-
ið mátti ekki hækka hvernig sem braskað væri
með verðlagið. Árangurinn varð nákvæmlega sá
sem hver maður hefði átt að geta sagt fyrir. Þeg-
ar verkalýðsfélögin voru svipt meira að segja
hinni tiltölulega ófullkomnu verðtryggingu sem
fólst, í vísit.öluákvæðum samninganna, treystu .þau
sér ekki til að festa samninga sína nema til
skamms tíma, vegna hins algjöra pryggisleysis
sem óðaverðbólga viðreisnarinnar olli.
J skýrslu sinni á aðalfundi Dagsbrúnar vék for-
maður félagsins, Eðvarð Sigurðsson, að þessum
málum, og minnti á að kaup Dagsbrúnarmanna
hefði þrívegis breytzt á liðna árinu með samning-
um við atvinnurekendur. Um það sagði Eðvarð
m.a.: „Þessa miklu ókyrrð á vinnumarkaðnum
verður að skrifa á reikning þeirrar ráðstöfunar
stjórnarvaldanna að banna vísitölugreiðslur á kaup,
jafnhliða því sem hverri dýrtíðarbylgjunni af ann-
arri hefur verið hleypt yfir landsfólkið. Vera má
að stjórnarvöldin hafi trúað því, að verkamenn
sættu sig við að bera bótalaust hinar miklu verð-
hækkanir, en hafi það verið von þeirra. ættu þeir
nú að vera sannfærðir um hið gagnstæða, þó ekki
hafi tekizt nægjanlega að láta kaupið fylgja verð-
hækkununum eftir. Verkamenn neita algerlega
að xallast á þá kenningu, að þeir hafi tekið til sín
of sfóran hluta þjóðarteknanna, og það sé orsök
vandamálanna í efnahagslífinu. Nei, það eru aðrir
en verkamenn sem hafa hrifsað til sín meira en
þeir áttu, og meðan það er ekki viðurkennt í
verki verður ekki friður á vinnumarkaðinum“.
gðvarð minnti Dagsbrúna^-nenn á að vera reiðu-
búnir að leggja til átaka ef á þyrfti að halda. En
hann lagði áherzlu á þá afstöðu Dagsbrúnar-
stjórnarinnar, að verkalýðshreyfingin í heild þurfi
nú að einbeita kroftum sínum gegn dýrtíðar- og
verðbólguþróuninni og fyrir nokkrum meginkröf-
um. svo sem fullkóminnar verðtryggingar á kaup-
ið og styttingu vinnudagsins án skerðingar á tekj-
um, þótt í áföngum væri. Hér er minnt á stór og
brýn verkefni, og þess að vænta að viðleitni verka-
lýðshreyfingarinnar ’til lausnar þeim mæti ekki
sams konar skilningsleysi og andstöðu afvinnu-
rekenda og ríkisyalds og fil þessa. — s.
--------ÞJÖÐVILJINN----
Athugun sé gerð
stöðu og sumarhvíld barna
ÞINCSJA ÞJÓÐVILJANS
Lögð hefur verið fram á þingi tillaga Lúðvíks
Jósepssonar til þingsályktunar um vinnuaðstöðu
og sumarhvíld barna og unglinga. Samhljóða til-
lögu flutti frú Margrét Sigurðardóttir í síðasta
þingi.
vinnuað-
Tillagan fer hér á eftir, á-
samt gre'nargerðinni sem flutn-
ingsmaður lætur fylgja (milli-
fyrirsagnir blaðsins):
„Alþingi ályktar að kjósa
5 manna nefnd, sem taki íil
athugunar aðstöðu barna og
unglinga innan 15 ára aldurs
til eðlilegrar og heilbrigðrar
sumarhvíldar og hæfilegrar og
þroskandi vinnu þann tíma,
sem börnin eru ekki í skóia.
Nefndin geri ýtarlega skýrslu
um athuganir sínar, sem lögð
sé fyrir Alþingi, og skili jafn-
framt tillögum um úrbætur í
þessum efnum fyrir haustþing
1964”.
Greinargerð.
Tillaga samhljóða þeirri, sem
hér er flutt. var flutt á síðasta
þingi af frú Margréti Sigurðar-
dóttur, sem þá át.ti sæti á AI-
þingi. Þannig greinargerð fylgdi
tillögu hernar:
„I flestum löndum, þar sem
um svipaða skólaskjddu er að
ræða og hér á landi, eru skól-
arnir starfræktir mestan hluta
ársins. Þar eru skólaleyfin ein-
ungis notuð nemendum og
kennurum til hressingar og
hvíldar írá störfum og námi.
Annar háttur á hér á landi
Hér á L -idi er hafður ann-
ar háttur á. Skólar eru yfirle:tt
eklri starfræktir lengur en í
8 mánuði árlega. Vissir kcstir
þessa stutt.a námstíma liggja í
augum uppi, svo sem mögu-
leikar nemenda til þess að afla
tekna til námskostnaðar, þátt-
taka nemenda í atvinnulífi
Iandsmanna og kynning og
samskipti við hinar ýmsu bjóð-
félagsstéttir. Fyr'r þá, sem
stunda langskólanám. hefur
þetta hin iákvæðustu áhrif, en
gagnvart börnum og ungling-
um, sem eru í skyldunámi,
koma bessi rök ekki til greina.
Um bað eru líka farnar að
heyrast raddir, að bróunin hér
á landi hljóti að leiða til lengri
námstfma, líkt og erlend's.
Hins vegar eru bessar kröfur
ekki svo almennar. að ástæða
sé r.il að ætla að róttækar
breyt'ngar á fræðslukerfi okk-
ar í bessa átt standi fyrir dyr-
um. .Jðjuleysið er rót alls ills.”
segir máltækið. Og börn una
iðju- eða réttara sagt athafna-
leysi aldrei. Aðalvandræðin og
e.t.v. má segja hættan er fólg-
in í því, að þegar börnin missa
hið, skipulega aðhald skóla-
námsins, er freistingin langtum
meiri til að leiðast út í at-
hafnir, sem eru miður heppileg-
ar fyrir börnin og oft óþolandi
fyrir umhverfi bamanna, fjöl-
skyldu þeirra og nágranna.
Þetta er flestum foreldrum
ljóst, og þess vegna reyna þeir
að koma börnunum í einhvers-
konar vinnu.
Fyrsta verkefni slíkrar nefnd-
ar, sem hér er lagt til að kos-
in verði. yrði því að athuga
hvernig sumarvinnu barna og
unglinga er varið, hve mörg
stunda ákveðna vinnu, hvers
konar vinnu og hve langur
vinnudagur þeirra er. Þá fyrst,
er nokkurt yfirlit fengið í' því
efni, er unnt að gera sér grein
fyrir, á hvern hátt framlag og
frumkvæði ríkisins kæmi bezt
að haldi. Þar getur orðið um
ýmsar leiðir að ræða, t. d.
rekstur vinnuskóla, að láta
unglingana s'tja fyrir um vinnu
eða mynda heila vinnuflokka,
sem vinna störf. sem þeim eru
holl og heppileg, og fleira.
Sömuleiðis kemur til álita,
hvort ríkið hefði slíkan rekstur
algerleea á s>num vegum eða
aðallega yrði fárin sú leið að1
styrkja á myndarlegan hátt
slíka starfsemi á vegum bæj-
arfélaga og kauptúna og fé-
lagssamtaka.
Einnig þyrfti að athuga,
hvort hægt vær: að annast i
einhverskonar miðlun um sum- !
ardvöl barna á sveitabæium og :
bá iafnframt eftirlit með slíkri :
dvöl.
Þörfin á því, að athafnaþrá
barna og unglinga sé virkjuð
með einhvers konar vinnu, er
viðurkennd hér á landi. Má
heita að það hafi verið grund-
vallaf'sjónarmið í uppeldism^l-
um þjóðarinnar < gegnum aldir.
1 augum fjölda fólks er það
grundvallarsjónarmð í upp-
eldismálum enn þá.
Það er bó nauðsynlegt að
skilja, að eigi þjóðin að svar
beim kröfum, sem nútímaþjóð-
félag gerir um langa og jafn- |
framt stranga skólagöngu og ^
sérhæfingu á ótalmörgum svið-
um. og eigi hún jaínframt að
halda því, sem hefur verið að-
alsmerki íslenzkrar menningar,
þ. e. traust alþýöumenning,
þarf hún að búa mjög vel að
æsku landsins,
Þar nægir ekki fleiri og
betri skólar og betri aðstaða
kennara. Það þarf einnig að
skipuleggja hin löngu, sam-
felídu „sumarfrí”, sem böm
og unglingar hafq frá skóia-
námi. Þann tíma má ekki eir,-
ungis nota til stritvinnu. sem
að vísu forðar e. t. v. frá öðru
verra og gefur peninga í aðra
hönd, heldur þarf sá tími fyrst
og fremst að notast t:l upp-
byggingar andlegra og líkam-
legra krafta, veita unglingum
félagslegt uppeldi og siðferðis-
þrótt.
I þeim tilgangi er annar lið-
ur þessarar tillögu fram borinn.
Nefndin ætti því að athuga
möguleika á að hefja starfsemi
sumarbúða fiyrir unglinga, svo
að að því yrði stefnt, að skóla-
börn frá 12—15 ára aldurs
ættu slíkrar dvalar lcost í
nokkrar v'kur árlega fyrir við-
ráðanlegt gjald. I slíkum búð-
um yrðu bömin undir hand-
leiðslu hæfra manna (t.d. kenn-
ara), iðkuðu íþróttir, leiki,
gönguferðir og nátt'úruskoðun.
Slík starfsemi er ekki með
öllu óþekkt hér á landi. T.d.
hefur Kristilegt félag ungra
mnnnf, 0v kvenna rekið sumar-
búðir í Vatnaskógi i Borgar-
fjarða”sýslu. og nú síðustu ár-
in hafa tveir ungir íþróttamenn
Björn Magnússon skólastjóri
á Eiðum hefur sent blaðinu
eftirfarandi athugasemd:
„Fyrir slrömmu síðan birtist
í blaði yðar fréttaklausa frá
S.G. Egilsstöðum. Þar er frá
því skýrt, að framsóknarmenn
hafi gengið ötullega fram í því
að afla meðlima i Félag ungra
framsóknarmanna á Héraði.
Segir í nefndri grein rneðal
annars. að í bamaskúlanum á
Eiðum hafi verið seilzt allt
niður til 12 ára barna. til að
fá þau í áðurnefnt félag.
Þessi fregn, þ.e.a.s.. sá hluti
hennar cr>m varðar barnaskól-
ann á Eiðum er alger stað-
leysa.
1 barnaskólann ' á Eiðurn
kom enginn sendinefnd fram-
sóknarrpanna til að afla með-
lima fyrir téð félag.
Virgingarfyllst
Björn Magnússon.
skólastjóri."
Miðvikudagur 4. marz 1964
Margrét Sigurðarilóttir
Lúðvík Jósepsson
hafið slíka starfsemi á eigin
vegum.
Það er skoðun flutnings-
manns þessarar tillögu, að hét
sé um merkt mál að ræða.
sem ástæða sé til að athuga aí
gaumgæfni, og að það sé lík-
legt, ef vei teksl til um fram-
kvæmd, til að verða hollur
þáttur í þjóðaruppeldi íslend-
inga.
Þeirri nefnd, sem hér er lagt
til að kosin verði, bæri aö
sjálfsögðu að leita sér ná-
kvæmra upplýsinga hjá þeim
aðiium. sem gerst vita um á-
stand og líklegastir eru til að
kunna ráð til úrbóta í þeim
efnum, sem þingsályktunartil-
laga þessi fjallar um.”
. ' / ■
Þjóðviljinn hafði samband
við Sigurð Gunnarssor, á Eg •
ilsstöðum og bar undir hann
þessa athugasemd. Sigurði fór-
ust þannig orð: „Systkinin á
Þrándarstöðum i Eiðahreppi
komu heim eitt kvöldið og
sögðust vera gengin í Fram-
sóknarflokkinn og er yngra
systkinið drengur tólf ára
gamall og er í bamaskólanum
á Eiðum. Bróðir þessara syst-
kina veitir búinu forstöðu í
fjarveru foreldranna og lige-
ur móðirin í sjúkrahúsi í R-
vík og faðirinn er á vertíð í
Vestmannaeyjum. Olsendarar
Framsóknarflokksins notuðu
sem sagt tækifærið og klófestu
þessi tvö böm inn í pólitísk
samtök sín í þessum heimilis-
ástæðum.
Eg hef heimildir mínar beint
frá Eðvald Jóhannssyni á
Þrándarstöðum. Skólastjórinn
ætti að kannast við þessa nem-
endur sína.“
<•>-----------------------------
Enn um fé/agasmðlun i FUF
AUSTURBÆJARBlÓ:
Sverð mitt og
skjöldur
eftir því — helzt bregður fyr-
ir mannlýsingu í dverg
nokkrum, eiturbyrlara að hug-
sjón og atvinnu.
J. Th. H.
* Góðar skylmingamyndir
gerast nú æ sjaldgæfari. Af
er sú tið er Errol Flynn og
Cornel Wilde brugðu brandi,
svo ekki sé minnzt á Douglas
Fairbanks jr. Um þessa mynd
er svo sem ekkert að segja,
hún er rétt «æmilega leikin,
Elsa Martinelli er fögur á að
líta, hetjan unga, sem reynd-
ar er nú tekin nokkuð að
láta á sjá, slæst manna bezt,
ég taldi að gamni mínu einn
hópinn sem hann hrakti á
flótta; þeir reyndust átta.
Söguþráður nr nánast fárán-
legur og kvikmyndahandrit
HÁSKÓLABlÓ:
Pelsaþjófarnir
* * A „pensjónati” einu í
London situr hópur eldra
fólks og lætur sér leiðast.
Gömul aðalsfrú hefur að
hætti slíkra kvenna helgað
sig góðgerðastarfsemi en
þrýtur fé. Það verður fanga-
ráð hennar og félaga hennar
að hefja pelsastuld í stórum
stíl, og uppgjafa majór skipu-
leggur hemaðaraðgerðir svo
rækilega, að Scotland Yard
fær ekki við neitt ráðið. Úr
þessu verður gamanmynd,
Elsa Martinelli.
sem að vísu er ekki „bráð-
skemmtileg’’ en alltaf nota-
lega gamansöm. Terry Thom-
as leikur majórinn bara vel.
J. Th H.
Af óviðráðanlegum ástæð-
um verður dómur Arna Berg-
mann um kvikmynd Lngmar
Bergmanns, „Að lciðarlok-
um“, að bíða morgundagsins.